[Zawgyi/Unicode]
စစ်အုပ်ချုပ်ရေးအောက်မှာ ကျောင်းပြန်မတက်ကြဖို့၊ လုပ်ငန်းခွင် ပြန်မဝင်ကြဖို့ ပညာရေးဝန်ထမ်းတွေ ဆန္ဒပြ တိုက်တွန်းတဲ့ ပညာရေးသပိတ်ကို တနိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာနဲ့ ဒီနေ့လုပ်ခဲ့ကြပါတယ်။ တက္ကသိုလ်ပညာသင်နှစ်တချို့နဲ့ အခြေခံပညာကျောင်းတွေအားလုံးကို မေလ ၅ ရက်မှာ စတင်ဖွင့်လှစ်သွားမယ်လို့ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီရဲ့ ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနက ကြေညာထားချိန် မြို့အတော်များများမှာလုပ်ခဲ့တဲ့ ပညာရေးသပိတ်အကြောင်း ရန်ကုန်ကလာတဲ့သတင်းကို ကိုဇော်ဝင်းလှိုင်က ပြောပြထားပါတယ်။
လာမယ့်ရက်ပိုင်းအတွင်းမှာ အခြေခံကျောင်းတွေနဲ့ တက္ကသိုလ်အတန်းတချို့ကို စတင်ဖွင့်လှစ်သွားမယ်လို့ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီဘက်က ကြေညာထားပေမဲ့ ပညာရေးဝန်ထမ်းတွေ ဦးဆောင်တဲ့ ကျောင်းပြန်မတက်ရေး ဆန္ဒပြလှုပ်ရှားမှုတွေကို စစ်အာဏာရှင်ဆန့်ကျင်သူတွေက လုပ်နေကြတာပါ။
ဒီနေ့ ဧပြီလ ၂၉ ရက်မှာတော့ တနိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာနဲ့ ပညာရေးသပိတ်ကို လုပ်ခဲ့ကြတာမှာ တောင်ကြီး၊ ဖားကန့်၊ မန္တလေး၊ ရန်ကုန်၊ တောင်ငူ၊ မြစ်ကြီးနားမှာရှိတဲ့ ပညာရေးဝန်ထမ်း အများအပြား လမ်းပေါ်ထွက် ဆန္ဒပြခဲ့ကြပြီး စစ်ကောင်စီရဲ့ အစီအစဉ်တွေကို ဆန့်ကျင်ကြဖို့ ကြွေးကြော်ခဲ့ကြပါတယ်။ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးရဲ့ ပညာရေးယန္တရား မလည်ပတ်နိုင်အောင် အစကတည်းက ကြိုကြား ကြိုကြား ဆန္ဒပြတာတွေရှိပေမဲ့ အခုလို နေရာအနှံ့မှာ တပြိုင်နက်တည်း ဆန္ဒပြတာနဲ့ပတ်သက်လို့ အခြေခံပညာ ပညာရေးလုပ်သားသမဂ္ဂများ ဗဟိုအလုပ်အမှုဆောင်ကော်မတီက ဒေါ်သက်ဆုလှိုင်က ဗွီအိုအေကို ရှင်းပြပါတယ်။
“ဖြိုခွဲမှုတွေရှိလို့ လူဦးရေနည်းသွားပေမဲ့ နေ့တိုင်းလိုလို ထွက်ဖြစ်နေတယ်ပေါ့။ ကျနော်တို့ ပူးပေါင်းပြီး ထွက်ဖြစ်နေတယ်။ ကျောင်းဖွင့်တော့မယ်ဆိုတဲ့ အခါမှာလည်း ပညာရေးဝန်ထမ်းတွေဘက်က ဒီကျောင်းတွေဖွင့်တာကို လက်မခံဘူး။ သပိတ်မှောက်တယ်။ စစ်ကောင်စီရဲ့ ပညာရေးယန္တရား လည်ပတ်အောင်လုပ်မှာ မဟုတ်ဘူးဆိုတဲ့ စစ်ကြောင်းမျိုးတွေ၊ အဲဒါကို ပြသချင်တဲ့အတွက် ခပ်စိတ်စိတ် ဖြစ်လာတယ်လို့ ကျနော်မြင်ပါတယ်။”
