(Zawgyi/ Unicode)
အိမ်နီးချင်း အိန္ဒိယမှာ ကန္တာရ ကျိုင်းကောင်တွေကျလို့ သီးနှံစိုက်ခင်းတွေ ဆိုးဆိုးရွားရွား ပျက်စီးနေရချိန် မြန်မာနိုင်ငံမှာလည်း ကန္တာရကျိုင်းကောင်တွေ ဝင်ရောက်လာနိုင်ခြေ အတွက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်နေကြပါတယ်။ ကုလသမဂ္ဂ စားနပ်ရိက္ခာနဲ့ စိုက်ပျိုးရေး အဖွဲ့ FAO လမ်းညွှန်ချက်တွေနဲ့ အညီ စစ်ကိုင်းတိုင်း အတွင်း ကြိုတင် သတိပေး ပြင်ဆင်နေတဲ့ အခြေအနေတွေကို စစ်ကိုင်းတိုင်း စိုက်ပျိုးရေးဌာန ညွှန်ကြားရေးမှူး ဦးဝင်းလှိုင်ဦးကို ဆက်သွယ်မေးမြန်းပြီး ဒီသီတင်းပတ် စီးပွားရေး ကဏ္ဍမှာ မသိင်္ဂ ီထိုက် တင်ပြထားပါတယ်။
ဦးဝင်းလှိုင်ဦး ။ ။ ဒီကန္တာရ ကျိုင်းကောင် သတင်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ FAO ရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်တွေ ဒေသတွင်းမှာ ရှိတဲ့ ပါကစ္စတန်တို့ အိန္ဒိယတို့ အီရန်တို့မှာ ဝင်ရောက်မှု အခြေအနေကို ကြည့်ပြီးတော့ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်က နေပြီးတော့ ကျနော်တို့ တိုင်းဟာ ဒီ အိန္ဒိယနဲ့လည်း နီးစပ်နေတဲ့ အတွက် အရင်ဆုံး ကြေညာချက်တွေ ထုတ်ပြန်ပြီးတော့ ဒီ ပိုးတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တောင်သူတွေ သိအောင် ပညာပေးပါလို့ လမ်းညွှန်တဲ့ အတွက် ကျနော်တို့ စစ်ကိုင်းတိုင်းက စပြီးတော့ သတိပေးပါတယ်။
သိင်္ဂ ီထိုက် ။ ။ ဒီ စစ်ကိုင်းတိုင်းက ဝင်လာနိုင်ခြေ အများဆုံး ဖြစ်နေတယ်ဆိုတဲ့ အနေအထားပါလားရှင့် ဆရာ။
ဦးဝင်းလှိုင်ဦး ။ ။ ဟုတ်ကဲ့ ကျနော်တို့က အိန္ဒိယ နယ်စပ်နဲ့လည်းနီးတယ်၊ နောက်ပြီး ဝင်လာမယ့် လမ်းကြောင်းတွေ ပေါ့နော် အဲဒီဘက်က ကူးလူး ဆက်သွယ်မှုလည်း ရှိနေတဲ့ အခါကျတော့ ကျနော်တို့ဘက်ကို တကယ်လို့ ရောက်လာခဲ့ရင် ကြိုတင် ပြင်ဆင်နိုင်အောင် ကာကွယ်နိုင်အောင် ကျနော်တို့ ဆောင်ရွက်ခြင်း ဖြစ်ပါတယ် ခင်ဗျ။
သိင်္ဂ ီထိုက် ။ ။ ဘယ်အချိန် ကာလ လောက်ကို စိုးရိမ်ပါသလဲ။
ဦးဝင်းလှိုင်ဦး ။ ။ ကျနော်တို့ရဲ့ မိုးသီးနှံတွေ စိုက်ပျိုး ပြီးစီးမှုဟာ ဒီ ဇူလိုင် သြဂုတ်မှာ ဖြစ်ပါတယ် ခင်ဗျ။ သူတို့ ဝင်လာနိုင်တယ်လို့ FAO က ခန့်မှန်းချက်ကလည်းဘဲ ကျနော်တို့က ဇွန်လကုန်ပေါ့ ဇူလိုင် ၊ သြဂုတ် ဒီအတောအတွင်းဘဲ ဖြစ်နေတဲ့ အခါကျတော့ ကျနော်တို့ရဲ့ စိုက်ထားတဲ့ သီးနှံတွေ အပေါ်ရော၊ နောက် တခြားသော စိုက်ခင်းတွေ အပေါ်ရော ဒီကောင်တွေရဲ့ ကျရောက်မှုကို ကျနော်တို့က စိုးရိမ်ပါတယ်။
