(Zawgyi/Unicode)
နိုင်ငံရပ်ခြားကနေ မြန်မာနိုင်ငံကို ပြန်လာကြမယ့် နိုင်ငံသားတွေအတွက် ပြည်တွင်းမှာ ဘယ်လို ပြင်ဆင်ဆောင်ရွက်ထားလဲဆိုတဲ့အကြောင်းကို ဗွီအိုအေ မြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် မစုစုက ပြောပြမှာပါ။
လာမယ့် မေလအတွင်းမှာ လေကြောင်းနဲ့ နယ်စပ်ဂိတ်တွေကနေတဆင့် ပြည်တွင်းကို ဝင်ရောက်လာမယ့် မြန်မာနိုင်ငံသားတွေ ရှိနေတာကြောင့် သူတို့ကို ကိုဗစ်ရောဂါစောင့်ကြည့်နိုင်ဖို့အတွက် ကျန်းမာရေးဌာနက စီစဉ်ထားပါတယ်။
နိုင်ငံအရပ်ရပ်မှာ ရှိပြီး မြန်မာပြည်ပြန်ဖို့ ခက်နေတဲ့ နိုင်ငံသားတွေ နေရပ်ပြန်ရေးအတွက်လည်း သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံက မြန်မာသံရုံးတွေက ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်တာတွေ လုပ်နေပါပြီ။
အခုရက်ပိုင်းအတွင်းမှာလည်း ကချင်ပြည်နယ် နယ်စပ်ဂိတ်တွေကနေတဆင့် တရုတ်ပြည်ကနေ ပြန်ဝင်လာတဲ့ မြန်မာလုပ်သားတွေ ရှိနေသလို ထိုင်းရောက်မြန်မာလုပ်သားတွေကိုလည်း မေလ ၁ ရက်နေ့ကနေစပြီး ထိုင်း-မြန်မာ ချစ်ကြည်ရေးတံတားကနေတဆင့် ပြန်လည်လက်ခံပေးဖို့ကို ဆောင်ရွက်နေတယ်လို့ သိရပါတယ်။
အဲဒီလို တဘက်နိုင်ငံရောက် မြန်မာလုပ်သားတွေ ပြန်ဝင်လာဖို့ ရှိနေတဲ့ နယ်စပ်ဂိတ်တွေမှာ အရေးပေါ်တုံ့ပြန် ကွင်းဆင်းဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့တွေကို စေလွှတ်ထားတယ်လို့ ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာနက ညွှန်ကြားရေးမှူး ဒေါက်တာသန်းနိုင်စိုးက VOA ကိုပြောပါတယ်။
“ဝင်လာမယ့် သူတွေထဲကလည်း ဒါ ပါလာနိုင်တာပေါ့နော်။ အဲတော့ ပိုပြီးတော့ Quarantine Center တွေမှာရှိတဲ့ စောင့်ကြပ်ကြည့်ရှုမှုတွေ Quarantine ဝင်ရောက်တဲ့သူတွေကို ရောဂါစစ်ဆေးမှုတွေပေါ့နော်။ ဒါတွေကိုတော့ ပိုပြီးတော့အားဖြည့်ဆောင်ရွက်ဖို့ ရှိပါတယ်။”
ပြန်ဝင်လာသူတွေကို သတ်မှတ်ထားတဲ့နေရာတွေမှာ အသွားအလာ ကန့်သတ်ပြီး စောင့်ကြပ်ကြည့်ရှုတာ ၂၁ ရက်အပါအဝင်၊ နေအိမ်မှာသီးသန့် ၇ ရက်တာ နေထိုင်စေပြီး စုစုပေါင်း ၂၈ ရက်ကြာ ရောဂါစောင့်ကြပ်ကြည့်ရှုတာကို ဆောင်ရွက်သွားမှာပါ။
ဘယ်နေရာတွေမှာ အသွားအလာကန့်သတ်မလဲဆိုတာကတော့ ဒေသဆိုင်ရာ ကိုဗစ်ကော်မတီရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်နဲ့ ဆောင်ရွက်သွားမှာ ဖြစ်တယ်လို့ ဒေါက်တာသန်းနိုင်စိုးက အခုလိုရှင်းပြပါတယ်။
