ဒီတပတ္ ျမန္မာ့အေရး မ်က္ေမွာက္ေရးရာ ေဆြးေႏြးခန္းမွာ ႏိုင္ငံတကာအေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ထားရွိတဲ့ ဒဏ္ခတ္ အေရးယူလုပ္ကိုင္ေနမႈ ဆက္လက္ထားရွိသင့္၊ မသင့္ဆိုင္ရာကို လန္ဒန္အေျခစိုက္ Burma Campaign UK ဒါရိုက္တာ Mark Farmaner နဲ႔ ဦးေက်ာ္ဇံသာ တို႔ ေဆြးေႏြးတင္ျပထားပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဂ်ာမဏီ၊ အီတလီ တုိ႔က ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ထားရွိတဲ့ဒဏ္ခတ္ အေရးယူမႈကို ရုပ္သိမ္းဖို႔ ေျပာတယ္ဆိုေတာ့ သူတုိ႔ရဲ ႔ ဆင္ေျခက ဘာလဲ။ ဘာေၾကာင့္ ရုပ္သိမ္းသင့္တယ္လို႔ ဆိုၾကပါသလဲ။ အဲဒါကို ပထမဦးဆံုး ရွင္းျပပါ။
Mark Farmaner ။ ။ ေျပာရရင္ေတာ့ သူတုိ႔က အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္က စီးပြားေရးပဲျဖစ္မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ အခုကို ျမန္္မာႏိုင္ငံမွာ စီးပြားေရးလုပ္ေနတဲ့ ဂ်ာမန္ကုမၼဏီေတြ အမ်ားႀကီးရွိေနၿပီ။ သူတုိ႔ အဲဒါကို ခ်ဲ ႔ထြင္ ခ်င္ ၾကတယ္။ ဂ်ာမဏီဟာ အာရွတလႊားမွာ အႀကီးအက်ယ္ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏံွေနတဲ့ ႏိုင္ငံပါ။ သူတုိ႔အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလည္း ရင္းႏီွးျမဳပ္ႏွံမႈေတြ ခ်ဲ ႔ခ်င္ၾကပါတယ္။ ျပႆနာက သူတုိ႔ရင္းႏီွးျမဳပ္ႏွံမႈေတြဟာ သဘာဝဓါတ္ေငြ႔လုပ္ငန္းအတြက္ တာဘိုင္ ေရာင္းတဲ့လုပ္ငန္းမ်ဳိးပါ။ ဒါဟာ ျမန္မာလူမ်ဳိးကို အလုပ္အကိုင္ ရရွိေစမယ့္ လုပ္ငန္းမ်ဳိးလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ ဂ်ာမန္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ေတြနဲ႔ စစ္အာဏာရွင္ေတြ အတြက္သာ အက်ဳိးရွိေစမွာပါ။ လူထုအတြက္ အက်ဳိးမရွိပါဘူး။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဟုတ္ပါၿပီ။ ဂ်ာမဏီ၊ အီတလီ တို႔က သူတုိ႔ရဲ ႔ စီးပြားေရး အျမတ္အစြန္းအတြက္၊ ရင္းႏီွး ျမဳပ္ႏွံဖို႔ လုိခ်င္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ sanction ကို ရုတ္သိမ္းေစခ်င္တယ္ဆိုပါစို႔။ ဒါေပမဲ့ EU (European Union) ရဲ ႔ ႏိုင္ငံျခားဆက္ဆံေရး အႀကီးအကဲျဖစ္တဲ့ Baroness Catherine Ashton က ရုပ္သိမ္းေစခ်င္ တယ္လုိ႔ ေျပာေနပါတယ္။ ဒါက ဘာေၾကာင့္လဲ။ တကယ္ေတာ့ Baroness Ashton က အီတလီလူမ်ဳိး၊ ဂ်ာမန္လူမ်ဳိး မဟုတ္ပါဘူး။ သူက အဂၤလိပ္လူမ်ဳိးပါ။