သိင်္ဂ ီထိုက် ။ ။ ဟုတ်ကဲ့။ အခုလောလောဆယ် ဒီ စစ်ကိုင်းဘက်မှာ ဒီအချိန်က ဘာသီးနှံတွေ အများဆုံး စိုက်ပါလဲ။ စပါး လားရှင့် ဆရာ။
ဦးဝင်းလှိုင်ဦး ။ ။ အခုအချိန်မှာတော့ ကျနော်တို့က မိုးကောင်းသောက် လယ်တွေမှာ မိုးစပါးတွေ စတင် စိုက်ပျိုးတဲ့ အချိန် ဖြစ်ပါတယ်။ ကျန်တဲ့ ဒေသတွေမှာလည်း ကျနော်တို့ နွေသီးနှံတွေ ရိတ်သိမ်းဆဲ ဖြစ်တဲ့ အတွက် သီးနှံတွေကတော့ ပြင်ဆင်ချိန် ကာလ ဖြစ်ပါတယ်။
သိင်္ဂ ီထိုက် ။ ။ တကယ်လို့ ဝင်လာခဲ့လို့ ရှိရင် ဘယ်သီးနှံတွေ ပျက်စီး ဆုံးရှုံးနိုင်ခြေ ရှိပါသလဲ။ ဆရာတို့ ဌာနဘက်က တွက်ထားတာများ ရှိပါသလားရှင့်။
ဦးဝင်းလှိုင်ဦး ။ ။ ကျနော်တို့ စိုက်ပျိုးရေး ဦးစီးဌာန ပညာရှင်တွေ အနေနဲ့ တွက်ချက်ထားတာ ကတော့ ဒီနှံကောင်တွေရဲ့ သဘောသဘာ၀ အတိုင်းဘဲ လယ်ကွင်းတွေမှာ ကျရင် လယ်ကွင်းတွေ ပျက်မယ်။ တခြား သူတို့ အစာ အတွက်ပေါ့ သူတို့က တခြား သီးနှံတွေကိုလည်း စားသောက် ဖျက်စီးမယ် ဆိုရင် တခြား စိုက်ခင်း၊ ဟင်းသီး ဟင်းရွက် သစ်သီးဝလံ စိုက်ခင်းတွေမှာ ကျရောက် နိုင်ခြေ ရှိတယ်။ အဲဒါကြောင့် ကျနော်တို့က ကြိုတင် ပြင်ဆင်ထားပါတယ်။
သိင်္ဂ ီထိုက် ။ ။ ဆရာ အဲဒီတော့ FAO က ခန့်မှန်းထားတယ် သတိပေးထားတယ် ဆိုတော့ FAO ဘက်ကရော အကူအညီ ရပါသလားရှင့်။ မြန်မာနိုင်ငံ အနေနဲ့။
ဦးဝင်းလှိုင်ဦး ။ ။ ကျနော်တို့က ကြိုတင် ပြင်ဆင်မှု စတင် ဆောင်ရွက်ဆဲ ဖြစ်ပါတယ် ခင်ဗျ။ အကယ်၍ပေါ့ ကန္တာရ ကျိုင်းကောင်တွေ ဝင်လာမယ် ဆိုခဲ့ရင် ကျနော်တို့က ကန္တာရ ကျိုင်းကောင် ဟုတ် မဟုတ် ဓာတ်ခွဲ စစ်ဆေး အတည်ပြုရပါမယ် ခင်ဗျ။ အတည်ပြုပြီးရင် ကျနော်တို့က FAO ကို ချိတ်ဆက်ပြီး တင်ပြပြီး ဆောင်ရွက်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကျတော့ နိုင်ငံ ဖြတ်ကျော် ပိုးမွှား ဖြစ်တဲ့ အတွက် ဒါ FAO တို့ ပြည်ထောင်စု ဝန်ကြီးဌာနတို့ ပေါင်းစပ်ပြီးတော့ ဆောင်ရွက်သွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
သိင်္ဂ ီထိုက် ။ ။ အိန္ဒိယနဲ့ ပါကစ္စတန်မှာတော့ ဧက သိန်းနဲ့ချီပြီးတော့ ဖျက်စီးတာ ရှိပါတယ် ဆရာ။ ဆိုတော့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ကြုံတွေ့ရနိုင်တဲ့ အန္တရာယ်ပေါ့နော်။ ဆရာတို့ ဘယ်လောက်ထိ တွက်ချက် ထားပါသလဲရှင့်။ ရာခိုင်နှုန်း ဘယ်လောက် ရှိပါသလဲ ဝင်လာနိုင်ခြေပေါ့ ဆရာ။
