(Zawgyi / Unicode)
၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာ မျှော်လင့်ချက်မျိုးစုံနဲ့ ဆန္ဒမဲ ပေးခဲ့ကြသူတွေထဲမှာ လူငယ်၊ လူလတ်ပိုင်းတွေ အများအပြား ပါဝင်ပါတယ်။ အခု ရွေးကောက်ပွဲ ၁ နှစ်ပြည့်ချိန်မှာ သူတို့ရဲ့ မျှော်လင့်ချက်တွေအတိုင်း အကောင်အထည် ဖော်နိုင်ပါပြီလား။ ၂၀၂၀ နိုဝင်ဘာ ၈ ရက်နေ့က မဲပေးခဲ့ကြတဲ့ မဲဆန္ဒရှင် လူငယ်တွေရဲ့ အမြင်တွေကို မစုမြတ်မွန်က စုစည်းတင်ပြထားပါတယ်။
၂၀၂၀ နိုဝင်ဘာ ၈ ရက်နေ့က ကျင်းပခဲ့တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲပေးပိုင်ခွင့်ရှိကြတဲ့ လူငယ်၊ လူလတ်ပိုင်း အများအပြား မဲပေးခဲ့ကြတယ်လို့ ရွေးကောက်ပွဲ လေ့လာစောင့်ကြည့်သူတွေရဲ့ အစီရင်ခံစာတွေမှာ ဖော်ပြခဲ့ကြပါတယ်။ ပိုမိုကောင်းမွန်တဲ့ အနာဂတ်အတွက် မျှော်လင့်ချက်မျိုးစုံနဲ့ မဲပေးခဲ့ကြသူ တော်တော်များများက စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း သူတို့အိပ်မက် မျှော်လင့်ချက်တွေ အကောင်အထည်ဖော်နိုင်ဖို့ ခက်ခဲသွားတယ်လို့ ပြောနေကြပါတယ်။ လက်ရှိ နိုင်ငံရေး မတည်ငြိမ်မှုတွေကြောင့် ရှေ့ရေး မရေရာဘူးလို့ ပြောနေကြသူတွေလည်း မနည်းပါဘူး။ ကိုယ့်ဆန္ဒမဲကို ယုံယုံကြည်ကြည် တန်ဖိုးထားပြီး အနာဂတ်ပညာရေး ပိုကောင်းစေဖို့ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကြားက မဲပေးခဲ့တဲ့ ရန်ကုန်မြို့သူတယောက်က လက်ရှိအခြေအနေအပေါ် သူ့ရဲ့အမြင်ကို ခုလိုပြောပါတယ်။
“ခုအချိန်မှာက ကိုယ် ခက်ခက်ခဲခဲ ပေးခဲ့တဲ့မဲကို ခုလိုမျိုး မတရား မသမာမှုနဲ့ ဒါမျိုး အနိုင်ကျင့်တဲ့ ပုံစံမျိုးနဲ့ အာဏာသိမ်းတဲ့ အတွက်ကြောင့်မို့လို့ ခံစားရတဲ့ ခံစားချက်က တော်တော်ကိုဆိုးတယ်။ နောက်တခုက ဘာလဲဆိုတော့ အနာဂတ်ပျောက်သွားသလို ခံစားရတယ်။ ဒါကတော့ လူငယ်တိုင်းလည်း အဲ့လိုခံစားရသလိုမျိုး ကျမတို့လို လူလတ်ပိုင်းတွေလည်း အဲ့လိုမျိုး ခံစားရတယ်။ အနာဂတ် ပျောက်သွားတယ်ပေါ့လေ။ ဘာကြောင့် ဒါမျိုးလုပ်ခဲ့တာလဲပေါ့။ သူလုပ်ခဲ့တဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ကလည်း