Mark Farmaner ။ ။ Baroness Ashton က ကံမေကာင္း အေၾကာင္းမလွစြာနဲ႔ဘဲ မူဝါဒေဟာင္းကို လိုက္ေနတာပါ။ က်ေနာ္တုိ႔ ဥေရာပမွာ ျပႆနာတခု ရွိေနပါတယ္။ ဥေရာပသမဂၢမွာ မူဝါဒေတြကို လက္ေတြ႔ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေပးဖို႔ အႀကံေပးဖို႔ အရာရွိေတြနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ရံုး လိုဟာမ်ဳိး တခုရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီ အရာရွိေတြေပၚမွာ ေရြးေကာက္ခံပုဂၢိဳလ္ေတြ လံုးဝထိန္းခ်ဳပ္မႈ မရွိပါဘူး။ Brussels မွာရွိတဲ့ ဒီရံုးခ်ဳပ္မွာ သူတုိ႔ဘာသာ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ဆံုးျဖတ္လုပ္ကိုင္ေနၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီအရာရွိ တခ်ဳိ ႔ဟာ EU ရဲ ႔ တရားဝင္မူဝါဒ မဟုတ္တာေတြကိုလည္း လုပ္ေဆာင္တာေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တရားဝင္မူဝါဒက တင္းက်ပ္ေပးမယ့္ ဒီအရာရွိေတြက ေလွ်ာ့ေပါ့လုပ္ၾကတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ဒါမ်ဳိးကို က်ေနာ္တုိ႔ ေဝဖန္ေနခဲ့တာ ၾကာပါၿပီ။ ဒါဟာ EU အတြင္း ဒီမုိကေရစီ မဆန္တဲ့လုပ္ရပ္ပါ။ ဒီမုိကေရစီ ႏိုင္ငံ ေတြမွာ အရာရွိေတြဟာ ေရြးေကာက္ခံဝန္ႀကီးေတြရဲ ႔ လက္ေအာက္မွာပဲ ရွိရမွာပါ။ ေရြးေကာက္ခံ လူႀကီးကလည္း လူထုစကားကို နားေထာင္ရပါလိမ့္မယ္။ EU အဖြဲ႔မွာ ဝန္ႀကီးနဲ႔ အဆင့္တူသူေတြလည္း ဒီမုိကေရစီစနစ္အရ လူထုကေန ေရြးေကာက္ထားသူေတြ မဟုတ္ပါဘူး။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းက အတိုက္အခံအခ်ဳိ ႔အပါအဝင္ လူတခ်ဳိ ႔ကလည္း sanction ကို မလိုလားၾကဘူး။ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ ႔၊ ဆိုၾကပါစို႔ အစိုးရသစ္ကို ဆြဲေဆာင္တဲ့အေနနဲ႔ ဒီ sanction တခ်ဳိ ႔ကို ပိတ္ပင္ရုတ္သိမ္းေပးသင့္တယ္၊ ျပည္တြင္းတင္းၾကပ္မႈေတြကို ေလွ်ာ့ေပါ့ေပးလာမယ္ဆိုရင္ ဆက္လက္ ရုပ္သိမ္းသြားမယ္ဆိုတဲ့ သေဘာမ်ဳိးနဲ႔ ရုပ္သိမ္းျပသင့္တယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြလို႔ ေျပာဆို ေနၾကပါတယ္။
Mark Farmaner ။ ။ ဒီခ်ည္းကပ္မႈမ်ဳိးက အလုပ္ျဖစ္မယ္လို႔ မထင္ပါဘူး။ ႏိုင္ငံတကာ ပိတ္ဆို႔ အေရးယူမႈ ေတြေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျပႆနာေတြျဖစ္ေနရတယ္ဆိုတာ မွားပါတယ္။ ပိတ္ဆို႔အေရးယူမႈေတြဟာ ျမန္မာ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ဟာ ကမာၻေပၚမွာ အဆိုးဝါးဆံုး လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကို က်ဴးလြန္ေနလို႔ ရွိလာရတာပါ။ ပိတ္ဆို႔အေရးယူမႈ အေကာင္းအထည္ေပၚလာရတာ အာဏာရွင္ေတြရဲ ႔ အျပဳအမႈေၾကာင့္ပါ။ ဒီလူေတြဟာ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈ ျဖစ္လာရတဲ့အေၾကာင္းရင္းကို ေမ့ေနၾကတာပါ။ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ေနသူေတြကို ဆုခ်ီးျမွင့္ေပးစရာ အေၾကာင္းမရွိပါဘူး။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆိုေတာ့ ဆုမခ်ီးျမွင့္ဘဲ ျပစ္ဒဏ္ခတ္လုိ႔ ေအာင္ျမင္လာစရာ အေၾကာင္းရွိပါသလား။ ေအာင္ျမင္ခဲ့တဲ့ နမူနာ ရွိပါသလား ေျပာျပပါ။