“လောလောဆယ်ကတော့ UN နဲ့ Diplomatic Passport Holders တွေပေါ့နော်။ Home Quarantine ကတော့ အဲလူတွေကို အရင်ပေးထားတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း ဒီကော်မတီရဲ့ အဆုံးအဖြတ်နဲ့ပေါ့နော်။ ဒေသဆိုင်ရာ ကိုဗစ်ကော်မတီအသီးသီးရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်နဲ့ Home သွားမလား၊ Hotel သွားမလား၊ Facility သွားမလားပေါ့နော်။ အဓိကတော့ Facility ကတော့ အများကြီးသွားမှာပေါ့နော်။ ဒီဟာကတော့ စီမံခန့်ခွဲမှုကော်မတီ အဆင့်ဆင့်ရှိပါတယ်။ အဲတော့ လက်တွေ့မြေပြင် အခြေအနေပေါ်မူတည်ပြီးတော့ စဉ်းစားပြီးဆုံးဖြတ်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။”
မေလအစမှာ နယ်စပ်ဂိတ်တွေကနေတဆင့် ပြန်ဝင်လာမယ့် မြန်မာလုပ်သားတွေ ရှိနေသလို နိုင်ငံတကာမှာ ရှိတဲ့ မြန်မာသံရုံးအကူအညီနဲ့ ပြန်လာကြမယ့် နိုင်ငံသားတွေလည်း လေကြောင်းကနေတဆင့် မေလ ဒုတိယပတ်လောက်ကစပြီး ရောက်လာနိုင်ဖွယ်ရှိပါတယ်။
ကိုဗစ်ကာလမှာ နိုင်ငံတကာခရီးသည်တင် လေယာဉ်တွေ မြန်မာနိုင်ငံကို ဆင်းသက်မှု ယာယီရပ်ဆိုင်းထားတာ မေလ ၁၅ ရက်နေ့အထိ တိုးမြှင့်ထားလို့ အခုချိန်မှာ အကြောင်းအမျိုးမျိုးနဲ့ ပြည်ပနိုင်ငံတွေဆီ ရောက်နေသူတွေကို ကယ်ဆယ်ရေးလေယာဉ်နဲ့ ပြန်လည်ခေါ်ဆောင်နိုင်ဖို့ကို မြန်မာသံရုံးအသီးသီးက ဆောင်ရွက်နေတာပါ။
နေရပ်ပြန်ချင်သူတွေကို စာရင်းတွေကောက်ယူနေပြီး လေယာဉ်လက်မှတ် ဝယ်ယူနိုင်ဖို့အတွက်လည်း ဆောင်ရွက်ပေးနေတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ပြန်လည်ခေါ်ဆောင်မယ့် နေ့ရက်ကတော့ အတိအကျ မသတ်မှတ်ရသေးပေမယ့် ပေးထားတဲ့လူဦးရေအလိုက် စိစစ်မှုတွေလုပ်နေပြီး မေလအတွင်းမှာ မြန်မာနိုင်ငံကနေလေယာဉ်နဲ့ လာခေါ်နိုင်ဖို့အတွက်ကိုတော့ လုပ်ဆောင်နေတယ်လို့ သိရပါတယ်။
အိန္ဒိယနိုင်ငံကို ကျန်းမာရေးကိစ္စနဲ့ ရောက်ရှိနေတဲ့ ဦးမျိုးထွဋ်ကလည်း ပြန်ဖို့သတ်မှတ်ထားတဲ့ရက် ကျော်သွားတာ တလခွဲကျော်ပြီဖြစ်လို့ အခက်အခဲရှိနေပြီး အခုသံရုံးအကူအညီနဲ့ ပြန်မယ့်သူ စာရင်းကိုပို့ထားပြီးဖြစ်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။
