(Zawgyi/Unicode)
ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း တရားရုံးတွေ ဖွင့်လှစ်ပြီး တရားစီရင်ရေးပိုင်းနဲ့ အုပ်ချုပ်ရေး ပိုင်းတွေကို ရခိုင် လက်နက်ကိုင် AAအဖွဲ့ဖက်က စတင်ပြီး လုပ်ဆောင်နေပြီလို့ AA အဖွဲ့ ပြောခွင့်ရ ခိုင်သုခ ကပြောပါတယ်။ ရခိုင်လက်နက်ကိုင် AAအဖွဲ့ရဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်တွေကို ရခိုင်လူထုက အပြည့် အဝထောက်ခံတယ်ဆိုပေမယ့် တပ်မတော်နဲ့ AAအဖွဲ့ကြားထိပ်တိုက်တွေ့လာရင် တိုက်ပွဲတွေ ပြင်းထန်လာနိုင်တယ်လို့လည်း ထောက်ပြသူတွေရှိပါတယ်။ ဒီအကြောင်း ရန်ကုန်ကလာတဲ့သတင်းကို ကိုငြိမ်းချမ်းပြောပြထားပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်တွင်း AA ရခိုင်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ထိန်းချုပ်ထားနိုင်တဲ့နေရာ၊ အထူးသဖြင့် ရခိုင်ကျေးလက်ဒေသတွေမှာ AA ရဲ့ တရားစီရင်မှုတွေ စတင်ဖို့ အားထုတ်လာတာတွေ့ရပါတယ်။ AA ထိန်းချုပ်ရာ ကျေးလက်ဒေသတွေမှာ ULA/AA အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေကို ဖွဲ့စည်းဆောင်ရွက်နေတာရှိသလို၊ အမှုအခင်းတွေဖြစ်လာရင် သက်ဆိုင်ရာအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေကတဆင့် တိုင်ကြား အမှုဖွင့်ဖို့ ရခိုင်လူထုကို AA က အသိပေးထားပါတယ်။ AA ပြောခွင့်ရသူ ခိုင်သုခကတော့ တပ်မတော်နဲ့ ရခိုင်လက်နက်ကိုင် AAအဖွဲ့ကြား တိုက်ပွဲတွေ ရပ်တန့်ထားတဲ့ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း တရားစီရင်ရေးပိုင်းနဲ့ အုပ်ချုပ်ရေးပိုင်းတွေကို ရခိုင် လက်နက်ကိုင် AAအဖွဲ့ဖက်က စတင်ပြီး လုပ်ဆောင်နေပြီလို့ ပြောပါတယ်။
“ ရခိုင်ဒေသမှာ ရှိတဲ့ ပြည်သူလူထုတွေအနေနဲ့ တရားဥပဒေအဆုံးအမကို ခံယူရမယ့် အမှု အခင်းတွေ အတွက် ဘယ်နေမှာ တိုင်တန်းလို့ ရတယ်။ ဘယ်လိုတိုင်တန်း လို့ရတယ်ဆိုတာ ကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်းသိဖို့အတွက် ဖြစ်ပါတယ်။ နောက်နံပတ် ၂ အချက် ကတော့ ရခိုင် ဒေသမှာ နေထိုင်တဲ့ ပြည်သူတွေ အားလုံးအတွက် ဥပဒေအရတရားမျှတမှုရရှိအောင် ULA/ AAတရားရေး ဌာနအနေနဲ့ မှန်မှန်ကန်ကန်ဆောင်ရွက်ပေးသွားဖို့ လုပ်ဆောင် နေပါ တယ်ဆို တာကို ရခိုင်ပြည်သူတွေ သိအောင် ကျနော်တို့ ထုတ်ပြန်တာဖြစ်ပါတယ်။”
ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၀ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ အကုန်ပိုင်းလောက်ကတည်းက တပ်မတော်နဲ့ AA အဖွဲ့ကြားတိုက်ပွဲတွေ ရပ်တန့်ထားတာဖြစ်သလို တပ်နဲ့ AAအဖွဲ့တို့ နယ်မြေခေါင်းဆောင်တွေ သီးသန့်တွေ့ဆုံးဆွေးနွေးတာတွေလည်းရှိခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီနောက်ပိုင်းက စပြီး ရခိုင်လက်နက်ကိုင် AA အဖွဲ့အနေနဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာအုပ်ချုပ်ရေးပိုင်းနဲ့ တရားစီရင်ရေးပိုင်းတွေကို ကိုင်တွယ် နိုင်ဖို့ စတင်လုပ်ဆောင်လာ တာလည်းဖြစ်ပါတယ်။ လက်ရှိမှာတော့ ကျေးရွာအုပ် စုကနေတစ် ဆင့် သက်ဆိုင်ရာ ခရိုင်တရားရုံးတွေကိုပါ ဖွင့်လှစ်ထားပြီးဖြစ်တယ်လို့ ရခိုင်လက်နက်ကိုင် AAအဖွဲ့ ပြောခွင့်ရ ခိုင်သုခကပြောပါတယ်။
“ တရားရုံးတွေကိုတော့ သက်ဆိုင်ရာ ကျေးရွာအုပ်စုအဆင့် တိုက်နယ်အဆင့် ခရိုင်အဆင့် စသဖြင့်ကို သတ်မှတ်နေရာ အသီးသီးမှာ သက်ဆိုင်ရာ တရားရုံးတွေကို ကျနော်တို့ ဖွင့်လှစ် ထားရှိပါတယ်ဗျာ။”
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ တပ်မတော်နဲ့ ရခိုင်လက်နက်ကိုင် AAအဖွဲ့ကြား နှစ်နှစ်ကျော်ကြာ တိုက်ပွဲ ဖြစ်ပွားပြီးတဲ့နောက်ပိုင်းမှာ အစိုးရရဲ့ အုပ်ချုပ်ရေးနဲ့ တရားစီရင်ရေး ပိုင်းတွေမသက်ရောက် တော့တဲ့ နေရာတွေ များလာတာကြောင့် ရခိုင်လက်နက်ကိုင် AAအဖွဲ့အနေနဲ့ အုပ်ချုပ်ရေးနဲ့ တရားစီရင်ရေးလုပ်ငန်းတွေကို မဖြစ်မနေ လုပ်ဆောင်လာရတာဖြစ်တယ်လို့လည်း ရခိုင်အမျိုးသားပါတီ ANP ပြောခွင့်ရ ဦးဖေသန်းက ပြောပါတယ်။
“ မြေပြင်ပကတိအနေအထားအရ အထူးသဖြင့် ULA/AA က စစ်ရေးအရ ဖြန့်ကျက်ထားတဲ့ မြို့နယ်တွေမှာပေါ့နော်၊ အစိုးရရဲ့ ဥပဒေစိုးမိုးမှုဟာ တော်တော့ကို အရာမရောက်ဖြစ်သွားပြီ။ မြို့ပေါ်မှာ တောင်မှ သူတို့အနေနဲ့ ဥပဒေစိုးမိုးမှု အားနည်းသွားတယ်။ ဆိုတော့ တရားမှုခင်း တွေ ဖြစ်လာရင် ဘယ်သူဖြေရှင်းမလဲ ဆိုတော့ ဖြေရှင်းမယ့်သူ မရှိတော့ဘူး။ ရဲတွေကလည်း လာမဖမ်းတော့ဘူး။ သူတို့ကလည်း မထွက် ရင် ပြဿနာ အေးချမ်းတယ်ဆိုတဲ့ သဘောမျိုးနဲ့ နယ်တွေကို မရောက်နိုင်တော့ဘူး။ ဒါကြောင့်တရား ဥပဒေစိုးမိုးရေးအတွက် တရားစီရင်ရေး လုပ် ငန်းဟာ အရေးကြီးတဲ့ အတွက် ဒီနေ့ ULAရဲ့ လက်ထဲကို လုံးဝ မလုပ်မဖြစ်တဲ့ တာဝန်အနေနဲ့ ရောက်ရှိသွားတာပေါ့။”
