တိုက္ပြဲေတြျဖစ္ေနတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ အလယ္ပိုင္းနဲ႔ အေရွ႕ပိုင္းမွာ စစ္ေဘးေရွာင္ေနရတဲ့ ဒုကၡသည္ ကေလးငယ္ေတြ အေရျပားေရာဂါေတြျဖစ္ေနၾကပါတယ္။ အေရျပားေပၚမွာ အရည္ၾကည္အဖုေလးေတြ ထြင္ေနၾကတယ္လို႔ ကူညီေပးသူေတြက ေျပာပါတယ္။ စစ္ေဘးဒုကၡသည္ကေလးငယ္ေတြၾကား အစာ အဟာရနဲ႔၊ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ လိုအပ္ခ်က္ေတြရွိေနခ်ိန္မွာ ခုလို အေရျပားျပႆနာေတြ ခံစားေနၾကရတာပါ။ သတင္းေပးပို႔ခ်က္ကို အေျခခံၿပီး ကိုေအာင္ေအာင္က ေျပာျပမွာပါ။
စစ္ေဘးေရွာင္ ဒုကၡသည္ေတြထဲ လသားအ႐ြယ္ကေန အသက္ ၁၅ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးငယ္ေတြရဲ႕ အေရျပားေပၚမွာ ယားနာနဲ႔ အရည္ၾကည္ဖု ပုံစံမ်ိဳးေတြ အခုလတ္တေလာ အျဖစ္မ်ားေနၾကတယ္လို႔ စစ္ေရွာင္ေတြကို ကူညီေပးသူေတြဆီက သိရပါတယ္။ စစ္ကိုင္းတိုင္း၊ ယင္းမာပင္ခ႐ိုင္၊ ကနီၿမိဳ႕နယ္မွာရွိတဲ့ စစ္ေဘးေရွာင္ကေလးငယ္ အမ်ားစုမွာလည္း အခုလို ပုံစံမ်ိဳးေတြ ျဖစ္ေနတာပါ။ ကေလးငယ္ေတြထဲက တခ်ိဳ႕ဆို တပတ္ေလာက္အထိ ဖ်ားနာတာမ်ိဳးေတြလည္း ရွိတယ္လို႔ ကနီၿမိဳ႕နယ္ လူထုေတာ္လွန္ေရး သပိတ္အင္အားစု ဦးေဆာင္သူ ကိုျပည့္ေအာင္ႏိုင္က ေျပာပါတယ္။
"ကနီနယ္မွာက စစ္ေရွာင္စခန္းတခ်ိဳ႕နဲ႔ က်ေနာ္တို႔ေရာက္ခဲ့သမွ် စာသင္ေက်ာင္းေတြမွာ ကေလးငယ္ေတြ အဖုေတြေပါက္တာ ေတြ႕ရတယ္။ ဆရာဝန္နဲ႔ ျပၾကည့္ေတာ့ ခႏၶာကိုယ္မသန႔္ရွင္းလို႔ ျဖစ္တာေၾကာင့္၊ တခ်ိဳ႕ကလည္း ေသာက္ရမယ့္ေဆးေတြ၊ ထိုးရမယ့္ ကာကြယ္ေဆးေတြ မထိုးခဲ့ရတာေၾကာင့္လို႔လည္း ေျပာတာဗ်။ အဖုက ႏွစ္တိုင္းနီးပါး ေပါက္ေနၾကေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ဒီႏွစ္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ေရာက္ျဖစ္တဲ့ စာသင္ေက်ာင္းေတြဆို ေတာ္ေတာ္မ်ားတယ္ေပါ့။ ဒီေန႔ေရာက္ျဖစ္တဲ့ စာသင္ေက်ာင္းဆိုရင္ KG တန္းကစလို႔ ၁၀ တန္းအထိ ေပ်ာက္တဲ့သူေတြက ေပ်ာက္တယ္၊ ေပါက္တဲ့သူေတြက ေပါက္ေနတုန္း။ တေယာက္နဲ႔ တေယာက္ကူးစက္ၾကတာ၊ အဲလိုမ်ိဳး ျဖစ္ေနၾကတာေပါ့ဗ်ာ။"