“ဒီမှာက နေစရိတ်ရော စားစရိတ်ရော ကုန်တော့မယ်။ Hyderabad မှာ အိမ်လခကလည်း ဈေးတွေကကြီး၊ အပြင်လည်းထွက်မရနဲ့ တော်တော်ဒုက္ခရောက်နေကြတယ်။ ဘယ်တော့လောက်ပြန်မယ်ဆိုတဲ့ အသေးစိတ်တော့မသိရသေးဘူး။ အခုဒီနိုင်ငံမှာက ၄ ရက်နေ့ကို ပြည်တွင်းလေယာဉ်တွေ ဖွင့်မယ်ကြားတယ်။ ဖွင့်ရင် မြန်မာနိုင်ငံက လာခေါ်မယ်လို့ ပြောတယ်။ သံရုံးကိုလည်း စာရင်းတွေပို့ပြီးပြီဆိုတော့ ဒီလကုန်စောင့်ကြည့်ရမယ်။ တကယ်လို့ သူတို့လာခေါ်မယ့်အချိန်နဲ့ ကိုက်ရင် ဒီကနေ နယူးဒေလီကို ဦးတို့ကသွားရမှာ။ ပြန်ဖို့အတွက်ကတော့ ဘာမှတော့ညွှန်ကြားမထားဘူး။ ဦးတို့အနေနဲ့ကတော့ ဦးတို့တက်ခဲ့တဲ့ Yashoda ဆေးရုံက ဆေးစစ်ပြီးတော့ COVID-19 မရှိဘူးဆိုတဲ့ ထောက်ခံစာကို ပေးလိုက်မယ်တဲ့။ စစ်ပြီးမှပေးမယ်တဲ့။”
ကယ်ဆယ်ရေးလေယာဉ်နဲ့ မြန်မာနိုင်ငံကို ရောက်ရှိသူတွေဟာ ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာနက ချမှတ်ထားတဲ့ လူထုအခြေပြု ကုသစောင့်ရှောက်မှုပေးနေတဲ့နေရာတွေမှာ ၂၁ရက်တာနဲ့ ကိုယ့်ရဲ့နေအိမ်မှာ ၇ ရက်၊ စုစုပေါင်း ၂၈ ရက်ကို သီးခြားနေထိုင်ဖို့အတွက်လည်း အသိပေးထားပါတယ်။
ပြည်တွင်းမှာ ကိုဗစ်ရောဂါ ထပ်တိုးလူနာသစ် မရှိဘဲ ဒီကနေ့ မနက်ထုတ်ပြန်ပြီးချိန်အထိဆို ဓာတ်ခွဲအတည်ပြုလူနာ ၁၄၆ ဦး ရှိခဲ့တာပါ။ အဲဒီထဲက သေဆုံးသူ ၅ ဦးရှိခဲ့ပြီး ရောဂါပျောက်ကင်းသွားသူကလည်း ၁၆ ဦးအထိ ရှိထားပြီဖြစ်ပါတယ်။ ကျန်ရှိနေသေးတဲ့ လူနာ ၁၂၅ ဦးကိုတော့ သက်ဆိုင်ရာဆေးရုံတွေမှာ အသီးသီးထားရှိပြီး ကုသမှုပေးနေတယ်လို့ ကျန်းမာရေးနဲ့ အားကစားဝန်ကြီးဌာနရဲ့ ထုြတ်ပန်ချက်အရသိရပါတယ်။
[Unicode Version]
ပွညျပရောကျ မွနျမာနိုငျငံသားတှေ ပွနျလာနိုငျရေး အစိုးရစီစဉျ
နိုငျငံရပျခွားကနေ မွနျမာနိုငျငံကို ပွနျလာကွမယ့ျ နိုငျငံသားတှအေတှကျ ပွညျတှငျးမှာ ဘယျလို ပွငျဆငျဆောငျရှကျထားလဲဆိုတဲ့အကွောငျးကို ဗှီအိုအေ မွနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ မစုစုက ပွောပွမှာပါ။
လာမယ့ျ မလေအတှငျးမှာ လကွေောငျးနဲ့ နယျစပျဂိတျတှကေနတေဆင့ျ ပွညျတှငျးကို ဝငျရောကျလာမယ့ျ မွနျမာနိုငျငံသားတှေ ရှိနတောကွောင့ျ သူတို့ကို ကိုဗဈရောဂါစောင့ျကွည့ျနိုငျဖို့အတှကျ ကနြျးမာရေးဌာနက စီစဉျထားပါတယျ။
နိုငျငံအရပျရပျမှာ ရှိပွီး မွနျမာပွညျပွနျဖို့ ခကျနတေဲ့ နိုငျငံသားတှေ နရေပျပွနျရေးအတှကျလညျး သကျဆိုငျရာနိုငျငံက မွနျမာသံရုံးတှကေ ညှိနှိုငျးဆောငျရှကျတာတှေ လုပျနပေါပွီ။
အခုရကျပိုငျးအတှငျးမှာလညျး ကခငြျပွညျနယျ နယျစပျဂိတျတှကေနတေဆင့ျ တရုတျပွညျကနေ ပွနျဝငျလာတဲ့ မွနျမာလုပျသားတှေ ရှိနသေလို ထိုငျးရောကျမွနျမာလုပျသားတှကေိုလညျး မလေ ၁ ရကျနေ့ကနစေပွီး ထိုငျး-မွနျမာ ခစြျကွညျရေးတံတားကနတေဆင့ျ ပွနျလညျလကျခံပေးဖို့ကို ဆောငျရှကျနတေယျလို့ သိရပါတယျ။