တချို့မြို့နယ်တွေမှာ စစ်ကျွန်ပညာရေး အလိုမရှိဆိုတဲ့ စာတမ်းတွေနဲ့ ဆေးနီသုတ်လိမ်းထားတဲ့ ကျောင်းဝတ်စုံတွေကို အထက်တန်းကျောင်း အဝင်ဝတွေမှာ ချိတ်ဆွဲပြီး ကျောင်းသားတွေက ဦးဆောင်ဆန္ဒပြကြပါတယ်။ အခုလို ပညာရေးဝန်ထမ်းတွေနဲ့ ကျောင်းသား၊ မိဘတွေ နေရာအနှံ့မှာ အသီးသီး ပူးပေါင်း ပါဝင်လာလို့ ဝမ်းမြောက်ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ ဆရာ၊ ဆရာမများအဖွဲ့ချုပ်က တာဝန်ခံ ဒေါက်တာစန်းစန်းရီက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
“မနှစ်ကလည်း COVID ကြောင့် ကလေးတွေက တနှစ်နားထားတယ်။ ဒီနှစ်လည်း စစ်ကောင်စီက ဖွင့်တဲ့ကျောင်းတွေကို မသွားဘူးဆိုရင် သူတို့တနှစ် နစ်နာမှာ သိတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီဟာနစ်နာမှာထက်စာရင် စစ်ကောင်စီအုပ်ချုပ်နေတာကို မတွန်းလှန်ဘူး။ သပိတ်မမှောက်ဘူးဆိုရင် စစ်ကောင်စီ သက်ဆိုးရှည်သွားတာဟာ ကျောင်းမတက်ရလို့ ပညာနောက်ကျလို့ နစ်နာတာထက် ပိုပြီးနစ်နာမယ်ဆိုတာ မိဘတွေက သိတယ်။ အဲဒါကြောင့် လက်လှမ်းမီသလောက် ဆရာ၊ ဆရာမတွေ၊ ကျောင်းသား ကျောင်းသူ မိဘတွေကို စကားပြောကြည့်တဲ့အခါ မိဘတွေက သပိတ်မှောက်မယ်ပေါ့။ ဒီသဘောမျိုး သိရတယ်။ နောက် အရွယ်အသင့်အတင့် ရောက်နေတဲ့ အထက်တန်း ကျောင်းသားတွေ ကိုယ်တိုင်ကလည်း သူတို့လည်း ကျောင်းမသွားဘူးလို့ ပြောတာတွေ ရှိပါတယ်။”
အခြေခံပညာနဲ့ တက္ကသိုလ်ကျောင်းတွေကို မေလ ၅ ရက်နေ့မှာ ပြန်ဖွင့်ဖို့ ပညာရေးဌာနက ကြေညာထားပါတယ်။ ဒီကြားထဲမှာ အလုပ်ခွင်မဝင်ဘဲ ဆန္ဒပြနေတဲ့ နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းတွေကို စစ်ကောင်စီက ဖမ်းဆီးတာ၊ ဝန်ထမ်းအိမ်ရာတွေက ဖယ်ရှားနေတာကြောင့် ဆရာ၊ ဆရာမတွေအတွက် အစစအရာရာ ပိုမိုခက်ခဲလာနေပါတယ်။
“ဒီလအတွက် အခက်အခဲဆုံးကတော့ လုံခြုံရေးကိုစိတ်ပူပြီးတော့ CDM မှာနည်းနည်း တွေဝေလာတာလေးတွေ ရှိတယ်ပေါ့။ တဘက်ကလည်း လစာလည်းမယူဘူး။ သူတို့လုပ်တဲ့ ယန္တရားမှန်သမျှလည်း ဘာမှမလုပ်ဘူး။ အဆုံးထိ တောင့်ခံထားမယ်ဆိုတဲ့ ဆရာ၊ ဆရာမတွေလည်း အများကြီး ရှိပါသေးတယ်။ အဲဒီတော့ စစ်ကောင်စီကပေးတဲ့ စစ်ကျွန်ပညာရေး ယန္တရားကြီးထဲကို ဆွဲမသွင်းဖို့ ဆရာ၊ ဆရာမတွေ တောင့်ခံထားဖို့ တိုက်တွန်းချင်ပါတယ်။”