Mark Farmaner ။ ။ ဟုတ္ကဲ့ စစ္မွန္တဲ့ ဖိအားေပးမႈကို အာဏာရွင္ေတြ တကယ္စိုးရိမ္လာတဲ့အခါမွာေတာ့ ေအာင္ျမင္မႈေတြ ရွိခဲ့တာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဥပမာ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္တုန္းက ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံအေရး ေဆြးေႏြးၾကမယ္လုပ္ေတာ့ ကိုမင္းကိုႏိုင္ နဲ႔ ၈၈ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြကို ျပန္လႊတ္ ေပးခဲ့ပါတယ္။ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီက အေရးယူမွာ စိုးလို႔ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြကို လႊတ္ေပး ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေလယာဥ္တင္ သေဘၤာႀကီးေဘးနား ေရာက္လာၿပီး ႏိုင္ငံတကာရဲ ႔ ျပင္းထန္တဲ့ ဖိအားေတြ ရွိလာလို႔ နာဂစ္ဒုကၡသည္ေတြအတြက္ အကူအညီေတြ လက္ခံခဲ့တာလည္း ရွိပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ အခု ေရြးေကာက္ပြဲ အပါအဝင္ လမ္းျပေျမပံုဆိုတာလည္း ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ဒီပဲယင္း ႏွိပ္ကြပ္မႈေတြ ျဖစ္လာခဲ့ၿပီး ႏိုင္ငံတကာက ဖိအားျပင္းထန္လာတဲ့အခါမွ ေပၚထြက္လာတယ္ဆိုတာကိုလည္း မေမ့သင့္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဖိအားျပင္းမွ ထိေရာက္တယ္ဆိုတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ကုလသမဂၢ က ႏွစ္ေပါင္း (၂၀) ေက်ာ္ ေပ်ာ့ေပ်ာ့ေပ်ာင္းေပ်ာင္း ေနခဲ့လို႔ ဘာမွ ျဖစ္မလာခဲ့တာပါ။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဟုတ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီေနရာမွာ ေမးစရာက ဒီလို ဖိအားေပးတာကို ေၾကာက္လို႔ လမ္းျပ ေျမပံုတို႔ ေပၚလာတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲေတြ လုပ္ေပးလာတယ္။ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းေတြ လႊတ္ေပးလာတယ္ ဆိုရင္ ဒီလို လႊတ္ေပးလာခဲ့တာေတြ၊ လိုက္ေလ်ာလာေတြ လုပ္တဲ့အတြက္ ဖိအားအေရးယူတဲ့ဘက္က ထိုက္တန္တဲ့ လိုက္ေလ်ာမႈေတြ၊ သက္ၫွာမႈေတြ မျပသင့္ဘူးလား။ အဲဒါ ျပလိုက္ရင္ ပိုၿပီး အဆင္ေျပလာစရာ အေၾကာင္းမရွိဘူးလား။