ကေလးငယ္ေတြရဲ႕ က်န္းမာေရးအတြက္ ေဆးဝါးကူညီေပးႏိုင္မယ့္ အလႉရွင္ေတြ လိုအပ္ေနတာပါ။ စစ္ေဘးဒုကၡသည္ေတြအတြက္ စားနပ္ရိကၡာ လိုအပ္ခ်က္ေတြအျပင္၊ ကေလးငယ္ေတြ စာသင္ၾကားႏိုင္ဖို႔ အေျခခံ လိုအပ္ခ်က္ေတြထဲမွာ က်န္းမာေရးကလည္း အဓိက ပါဝင္ေနပါတယ္။ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာမကဘဲ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ က်န္းမာေရးအတြက္ကိုပါ သတိထားၿပီး ကေလးငယ္ေတြရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို ကိုျပည့္ေအာင္ႏိုင္က အခုလိုေျပာပါတယ္။
"စစ္ေရွာင္ကေလးေတြေရာ၊ ျပည္သူ႔အေျချပဳေက်ာင္းမွာ စာသင္ေနတဲ့ ကေလးေတြေရာေပါ့။ ယခင္တုန္းကဆိုရင္ သူတို႔ထိုးသင့္တဲ့ ကာကြယ္ေဆးေတြ ထိုးၾကရတယ္။ ေသာက္သင့္တဲ့ ကာကြယ္ေဆးေတြ ေသာက္ၾကရတဲ့ အေနအထားရွိတယ္ေပါ့။ အခုကာလမွာကေတာ့ ဒါေတြမရွိပါဘူး။ ေဆးဝါးနဲ႔ပတ္သက္ရင္ ကေလးေတြကို က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈကေတာ့ အင္မတန္အားနည္းတယ္။ က်န္းမာမွလည္း ကေလးေတြက စာသင္ၾကားႏိုင္မယ္၊ စိတ္ေတြက ၾကည္လာမယ္ေပါ့။ အခုဟာက စာသင္ခန္းထဲ၊ သစ္ပင္ေအာက္ထဲ၊ တျခားေသာ ေနရာေဒသ အသီးသီးေတြမွာ သင္ေနၾကေပမယ့္လို႔ ဒီခႏၶာကိုယ္က်န္းမာဖို႔အျပင္ သူတို႔ရဲ႕စိတ္ေတြ က်န္းမာလာေအာင္ စာသင္ခ်င္စိတ္ေတြ မေပ်ာက္သြားေအာင္ ႀကိဳးစားေနရတာလည္း စိန္ေခၚမႈတခုပဲေပါ့။ စာသင္ေနခ်ိန္ ကုန္းေၾကာင္း၊ ေရေၾကာင္းကေန မလာေပမယ့္လို႔ ေလေၾကာင္းကို ေမာ့ၾကည့္ရတဲ့ အေနအထားလည္း ျဖစ္ေနတာေပါ့။ အဲဒါနဲ႔ ကေလးေတြစိတ္ဓာတ္မပ်က္ယြင္းသြားေအာင္ လုပ္ေနရတဲ့ အေနအထားေတာ့ ရွိၾကပါတယ္။"
ကယားျပည္နယ္ ေဒသအေခၚ ကရင္နီျပည္မွာလည္း ဒီးေမာ့ဆိုအေရွ႕ဘက္ျခမ္းက တိုက္ပြဲေတြေၾကာင့္ ေဘးလြတ္ရာ ထြက္ေျပးရသူေတြထဲ ကေလးငယ္ေတြလည္း ပါဝင္ပါတယ္။ ေနရာေဒသ အသီးသီးဆီ ထြက္ေျပးၾကသူေတြထဲမွာ ဖ႐ူၿမိဳ႕အေနာက္ဘက္ျခမ္း ေရာက္လာသူေတြလည္း ရွိပါတယ္။ အခုထပ္ၿပီး ေရာက္လာတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြထဲက ကေလးငယ္တခ်ိဳ႕ရဲ႕ အေရျပားေပၚမွာ ယားနာပုံစံမ်ိဳး ေပါက္တာေတြရွိတယ္လို႔ ကူညီသူေတြက ေျပာပါတယ္။
လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး အခက္အခဲေၾကာင့္ အလႉရွင္သိပ္မရွိတဲ့ အဲဒီစစ္ေရွာင္စခန္းေတြမွာ ေနထိုင္သူေတြအတြက္ အေရးေပၚစားနပ္ရိကၡာ အကူအညီေတြ အေရးတႀကီးလိုအပ္ေနတယ္လို႔ ဖ႐ူဆိုၿမိဳ႕နယ္အေနာက္ဘက္ျခမ္း စစ္ေဘးေရွာင္ကူညီေစာင့္ေရွာက္ေရး ေကာ္မတီဝင္တဦးက ေျပာပါတယ္။
"ကေလးငယ္ေတြက ယားတယ္၊ ကုတ္လိုက္ရင္ အဖုေလးေတြ ထြက္လာတယ္၊ အင္ျပင္ပုံစံ မ်ိဳးေတြေပါ့ေနာ္။ တျခားႀကီးႀကီးမားမား အေရျပားေရာဂါအထိေတာ့ က်မတို႔ မေတြ႕ရေသးဘူး။ အဓိက လိုအပ္ခ်က္ကေတာ့ အာဟာရပိုင္းေတြမွာ အမ်ားႀကီးလိုအပ္ေနတယ္။ ဒီအေနာက္ဖက္ျခမ္းဆိုရင္ အၿမဲတမ္း လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး ခက္ခဲတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အလႉရွင္ေတြ အေရာက္နည္းတယ္ေပါ့။ အေရာက္နည္းေတာ့ စားနပ္ရိကၡာ ျပတ္လပ္မႈေတြ ရွိတာေပါ့ေနာ္။ ကေလးသူငယ္ေတြဆိုရင္ ေပါင္ခ်ိန္တိုင္းလိုက္တိုင္း ေပါင္ခ်ိန္ က်ေနတာေတြေပါ့။ အာဟာရမျပည့္ဝတာ မ်ိဳးေတြရွိေနတယ္။ ကေလးေတြ သန႔္ရွင္းေရးနဲ႔ အဓိကက်န္းမာေရးအတြက္ တကိုယ္ေရသုံးေတြလည္း လိုအပ္ေနေသးတယ္။"
ကရင္နီျပည္ထဲ အခုရက္ပိုင္းထဲ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ တိုက္ပြဲအေျခအေနေၾကာင့္ စစ္ေရွာင္ဦးေရေတြလည္း တိုးလာေနပါတယ္။ အဲဒီထဲမွာ လသားအ႐ြယ္ ကေလးငယ္ေတြ အပါအဝင္ ခႏၶာကိုယ္ေပၚ အဖုေပါက္တာနဲ႔ ဖ်ားနာတဲ့ ကေလးငယ္တခ်ိဳ႕လည္း ရွိေနတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ အလ်ဥ္းသင့္သလို စစ္ေရွာင္ေနရတဲ့ အေျခအေနမွာ က်န္းမာေရးအတြက္ ဆရာဝန္ျပႏိုင္ဖို႔ ခက္ခဲေနၿပီး၊ ကူညီေပးေနသူေတြကေတာ့ အေရျပားဆရာဝန္နဲ႔ ျပသႏိုင္ဖို႔ ႀကိဳးပမ္းေနသလို၊ ေဆးဝါးအတြက္ အလႉရွင္ေတြလည္း လိုအပ္ေနပါတယ္။
