ေပၚလစီမရွိဘဲ ထင္သလိုလုပ္တဲ့ စစ္အစိုးရကိုဆက္ခံတဲ့ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရမွာ သင့္ေတာ္တဲ့လမ္းစဥ္ရွိဖို႔ လုိပါတယ္။ ဆီေလွ်ာ္တဲ့လမ္းစဥ္ခ်မွတ္ၿပီး ျပဳျပင္ေရးလုပ္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ OECD လို႔ အမည္ေပးထားတဲ့ ပဲရစ္အေျခစိုက္ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ စီးပြားေရးအဖြဲ႔က ဘက္စံုအကဲျဖတ္ထားတဲ့ စာမ်က္နာ (၂၀၀) အစီရင္ခံစာကို မၾကာမီက ထုတ္ေဝလုိက္ပါတယ္။ Multi-dimensional Review of Myanmar ဆိုတဲ့ အကဲျဖတ္ခ်က္ျဖစ္ၿပီး ေနျပည္ေတာ္နဲ႔ ရန္ကုန္က ေမလႏီွးေႏွာဖလွယ္ပြဲေတြကိုလည္း ကိုးကားထားပါတယ္။
တုိင္းျပည္စီးပြားေရးတည္ၿငိမ္ေရး၊ တရားဥပေဒ စုိးမိုးေရး၊ ပတ္ဝန္းက်င္ မပ်က္စီးဘဲ ေရရွည္တုိးတက္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးနဲ႔ ပုဂၢလိကလုပ္ငန္းရွင္သန္ေရး စတဲ့ ဦးတည္ခ်က္ေတြ ေအာင္ျမင္တဲ့ အတိုင္းအတာကိုလိုက္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံ တုိးတက္ဖြံ႔ၿဖိုၚလာႏုိင္တယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။ ပညာေရးနဲ႔ က်န္းမာေရး အသံုးစရိတ္မ်ားလာဖို႔အတြက္ အစိုုးရအသံုုးစရိတ္နဲ႔ အခြန္ေတာ္ေပၚလစီကိုု ျပဳျပင္ဖုုိ႔လိုုပါတယ္တဲ့။ အစိုုးရအသံုုးစရိတ္ လိုုေငြျပမႈ၊ ႏိုုင္ငံျခား အရင္းအႏွီးအားကိုုးမႈ၊
အခြန္ေတာ္အရနည္းမႈ၊ သယံဇာတေရာင္းရေငြကို အားကိုးမႈ၊ လူထုဆင္းရဲမႈ စတာေတြဟာ စိုးရိမ္စရာေကာင္းတဲ့ အားနည္းခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ တရားဥပေဒႀကီးစိုးေရးသာမကဘဲ မတရားမႈကို ေဖာ္ထုတ္ဖို႔နဲ႔ ေခတ္မမီတဲ့ ဥပေဒေတြကို အစားထုိုးဖုိ႔ လုိပါတယ္။
ျမန္မာ့စီးပြားေရးမွာ သဘာဝသယံဇာတဟာ အဓိကအခန္းကပါဝင္တာမို႔ အနာဂတ္မွာလည္း ဆက္လက္အေရးပါေနဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သယံဇာတထုတ္ယူမႈနဲ႔ လူဦးေရတိုးပြားမႈေၾကာင့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ပ်က္စီးလာတာ ေတြ႔ေနရပါတယ္။ တုိင္းျပည္ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးမွာ အဓိကက်တဲ့ သစ္ေတာ၊ ေျမယာ နဲ႔ တျခားသယံဇာတေတြ ျပဳန္းတီးေနတာကို ရပ္ဆုိင္းဖို႔နဲ႔ ျဖစ္ႏုိင္ရင္ ျပန္လည္ျဖည့္ဆည္းေပးဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ တုိးတက္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးလမ္းစဥ္တုိင္းမွာ ပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရး ထည့္သြင္းထားသင့္ပါတယ္။ အစိုးရစီမံကိန္းေတြမွာ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိခုိက္မႈ အကဲျဖတ္တာမရွိတဲ့အတြက္ စီမံကိန္းေတြမ်ားေလေလ ပတ္ဝန္းက်င္ပ်က္စီးဖုိ႔ မ်ားေလေလ ျဖစ္ေနပါတယ္။ စီမံကိန္းအေကာင္အထည္ မေဖာ္မီ ပတ္ဝန္းက်င္ထိခိုက္မႈ အကဲျဖတ္ေရးကို မလြဲမေသြလုပ္ဖို႔ ျပဌာန္းတဲ့ ဥပေဒမရွိေသးဘူးလို႔ ဆုိပါတယ္။