အဲဒီလို တဘကျနိုငျငံရောကျ မွနျမာလုပျသားတှေ ပွနျဝငျလာဖို့ ရှိနတေဲ့ နယျစပျဂိတျတှမှော အရေးပေါျတုံ့ပွနျ ကှငျးဆငျးဆောငျရှကျရေးအဖှဲ့တှကေို စလှေှတျထားတယျလို့ ကနြျးမာရေးနဲ့ အားကစားဝနျကွီးဌာနက ညှှနျကွားရေးမှူး ဒေါကျတာသနျးနိုငျစိုးက VOA ကိုပွောပါတယျ။
“ဝငျလာမယ့ျ သူတှထေဲကလညျး ဒါ ပါလာနိုငျတာပေါ့နောျ။ အဲတော့ ပိုပွီးတော့ Quarantine Center တှမှောရှိတဲ့ စောင့ျကွပျကွည့ျရှုမှုတှေ Quarantine ဝငျရောကျတဲ့သူတှကေို ရောဂါစဈဆေးမှုတှပေေါ့နောျ။ ဒါတှကေိုတော့ ပိုပွီးတော့အားဖွည့ျဆောငျရှကျဖို့ ရှိပါတယျ။”
ပွနျဝငျလာသူတှကေို သတျမှတျထားတဲ့နရောတှမှော အသှားအလာ ကန့ျသတျပွီး စောင့ျကွပျကွည့ျရှုတာ ၂၁ ရကျအပါအဝငျ၊ နအေိမျမှာသီးသန့ျ ၇ ရကျတာ နထေိုငျစပွေီး စုစုပေါငျး ၂၈ ရကျကွာ ရောဂါစောင့ျကွပျကွည့ျရှုတာကို ဆောငျရှကျသှားမှာပါ။
ဘယျနရောတှမှော အသှားအလာကန့ျသတျမလဲဆိုတာကတော့ ဒသေဆိုငျရာ ကိုဗဈကောျမတီရဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျနဲ့ ဆောငျရှကျသှားမှာ ဖွဈတယျလို့ ဒေါကျတာသနျးနိုငျစိုးက အခုလိုရှငျးပွပါတယျ။
“လောလောဆယျကတော့ UN နဲ့ Diplomatic Passport Holders တှပေေါ့နောျ။ Home Quarantine ကတော့ အဲလူတှကေို အရငျပေးထားတယျ။ ဒါပမေဲ့လညျး ဒီကောျမတီရဲ့ အဆုံးအဖွတျနဲ့ပေါ့နောျ။ ဒသေဆိုငျရာ ကိုဗဈကောျမတီအသီးသီးရဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျနဲ့ Home သှားမလား၊ Hotel သှားမလား၊ Facility သှားမလားပေါ့နောျ။ အဓိကတော့ Facility ကတော့ အမြားကွီးသှားမှာပေါ့နောျ။ ဒီဟာကတော့ စီမံခန့ျခှဲမှုကောျမတီ အဆင့ျဆင့ျရှိပါတယျ။ အဲတော့ လကျတှေ့မွပွေငျ အခွအေနပေေါျမူတညျပွီးတော့ စဉျးစားပွီးဆုံးဖွတျမှာ ဖွဈပါတယျ။”
မလေအစမှာ နယျစပျဂိတျတှကေနတေဆင့ျ ပွနျဝငျလာမယ့ျ မွနျမာလုပျသားတှေ ရှိနသေလို နိုငျငံတကာမှာ ရှိတဲ့ မွနျမာသံရုံးအကူအညီနဲ့ ပွနျလာကွမယ့ျ နိုငျငံသားတှလေညျး လကွေောငျးကနတေဆင့ျ မလေ ဒုတိယပတျလောကျကစပွီး ရောကျလာနိုငျဖှယျရှိပါတယျ။
ကိုဗဈကာလမှာ နိုငျငံတကာခရီးသညျတငျ လယောဉျတှေ မွနျမာနိုငျငံကို ဆငျးသကျမှု ယာယီရပျဆိုငျးထားတာ မလေ ၁၅ ရကျနေ့အထိ တိုးမွှင့ျထားလို့ အခုခြိနျမှာ အကွောငျးအမြိုးမြိုးနဲ့ ပွညျပနိုငျငံတှဆေီ ရောကျနသေူတှကေို ကယျဆယျရေးလယောဉျနဲ့ ပွနျလညျခေါျဆောငျနိုငျဖို့ကို မွနျမာသံရုံးအသီးသီးက ဆောငျရှကျနတောပါ။