မြေပြင်အနေအထားအရလည်း ရခိုင်လက်နက်ကိုင် AAအဖွဲ့အနေနဲ့ တရားရုံးတွေ တော်တော် များများ ဖွင့်လှစ်ထားတာရှိပြီး တရားစီရင်ပိုင်းနဲ့ အုပ်ချုပ်ရေးပိုင်းတွေကို ထိထိရောက် ရောက်ဆောင်ရွက်နိုင်တဲ့ အနေအထားမှာရှိတယ်လို့လည်း သူကဆက်ပြောပါတယ်။ ဒါပမေမယ့်လည်း တပ်နဲ့ AAအဖွဲ့တို့ကြား ထိပ်တိုက်တွေ့ပြီး တိုက်ပွဲတွေပြန်ဖြစ်လာခဲ့ရင် ရခိုင်ပြည် နယ်မှာ တရားဥပေဒစိုးမိုးမှု အားနည်းသွားပြီး ဥပဒေမယ့် လုပ်ရပ်တွေ ပိုများ လာနိုင်တယ်လို့လည်း ဦးဖေသန်းက သူ့အမြင်ကို ပြောပါတယ်။
“ထိပ်တိုက်တွေ့ရင်တော့ ရခိုင်ပြည်နယ် အနေနဲ့ စစ်မီးတောက်မှာပေါ့နော်။ အရင်ကလည်း ခံစားဖူးပါပြီ။ ပြီးတော့ ထိပ်တိုက်တွေ့ရင်တော့ တရားရုံးလုပ်ငန်းတွေ ပျက်သွားမှာပေါ့။ ဥပဒေစိုးမိုးရေးတွေ အားနည်းသွားမယ် ပြည်သူတွေ နစ်နာမယ်။ အစိုးရတရားရုံးတွေက လည်းဘာမှ မလုပ်နိုင်တော့ဘူး နယ်မြေတရားရုံးတွေကလည်း စစ်ပွဲကြောင့် မလုပ်နိုင်ဘူး ဆိုရင်တော့ ဒါ ပဋိပက္ခတွေကို ဖြေရှင်းပေမယ့် အဖွဲ့အစည်းမရှိတော့ဘူးပေါ့။ ဆိုတော့ အဲဒီကာလမှာ ဥပဒေမယ့် လုပ်ရပ်တွေ များလာနိုင်တာပေါ့။ တစ်ခုရှိတာကတော့ ULA/ AAရဲ့ နေရာမျိုးမှာတော့ တရားဥပဒေစိုးမိုးမှုကို အတတ်နိုင်ဆုံး ထိန်းထားတယ်ဆိုတာကိုတော့ တွေ့ရတယ်။ ဥပဒေအရ မဟုတ်ရင်တောင်မှာ အုပ်ချုပ်ရေး လိုင်အရ သူတို့ ထိန်းထားတယ်ဆိုတာကို တွေ့ရပါတယ်။”
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ အုပ်ချုပ်ရေးပိုင်းနဲ့ တရားစီရင်ရေး ပိုင်းတွေကို ရခိုင်လက်နက်ကိုင်AAအဖွဲ့က လုပ်ဆောင်နေတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီတာဝန်ရှိသူတွေကို VOA ကစုံစမ်းမေးမြန်းထားပေမယ့် လက်ရှိအချိန်ထိ တစုံတရာ တုန့်ပြန်ပြောဆိုထားတာမျိုးမရှိသေးပါဘူး။
(Unicode)
ရခိုငျပွညျနယျအတှငျး တရားရုံးတှေ ဖှင့ျလှဈပွီး တရားစီရငျရေးပိုငျးနဲ့ အုပျခြုပျရေး ပိုငျးတှကေို ရခိုငျ လကျနကျကိုငျ AAအဖှဲ့ဖကျက စတငျပွီး လုပျဆောငျနပွေီလို့ AA အဖှဲ့ ပွောခှင့ျရ ခိုငျသုခ ကပွောပါတယျ။ ရခိုငျလကျနကျကိုငျ AAအဖှဲ့ရဲ့ လုပျဆောငျခကြျတှကေို ရခိုငျလူထုက အပွည့ျ အဝထောကျခံတယျဆိုပမေယ့ျ တပျမတောျနဲ့ AAအဖှဲ့ကွားထိပျတိုကျတှေ့လာရငျ တိုကျပှဲတှေ ပွငျးထနျလာနိုငျတယျလို့လညျး ထောကျပွသူတှရှေိပါတယျ။ ဒီအကွောငျး ရနျကုနျကလာတဲ့သတငျးကို ကိုငွိမျးခမြျးပွောပွပါမယျ။