လိုအပ္တဲ့အေျခခံေတြရွိမယ္ဆိုရင္ တုိးတက္ဖြံ႔ၿဖိုးေရးမွာ ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္းက႑ဟာ အဓိကအခန္းက ပါဝင္လာႏိုင္ပါတယ္။ အတတ္ပညာရဖုိ႔အတြက္ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏီွးျမႇပ္ႏံွမႈရွိဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ စီးပြားေရးအသြင္ေျပာင္းရာမွာ ေဒသခံပုဂၢလိကလုပ္ငန္း ပါဝင္ဖို႔လည္း အေရးႀကီးပါတယ္။ ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္း၊ လယ္ယာစီးပြားေရးလုပ္ငန္း၊ ဝန္ေဆာင္လုပ္ငန္းစတဲ့ ပုဂၢလိကလုပ္ငန္းေတြ ရွင္သန္လာေရးကို အစိုးရ အာရံုစိုက္ေနပါတယ္။ ပုဂၢလိကလုပ္ငန္း ရွင္သန္ႀကီးထြားေရးအတြက္ ဥပေဒလုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြရွိဖို႔ အေရးတႀကီး လုိအပ္ပါတယ္။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းကို ႀကီးၾကပ္တဲ့ ဝန္ႀကီးဌာနေတြရွိေပမယ့္ ညိႇႏိႈင္းေဆာင္ရြက္တဲ့ဘက္မွာ အားနည္းေနပါတယ္။ ျမန္မာ့လူဦးေရ (၁၀၀၀) မွာ အေသးစားစီးပြားေရးလုပ္ငန္း (၃) ခုသာရွိၿပီး ထုိင္းမွာ လူဦးေရ (၁၀၀၀) မွာ အေသးစားလုပ္ငန္း (၄၀) ေက်ာ္ ရွိပါတယ္။
ႏိုင္ငံသူႏုိင္ငံသားတြ အရည္အခ်င္းရွိမွ တုိင္းျပည္တုိးတက္ဖြံ႔ၿဖိဳးႏိုင္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ လူႀကီးပိုင္းဟာ အေရးအဖတ္၊ အတြက္ ဆိုတဲ့ 'အ' သံုးလံုးေက်ၾကတာ မ်ားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ မူလတန္းပညာ ၿပီးဆံုးေအာင္မသင္ႏုိင္သူနဲ႔ အလယ္တန္းေက်ာင္းသားဦးေရး နည္းပါးေနတာဟာ ျပႆနာျဖစ္ပါတယ္။ ပညာေရးအဆင့္အတန္း နိမ့္က်ေနတာကို ျမႇင့္တင္ဖုိ႔ ႀကိဳးပမ္းတာရွိေပမယ့္ ေက်ာင္းသားနဲ႔ ဆရာ၊ ဆရာမ အရည္အေသြးကို တုိင္းတာႏုိင္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ လုိအပ္တဲ့ အရည္အခ်င္းရွိသူဦးေရ နည္းပါးေနတာဟာ စိုးရိမ္စရာ ျဖစ္ပါတယ္။ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ယွဥ္လိုက္ရင္ ျမန္မာဟာ ပညာေရးအသံုးစရိတ္ အနည္းဆံုးျဖစ္ပါတယ္။ တုိးတက္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအတြက္ လိုအပ္တဲ့ အရည္အခ်င္းရွိတဲ့ အလုပ္သမားေတြ ထြက္ေပၚေအာင္ ပညာေရးမ်ာ ရင္းႏီွးျမႇပ္ႏံွဖို႔ လိုအပ္ေနပါတယ္။
