မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရိုဟင်ဂျာမွတ်ဆလင်တွေအပေါ် စစ်တပ်က ကျုးလွန်တဲ့ လုပ်ရပ်တွေ အပါအဝင် အတိတ်နဲ့ လက်ရှိအချိန်မှာ ကြုံနေရတဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေကို အပြင်းအထန် ပြစ်တင်ရှုတ်ချကြောင်း ဥရောပပါလီမန်က ဒီကနေ့ပဲ တခဲနက် ဆုံးဖြတ်လိုက်ပါတယ်။
ထောက်ခံမဲ ၅၄၆ မဲ ကန့်ကွက်မဲ ၁၂ မဲနဲ့ ကြားနေ ၉၄ မဲနဲ့ အတည်ပြုလိုက်တဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်မှာတော့ ကာလကြာရှည် ဖြစ်ပွားနေတဲ့ ပဋိပက္ခတွေအပေါ် စိုးရိမ်ကြောင်းနဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ဦးဆောင်တဲ့ အရပ်သားအစိုးရနဲ့ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေ အနေနဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေကို အမြန်ဆုံး ဟန့်တားဖို့လည်း တောင်းဆိုထားပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်က သိန်းနဲ့ချီတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေ ထွက်ပြေးခိုလှုံနေတဲ့ အိမ်နီးချင်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ အနေနဲ့လည်း ရိုဟင်ဂျာတွေ ဘေးကင်းလုံခြုံရေး ဆောင်ရွက်ပေးဖို့နဲ့ နိုင်ငံတကာ ကျင့်ဝတ်နဲ့အညီ အန္တရာယ်ရှိနိုင်တဲ့ နေရပ်ရင်းကို အတင်းအကျပ် ပြန်မပို့ဖို့လည်း တိုက်တွန်းထားတာပါ။
၂၀၁၆ ခုနှစ်ကစလို့ ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်ခံရမှုတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ နိုင်ငံတကာ ရာဇဝတ်ခုံရုံး (ICC) က ကနဦးစုံစမ်းဖို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်တဲ့အပေါ် ကြိုဆိုကြောင်းလည်း ဥရောပပါလီမန်ရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်မှာ ထည့်သွင်းထားပါတယ်။
၂၀၁၇ သြဂုတ်လထဲ ရခိုင်ပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းမှာရှိတဲ့ လုံခြုံရေးကင်းစခန်းတွေကို စီးနင်းတိုက်ခိုက်ခဲ့တဲ့ ARSA ရိုဟင်ဂျာအစွန်းရောက်အုပ်စုကို လိုက်လံရှင်းလင်းရာမှာ မြန်မာလုံခြုံရေး တပ်ဖွဲ့တွေက လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေ ဆိုးဆိုးရွားရွား ကျုးလွန်ခဲ့ကြောင်း ကုလသမဂ္ဂနဲ့ နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝန်းက စွပ်စွဲထားပြီး ကျုးလွန်သူတွေကို စုံစမ်းဖော်ထုတ်ဖို့လည်း တိုက်တွန်းနေကြတာပါ။
ကုလသမဂ္ဂ အချက်အလက် ရှာဖွေရေး အဖွဲ့ကလည်း ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေဟာ လူမျိုးတုန်းအောင် ရှင်းလင်းတဲ့ အဆင့်အထိ ရောက်ခဲ့တဲ့ လက္ခဏာတွေ တွေ့ရကြောင်း ပြောဆိုထားပါတယ်။
ရိုဟင်ဂျာဆိုတဲ့ အမည်ကို တရားဝင် အသိအမှတ်ပြု လက်ခံမထားတဲ့ မြန်မာအစိုးရကတော့ နိုင်ငံတကာက စွပ်စွဲနေသလောက် လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေ မရှိကြောင်းနဲ့ ကျုးလွန်သူတွေကို စုံစမ်းဖော်ထုတ် အရေးယူမှုတွေ ရှိခဲ့ကြောင်းလည်း တုံ့ပြန်ထားပါတယ်။