ဒါ ၉ လကာလ ရှိခဲ့ပြီ၊ ခုထက်ထိလည်း ကောင်းမွန်တဲ့ အပြောင်းအလဲမျိုး ဖြစ်မလာတဲ့အပြင် အမြဲတမ်း အကြောက်တရားက မျိုးဆက်သစ်တွေအတွက်လည်း မကောင်းတာ ဘာလဲဆိုတော့ အကြောက်တရားတွေ ပြန်ဖြစ်လာတယ်။ မတရားမှုတွေ ပြန်ဖြစ်လာတယ်။ နောက် မတည်ငြိမ်ဘူးပေါ့နော်။ အဆိုးဆုံးကတော့ အသက်အိုးအိမ် စည်းစိမ် ဆိုတဲ့ဟာမျိုးက ဘယ်သူကမှ ဒီနေ့နဲ့ မနက်ဖြန်တောင်မှ လုံလုံခြုံခြုံ ယုံယုံကြည်ကြည် မနေရတော့ဘူးပေါ့နော်။”
၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲပေးခဲ့သူတွေထဲမှာ အသက် ၁၈ နှစ်ပြည့်ပြီးနောက် ပထမဆုံး မဲပေးခွင့်ရသူတွေလည်း ပါဝင်ကြပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံကို တခြားနိုင်ငံတွေ တန်းတူ တိုးတက်လာစေချင်လို့ မလပြည့်က ပထမဆုံးအကြိမ် ပေးခွင့်ရတဲ့ ဆန္ဒမဲကို ပေးခဲ့ပေမယ့် အာဏာသိမ်းလိုက်ချိန်မှာ သူ့ရဲ့ မဲ ၁ မဲ ဆုံးရှုံးသွားတယ်လို့ ခံစားရပါတယ်တဲ့။
“မြန်မာနိုင်ငံက ပိုပြီးတော့ တိုးတက်လာမယ်။ ပြီးတော့ တို့တွေ လုပ်နေတဲ့ဟာတွေ တော်တော်များများက ဒီအစိုးရလက်ထက် (NLD) ပြီးသွားတော့မှ တိုးတက်လာတာတွေ အများကြီးရှိတယ်။ အဲ့ဒါတွေကြောင့် မျှော်မှန်းခဲ့တာတွေကလည်း အဲ့လိုမျိုးပေါ့။ ဒီအစိုးရသာ ထပ်ပြီးတော့ ရှိနေမယ်ဆိုလို့ရှိရင် ဒီ မြန်မာလူငယ်တွေက နိုင်ငံတကာနဲ့ ပိုပြီးတော့ တန်းတူဖြစ်နိုင်မယ်ပေါ့။ ခုအချိန်မှာတော့ (မျှော်လင့်ချက်တွေက) မပေါ်နိုင်တော့ဘူးပေါ့။”
လူငယ်တွေရဲ့ ကောင်းမွန်တဲ့ အနာဂတ်အတွက် မျှော်လင့်ချက်ထားပြီး မဲပေးခဲ့တဲ့ ကိုရဲညီညီထက်ကတော့ တိုင်းပြည်အနာဂတ် ကောင်းလာဖို့ လူငယ်တချို့ ကြိုးစားနေကြတာကြောင့် သူကတော့ မျှော်လင့်ချက်ရှိတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။