နရေပျပွနျခငြျသူတှကေို စာရငျးတှကေောကျယူနပွေီး လယောဉျလကျမှတျ ဝယျယူနိုငျဖို့အတှကျလညျး ဆောငျရှကျပေးနတေယျလို့ သိရပါတယျ။ ပွနျလညျခေါျဆောငျမယ့ျ နေ့ရကျကတော့ အတိအကြ မသတျမှတျရသေးပမေယ့ျ ပေးထားတဲ့လူဦးရအေလိုကျ စိစဈမှုတှလေုပျနပွေီး မလေအတှငျးမှာ မွနျမာနိုငျငံကနလေယောဉျနဲ့ လာခေါျနိုငျဖို့အတှကျကိုတော့ လုပျဆောငျနတေယျလို့ သိရပါတယျ။
အိန်ဒိယနိုငျငံကို ကနြျးမာရေးကိစ်စနဲ့ ရောကျရှိနတေဲ့ ဦးမြိုးထှဋျကလညျး ပွနျဖို့သတျမှတျထားတဲ့ရကျ ကြောျသှားတာ တလခှဲကြောျပွီဖွဈလို့ အခကျအခဲရှိနပွေီး အခုသံရုံးအကူအညီနဲ့ ပွနျမယ့ျသူ စာရငျးကိုပို့ထားပွီးဖွဈတယျလို့ ပွောပါတယျ။
“ဒီမှာက နစေရိတျရော စားစရိတျရော ကုနျတော့မယျ။ Hyderabad မှာ အိမျလခကလညျး ဈေးတှကေကွီး၊ အပွငျလညျးထှကျမရနဲ့ တောျတောျဒုက်ခရောကျနကွေတယျ။ ဘယျတော့လောကျပွနျမယျဆိုတဲ့ အသေးစိတျတော့မသိရသေးဘူး။ အခုဒီနိုငျငံမှာက ၄ ရကျနေ့ကို ပွညျတှငျးလယောဉျတှေ ဖှင့ျမယျကွားတယျ။ ဖှင့ျရငျ မွနျမာနိုငျငံက လာခေါျမယျလို့ ပွောတယျ။ သံရုံးကိုလညျး စာရငျးတှပေို့ပွီးပွီဆိုတော့ ဒီလကုနျစောင့ျကွည့ျရမယျ။ တကယျလို့ သူတို့လာခေါျမယ့ျအခြိနျနဲ့ ကိုကျရငျ ဒီကနေ နယူးဒလေီကို ဦးတို့ကသှားရမှာ။ ပွနျဖို့အတှကျကတော့ ဘာမှတော့ညှှနျကွားမထားဘူး။ ဦးတို့အနနေဲ့ကတော့ ဦးတို့တကျခဲ့တဲ့ Yashoda ဆေးရုံက ဆေးစဈပွီးတော့ COVID-19 မရှိဘူးဆိုတဲ့ ထောကျခံစာကို ပေးလိုကျမယျတဲ့။ စဈပွီးမှပေးမယျတဲ့။”
ကယျဆယျရေးလယောဉျနဲ့ မွနျမာနိုငျငံကို ရောကျရှိသူတှဟော ကနြျးမာရေးနဲ့ အားကစားဝနျကွီးဌာနက ခမြှတျထားတဲ့ လူထုအခွပွေု ကုသစောင့ျရှောကျမှုပေးနတေဲ့နရောတှမှော ၂၁ရကျတာနဲ့ ကိုယ့ျရဲ့နအေိမျမှာ ၇ ရကျ၊ စုစုပေါငျး ၂၈ ရကျကို သီးခွားနထေိုငျဖို့အတှကျလညျး အသိပေးထားပါတယျ။
ပွညျတှငျးမှာ ကိုဗဈရောဂါ ထပျတိုးလူနာသဈ မရှိဘဲ ဒီကနေ့ မနကျထုတျပွနျပွီးခြိနျအထိဆို ဓာတျခှဲအတညျပွုလူနာ ၁၄၆ ဦး ရှိခဲ့တာပါ။ အဲဒီထဲက သဆေုံးသူ ၅ ဦးရှိခဲ့ပွီး ရောဂါပြောကျကငျးသှားသူကလညျး ၁၆ ဦးအထိ ရှိထားပွီဖွဈပါတယျ။ ကနြျရှိနသေေးတဲ့ လူနာ ၁၂၅ ဦးကိုတော့ သကျဆိုငျရာဆေးရုံတှမှော အသီးသီးထားရှိပွီး ကုသမှုပေးနတေယျလို့ ကနြျးမာရေးနဲ့ အားကစားဝနျကွီးဌာနရဲ့ ထုွတျပနျခကြျအရသိရပါတယျ။