အခုအခြေအနေမျိုးမှာ ဆရာ၊ ဆရာမတွေရဲ့ လုံခြုံရေးဟာ ပြည်သူတွေရဲ့ လက်ထဲမှာရှိနေသလိုဖြစ်တယ်လို့ ပဲခူးတိုင်း အခြေခံပညာရေး လုပ်သားများသမဂ္ဂက စိုင်းနော်လင်းက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
“တကယ်လာဖမ်းချင်လည်း သူတို့ ကျနော်တို့အကုန်လုံးကို ဆွဲဖမ်းဖို့ ထောင်လည်း မဆံ့ပါဘူး။ CDM ဝန်ထမ်းတွေကို ဘာကူညီစေချင်လဲဆိုရင် ရပ်ကွက်၊ ကျေးရွာတွေက တာဝန်ရှိတဲ့သူတွေက ကျနော်တို့ CDM ဝန်ထမ်းတွေကို ကာကွယ်ပေးဖို့ပေါ့နော်၊ သူတို့ရဲ့ လုံခြုံရေးကို အာမခံပေးဖို့ပဲ လုပ်ပေးပါ။ လုပ်တယ်ဟေ့ဆိုရင် ဝန်ထမ်းတိုင်းက CDM ကို အောင်ပွဲရတဲ့အထိ လုပ်ကြမှာပါ။”
စစ်အာဏာသိမ်းမှုဖြစ်ခဲ့ပြီးနောက် ဖေဖော်ဝါရီလကုန်ပိုင်းက ရန်ကုန်က ပညာရေးဝန်ထမ်း သပိတ်တခုမှာ အခြေခံကျောင်းဆရာမတဦး သေနတ်ထိမှန် သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီနောက်ပိုင်း ဆန္ဒပြလှုပ်ရှားမှုတွေမှာ ပါဝင်၊ ကူညီနေတဲ့ တက္ကသိုလ် ဆရာ၊ ဆရာမ အများအပြားလည်း ၅၀၅ (က) နဲ့ အမှုဖွင့် အရေးယူခံနေရသလို တချို့လည်း တာဝန်ကနေ ယာယီရပ်ဆိုင်းခံထားရပါတယ်။
[Unicode Version]
ကြောငျးပွနျမတကျရေး ဆန်ဒပွ သပိတျမှောကျ
စဈအုပျခြုပျရေးအောကျမှာ ကြောငျးပွနျမတကျကွဖို့၊ လုပျငနျးခှငျ ပွနျမဝငျကွဖို့ ပညာရေးဝနျထမျးတှေ ဆန်ဒပွ တိုကျတှနျးတဲ့ ပညာရေးသပိတျကို တနိုငျငံလုံး အတိုငျးအတာနဲ့ ဒီနေ့လုပျခဲ့ကွပါတယျ။ တက်ကသိုလျပညာသငျနှဈတခြို့နဲ့ အခွခေံပညာကြောငျးတှအေားလုံးကို မလေ ၅ ရကျမှာ စတငျဖှင့ျလှဈသှားမယျလို့ စဈအုပျခြုပျရေးကောငျစီရဲ့ ပညာရေးဝနျကွီးဌာနက ကွညောထားခြိနျ မွို့အတောျမြားမြားမှာလုပျခဲ့တဲ့ ပညာရေးသပိတျအကွောငျး ရနျကုနျကလာတဲ့သတငျးကို ကိုဇောျဝငျးလှိုငျက ပွောပွထားပါတယျ။
လာမယ့ျရကျပိုငျးအတှငျးမှာ အခွခေံကြောငျးတှနေဲ့ တက်ကသိုလျအတနျးတခြို့ကို စတငျဖှင့ျလှဈသှားမယျလို့ စဈအုပျခြုပျရေးကောငျစီဘကျက ကွညောထားပမေဲ့ ပညာရေးဝနျထမျးတှေ ဦးဆောငျတဲ့ ကြောငျးပွနျမတကျရေး ဆန်ဒပွလှုပျရှားမှုတှကေို စဈအာဏာရှငျဆန့ျကငြျသူတှကေ လုပျနကွေတာပါ။