ဦးဝင်းလှိုင်ဦး ။ ။ ဝင်လာနိုင်ခြေ အနေအထား ကတော့ အဲဒီ ကာလကို တွက်တဲ့ အခါမှာ ကျနော်တို့က ဇူလိုင် သြဂုတ်က ကျနော်တို့ ဆီမှာက မိုးကောင်းကောင်း ရွာနေပါပြီ ခင်ဗျ။ မုတ်သုံ အလယ် ဖြစ်နေပြီ။ နောက်တခုက သူတို့ ဝင်လာမယ်ဆိုရင်လည်း ကျနော်တို့ ဒီ အိန္ဒိယဘက်က ဝင်လာမယ်ဆိုရင် ကျနော်တို့က ချင်းတောင်တန်းတွေ ဖြတ်ရမယ်၊ နောက်ပြီးတော့ နာဂ တောင်တန်းတွေကို ဖြတ်ရမယ် ဆိုတော့ အေးမြတဲ့ တောင်တန်းတွေကို ဖြတ်ရမယ်။ နောက်ပြီးတော့ မုတ်သုံလေနဲ့လည်း သူတို့က ရင်ဆိုင်ရမှာ ဖြစ်တဲ့ အတွက် သူတို့ဟာ ကျနော်တို့ နိုင်ငံထဲကို အလုံးနဲ့ အရင်းနဲ့ ဝင်လာနိုင်ဖို့ အခွင့်အလမ်း အင်မတန်မှ နည်းပါတယ် ခင်ဗျ။
သိင်္ဂ ီထိုက် ။ ။ ဆေးဖြန်းတဲ့ အခါမှာလည်း နောက်တခုက ဆေးဖြန်းလိုက်တဲ့ သီးနှံတွေရဲ့ စားသုံးဖို့ ဘေးကင်းမှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မေးခွန်းထပ် ဖြစ်ပါတယ်။ ဆရာတို့ တကယ်လို့ ဖြစ်လာနိုင်ခြေ အပေါ် ပြင်ဆင်ထားတာမှာ ဆေးဖြန်းတာလည်း ပါမယ် ထင်ပါတယ်။ ဘာတွေ ပြင်ဆင်ထားပါလဲရှင့်။
ဦးဝင်းလှိုင်ဦး ။ ။ ကျနော်တို့ နိုင်ငံမှာလည်းဘဲ ဒီ သဘာ၀ ပိုးသတ်ဆေး လုပ်လို့ ရတဲ့ ပစ္စည်းတွေ အများကြီး ရှိပါတယ် ခင်ဗျ။ ဥပမာ ကြက်သွန်ဖြူ ပိုးသတ်ဆေးရည်၊ ငရုတ် ပိုးသတ်ဆေးရည်၊ နောက်တခါ ဆေးရွက်ကြီး ပိုးသတ်ဆေးရည် အများကြီး လုပ်လို့ ရပါတယ်။ အဲဒါတွေကို တောင်သူတွေကို ကျနော်တို့က လုပ်နည်းတွေကို လိုက်ပြီးတော့ စစ်ကိုင်းတိုင်းထဲမှာရော တနိုင်ငံလုံးမှာရော သင်ကြားပေးနေပါတယ်။
အဲတော့ ကျနော်တို့က သူတို့ လာသည်ထိ စောင့်နေမှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ကျနော်တို့ရဲ့ စိုက်ခင်းတွေပေါ်မှာ သဘာ၀ ပိုးသတ်ဆေး လူကို အန္တရာယ် မပြုစေတဲ့ သဘာ၀ ပိုးသတ်ဆေးရည်နဲ့ ဖျန်းထားပါမယ်။ အဲဒါနဲ့ ကြိုတင် ကာကွယ်ထားပါမယ်။ အစု အဖွဲ့လိုက် ရောက်လာရင်လည်း ကျနော်တို့ နိုင်သမျှ လူအားနဲ့ ကောက်တာတွေ တိရိစ္ဆာန် အစာအဖြစ် ကျွေးပစ်တာတွေ ကျနော်တို့ ဆောင်ရွက်ပါမယ်။ နောက်ပြီးတော့ ကျနော်တို့က ဖမ်းလို့ ရတဲ့ နေရာတွေမှာ ထောင်ချောက်တွေနဲ့ ကျနော်တို့က ဖမ်းပေးပါမယ်။ နောက်ဆုံးပါမှ ကျနော်တို့က ပိုးသတ်ဆေးကို သုံးသင့်တယ်လို့ ယူဆလာမှ ကျနော်တို့က သုံးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပိုးသတ်ဆေးက ကျနော်တို့ အနေနဲ့ နောက်ဆုံးပိတ်မှ ကျနော်တို့က သုံးစွဲမှာဘဲ ဖြစ်ပါတယ်ခင်ဗျ။