စီးပြားေရး အေျခခံ အေဆာက္အအံုေတြျဖစ္တဲ့ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး၊ စြမ္းအင္နဲ႔ တယ္လီကြမ္း ဆက္သြယ္ေရးမွာ တုိးခ်ဲ ႔စရာ ျမႇင့္တင္စရာေတြ ရွိပါတယ္။ ကားလမ္း (၂၀) ရာခိုင္ႏႈန္းကိုသာ အေခ်ာခင္းႏိုင္ၿပီး ၿမိဳ ႔နယ္အားလံုးကို ကားလမ္းေပါက္ေသးတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ေရအားလွ်ပ္စစ္ မယ္ဂါဝပ္ တသိန္းေက်ာ္ ရႏိုင္ဖြယ္ရွိတယ္လိုပ ခန္႔မွန္းထားေပမယ့္ မယ္ဂါဝပ္ (၃၅၀၀) သာ လက္ေတြ႔သံုးႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အေျခခံအေဆာက္အအံုေတြ တုိးခ်ဲ ႔ရံုနဲ႔ ကိစၥၿပီးတာ မဟုတ္ပါဘူး။ အေျခခံအေဆာက္အအံုကို ထိန္းသိမ္းႏိုင္တဲ့ စြမ္းရည္နဲ႔ ေငြေၾကးအလံုအေလာက္ရွိဖို႔ကလည္း အေရးႀကီးပါတယ္။
တုိးတက္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးျဖစ္စဥ္မွာ တုိင္းသူျပည္သားအားလံုးပါဝင္ႏိုင္ဖို႔နဲ႔ မွ်မွ်တတျဖစ္ဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ တုိင္းရင္းသားယဥ္ေက်းမႈကို ထိန္းသိမ္းရင္း တုိးတက္ဖြံ႔ၿဖိဳးေအာင္လုပ္ဖုိ႔ လုိပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ လက္ေတြ႔က်င့္သံုးႏိုင္မယ့္ ဖယ္ဒရယ္ပံုစံ ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ အစုိးရအေနနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရယူၿပီး တျပည္လံုးကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားႏိုင္ဖုိ႔ လိုအပ္သလို တုိင္းရင္းသားေတြရဲ ႔ အခြင့္အေရးကိုလည္း ရိုေသေလးစားမယ္ဆိုရင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ အားေကာင္းလာပါလိမ့္မယ္။ တုိင္းျပည္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ လံုၿခံဳေရးမွာ တုိင္းရင္းသားေတြက အဓိကက်ေၾကာင္း သံုးသပ္ထားပါတယ္။
တုိင္းျပည္စီးပြားေရးတည္ၿငိမ္ေရး၊ တရားဥပေဒ စုိးမိုးေရး၊ ပတ္ဝန္းက်င္ မပ်က္စီးဘဲ ေရရွည္တုိးတက္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးနဲ႔ ပုဂၢလိကလုပ္ငန္းရွင္သန္ေရး စတဲ့ ဦးတည္ခ်က္ေတြ ေအာင္ျမင္တဲ့ အတိုင္းအတာကိုလိုက္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံ တုိးတက္ဖြံ႔ၿဖိုၚလာႏုိင္တယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။ ပညာေရးနဲ႔ က်န္းမာေရး အသံုးစရိတ္မ်ားလာဖို႔အတြက္ အစိုုးရအသံုုးစရိတ္နဲ႔ အခြန္ေတာ္ေပၚလစီကိုု ျပဳျပင္ဖုုိ႔လိုုပါတယ္တဲ့။ အစိုုးရအသံုုးစရိတ္ လိုုေငြျပမႈ၊ ႏိုုင္ငံျခား အရင္းအႏွီးအားကိုုးမႈ၊
အခြန္ေတာ္အရနည္းမႈ၊ သယံဇာတေရာင္းရေငြကို အားကိုးမႈ၊ လူထုဆင္းရဲမႈ စတာေတြဟာ စိုးရိမ္စရာေကာင္းတဲ့ အားနည္းခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ တရားဥပေဒႀကီးစိုးေရးသာမကဘဲ မတရားမႈကို ေဖာ္ထုတ္ဖို႔နဲ႔ ေခတ္မမီတဲ့ ဥပေဒေတြကို အစားထုိုးဖုိ႔ လုိပါတယ္။
