ျမန္မာႏိုင္ငံကို ေရာက္ရိွလာတဲ့ ကုလသမဂၢလံုၿခံဳေရးေကာင္စီရဲ႕ သံတမန္အဖဲြ႔ဟာ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႕ေတြ႕ဆံုခဲ့သလို၊ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္နဲ႔လည္း အခ်ိန္အေတာ္ၾကာ ေတြ႕ဆံုခဲ့ပါတယ္။ မနက္ျဖန္မွာေတာ့ ရခိုင္ေျမာက္ပိုင္းေဒသ ပဋိပကၡျဖစ္ပြားရာေဒသကို လံုၿခံဳေရးေကာင္စီအဖဲြ႔၀င္ေတြ ကိုယ္တို္င္ကိုယ္က် သြားေရာက္ ေလ့လာၾကမွာပါ။ ဒီခရီးစဥ္ဟာ ကုလသမဂၢအတြက္ေရာ ျမန္မာအစိုးရအတြက္ေရာ ႐ိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြအတြက္ပါ အေရးပါတဲ့ ခရီးစဥ္ျဖစ္မယ္လို႔ ယူဆၾကပါတယ္။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ကိုသားညြန္႔ဦးက ဆက္ၿပီး ေျပာျပမွာပါ။
ျမန္မာႏိုင္ငံ ေရာက္ရိွလာတဲ့ ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီ သံတမန္ကိုယ္စားလွယ္အဖဲြ႔ဟာ ျမန္မာေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ဒီကေန႔ ညေနပိုင္းက ေတြ႕ဆံုခဲ့ၿပီး၊ ရခိုင္အေရးနဲ႕ပတ္သက္လို႔ ျမန္မာအစိုးရရဲ႕ လက္ရိွ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြအေပၚမွာ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပံုရပါတယ္။ အဲဒီေနာက္မွာေတာ့ ျမန္မာတပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႈးႀကီးမင္းေအာင္လိႈင္နဲ႔ ႏွစ္ နာရီ ၾကာေအာင္ ေတြ႕ဆံုခဲ့ၾကပါတယ္။ ေဆြးေႏြးခ်က္ အေသးစိတ္ကို ႏွစ္ဖက္စလံုးက ထုတ္ျပန္တာမရိွေသးပါဘူး။ အဲဒီေနာက္ေတာ့ လႊတ္ေတာ္ဖက္က တာ၀န္ရိွသူအခ်ိဳ႕နဲ႔ေတြ႕ဆံုသလို၊ အရပ္ဖက္ အဖဲြ႕အစည္ေတြက ပုဂၢိဳလ္တခ်ိဳ႕ကိုလည္း ေနျပည္ေတာ္မွာ ေတြ႕ဆံုပါတယ္။
မနက္ျဖန္က်ရင္ေတာ့ ရခုိင္ေျမာက္ပိုင္း ေမာင္းေတာကို ေနခ်င္းျပန္ခရီးသြားၿပီး၊ အဲဒီအေျခအေနေတြကို ေလ့လာမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ ကိုယ္စားလွယ္အဖဲြ႔ဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့ တနင္းေႏြေန႔တုန္းကေတာ့ ဘဂၤလားေဒ့ရ္ွႏိုင္ငံကို သြားေရာက္ခဲ့ၿပီး၊ နယ္စပ္က ဒုကၡသည္စခန္းမွာ ႐ိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြနဲ႔ ေတြ႕ဆံုခဲ့ပါတယ္။ ဒီလူေတြ ေနရပ္ျပန္ႏိုင္ေရးဟာ ျမန္မာဖက္ျခမ္းအေျခအေနအေပၚ တည္ေနတယ္လို႔ ဒီ အဖဲြ႔မွာ ပါတဲ့ ကုလသမဂၢဆိုင္ရာ ၿဗိတိန္သံအမတ္ႀကီး Karen Pierce က ေျပာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ဒီ ျပႆနာေျပလည္ေရးအတြက္ ျမန္မာဖက္က ဘယ္လို ေျဖရွင္းမလဲဆိုတာ သူတို႔ ၾကည့္မယ္လို႔ဆိုခဲ့ပါတယ္။