သိင်္ဂ ီထိုက် ။ ။ တောင်သူတွေ ဘက်က ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကရော အားရစရာ ကောင်းပါလားရှင့်။
ဦးဝင်းလှိုင်ဦး ။ ။ စစ်ကိုင်းတိုင်း ဒေသကြီး အတွင်းမှာ ဇွန်လ ပထမပတ် ကတည်းက ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်ရဲ့ လမ်းညွှန်ချက်ကို ရပြီး ကတည်းက ကျနော်တို့ ဝန်ထမ်းချင်း သီအိုရီ သင်တန်းတွေ ပေးလိုက်ပါတယ်။ ပေးပြီးတော့ ၂၂ ရက်နေ့ကနေ စပြီးတော့ ကျနော်တို့ ရှေ့တန်း စခန်းတွေ ကနေ တဆင့် တောင်သူတွေကို အသိပညာ ပေးပါတယ်။ အံ့သြစရာ ကောင်းတာက ဒီ တောင်သူတွေဟာ ဒီ သီးနှံ ဖျက်ပိုးကို ကာကွယ်ချင်တဲ့စိတ် တော်တော်လေး ထက်သန်ကြတယ်။ နောက် ဌာနနဲ့လည်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု အားကောင်းတဲ့ အတွက် ကျနော်တို့ သင်ပြပေးတဲ့ သဘာ၀ ပိုးသတ်ဆေး သုံးစွဲနည်းတွေ နောက်ပြီးတော့ IPM (ဘက်စုံပိုးမွှား ကာကွယ်ရေး) စနစ်တွေကို လိုလိုလားလား သင်ယူကြတဲ့ အတွက် ကျနော်တို့ တော်တော်လေးကိုဘဲ ဝမ်းသာပီတိ ဖြစ်ရပါတယ်။
သိင်္ဂ ီထိုက် ။ ။ တကယ်လို့ ကန္တာရ ကျိုင်းကောင်နဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ တောင်သူတွေ ဘက်က လယ်သမားတွေ ဘက်က သံသယ ရှိတယ်ဆိုရင် ဆရာတို့ကို ဘယ်လို အကြောင်းကြားရမလဲရှင့်။
ဦးဝင်းလှိုင်ဦး ။ ။ ကျနော်တို့ စစ်ကိုင်းတိုင်း အတွင်းမှာ ရှိတဲ့ မြို့နယ် စိုက်ပျိုးရေး ဦးစီးဌာန ရုံးမှာ ရှိတဲ့ ဝန်ထမ်းတွေ မြို့နယ် ဦးစီးမှူးကနေ တယောက်ချင်းထိ ဖုန်းနံပတ်တွေကိုလည်း ကျနော်တို့ ကြေညာပေးထားပါတယ်။ နောက်ပြီးတော့ မြို့နယ်တွေမှာ ရှေ့တန်း စခန်းတွေ နည်းပညာ ဖြန့်ဖြူးရေး စင်တာတွေ တမြို့နယ်ကို ၅ ခုလောက် ဖွင့်ထားပါတယ်။ အဲဒီ အဆောက်အအုံတွေမှာလည်း ဝန်ထမ်းတွေက အခြေချ နေထိုင်ပြီးတော့ သီးနှံဖျက် ပိုးမွှား ကာကွယ်ရေးနဲ့ စိုက်ပျိုး နည်းပညာပေးကို ဆောင်ရွက်နေကြပါတယ်။ အဲဒီကိုလည်း ကျနော်တို့ အချိန် မရွေး သတင်းပို့လို့ ရပါတယ်။
နောက် ကျနော်တို့ တိုင်းဒေသကြီး အစိုးရရဲ့ အားပေး ကူညီမှုနဲ့ ရပ်ကျေး အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေကို သတင်းပို့ အဲဒီကနေ ပြီးတော့ မြို့နယ် စီမံခန့်ခွဲရေး ကော်မတီက နေပြီးတော့ တဆင့် စိုက်ပျိုးရေးနဲ့ ပူးပေါင်းပြီးတော့ ဒီပိုးတွေကို ကျရောက်လျင် ကျရောက်ခြင်း ချက်ချင်းသိအောင် ဆောင်ရွက်ထားပါတယ် ခင်ဗျ။