ျမန္မာ့စီးပြားေရးမွာ သဘာဝသယံဇာတဟာ အဓိကအခန္းကပါဝင္တာမို႔ အနာဂတ္မွာလည္း ဆက္လက္အေရးပါေနဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သယံဇာတထုတ္ယူမႈနဲ႔ လူဦးေရတိုးပြားမႈေၾကာင့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ပ်က္စီးလာတာ ေတြ႔ေနရပါတယ္။ တုိင္းျပည္ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးမွာ အဓိကက်တဲ့ သစ္ေတာ၊ ေျမယာ နဲ႔ တျခားသယံဇာတေတြ ျပဳန္းတီးေနတာကို ရပ္ဆုိင္းဖို႔နဲ႔ ျဖစ္ႏုိင္ရင္ ျပန္လည္ျဖည့္ဆည္းေပးဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ တုိးတက္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးလမ္းစဥ္တုိင္းမွာ ပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရး ထည့္သြင္းထားသင့္ပါတယ္။ အစိုးရစီမံကိန္းေတြမွာ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိခုိက္မႈ အကဲျဖတ္တာမရွိတဲ့အတြက္ စီမံကိန္းေတြမ်ားေလေလ ပတ္ဝန္းက်င္ပ်က္စီးဖုိ႔ မ်ားေလေလ ျဖစ္ေနပါတယ္။ စီမံကိန္းအေကာင္အထည္ မေဖာ္မီ ပတ္ဝန္းက်င္ထိခိုက္မႈ အကဲျဖတ္ေရးကို မလြဲမေသြလုပ္ဖို႔ ျပဌာန္းတဲ့ ဥပေဒမရွိေသးဘူးလို႔ ဆုိပါတယ္။
လိုအပ္တဲ့အေျခခံေတြရွိမယ္ဆိုရင္ တုိးတက္ဖြံ႔ၿဖိုးေရးမွာ ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္းက႑ဟာ အဓိကအခန္းက ပါဝင္လာႏိုင္ပါတယ္။ အတတ္ပညာရဖုိ႔အတြက္ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏီွးျမႇပ္ႏံွမႈရွိဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ စီးပြားေရးအသြင္ေျပာင္းရာမွာ ေဒသခံပုဂၢလိကလုပ္ငန္း ပါဝင္ဖို႔လည္း အေရးႀကီးပါတယ္။ ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္း၊ လယ္ယာစီးပြားေရးလုပ္ငန္း၊ ဝန္ေဆာင္လုပ္ငန္းစတဲ့ ပုဂၢလိကလုပ္ငန္းေတြ ရွင္သန္လာေရးကို အစိုးရ အာရံုစိုက္ေနပါတယ္။ ပုဂၢလိကလုပ္ငန္း ရွင္သန္ႀကီးထြားေရးအတြက္ ဥပေဒလုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြရွိဖို႔ အေရးတႀကီး လုိအပ္ပါတယ္။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းကို ႀကီးၾကပ္တဲ့ ဝန္ႀကီးဌာနေတြရွိေပမယ့္ ညိႇႏိႈင္းေဆာင္ရြက္တဲ့ဘက္မွာ အားနည္းေနပါတယ္။ ျမန္မာ့လူဦးေရ (၁၀၀၀) မွာ အေသးစားစီးပြားေရးလုပ္ငန္း (၃) ခုသာရွိၿပီး ထုိင္းမွာ လူဦးေရ (၁၀၀၀) မွာ အေသးစားလုပ္ငန္း (၄၀) ေက်ာ္ ရွိပါတယ္။