ဒီနေ့ ဧပွီလ ၂၉ ရကျမှာတော့ တနိုငျငံလုံး အတိုငျးအတာနဲ့ ပညာရေးသပိတျကို လုပျခဲ့ကွတာမှာ တောငျကွီး၊ ဖားကန့ျ၊ မန်တလေး၊ ရနျကုနျ၊ တောငျငူ၊ မွဈကွီးနားမှာရှိတဲ့ ပညာရေးဝနျထမျး အမြားအပွား လမျးပေါျထှကျ ဆန်ဒပွခဲ့ကွပွီး စဈကောငျစီရဲ့ အစီအစဉျတှကေို ဆန့ျကငြျကွဖို့ ကွှေးကွောျခဲ့ကွပါတယျ။ စဈအုပျခြုပျရေးရဲ့ ပညာရေးယန်တရား မလညျပတျနိုငျအောငျ အစကတညျးက ကွိုကွား ကွိုကွား ဆန်ဒပွတာတှရှေိပမေဲ့ အခုလို နရောအနှံ့မှာ တပွိုငျနကျတညျး ဆန်ဒပွတာနဲ့ပတျသကျလို့ အခွခေံပညာ ပညာရေးလုပျသားသမဂ်ဂမြား ဗဟိုအလုပျအမှုဆောငျကောျမတီက ဒေါျသကျဆုလှိုငျက ဗှီအိုအကေို ရှငျးပွပါတယျ။
“ဖွိုခှဲမှုတှရှေိလို့ လူဦးရနေညျးသှားပမေဲ့ နေ့တိုငျးလိုလို ထှကျဖွဈနတေယျပေါ့။ ကနြောျတို့ ပူးပေါငျးပွီး ထှကျဖွဈနတေယျ။ ကြောငျးဖှင့ျတော့မယျဆိုတဲ့ အခါမှာလညျး ပညာရေးဝနျထမျးတှဘေကျက ဒီကြောငျးတှဖှေင့ျတာကို လကျမခံဘူး။ သပိတျမှောကျတယျ။ စဈကောငျစီရဲ့ ပညာရေးယန်တရား လညျပတျအောငျလုပျမှာ မဟုတျဘူးဆိုတဲ့ စဈကွောငျးမြိုးတှေ၊ အဲဒါကို ပွသခငြျတဲ့အတှကျ ခပျစိတျစိတျ ဖွဈလာတယျလို့ ကနြောျမွငျပါတယျ။”
တခြို့မွို့နယျတှမှော စဈကြှနျပညာရေး အလိုမရှိဆိုတဲ့ စာတမျးတှနေဲ့ ဆေးနီသုတျလိမျးထားတဲ့ ကြောငျးဝတျစုံတှကေို အထကျတနျးကြောငျး အဝငျဝတှမှော ခြိတျဆှဲပွီး ကြောငျးသားတှကေ ဦးဆောငျဆန်ဒပွကွပါတယျ။ အခုလို ပညာရေးဝနျထမျးတှနေဲ့ ကြောငျးသား၊ မိဘတှေ နရောအနှံ့မှာ အသီးသီး ပူးပေါငျး ပါဝငျလာလို့ ဝမျးမွောကျကွောငျး မွနျမာနိုငျငံလုံးဆိုငျရာ ဆရာ၊ ဆရာမမြားအဖှဲ့ခြုပျက တာဝနျခံ ဒေါကျတာစနျးစနျးရီက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
“မနှဈကလညျး COVID ကွောင့ျ ကလေးတှကေ တနှဈနားထားတယျ။ ဒီနှဈလညျး စဈကောငျစီက ဖှင့ျတဲ့ကြောငျးတှကေို မသှားဘူးဆိုရငျ သူတို့တနှဈ နဈနာမှာ သိတယျ။ ဒါပမေဲ့ ဒီဟာနဈနာမှာထကျစာရငျ စဈကောငျစီအုပျခြုပျနတောကို မတှနျးလှနျဘူး။ သပိတျမမှောကျဘူးဆိုရငျ စဈကောငျစီ သကျဆိုးရှညျသှားတာဟာ ကြောငျးမတကျရလို့ ပညာနောကျကလြို့ နဈနာတာထကျ ပိုပွီးနဈနာမယျဆိုတာ မိဘတှကေ သိတယျ။ အဲဒါကွောင့ျ လကျလှမျးမီသလောကျ ဆရာ၊ ဆရာမတှေ၊ ကြောငျးသား ကြောငျးသူ မိဘတှကေို စကားပွောကွည့ျတဲ့အခါ မိဘတှကေ သပိတျမှောကျမယျပေါ့။ ဒီသဘောမြိုး သိရတယျ။ နောကျ အရှယျအသင့ျအတင့ျ ရောကျနတေဲ့ အထကျတနျး ကြောငျးသားတှေ ကိုယျတိုငျကလညျး သူတို့လညျး ကြောငျးမသှားဘူးလို့ ပွောတာတှေ ရှိပါတယျ။”