ရခိုငျပွညျနယျတှငျး AA ရခိုငျလကျနကျကိုငျအဖှဲ့ထိနျးခြုပျထားနိုငျတဲ့နရော၊ အထူးသဖွင့ျ ရခိုငျကြေးလကျဒသေတှမှော AA ရဲ့ တရားစီရငျမှုတှေ စတငျဖို့ အားထုတျလာတာတှေ့ရပါတယျ။ AA ထိနျးခြုပျရာ ကြေးလကျဒသေတှမှော ULA/AA အုပျခြုပျရေးအဖှဲ့တှကေို ဖှဲ့စညျးဆောငျရှကျနတောရှိသလို၊ အမှုအခငျးတှဖွေဈလာရငျ သကျဆိုငျရာအုပျခြုပျရေးအဖှဲ့တှကေတဆင့ျ တိုငျကွား အမှုဖှင့ျဖို့ ရခိုငျလူထုကို AA က အသိပေးထားပါတယျ။ AA ပွောခှင့ျရသူ ခိုငျသုခကတော့ တပျမတောျနဲ့ ရခိုငျလကျနကျကိုငျ AAအဖှဲ့ကွား တိုကျပှဲတှေ ရပျတန့ျထားတဲ့ရခိုငျပွညျနယျအတှငျး တရားစီရငျရေးပိုငျးနဲ့ အုပျခြုပျရေးပိုငျးတှကေို ရခိုငျ လကျနကျကိုငျ AAအဖှဲ့ဖကျက စတငျပွီး လုပျဆောငျနပွေီလို့ ပွောပါတယျ။
“ ရခိုငျဒသေမှာ ရှိတဲ့ ပွညျသူလူထုတှအေနနေဲ့ တရားဥပဒအေဆုံးအမကို ခံယူရမယ့ျ အမှု အခငျးတှေ အတှကျ ဘယျနမှော တိုငျတနျးလို့ ရတယျ။ ဘယျလိုတိုငျတနျး လို့ရတယျဆိုတာ ကို ရှငျးရှငျးလငျးလငျးသိဖို့အတှကျ ဖွဈပါတယျ။ နောကျနံပတျ ၂ အခကြျ ကတော့ ရခိုငျ ဒသေမှာ နထေိုငျတဲ့ ပွညျသူတှေ အားလုံးအတှကျ ဥပဒအေရတရားမြှတမှုရရှိအောငျ ULA/ AAတရားရေး ဌာနအနနေဲ့ မှနျမှနျကနျကနျဆောငျရှကျပေးသှားဖို့ လုပျဆောငျ နပေါ တယျဆို တာကို ရခိုငျပွညျသူတှေ သိအောငျ ကနြောျတို့ ထုတျပွနျတာဖွဈပါတယျ။”
ပွီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၀ခုနှဈ၊ စကျတငျဘာလ အကုနျပိုငျးလောကျကတညျးက တပျမတောျနဲ့ AA အဖှဲ့ကွားတိုကျပှဲတှေ ရပျတန့ျထားတာဖွဈသလို တပျနဲ့ AAအဖှဲ့တို့ နယျမွခေေါငျးဆောငျတှေ သီးသန့ျတှေ့ဆုံးဆှေးနှေးတာတှလေညျးရှိခဲ့ပါတယျ။ အဲဒီနောကျပိုငျးက စပွီး ရခိုငျလကျနကျကိုငျ AA အဖှဲ့အနနေဲ့ ရခိုငျပွညျနယျမှာအုပျခြုပျရေးပိုငျးနဲ့ တရားစီရငျရေးပိုငျးတှကေို ကိုငျတှယျ နိုငျဖို့ စတငျလုပျဆောငျလာ တာလညျးဖွဈပါတယျ။ လကျရှိမှာတော့ ကြေးရှာအုပျ စုကနတေဈ ဆင့ျ သကျဆိုငျရာ ခရိုငျတရားရုံးတှကေိုပါ ဖှင့ျလှဈထားပွီးဖွဈတယျလို့ ရခိုငျလကျနကျကိုငျ AAအဖှဲ့ ပွောခှင့ျရ ခိုငျသုခကပွောပါတယျ။
“ တရားရုံးတှကေိုတော့ သကျဆိုငျရာ ကြေးရှာအုပျစုအဆင့ျ တိုကျနယျအဆင့ျ ခရိုငျအဆင့ျ စသဖွင့ျကို သတျမှတျနရော အသီးသီးမှာ သကျဆိုငျရာ တရားရုံးတှကေို ကနြောျတို့ ဖှင့ျလှဈ ထားရှိပါတယျဗြာ။”