သိင်္ဂ ီထိုက် ။ ။ စစ်ကိုင်းတိုင်း စိုက်ပျိုးရေး ဦးစီးဌာန ညွှန်ကြားရေးမှူး ဆရာ ဦးဝင်းလှိုင်ဦး အထူးဘဲ ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
(Unicode)
သီးနှံဖကြျပိုး ကန်တာရ ကြိုငျးကောငျ ကရြောကျနိုငျခွေ အတှကျ မွနျမာ ပွငျဆငျ
အိမျနီးခငြျး အိန်ဒိယမှာ ကန်တာရ ကြိုငျးကောငျတှကေလြို့ သီးနှံစိုကျခငျးတှေ ဆိုးဆိုးရှားရှား ပကြျစီးနရေခြိနျ မွနျမာနိုငျငံမှာလညျး ကန်တာရကြိုငျးကောငျတှေ ဝငျရောကျလာနိုငျခွေ အတှကျ ကွိုတငျပွငျဆငျနကွေပါတယျ။ ကုလသမဂ်ဂ စားနပျရိက်ခာနဲ့ စိုကျပြိုးရေး အဖှဲ့ FAO လမျးညှှနျခကြျတှနေဲ့ အညီ စဈကိုငျးတိုငျး အတှငျး ကွိုတငျ သတိပေး ပွငျဆငျနတေဲ့ အခွအေနတှေကေို စဈကိုငျးတိုငျး စိုကျပြိုးရေးဌာန ညှှနျကွားရေးမှူး ဦးဝငျးလှိုငျဦးကို ဆကျသှယျမေးမွနျးပွီး ဒီသီတငျးပတျ စီးပှားရေး ကဏ်ဍမှာ မသိငျ်ဂ ီထိုကျ တငျပွထားပါတယျ။
ဦးဝငျးလှိုငျဦး ။ ။ ဒီကန်တာရ ကြိုငျးကောငျ သတငျးနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ FAO ရဲ့ ထုတျပွနျခကြျတှေ ဒသေတှငျးမှာ ရှိတဲ့ ပါကစ်စတနျတို့ အိန်ဒိယတို့ အီရနျတို့မှာ ဝငျရောကျမှု အခွအေနကေို ကွည့ျပွီးတော့ ညှှနျကွားရေးမှူးခြုပျက နပွေီးတော့ ကနြောျတို့ တိုငျးဟာ ဒီ အိန်ဒိယနဲ့လညျး နီးစပျနတေဲ့ အတှကျ အရငျဆုံး ကွညောခကြျတှေ ထုတျပွနျပွီးတော့ ဒီ ပိုးတှနေဲ့ ပတျသကျပွီး တောငျသူတှေ သိအောငျ ပညာပေးပါလို့ လမျးညှှနျတဲ့ အတှကျ ကနြောျတို့ စဈကိုငျးတိုငျးက စပွီးတော့ သတိပေးပါတယျ။
သိငျ်ဂ ီထိုကျ ။ ။ ဒီ စဈကိုငျးတိုငျးက ဝငျလာနိုငျခွေ အမြားဆုံး ဖွဈနတေယျဆိုတဲ့ အနအေထားပါလားရှင့ျ ဆရာ။
ဦးဝငျးလှိုငျဦး ။ ။ ဟုတျကဲ့ ကနြောျတို့က အိန်ဒိယ နယျစပျနဲ့လညျးနီးတယျ၊ နောကျပွီး ဝငျလာမယ့ျ လမျးကွောငျးတှေ ပေါ့နောျ အဲဒီဘကျက ကူးလူး ဆကျသှယျမှုလညျး ရှိနတေဲ့ အခါကတြော့ ကနြောျတို့ဘကျကို တကယျလို့ ရောကျလာခဲ့ရငျ ကွိုတငျ ပွငျဆငျနိုငျအောငျ ကာကှယျနိုငျအောငျ ကနြောျတို့ ဆောငျရှကျခွငျး ဖွဈပါတယျ ခငျဗြ။
သိငျ်ဂ ီထိုကျ ။ ။ ဘယျအခြိနျ ကာလ လောကျကို စိုးရိမျပါသလဲ။