[Unicode Version]
မွနျမာနိုငျငံမှာ ရိုဟငျဂြာမှတျဆလငျတှအေပေါျ စဈတပျက ကြုးလှနျတဲ့ လုပျရပျတှေ အပါအဝငျ အတိတျနဲ့ လကျရှိအခြိနျမှာ ကွုံနရေတဲ့ လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖောကျမှုတှကေို အပွငျးအထနျ ပွဈတငျရှုတျခကြွောငျး ဥရောပပါလီမနျက ဒီကနေ့ပဲ တခဲနကျ ဆုံးဖွတျလိုကျပါတယျ။
ထောကျခံမဲ ၅၄၆ မဲ ကန့ျကှကျမဲ ၁၂ မဲနဲ့ ကွားနေ ၉၄ မဲနဲ့ အတညျပွုလိုကျတဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျမှာတော့ ကာလကွာရှညျ ဖွဈပှားနတေဲ့ ပဋိပက်ခတှအေပေါျ စိုးရိမျကွောငျးနဲ့ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျ ဦးဆောငျတဲ့ အရပျသားအစိုးရနဲ့ လုံခွုံရေးတပျဖှဲ့ဝငျတှေ အနနေဲ့ လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖောကျမှုတှကေို အမွနျဆုံး ဟန့ျတားဖို့လညျး တောငျးဆိုထားပါတယျ။
ရခိုငျပွညျနယျက သိနျးနဲ့ခြီတဲ့ ဒုက်ခသညျတှေ ထှကျပွေးခိုလှုံနတေဲ့ အိမျနီးခငြျး ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံ အနနေဲ့လညျး ရိုဟငျဂြာတှေ ဘေးကငျးလုံခွုံရေး ဆောငျရှကျပေးဖို့နဲ့ နိုငျငံတကာ ကငြ့ျဝတျနဲ့အညီ အန်တရာယျရှိနိုငျတဲ့ နရေပျရငျးကို အတငျးအကပြျ ပွနျမပို့ဖို့လညျး တိုကျတှနျးထားတာပါ။
၂၀၁၆ ခုနှဈကစလို့ ရိုဟငျဂြာတှအေပေါျ လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖောကျခံရမှုတှနေဲ့ ပတျသကျလို့ နိုငျငံတကာ ရာဇဝတျခုံရုံး (ICC) က ကနဦးစုံစမျးဖို့ ဆုံးဖွတျလိုကျတဲ့အပေါျ ကွိုဆိုကွောငျးလညျး ဥရောပပါလီမနျရဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျမှာ ထည့ျသှငျးထားပါတယျ။
၂၀၁၇ သွဂုတျလထဲ ရခိုငျပွညျနယျ မွောကျပိုငျးမှာရှိတဲ့ လုံခွုံရေးကငျးစခနျးတှကေို စီးနငျးတိုကျခိုကျခဲ့တဲ့ ARSA ရိုဟငျဂြာအစှနျးရောကျအုပျစုကို လိုကျလံရှငျးလငျးရာမှာ မွနျမာလုံခွုံရေး တပျဖှဲ့တှကေ လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖောကျမှုတှေ ဆိုးဆိုးရှားရှား ကြုးလှနျခဲ့ကွောငျး ကုလသမဂ်ဂနဲ့ နိုငျငံတကာ အသိုငျးအဝနျးက စှပျစှဲထားပွီး ကြုးလှနျသူတှကေို စုံစမျးဖောျထုတျဖို့လညျး တိုကျတှနျးနကွေတာပါ။
ကုလသမဂ်ဂ အခကြျအလကျ ရှာဖှရေေး အဖှဲ့ကလညျး ရိုဟငျဂြာတှအေပေါျ လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖောကျမှုတှဟော လူမြိုးတုနျးအောငျ ရှငျးလငျးတဲ့ အဆင့ျအထိ ရောကျခဲ့တဲ့ လက်ခဏာတှေ တှေ့ရကွောငျး ပွောဆိုထားပါတယျ။
ရိုဟငျဂြာဆိုတဲ့ အမညျကို တရားဝငျ အသိအမှတျပွု လကျခံမထားတဲ့ မွနျမာအစိုးရကတော့ နိုငျငံတကာက စှပျစှဲနသေလောကျ လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖောကျမှုတှေ မရှိကွောငျးနဲ့ ကြုးလှနျသူတှကေို စုံစမျးဖောျထုတျ အရေးယူမှုတှေ ရှိခဲ့ကွောငျးလညျး တုံ့ပွနျထားပါတယျ။