Mark Farmaner ။ ။ ဒါေပမဲ့ တကယ္က တကယ္တမ္း စစ္မွန္တဲ့အေျပာင္းအလဲျဖစ္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ အန္အယ္လ္ဒီ က sanction နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဒီႏွစ္ အေစာပိုင္းကတည္းက ေျပာထားတာကလည္း ဒီအခ်က္ပဲျဖစ္မယ္ ထင္ပါတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၊ ဥေရာပသမဂၢ၊ ကေနဒါ၊ ၾသစေတးလ်၊ တျခား ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ အေရးယူထားတဲ့ႏိုင္ငံေတြအေနနဲ႔ အေရးယူမႈ ရုပ္သိမ္းေရးအတြက္ benchmark လို႔ေခၚတဲ့ တိုးတက္မႈသတ္မွတ္ခ်က္ေတြ ထားေပးသင့္တယ္လို႔ အန္အယ္လ္ဒီ က ေျပာထားပါတယ္။ ဘယ္လို တုိးတက္ေျပာင္းလဲမႈကို ေတြ႔ရမွ၊ ဘယ္အခ်က္ကို ရုပ္သိမ္းမယ္ဆိုတဲ့ သေဘာပါ။ ဥပမာ ႏိုုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြကို လႊတ္ေပးရမယ္ဆိုတဲ့ စတဲ့အခ်က္ေတြမ်ဳိးပါ။ ဒါဟာ အန္အယ္လ္ဒီ ေျပာထားတဲ့ benchmark ေတြပါ။ ဒါေၾကာင့္ စစ္အစိုးရအတြက္လည္း sanction ေတြ ရုပ္သိမ္းေစခ်င္ရင္ သူတုိ႔ဘာ လုပ္ရမယ္ ဆိုတာက ရွင္းေနပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဒီေနရာမွာ က်ေနာ္ေမးခ်င္တဲ့အခ်က္တခ်က္ကေတာ့ တရုတ္၊ အိႏိၵယ၊ အာဆီယံႏိုင္ငံေတြရဲ ႔ ဖိအားေပးမႈမပါဘဲ။ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြရဲ ႔ ဖိအားေပးမႈ၊ ပိတ္ဆို႔အေရးယူသက္သက္နဲ႔ ခင္ဗ်ားတို႔ရဲ ႔ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြ အထေျမာက္ ေအာင္ျမင္ပါမလဲ။ ျမန္မာႏို္င္ငံအစိုးရက လိုက္ေလ်ာေပးလာလိမ့္မယ္ဆုိတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ မၾကာခင္ျဖစ္လာလိမ့္မယ္လို႔ အထူးသျဖင့္ ထားႏိုင္ပါသလား။
Mark Farmaner ။ ။ ဒီ ဖိအားတခုတည္းေၾကာင့္ အာဏာရွင္စနစ္ကို ျဖဳတ္ခ်ႏိုင္မယ္လို႔ တခါမွ မယူဆခဲ့ဘူး ဆိုတာကို မေမ့ပါနဲ႔။ ဒါေတြက အာဏာရွင္ေတြ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တို႔ အတိုက္အခံေတြ၊ တုိင္းရင္းသား ကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ ေဆြးေႏြးျဖစ္လာေအာင္ ႏိုင္ငံတကာက သံုးႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္းေတြအနက္ တခုမွ်သာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အခုအခ်ိန္အထိ က်ေနာ္တုိ႔ဟာ လိုအပ္တဲ့ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈေတြကို လိုအပ္တဲ့ နည္းလမ္းအတိုင္း တခါမွ မခ်မွတ္ႏိုင္ၾကေသးပါဘူး။ တကယ္လို႔ အာရွႏိုင္ငံေတြပါ ပါဝင္လာၾကမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ အမ်ားႀကီး ထိေရာက္လာႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အေမရိကန္ဟာ ကမာၻေပၚမွာ စီးပြားေရး အႀကီးမားဆံုး ႏိုင္ငံျဖစ္တယ္။ ဥေရာပသမဂၢလည္း စီးပြားေရးအင္အား ႀကီးမားတယ္။ ဘဏ္တိုက္ေတြ၊ ေငြေၾကးဗဟို အခ်က္အျခာေတြကို ပိုင္ဆိုင္တယ္ဆိုေတာ့ အာရွမပါဘဲနဲ႔လည္း ထိေရာက္တဲ့ ဖိအားေပး ႏိုင္တယ္လို႔ က်ေနာ္တုိ႔ ယံုၾကည္ပါတယ္။ အာဏာရွင္ေတြ ေဆြးေႏြးပြဲစားပြဲ ေရာက္လာေအာင္ ဖိအားေပးႏိုင္ ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဒီလုိ ပိတ္ဆို႔အေရးယူတဲ့နည္းနဲ႔ ဖိအားေပးတဲ့အခါမွာ အာရွႏိုင္ငံေတြ ပါဝင္လာလိမ့္မယ္လို႔ မယံုၾကည္ဘူးေပါ့။