“လူငယ်တွေအတွက် တိုင်းပြည်တပြည်မှာ တိုင်းပြည်ကောင်းမှ လူငယ်တွေရဲ့ အခွင့်အလမ်းတွေကလည်း ပိုကောင်းလာနိုင်မယ်။ ခုအချိန်မှာ ကျနော်တို့တိုင်းပြည်က ပျက်စီးသွားပြီ ဖြစ်တဲ့အတွက် လူငယ်တွေက လူငယ်တွေရဲ့ အနာဂတ်ထက် တိုင်းပြည်ကောင်းဖို့ တိုင်းပြည်ရဲ့ အနာဂတ်အတွက် တိုက်ပွဲဝင်နေကြရတယ်လို့ ကျနော်ပြောချင်ပါတယ်။ ဒီတိုက်ပွဲ နိုင်သွားရင်တော့ ကောင်းမွန်တဲ့ အနာဂတ်တခုတော့ ဖြစ်လာမှာပေါ့ဗျာ။ ဒါပေမယ့် အရမ်းကြီးတော့ မဟုတ်တော့ဘူးပေါ့။ ပျက်စီးသွားတဲ့ နေရာတွေ ပြန်လည်ဖွံ့ဖြိုးရေးတွေ ပြန်လည်တည်ဆောက်ရေးတွေ လုပ်ရဦးမှာပေါ့။ လူငယ်တွေရဲ့ တက်လမ်းအတွက်ကတော့ အချိန်တွေ အများကြီး နောက်ကျသွားတယ်ပေါ့။ ဖြစ်သင့်တဲ့အချိန်မှာ မဖြစ်ဘဲ နည်းနည်းနောက်ကျမှ ဖြစ်မယ်ပေါ့ဗျာ။”
ခရီးသွားလုပ်ငန်း လုပ်ခဲ့သူ တယောက်ကလည်း အခက်အခဲတွေကို ဖြတ်ကျော်ပြီး အရပ်သားအစိုးရ အုပ်ချုပ်တဲ့ တိုးတက်တဲ့ အခြေအနေကို ပြန်ရောက်လာနိုင်မယ်လို့ မျှော်လင့်ထားတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
NLD အစိုးရရဲ့ ၅ နှစ်သက်တမ်းအတွင်းမှာ ဖွံ့ဖြိုးမှုနဲ့ ပြောင်းလဲမှုတွေကို ခံစားခဲ့ကြရတာကြောင့် ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာလည်း ကိုယ့်ရဲ့ဆန္ဒမဲကို ယုံယုံကြည်ကြည်နဲ့ ပေးခဲ့သူ ဖြစ်ပါတယ်။
“၅ နှစ်တာ ကာလအတွင်းမှာ ကျမတို့ အရမ်းလွတ်လပ်ပေါ့ပါးစွာ နေထိုင်ခဲ့ရတာတမျိုးရယ်၊ ကျမဆို ခရီးသွားလုပ်ငန်းလုပ်တာ ဖြစ်တဲ့အတွက် နိုင်ငံတကာက ဖြေလျှော့မှုတွေ အများကြီးရှိတယ်။ ကျမတို့အတွက်ဆိုရင် အခွင့်အရေးတွေ အများကြီးရခဲ့တယ်။ ပိုပိုပြီး ကောင်းလာမယ်လို့ မျှော်လင့်ထားတယ်။ လူငယ်အားလုံးက မျှော်လင့်ချက်က အပြည့်ပဲ။ ဒါကို တချိန်မှာ ကျမတို့ ပြန်ကိုရရမယ်။ ပြန်ရရမယ်ဆိုပေမယ့် အချိန်အနည်းငယ်တော့ စောင့်ရမယ်လို့ ကျမထင်တယ်ပေါ့နော်။”
၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ပါတီစုံ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲမှာ တနိုင်ငံလုံးမှာ ဆန္ဒမဲ ပေးခွင့်ရှိသူ ၃၇ သန်းကျော်ရှိခဲ့ပြီး ပထမဆုံး ဆန္ဒမဲပေးခွင့်ရှိသူ လူငယ်မဲဆန္ဒရှင်က ၅ သန်းကျော် ရှိခဲ့ပါတယ်။ ရွေးကောက်ပွဲမှာ NLD ပါတီက မဲဆန္ဒနယ် ၈၂ ရာခိုင်နှုန်းကျော် အနိုင်ရရှိခဲ့ပါတယ်။ မဲစာရင်းအမှားတွေ စစ်ဆေးတွေ့ရှိတယ်လို့ ဆိုပြီး စစ်တပ်က ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက် လွှတ်တော်အစည်းအဝေးတွေ စတင်ဖို့ စီစဉ်ထားတဲ့နေ့မှာ အာဏာသိမ်းခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