ဦးဝငျးလှိုငျဦး ။ ။ ကနြောျတို့ရဲ့ မိုးသီးနှံတှေ စိုကျပြိုး ပွီးစီးမှုဟာ ဒီ ဇူလိုငျ သွဂုတျမှာ ဖွဈပါတယျ ခငျဗြ။ သူတို့ ဝငျလာနိုငျတယျလို့ FAO က ခန့ျမှနျးခကြျကလညျးဘဲ ကနြောျတို့က ဇှနျလကုနျပေါ့ ဇူလိုငျ ၊ သွဂုတျ ဒီအတောအတှငျးဘဲ ဖွဈနတေဲ့ အခါကတြော့ ကနြောျတို့ရဲ့ စိုကျထားတဲ့ သီးနှံတှေ အပေါျရော၊ နောကျ တခွားသော စိုကျခငျးတှေ အပေါျရော ဒီကောငျတှရေဲ့ ကရြောကျမှုကို ကနြောျတို့က စိုးရိမျပါတယျ။
သိငျ်ဂ ီထိုကျ ။ ။ ဟုတျကဲ့။ အခုလောလောဆယျ ဒီ စဈကိုငျးဘကျမှာ ဒီအခြိနျက ဘာသီးနှံတှေ အမြားဆုံး စိုကျပါလဲ။ စပါး လားရှင့ျ ဆရာ။
ဦးဝငျးလှိုငျဦး ။ ။ အခုအခြိနျမှာတော့ ကနြောျတို့က မိုးကောငျးသောကျ လယျတှမှော မိုးစပါးတှေ စတငျ စိုကျပြိုးတဲ့ အခြိနျ ဖွဈပါတယျ။ ကနြျတဲ့ ဒသေတှမှောလညျး ကနြောျတို့ နှသေီးနှံတှေ ရိတျသိမျးဆဲ ဖွဈတဲ့ အတှကျ သီးနှံတှကေတော့ ပွငျဆငျခြိနျ ကာလ ဖွဈပါတယျ။
သိငျ်ဂ ီထိုကျ ။ ။ တကယျလို့ ဝငျလာခဲ့လို့ ရှိရငျ ဘယျသီးနှံတှေ ပကြျစီး ဆုံးရှုံးနိုငျခွေ ရှိပါသလဲ။ ဆရာတို့ ဌာနဘကျက တှကျထားတာမြား ရှိပါသလားရှင့ျ။
ဦးဝငျးလှိုငျဦး ။ ။ ကနြောျတို့ စိုကျပြိုးရေး ဦးစီးဌာန ပညာရှငျတှေ အနနေဲ့ တှကျခကြျထားတာ ကတော့ ဒီနှံကောငျတှရေဲ့ သဘောသဘာ၀ အတိုငျးဘဲ လယျကှငျးတှမှော ကရြငျ လယျကှငျးတှေ ပကြျမယျ။ တခွား သူတို့ အစာ အတှကျပေါ့ သူတို့က တခွား သီးနှံတှကေိုလညျး စားသောကျ ဖကြျစီးမယျ ဆိုရငျ တခွား စိုကျခငျး၊ ဟငျးသီး ဟငျးရှကျ သဈသီးဝလံ စိုကျခငျးတှမှော ကရြောကျ နိုငျခွေ ရှိတယျ။ အဲဒါကွောင့ျ ကနြောျတို့က ကွိုတငျ ပွငျဆငျထားပါတယျ။
သိငျ်ဂ ီထိုကျ ။ ။ ဆရာ အဲဒီတော့ FAO က ခန့ျမှနျးထားတယျ သတိပေးထားတယျ ဆိုတော့ FAO ဘကျကရော အကူအညီ ရပါသလားရှင့ျ။ မွနျမာနိုငျငံ အနနေဲ့။
ဦးဝငျးလှိုငျဦး ။ ။ ကနြောျတို့က ကွိုတငျ ပွငျဆငျမှု စတငျ ဆောငျရှကျဆဲ ဖွဈပါတယျ ခငျဗြ။ အကယျ၍ပေါ့ ကန်တာရ ကြိုငျးကောငျတှေ ဝငျလာမယျ ဆိုခဲ့ရငျ ကနြောျတို့က ကန်တာရ ကြိုငျးကောငျ ဟုတျ မဟုတျ ဓာတျခှဲ စဈဆေး အတညျပွုရပါမယျ ခငျဗြ။ အတညျပွုပွီးရငျ ကနြောျတို့က FAO ကို ခြိတျဆကျပွီး တငျပွပွီး ဆောငျရှကျရမှာ ဖွဈပါတယျ။ ဒါကတြော့ နိုငျငံ ဖွတျကြောျ ပိုးမှှား ဖွဈတဲ့ အတှကျ ဒါ FAO တို့ ပွညျထောငျစု ဝနျကွီးဌာနတို့ ပေါငျးစပျပွီးတော့ ဆောငျရှကျသှားမှာ ဖွဈပါတယျ။
သိငျ်ဂ ီထိုကျ ။ ။ အိန်ဒိယနဲ့ ပါကစ်စတနျမှာတော့ ဧက သိနျးနဲ့ခြီပွီးတော့ ဖကြျစီးတာ ရှိပါတယျ ဆရာ။ ဆိုတော့ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ ကွုံတှေ့ရနိုငျတဲ့ အန်တရာယျပေါ့နောျ။ ဆရာတို့ ဘယျလောကျထိ တှကျခကြျ ထားပါသလဲရှင့ျ။ ရာခိုငျနှုနျး ဘယျလောကျ ရှိပါသလဲ ဝငျလာနိုငျခွပေေါ့ ဆရာ။