“ သူတို႔ဟာ ျမန္မာျပည္က လာတာျဖစ္လို႔ ျပႆနာရဲ႕အေျဖဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံေပၚမွာ တည္ေနပါတယ္။ စိတ္ခ်လံုၿခံဳတဲ့အေျခအေနေအာက္မွာ သူတို႕ေနအိမ္ေတြကို ျပန္ခြင့္ ရရပါလိမ့္မယ္။ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းနဲ႔ ဘယ္လို ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မလဲဆိုတာ သိလိုပါတယ္။ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီအေနနဲ႔ေတာ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြကို အကူအညီျဖစ္ေစမယ့္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြမွာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔ႀကိဳးပမ္းသြားမွာျဖစ္သလို၊ တိုးတက္မႈေတြအတြက္ ေထာက္ခံအားေပးသြားမွာပါ။”
ရခိုင္ပဋိပကၡနဲ႕ ႐ိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္အေရးနဲ႕ပတ္သက္ၿပီး ကုလသမဂၢလံုၿခံဳေရးေကာင္စီမွာ ေဆြးေႏြးမႈေတြရိွေနၿပီး၊ လူ႔အခြင့္အေရးအဖဲြ႔ေတြကေတာ့ ဒီကိစၥကို ICC ႏိုင္ငံတကာ ျပစ္မႈဆိုင္ရာတရားရံုးက ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းေရး လံုၿခံဳေရးေကာင္စီက လဲႊေျပာင္းေပးဖို႔ လုိလားၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း လံုၿခံဳေရးေကာင္စီထဲမွာေတာ့ ႐ုရွား တရုတ္တို႔က ဒီလို အေျခအေနကို လိုလားပံုမရပါဘူး။
အခု ခရီးစဥ္မွာ ကုလသမဂၢလံုၿခံဳေရးေကာင္စီအဖဲြ႔၀င္ႏိုင္ငံေတြျဖစ္တဲ့ ႐ုရွားနဲ႔ တရုတ္ႏိုင္ငံက သံအမတ္ေတြလည္း ပါ၀င္ၾကပါတယ္။ ႐ုရွားနဲ႔ တရုတ္သံအမတ္ႏွစ္ဦးစလံုးကေတာ့ ဒီျပႆနာဟာ အင္မတန္ရႈပ္ေထြးတာေၾကာင့္ အျပဳသေဘာေဆာင္ၿပီး ေျဖရွင္းရမယ္၊ ျပႆနာကို လြယ္လြယ္ေလးနဲ႔ ေျဖရွင္းႏိုင္ဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္လို႔မရတဲ့အေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးအဖဲြ႔ေတြကေတာ့ ႐ခိုင္ပဋိပကၡနဲ႔ပတ္သက္္လို႔ ျမန္မာအာဏာပိုင္ေတြရဲ႕ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းမႈအေပၚ ျပစ္တင္ေ၀ဖန္သလို၊ ဒီအတြက္ ႏိုင္ငံတကာဖိအားေတြေပးဖို႔ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီကို တိုက္တြန္းေနၾကပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ရခိုင္အေရးနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ICC ႏိုင္ငံတကာခံု႐ံုးက ကိုင္တြယ္အေရးယူဖို႔ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီက ဆံုးျဖတ္သင့္တယ္လုိ႔ HRW လူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္မႈအဖဲြ႔ အမႈေဆာင္ညြန္ၾကားေရးမႈး Kenneth Roth က ေျပာပါတယ္။
“ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီအေနနဲ႔ အျခားလုပ္ႏိုင္တာကေတာ့ ရခိုင္ျပႆနာကို ICC ႏိုင္ငံတကာခံုရံုးကို လဲႊေျပာင္းေပးဖို႔ပါ။ ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ က်ဴးလြန္တာေတြဟာ လူသားထုအေပၚက်ဴးလြန္တဲ့ရာဇ၀တ္မႈအျဖစ္ ရွင္းရွင္းလင္းလင္းကို ရိွထားၿပီး၊ ICC ကေန အျပစ္ေပး အေရးယူရပါမယ္။”
ရခိုင္ေျမာက္ပိုင္းမွာ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ က်ဴးလြန္မႈဟာ လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈ Genocide ျဖစ္ႏိုင္ဖြယ္ရိွတယ္လို႔ ဒုကၡသည္မ်ားဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢမဟာမင္းႀကီးအပါအ၀င္ အျခားကုလသမဂၢအရာရိွေတြ လူ႔အခြင့္အေရးတာ၀န္ရိွသူေတြရဲ႕ အစီရင္ခံစာေတြ ေျပာၾကားခ်က္ေတြမွာ ပါရိွပါတယ္။ ကုလသမဂၢရဲ႕ အာဏာအႀကီးဆံုး လံုၿခံဳေရးေကာင္စီအေနနဲ႔ကေတာ့ ဒါကို ခုတႀကိမ္မွာ ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် ေလ့လာစံုစမ္းႏိုင္မွာပါ။
Monique Skidmore ဟာ ၾသစေတးသွ်ႏိုင္ငံ Tasmania တကၠသိုလ္က ပေရာ္ဖက္ဆာတဦးျဖစ္ပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲ ကုလသမဂၢအဖဲြ႔ေတြ ၀င္ေရာက္ခြင့္ေပးျခင္းအားျဖင့္ အေျခအေနေတြ ေကာင္းလာႏိုင္တယ္ဆိုတာ ျမန္မာစစ္တပ္ကို သတင္းစကားေပးႏိုင္မယ္လို႔ သူ႕အေနနဲ႔ ယူဆပါတယ္။
“လံုၿခံဳေရးေကာင္စီအေနနဲ႔ ျမန္္မာအစိုးရကို ICC ႏိုင္ငံတကာခံု႐ံုးကို လဲႊေျပာင္းေပးႏိုင္တယ္ဆိုတာကို ဒုကၡသည္ေတြက ေကာင္းေကာင္းသိထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ျမန္မာအစိုးရကို ICC တင္ဖို႔ဟာ သူတို႔ရဲ႕ ေတာင္းဆိုခ်က္တခုပါ။ ေနာက္တခုကေတာ့ သူတို႔ ေနရပ္ျပန္ေရးကိစၥမွာ ကုလသမဂၢကေန ႀကီးၾကပ္ေဆာင္ရြက္ေပးဖို႔ပါ။ ဒါဟာ ျမန္မာစစ္တပ္ကို ေဖ်ာင့္ဖ်ႏိုင္တဲ့ အခြင့္အလမ္းတခုပါ။ ရခိုင္ေဒသကို ကုလသဂၢ၀င္ခြင့္ေပးလိုက္ျခင္းအားျဖင့္၊ ICC အတင္ခံရမယ့္ အေရးကေန ေရွာင္ႏိုင္မယ္ဆိုတာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေနနဲ႔ သူတို႕ကို အႀကံေကာင္းေပးႏိုင္ပါတယ္။”
အခု လာေရာက္တဲ့ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီအဖဲြ႔အေနနဲ႔ မနက္ျဖန္မွာေတာ့ သူတို႔ ခရီးစဥ္အဆံုးသတ္ၿပီး ေနျပည္ေတာ္မွာ သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြ ျပဳလုပ္ဖို႔ရိွပါတယ္။ ဒီ ခရီးစဥ္ရဲ႕ ေတြ႕ရိွခ်က္ေတြကိုေတာ့ ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီမွာ ျပန္လည္သံုးသပ္ၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