Mark Farmaner ။ ။ အာရွႏိုင္ငံတခုခုက ဒီလို ပိတ္ဆို႔အေရးယူမႈကို လက္ခံလာဖို႔ေတာ့ ေလာေလာဆယ္မွာ က်ေနာ္တို႔ မေမွ်ာ္လင့္ႏိုင္ပါဘူး။ က်ေနာ္ ေျပာခ်င္တာကေတာ့ sanction ဆိုတာ တေတာင့္တည္းနဲ႔ တိုက္ပြဲ ၿပီးႏိုင္တဲ့ က်ည္းဆံမဟုတ္ပါဘူး။ အသံုးခ်ႏိုင္တဲ့အရာေတြထဲက တခုမွ်သာ ျဖစ္ပါတယ္။ သံုးႏိုင္သမွ် နည္းလမ္းေတြကို က်ေနာ္တုိ႔ သံုးၾကရမွာပါ။ ျမန္မာျပည္ ျပႆနာဟာ အႀကီးႀကီးပါ။ အာဏာရွင္ေတြကို စစ္မွန္တဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲ အေရာက္ေခၚေဆာင္ဖို႔ နည္းလမ္းေပါင္းစံုကို အသံုးခ်ရပါလိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ အာရွ ႏိုင္ငံေတြလည္း ဖိအားေပးမယ့္ ကိစၥမွာ ပါဝင္လာရင္ေတာ့ အေကာင္းဆံုးေပါ့။ ဒါေပမဲ့ သူတုိ႔မပါလာရင္လည္း အခု အေနာက္ႏိုင္ငံေတြရဲ ႔ sanction က ထိေရာက္သင့္သေလာက္ ထိေရာက္ပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔ လုပ္ႏိုင္တာေတြ အားလံုးကို လုပ္ရပါမယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ေနာက္တခုက ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ ဒီလုိ ဒဏ္ခတ္အေရးယူတာေတြကို ျမန္မာအာဏာပိုင္ ေတြက အျမတ္ထုတ္ အသံုးခ်ေနတယ္ဆိုတဲ့ကိစၥပါ။ တိုင္းျပည္ရဲ ႔ ျပႆနာေတြ၊ အထူးသျဖင့္ စီးပြားေရး ျပႆနာေတြအတြက္ ဆင္ေျခေပးတဲ့ေနရာမွာ ဒါဟာ sanction ေၾကာင့္ ျဖစ္ရတယ္လို႔ သူတုိ႔ ဆုိၾကပါတယ္။ သူတုိ႔ရဲ ႔ စီးပြားေရး စီမံခန္႔ခြဲမႈ ညံ့ဖ်င္းမႈ၊ မူဝါဒမွားယြင္းတာေတြကို ဒီလုိပဲ ဆင္ေျခေပးၿပီး လႊဲဖယ္ေနတာကို ေတြ႔ေနရပါတယ္။ ဆုိေတာ့ ဒီ sanction က တနည္းအားျဖင့္ေျပာရင္ counter-productive ျဖစ္ေနတာ ေပါ့။ ကိုယ္တို႔ လိုခ်င္တဲ့ရည္မွန္းခ်က္ကို မေရာက္ဘဲနဲ႔ သူတုိ႔အတြက္ အသံုးခ်စရာတခု ျဖစ္မေနဘူးလား။
Mark Farmaner ။ ။ ဒါက သိပ္ရွင္းပါတယ္။ ျမန္မာအာဏာရွင္ေတြက စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔ဒဏ္ခတ္မႈေၾကာင့္ လူထုနစ္နာရပါတယ္ဆုိၿပီး ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ ဝါဒျဖန္႔ေနပါတယ္။ ႏုိင္ငံေရးသမားေတြ၊ ပါတီေတြဆီက က်ေနာ္တို႔လည္း အၿမဲၾကားေနရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဘယ္သူကမွ ဒီလို လူထုနစ္နာရတယ္ဆိုတာကို ခိုင္မာတဲ့ အေထာက္အထားေတာ့ မျပႏိုင္ၾကေသးပါဘူး။ ဒါဟာ ဘာေၾကာင့္လည္းဆုိရင္ အခုလုပ္ေနတဲ့ ဒဏ္ခတ္ အေရးယူမႈ အားလံုးဟာ သိပ္ကို အားေပ်ာ့ေနလို႔ပါ။ က်ေနာ္တုိ႔ ျဖစ္ေစခ်င္သေလာက္ ျပင္းထန္တဲ့ဖိအား ဘယ္တုန္းကမွ ျဖစ္မလာခဲ့ပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔က လူထုရဲ ႔ ေငြကို ခုိးယူေနတဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြကို တကယ္ထိမယ့္ ျပစ္မွတ္ထား ဒဏ္ခတ္မႈ (targeted sanction) လိုအပ္ပါတယ္။ လူထုကိုသာ နစ္နာေစတယ္ဆိုရင္ေတာ့ အေထာက္အထားနဲ႔ေျပာပါ။ ေသခ်ာတာတခုကေတာ့ စကၤာပူမွာ ဘဏ္စာရင္းဖြင့္ထားတာ၊ ေဒၚလာသန္းေပါင္း (၅၀၀၀) ေက်ာ္ ရွိပါတယ္။ ဒီေငြပမာဏဟာ ျမန္မာျပည္သူေတြအားလံုးအတြက္ အခမဲ့ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ ေပးႏိုင္တဲ့ ပမာဏပါ။ ဒါေပမဲ့ အာဏာပိုင္ေတြက အဲဒီလို မသံုးပါဘူး။ စကၤာပူဘဏ္မွာ ဒီေငြေတြ ေသာင္တင္ေနပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ လူထုကို ထိိခိုက္ေစတဲ့ အေထာက္အထားျပပါဆိုေတာ့ အထည္ခ်ဳပ္စက္ရံုေတြကို ပိတ္လုိက္ ရလို႔ အလုပ္သမားေတြ အလုပ္ျပဳတ္တယ္။ အလုပ္သမားေတြ ဘဝပ်က္ရတယ္ဆိုတာ မၾကာခဏ ၾကားေန ရတဲ့့ အေထာက္အထားေတြပါ။
Mark Farmaner ။ ။ ဒါကို က်ေနာ္ အႀကိမ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကားခဲ့ဘူးပါတယ္။ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္တုန္းက ရန္ကုန္မွာ အထည္စက္ရံုေတြ ပိတ္ပစ္ရလို႔ လူေတြ အလုပ္ျပဳတ္ၾကတယ္ဆိုတာ တခ်ဳိ ႔ကလည္း generalized system of preference အတိုေကာက္ GSP လို႔ ေခၚတဲ့ ျမန္မာပို႔ကုန္ေတြအေပၚ အခြန္ ေလွ်ာ့ေကာက္တဲ့စနစ္ကို ရုတ္သိမ္းလို႔ နစ္နာၾကရတယ္လို႔ ဆုိၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒါေတြဟာ မမွန္ပါဘူး။ ၂၀၀၁ မွာ အသစ္ျပ႒ာန္းခ်မွတ္တဲ့ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမႈေတြလည္း မရွိခဲ့ပါဘူး။ GSP ကို ရုပ္သိမ္းခဲ့ရတာ လည္း ၂၀၀၁ မတုိင္ခင္ ေလးႏွစ္အလုိကတည္းကပါ။ ရုတ္သိမ္းခဲ့ရတာကလည္း အာဏာရွင္ေတြက လူေတြကို အခေၾကးေငြမေပးဘဲ အတင္းအဓမၼ ေစခိုင္းလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ လူေတြျပဳတ္က်တာလည္း ၂၀၀၁-၂၀၀၂ တုန္းက ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလည္း ဘဏ္လုပ္ငန္းေတြေၾကာင့္ပါ။ ၂၀၀၄ မွာလည္း ဒီလိုတႀကိမ္ ထပ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာလည္း WTO (World Trade Organization) ကမာၻ႔ကုန္သြယ္ေရးအဖြဲ႔က တရုတ္ပို႔ကုန္ေတြကို အေနာက္ႏိုင္ငံေတြဆီ တင္ပို႔ခြင့္ျပဳလိုက္ေတာ့ ျမန္မာျပည္မွာလုပ္တဲ့ စက္ရံုေတြက တရုတ္ဘက္ကို ဦးတည္သြားလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ Sanction ေၾကာင့္ နစ္နာသြားရတယ္ဆိုသူေတြကေတာ့ ဒီျပႆနာေတြကို ဘယ္ေတာ့မွ မေျပာၾကပါဘူး။