ဦးဝငျးလှိုငျဦး ။ ။ ဝငျလာနိုငျခွေ အနအေထား ကတော့ အဲဒီ ကာလကို တှကျတဲ့ အခါမှာ ကနြောျတို့က ဇူလိုငျ သွဂုတျက ကနြောျတို့ ဆီမှာက မိုးကောငျးကောငျး ရှာနပေါပွီ ခငျဗြ။ မုတျသုံ အလယျ ဖွဈနပွေီ။ နောကျတခုက သူတို့ ဝငျလာမယျဆိုရငျလညျး ကနြောျတို့ ဒီ အိန်ဒိယဘကျက ဝငျလာမယျဆိုရငျ ကနြောျတို့က ခငြျးတောငျတနျးတှေ ဖွတျရမယျ၊ နောကျပွီးတော့ နာဂ တောငျတနျးတှကေို ဖွတျရမယျ ဆိုတော့ အေးမွတဲ့ တောငျတနျးတှကေို ဖွတျရမယျ။ နောကျပွီးတော့ မုတျသုံလနေဲ့လညျး သူတို့က ရငျဆိုငျရမှာ ဖွဈတဲ့ အတှကျ သူတို့ဟာ ကနြောျတို့ နိုငျငံထဲကို အလုံးနဲ့ အရငျးနဲ့ ဝငျလာနိုငျဖို့ အခှင့ျအလမျး အငျမတနျမှ နညျးပါတယျ ခငျဗြ။
သိငျ်ဂ ီထိုကျ ။ ။ ဆေးဖွနျးတဲ့ အခါမှာလညျး နောကျတခုက ဆေးဖွနျးလိုကျတဲ့ သီးနှံတှရေဲ့ စားသုံးဖို့ ဘေးကငျးမှုနဲ့ ပတျသကျပွီး မေးခှနျးထပျ ဖွဈပါတယျ။ ဆရာတို့ တကယျလို့ ဖွဈလာနိုငျခွေ အပေါျ ပွငျဆငျထားတာမှာ ဆေးဖွနျးတာလညျး ပါမယျ ထငျပါတယျ။ ဘာတှေ ပွငျဆငျထားပါလဲရှင့ျ။
ဦးဝငျးလှိုငျဦး ။ ။ ကနြောျတို့ နိုငျငံမှာလညျးဘဲ ဒီ သဘာ၀ ပိုးသတျဆေး လုပျလို့ ရတဲ့ ပစ်စညျးတှေ အမြားကွီး ရှိပါတယျ ခငျဗြ။ ဥပမာ ကွကျသှနျဖွူ ပိုးသတျဆေးရညျ၊ ငရုတျ ပိုးသတျဆေးရညျ၊ နောကျတခါ ဆေးရှကျကွီး ပိုးသတျဆေးရညျ အမြားကွီး လုပျလို့ ရပါတယျ။ အဲဒါတှကေို တောငျသူတှကေို ကနြောျတို့က လုပျနညျးတှကေို လိုကျပွီးတော့ စဈကိုငျးတိုငျးထဲမှာရော တနိုငျငံလုံးမှာရော သငျကွားပေးနပေါတယျ။
အဲတော့ ကနြောျတို့က သူတို့ လာသညျထိ စောင့ျနမှော မဟုတျပါဘူး။ ကနြောျတို့ရဲ့ စိုကျခငျးတှပေေါျမှာ သဘာ၀ ပိုးသတျဆေး လူကို အန်တရာယျ မပွုစတေဲ့ သဘာ၀ ပိုးသတျဆေးရညျနဲ့ ဖနြျးထားပါမယျ။ အဲဒါနဲ့ ကွိုတငျ ကာကှယျထားပါမယျ။ အစု အဖှဲ့လိုကျ ရောကျလာရငျလညျး ကနြောျတို့ နိုငျသမြှ လူအားနဲ့ ကောကျတာတှေ တိရိစ်ဆာနျ အစာအဖွဈ ကြှေးပဈတာတှေ ကနြောျတို့ ဆောငျရှကျပါမယျ။ နောကျပွီးတော့ ကနြောျတို့က ဖမျးလို့ ရတဲ့ နရောတှမှော ထောငျခြောကျတှနေဲ့ ကနြောျတို့က ဖမျးပေးပါမယျ။ နောကျဆုံးပါမှ ကနြောျတို့က ပိုးသတျဆေးကို သုံးသင့ျတယျလို့ ယူဆလာမှ ကနြောျတို့က သုံးမှာ ဖွဈပါတယျ။ ပိုးသတျဆေးက ကနြောျတို့ အနနေဲ့ နောကျဆုံးပိတျမှ ကနြောျတို့က သုံးစှဲမှာဘဲ ဖွဈပါတယျခငျဗြ။