အခွခေံပညာနဲ့ တက်ကသိုလျကြောငျးတှကေို မလေ ၅ ရကျနေ့မှာ ပွနျဖှင့ျဖို့ ပညာရေးဌာနက ကွညောထားပါတယျ။ ဒီကွားထဲမှာ အလုပျခှငျမဝငျဘဲ ဆန်ဒပွနတေဲ့ နိုငျငံ့ဝနျထမျးတှကေို စဈကောငျစီက ဖမျးဆီးတာ၊ ဝနျထမျးအိမျရာတှကေ ဖယျရှားနတောကွောင့ျ ဆရာ၊ ဆရာမတှအေတှကျ အစစအရာရာ ပိုမိုခကျခဲလာနပေါတယျ။
“ဒီလအတှကျ အခကျအခဲဆုံးကတော့ လုံခွုံရေးကိုစိတျပူပွီးတော့ CDM မှာနညျးနညျး တှဝေလောတာလေးတှေ ရှိတယျပေါ့။ တဘကျကလညျး လစာလညျးမယူဘူး။ သူတို့လုပျတဲ့ ယန်တရားမှနျသမြှလညျး ဘာမှမလုပျဘူး။ အဆုံးထိ တောင့ျခံထားမယျဆိုတဲ့ ဆရာ၊ ဆရာမတှလေညျး အမြားကွီး ရှိပါသေးတယျ။ အဲဒီတော့ စဈကောငျစီကပေးတဲ့ စဈကြှနျပညာရေး ယန်တရားကွီးထဲကို ဆှဲမသှငျးဖို့ ဆရာ၊ ဆရာမတှေ တောင့ျခံထားဖို့ တိုကျတှနျးခငြျပါတယျ။”
အခုအခွအေနမြေိုးမှာ ဆရာ၊ ဆရာမတှရေဲ့ လုံခွုံရေးဟာ ပွညျသူတှရေဲ့ လကျထဲမှာရှိနသေလိုဖွဈတယျလို့ ပဲခူးတိုငျး အခွခေံပညာရေး လုပျသားမြားသမဂ်ဂက စိုငျးနောျလငျးက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
“တကယျလာဖမျးခငြျလညျး သူတို့ ကနြောျတို့အကုနျလုံးကို ဆှဲဖမျးဖို့ ထောငျလညျး မဆံ့ပါဘူး။ CDM ဝနျထမျးတှကေို ဘာကူညီစခေငြျလဲဆိုရငျ ရပျကှကျ၊ ကြေးရှာတှကေ တာဝနျရှိတဲ့သူတှကေ ကနြောျတို့ CDM ဝနျထမျးတှကေို ကာကှယျပေးဖို့ပေါ့နောျ၊ သူတို့ရဲ့ လုံခွုံရေးကို အာမခံပေးဖို့ပဲ လုပျပေးပါ။ လုပျတယျဟေ့ဆိုရငျ ဝနျထမျးတိုငျးက CDM ကို အောငျပှဲရတဲ့အထိ လုပျကွမှာပါ။”
စဈအာဏာသိမျးမှုဖွဈခဲ့ပွီးနောကျ ဖဖေောျဝါရီလကုနျပိုငျးက ရနျကုနျက ပညာရေးဝနျထမျး သပိတျတခုမှာ အခွခေံကြောငျးဆရာမတဦး သနေတျထိမှနျ သဆေုံးခဲ့ပါတယျ။ အဲဒီနောကျပိုငျး ဆန်ဒပွလှုပျရှားမှုတှမှော ပါဝငျ၊ ကူညီနတေဲ့ တက်ကသိုလျ ဆရာ၊ ဆရာမ အမြားအပွားလညျး ၅၀၅ (က) နဲ့ အမှုဖှင့ျ အရေးယူခံနရေသလို တခြို့လညျး တာဝနျကနေ ယာယီရပျဆိုငျးခံထားရပါတယျ။