--------------------
(Unicode)
ရှေးကောကျပှဲ တနှဈပွည့ျနဲ့ မဲဆန်ဒရှငျလူငယျတှေ မြှောျလင့ျခကြျ
၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲမှာ မြှောျလင့ျခကြျမြိုးစုံနဲ့ ဆန်ဒမဲ ပေးခဲ့ကွသူတှထေဲမှာ လူငယျ၊ လူလတျပိုငျးတှေ အမြားအပွား ပါဝငျပါတယျ။ အခု ရှေးကောကျပှဲ ၁ နှဈပွည့ျခြိနျမှာ သူတို့ရဲ့ မြှောျလင့ျခကြျတှအေတိုငျး အကောငျအထညျ ဖောျနိုငျပါပွီလား။ ၂၀၂၀ နိုဝငျဘာ ၈ ရကျနေ့က မဲပေးခဲ့ကွတဲ့ မဲဆန်ဒရှငျ လူငယျတှရေဲ့ အမွငျတှကေို မစုမွတျမှနျက စုစညျးတငျပွထားပါတယျ။
၂၀၂၀ နိုဝငျဘာ ၈ ရကျနေ့က ကငြျးပခဲ့တဲ့ ရှေးကောကျပှဲမှာ မဲပေးပိုငျခှင့ျရှိကွတဲ့ လူငယျ၊ လူလတျပိုငျး အမြားအပွား မဲပေးခဲ့ကွတယျလို့ ရှေးကောကျပှဲ လေ့လာစောင့ျကွည့ျသူတှရေဲ့ အစီရငျခံစာတှမှော ဖောျပွခဲ့ကွပါတယျ။ ပိုမိုကောငျးမှနျတဲ့ အနာဂတျအတှကျ မြှောျလင့ျခကြျမြိုးစုံနဲ့ မဲပေးခဲ့ကွသူ တောျတောျမြားမြားက စဈအာဏာသိမျးပွီးနောကျပိုငျး သူတို့အိပျမကျ မြှောျလင့ျခကြျတှေ အကောငျအထညျဖောျနိုငျဖို့ ခကျခဲသှားတယျလို့ ပွောနကွေပါတယျ။ လကျရှိ နိုငျငံရေး မတညျငွိမျမှုတှကွေောင့ျ ရှေ့ရေး မရရောဘူးလို့ ပွောနကွေသူတှလေညျး မနညျးပါဘူး။ ကိုယ့ျဆန်ဒမဲကို ယုံယုံကွညျကွညျ တနျဖိုးထားပွီး အနာဂတျပညာရေး ပိုကောငျးစဖေို့ ကိုဗဈကပျရောဂါကွားက မဲပေးခဲ့တဲ့ ရနျကုနျမွို့သူတယောကျက လကျရှိအခွအေနအေပေါျ သူ့ရဲ့အမွငျကို ခုလိုပွောပါတယျ။
“ခုအခြိနျမှာက ကိုယျ ခကျခကျခဲခဲ ပေးခဲ့တဲ့မဲကို ခုလိုမြိုး မတရား မသမာမှုနဲ့ ဒါမြိုး အနိုငျကငြ့ျတဲ့ ပုံစံမြိုးနဲ့ အာဏာသိမျးတဲ့ အတှကျကွောင့ျမို့လို့ ခံစားရတဲ့ ခံစားခကြျက တောျတောျကိုဆိုးတယျ။ နောကျတခုက ဘာလဲဆိုတော့ အနာဂတျပြောကျသှားသလို ခံစားရတယျ။ ဒါကတော့ လူငယျတိုငျးလညျး အဲ့လိုခံစားရသလိုမြိုး ကမြတို့လို လူလတျပိုငျးတှလေညျး အဲ့လိုမြိုး ခံစားရတယျ။ အနာဂတျ ပြောကျသှားတယျပေါ့လေ။ ဘာကွောင့ျ ဒါမြိုးလုပျခဲ့တာလဲပေါ့။ သူလုပျခဲ့တဲ့ ရညျရှယျခကြျကလညျး ဒါ ၉ လကာလ ရှိခဲ့ပွီ၊ ခုထကျထိလညျး ကောငျးမှနျတဲ့ အပွောငျးအလဲမြိုး ဖွဈမလာတဲ့အပွငျ အမွဲတမျး အကွောကျတရားက မြိုးဆကျသဈတှအေတှကျလညျး မကောငျးတာ ဘာလဲဆိုတော့ အကွောကျတရားတှေ ပွနျဖွဈလာတယျ။ မတရားမှုတှေ ပွနျဖွဈလာတယျ။ နောကျ မတညျငွိမျဘူးပေါ့နောျ။ အဆိုးဆုံးကတော့ အသကျအိုးအိမျ စညျးစိမျ ဆိုတဲ့ဟာမြိုးက ဘယျသူကမှ ဒီနေ့နဲ့ မနကျဖွနျတောငျမှ လုံလုံခွုံခွုံ ယုံယုံကွညျကွညျ မနရေတော့ဘူးပေါ့နောျ။”
၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲမှာ မဲပေးခဲ့သူတှထေဲမှာ အသကျ ၁၈ နှဈပွည့ျပွီးနောကျ ပထမဆုံး မဲပေးခှင့ျရသူတှလေညျး ပါဝငျကွပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံကို တခွားနိုငျငံတှေ တနျးတူ တိုးတကျလာစခေငြျလို့ မလပွည့ျက ပထမဆုံးအကွိမျ ပေးခှင့ျရတဲ့ ဆန်ဒမဲကို ပေးခဲ့ပမေယ့ျ အာဏာသိမျးလိုကျခြိနျမှာ သူ့ရဲ့ မဲ ၁ မဲ ဆုံးရှုံးသှားတယျလို့ ခံစားရပါတယျတဲ့။
“မွနျမာနိုငျငံက ပိုပွီးတော့ တိုးတကျလာမယျ။ ပွီးတော့ တို့တှေ လုပျနတေဲ့ဟာတှေ တောျတောျမြားမြားက ဒီအစိုးရလကျထကျ (NLD) ပွီးသှားတော့မှ တိုးတကျလာတာတှေ အမြားကွီးရှိတယျ။ အဲ့ဒါတှကွေောင့ျ မြှောျမှနျးခဲ့တာတှကေလညျး အဲ့လိုမြိုးပေါ့။ ဒီအစိုးရသာ ထပျပွီးတော့ ရှိနမေယျဆိုလို့ရှိရငျ ဒီ မွနျမာလူငယျတှကေ နိုငျငံတကာနဲ့ ပိုပွီးတော့ တနျးတူဖွဈနိုငျမယျပေါ့။ ခုအခြိနျမှာတော့ (မြှောျလင့ျခကြျတှကေ) မပေါျနိုငျတော့ဘူးပေါ့။”
လူငယျတှရေဲ့ ကောငျးမှနျတဲ့ အနာဂတျအတှကျ မြှောျလင့ျခကြျထားပွီး မဲပေးခဲ့တဲ့ ကိုရဲညီညီထကျကတော့ တိုငျးပွညျအနာဂတျ ကောငျးလာဖို့ လူငယျတခြို့ ကွိုးစားနကွေတာကွောင့ျ သူကတော့ မြှောျလင့ျခကြျရှိတယျလို့ မွငျပါတယျ။