သိငျ်ဂ ီထိုကျ ။ ။ တောငျသူတှေ ဘကျက ပူးပေါငျးဆောငျရှကျမှုကရော အားရစရာ ကောငျးပါလားရှင့ျ။
ဦးဝငျးလှိုငျဦး ။ ။ စဈကိုငျးတိုငျး ဒသေကွီး အတှငျးမှာ ဇှနျလ ပထမပတျ ကတညျးက ညှှနျကွားရေးမှူးခြုပျရဲ့ လမျးညှှနျခကြျကို ရပွီး ကတညျးက ကနြောျတို့ ဝနျထမျးခငြျး သီအိုရီ သငျတနျးတှေ ပေးလိုကျပါတယျ။ ပေးပွီးတော့ ၂၂ ရကျနေ့ကနေ စပွီးတော့ ကနြောျတို့ ရှေ့တနျး စခနျးတှေ ကနေ တဆင့ျ တောငျသူတှကေို အသိပညာ ပေးပါတယျ။ အံ့သွစရာ ကောငျးတာက ဒီ တောငျသူတှဟော ဒီ သီးနှံ ဖကြျပိုးကို ကာကှယျခငြျတဲ့စိတျ တောျတောျလေး ထကျသနျကွတယျ။ နောကျ ဌာနနဲ့လညျး ပူးပေါငျးဆောငျရှကျမှု အားကောငျးတဲ့ အတှကျ ကနြောျတို့ သငျပွပေးတဲ့ သဘာ၀ ပိုးသတျဆေး သုံးစှဲနညျးတှေ နောကျပွီးတော့ IPM (ဘကျစုံပိုးမှှား ကာကှယျရေး) စနဈတှကေို လိုလိုလားလား သငျယူကွတဲ့ အတှကျ ကနြောျတို့ တောျတောျလေးကိုဘဲ ဝမျးသာပီတိ ဖွဈရပါတယျ။
သိငျ်ဂ ီထိုကျ ။ ။ တကယျလို့ ကန်တာရ ကြိုငျးကောငျနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ တောငျသူတှေ ဘကျက လယျသမားတှေ ဘကျက သံသယ ရှိတယျဆိုရငျ ဆရာတို့ကို ဘယျလို အကွောငျးကွားရမလဲရှင့ျ။
ဦးဝငျးလှိုငျဦး ။ ။ ကနြောျတို့ စဈကိုငျးတိုငျး အတှငျးမှာ ရှိတဲ့ မွို့နယျ စိုကျပြိုးရေး ဦးစီးဌာန ရုံးမှာ ရှိတဲ့ ဝနျထမျးတှေ မွို့နယျ ဦးစီးမှူးကနေ တယောကျခငြျးထိ ဖုနျးနံပတျတှကေိုလညျး ကနြောျတို့ ကွညောပေးထားပါတယျ။ နောကျပွီးတော့ မွို့နယျတှမှော ရှေ့တနျး စခနျးတှေ နညျးပညာ ဖွန့ျဖွူးရေး စငျတာတှေ တမွို့နယျကို ၅ ခုလောကျ ဖှင့ျထားပါတယျ။ အဲဒီ အဆောကျအအုံတှမှောလညျး ဝနျထမျးတှကေ အခွခြေ နထေိုငျပွီးတော့ သီးနှံဖကြျ ပိုးမှှား ကာကှယျရေးနဲ့ စိုကျပြိုး နညျးပညာပေးကို ဆောငျရှကျနကွေပါတယျ။ အဲဒီကိုလညျး ကနြောျတို့ အခြိနျ မရှေး သတငျးပို့လို့ ရပါတယျ။
နောကျ ကနြောျတို့ တိုငျးဒသေကွီး အစိုးရရဲ့ အားပေး ကူညီမှုနဲ့ ရပျကြေး အုပျခြုပျရေးမှူးတှကေို သတငျးပို့ အဲဒီကနေ ပွီးတော့ မွို့နယျ စီမံခန့ျခှဲရေး ကောျမတီက နပွေီးတော့ တဆင့ျ စိုကျပြိုးရေးနဲ့ ပူးပေါငျးပွီးတော့ ဒီပိုးတှကေို ကရြောကျလငြျ ကရြောကျခွငျး ခကြျခငြျးသိအောငျ ဆောငျရှကျထားပါတယျ ခငျဗြ။
သိငျ်ဂ ီထိုကျ ။ ။ စဈကိုငျးတိုငျး စိုကျပြိုးရေး ဦးစီးဌာန ညှှနျကွားရေးမှူး ဆရာ ဦးဝငျးလှိုငျဦး အထူးဘဲ ကြေးဇူးတငျပါတယျ။