ႏိုင္ငံသူႏုိင္ငံသားတြ အရည္အခ်င္းရွိမွ တုိင္းျပည္တုိးတက္ဖြံ႔ၿဖိဳးႏိုင္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ လူႀကီးပိုင္းဟာ အေရးအဖတ္၊ အတြက္ ဆိုတဲ့ 'အ' သံုးလံုးေက်ၾကတာ မ်ားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ မူလတန္းပညာ ၿပီးဆံုးေအာင္မသင္ႏုိင္သူနဲ႔ အလယ္တန္းေက်ာင္းသားဦးေရး နည္းပါးေနတာဟာ ျပႆနာျဖစ္ပါတယ္။ ပညာေရးအဆင့္အတန္း နိမ့္က်ေနတာကို ျမႇင့္တင္ဖုိ႔ ႀကိဳးပမ္းတာရွိေပမယ့္ ေက်ာင္းသားနဲ႔ ဆရာ၊ ဆရာမ အရည္အေသြးကို တုိင္းတာႏုိင္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ လုိအပ္တဲ့ အရည္အခ်င္းရွိသူဦးေရ နည္းပါးေနတာဟာ စိုးရိမ္စရာ ျဖစ္ပါတယ္။ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ယွဥ္လိုက္ရင္ ျမန္မာဟာ ပညာေရးအသံုးစရိတ္ အနည္းဆံုးျဖစ္ပါတယ္။ တုိးတက္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအတြက္ လိုအပ္တဲ့ အရည္အခ်င္းရွိတဲ့ အလုပ္သမားေတြ ထြက္ေပၚေအာင္ ပညာေရးမ်ာ ရင္းႏီွးျမႇပ္ႏံွဖို႔ လိုအပ္ေနပါတယ္။
စီးပြားေရး အေျခခံ အေဆာက္အအံုေတြျဖစ္တဲ့ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး၊ စြမ္းအင္နဲ႔ တယ္လီကြမ္း ဆက္သြယ္ေရးမွာ တုိးခ်ဲ ႔စရာ ျမႇင့္တင္စရာေတြ ရွိပါတယ္။ ကားလမ္း (၂၀) ရာခိုင္ႏႈန္းကိုသာ အေခ်ာခင္းႏိုင္ၿပီး ၿမိဳ ႔နယ္အားလံုးကို ကားလမ္းေပါက္ေသးတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ေရအားလွ်ပ္စစ္ မယ္ဂါဝပ္ တသိန္းေက်ာ္ ရႏိုင္ဖြယ္ရွိတယ္လိုပ ခန္႔မွန္းထားေပမယ့္ မယ္ဂါဝပ္ (၃၅၀၀) သာ လက္ေတြ႔သံုးႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အေျခခံအေဆာက္အအံုေတြ တုိးခ်ဲ ႔ရံုနဲ႔ ကိစၥၿပီးတာ မဟုတ္ပါဘူး။ အေျခခံအေဆာက္အအံုကို ထိန္းသိမ္းႏိုင္တဲ့ စြမ္းရည္နဲ႔ ေငြေၾကးအလံုအေလာက္ရွိဖို႔ကလည္း အေရးႀကီးပါတယ္။
တုိးတက္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးျဖစ္စဥ္မွာ တုိင္းသူျပည္သားအားလံုးပါဝင္ႏိုင္ဖို႔နဲ႔ မွ်မွ်တတျဖစ္ဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ တုိင္းရင္းသားယဥ္ေက်းမႈကို ထိန္းသိမ္းရင္း တုိးတက္ဖြံ႔ၿဖိဳးေအာင္လုပ္ဖုိ႔ လုိပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ လက္ေတြ႔က်င့္သံုးႏိုင္မယ့္ ဖယ္ဒရယ္ပံုစံ ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ အစုိးရအေနနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရယူၿပီး တျပည္လံုးကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားႏိုင္ဖုိ႔ လိုအပ္သလို တုိင္းရင္းသားေတြရဲ ႔ အခြင့္အေရးကိုလည္း ရိုေသေလးစားမယ္ဆိုရင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ အားေကာင္းလာပါလိမ့္မယ္။ တုိင္းျပည္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ လံုၿခံဳေရးမွာ တုိင္းရင္းသားေတြက အဓိကက်ေၾကာင္း သံုးသပ္ထားပါတယ္။