“လူငယျတှအေတှကျ တိုငျးပွညျတပွညျမှာ တိုငျးပွညျကောငျးမှ လူငယျတှရေဲ့ အခှင့ျအလမျးတှကေလညျး ပိုကောငျးလာနိုငျမယျ။ ခုအခြိနျမှာ ကနြောျတို့တိုငျးပွညျက ပကြျစီးသှားပွီ ဖွဈတဲ့အတှကျ လူငယျတှကေ လူငယျတှရေဲ့ အနာဂတျထကျ တိုငျးပွညျကောငျးဖို့ တိုငျးပွညျရဲ့ အနာဂတျအတှကျ တိုကျပှဲဝငျနကွေရတယျလို့ ကနြောျပွောခငြျပါတယျ။ ဒီတိုကျပှဲ နိုငျသှားရငျတော့ ကောငျးမှနျတဲ့ အနာဂတျတခုတော့ ဖွဈလာမှာပေါ့ဗြာ။ ဒါပမေယ့ျ အရမျးကွီးတော့ မဟုတျတော့ဘူးပေါ့။ ပကြျစီးသှားတဲ့ နရောတှေ ပွနျလညျဖှံ့ဖွိုးရေးတှေ ပွနျလညျတညျဆောကျရေးတှေ လုပျရဦးမှာပေါ့။ လူငယျတှရေဲ့ တကျလမျးအတှကျကတော့ အခြိနျတှေ အမြားကွီး နောကျကသြှားတယျပေါ့။ ဖွဈသင့ျတဲ့အခြိနျမှာ မဖွဈဘဲ နညျးနညျးနောကျကမြှ ဖွဈမယျပေါ့ဗြာ။”
ခရီးသှားလုပျငနျး လုပျခဲ့သူ တယောကျကလညျး အခကျအခဲတှကေို ဖွတျကြောျပွီး အရပျသားအစိုးရ အုပျခြုပျတဲ့ တိုးတကျတဲ့ အခွအေနကေို ပွနျရောကျလာနိုငျမယျလို့ မြှောျလင့ျထားတယျလို့ ပွောပါတယျ။
NLD အစိုးရရဲ့ ၅ နှဈသကျတမျးအတှငျးမှာ ဖှံ့ဖွိုးမှုနဲ့ ပွောငျးလဲမှုတှကေို ခံစားခဲ့ကွရတာကွောင့ျ ၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲမှာလညျး ကိုယ့ျရဲ့ဆန်ဒမဲကို ယုံယုံကွညျကွညျနဲ့ ပေးခဲ့သူ ဖွဈပါတယျ။
“၅ နှဈတာ ကာလအတှငျးမှာ ကမြတို့ အရမျးလှတျလပျပေါ့ပါးစှာ နထေိုငျခဲ့ရတာတမြိုးရယျ၊ ကမြဆို ခရီးသှားလုပျငနျးလုပျတာ ဖွဈတဲ့အတှကျ နိုငျငံတကာက ဖွလြှေော့မှုတှေ အမြားကွီးရှိတယျ။ ကမြတို့အတှကျဆိုရငျ အခှင့ျအရေးတှေ အမြားကွီးရခဲ့တယျ။ ပိုပိုပွီး ကောငျးလာမယျလို့ မြှောျလင့ျထားတယျ။ လူငယျအားလုံးက မြှောျလင့ျခကြျက အပွည့ျပဲ။ ဒါကို တခြိနျမှာ ကမြတို့ ပွနျကိုရရမယျ။ ပွနျရရမယျဆိုပမေယ့ျ အခြိနျအနညျးငယျတော့ စောင့ျရမယျလို့ ကမြထငျတယျပေါ့နောျ။”
၂၀၂၀ ပွည့ျနှဈ ပါတီစုံ အထှထှေရှေေးကောကျပှဲမှာ တနိုငျငံလုံးမှာ ဆန်ဒမဲ ပေးခှင့ျရှိသူ ၃၇ သနျးကြောျရှိခဲ့ပွီး ပထမဆုံး ဆန်ဒမဲပေးခှင့ျရှိသူ လူငယျမဲဆန်ဒရှငျက ၅ သနျးကြောျ ရှိခဲ့ပါတယျ။ ရှေးကောကျပှဲမှာ NLD ပါတီက မဲဆန်ဒနယျ ၈၂ ရာခိုငျနှုနျးကြောျ အနိုငျရရှိခဲ့ပါတယျ။ မဲစာရငျးအမှားတှေ စဈဆေးတှေ့ရှိတယျလို့ ဆိုပွီး စဈတပျက ဖဖေောျဝါရီလ ၁ ရကျ လှှတျတောျအစညျးအဝေးတှေ စတငျဖို့ စီစဉျထားတဲ့နေ့မှာ အာဏာသိမျးခဲ့တာ ဖွဈပါတယျ။