ရခိုငျပွညျနယျမှာ တပျမတောျနဲ့ ရခိုငျလကျနကျကိုငျ AAအဖှဲ့ကွား နှဈနှဈကြောျကွာ တိုကျပှဲ ဖွဈပှားပွီးတဲ့နောကျပိုငျးမှာ အစိုးရရဲ့ အုပျခြုပျရေးနဲ့ တရားစီရငျရေး ပိုငျးတှမေသကျရောကျ တော့တဲ့ နရောတှေ မြားလာတာကွောင့ျ ရခိုငျလကျနကျကိုငျ AAအဖှဲ့အနနေဲ့ အုပျခြုပျရေးနဲ့ တရားစီရငျရေးလုပျငနျးတှကေို မဖွဈမနေ လုပျဆောငျလာရတာဖွဈတယျလို့လညျး ရခိုငျအမြိုးသားပါတီ ANP ပွောခှင့ျရ ဦးဖသေနျးက ပွောပါတယျ။
“ မွပွေငျပကတိအနအေထားအရ အထူးသဖွင့ျ ULA/AA က စဈရေးအရ ဖွန့ျကကြျထားတဲ့ မွို့နယျတှမှောပေါ့နောျ၊ အစိုးရရဲ့ ဥပဒစေိုးမိုးမှုဟာ တောျတော့ကို အရာမရောကျဖွဈသှားပွီ။ မွို့ပေါျမှာ တောငျမှ သူတို့အနနေဲ့ ဥပဒစေိုးမိုးမှု အားနညျးသှားတယျ။ ဆိုတော့ တရားမှုခငျး တှေ ဖွဈလာရငျ ဘယျသူဖွရှေငျးမလဲ ဆိုတော့ ဖွရှေငျးမယ့ျသူ မရှိတော့ဘူး။ ရဲတှကေလညျး လာမဖမျးတော့ဘူး။ သူတို့ကလညျး မထှကျ ရငျ ပွူနာ အေးခမြျးတယျဆိုတဲ့ သဘောမြိုးနဲ့ နယျတှကေို မရောကျနိုငျတော့ဘူး။ ဒါကွောင့ျတရား ဥပဒစေိုးမိုးရေးအတှကျ တရားစီရငျရေး လုပျ ငနျးဟာ အရေးကွီးတဲ့ အတှကျ ဒီနေ့ ULAရဲ့ လကျထဲကို လုံးဝ မလုပျမဖွဈတဲ့ တာဝနျအနနေဲ့ ရောကျရှိသှားတာပေါ့။”
မွပွေငျအနအေထားအရလညျး ရခိုငျလကျနကျကိုငျ AAအဖှဲ့အနနေဲ့ တရားရုံးတှေ တောျတောျ မြားမြား ဖှင့ျလှဈထားတာရှိပွီး တရားစီရငျပိုငျးနဲ့ အုပျခြုပျရေးပိုငျးတှကေို ထိထိရောကျ ရောကျဆောငျရှကျနိုငျတဲ့ အနအေထားမှာရှိတယျလို့လညျး သူကဆကျပွောပါတယျ။ ဒါပမမေယ့ျလညျး တပျနဲ့ AAအဖှဲ့တို့ကွား ထိပျတိုကျတှေ့ပွီး တိုကျပှဲတှပွေနျဖွဈလာခဲ့ရငျ ရခိုငျပွညျ နယျမှာ တရားဥပဒေစိုးမိုးမှု အားနညျးသှားပွီး ဥပဒမေယ့ျ လုပျရပျတှေ ပိုမြား လာနိုငျတယျလို့လညျး ဦးဖသေနျးက သူ့အမွငျကို ပွောပါတယျ။
“ထိပျတိုကျတှေ့ရငျတော့ ရခိုငျပွညျနယျ အနနေဲ့ စဈမီးတောကျမှာပေါ့နောျ။ အရငျကလညျး ခံစားဖူးပါပွီ။ ပွီးတော့ ထိပျတိုကျတှေ့ရငျတော့ တရားရုံးလုပျငနျးတှေ ပကြျသှားမှာပေါ့။ ဥပဒစေိုးမိုးရေးတှေ အားနညျးသှားမယျ ပွညျသူတှေ နဈနာမယျ။ အစိုးရတရားရုံးတှကေ လညျးဘာမှ မလုပျနိုငျတော့ဘူး နယျမွတေရားရုံးတှကေလညျး စဈပှဲကွောင့ျ မလုပျနိုငျဘူး ဆိုရငျတော့ ဒါ ပဋိပက်ခတှကေို ဖွရှေငျးပမေယ့ျ အဖှဲ့အစညျးမရှိတော့ဘူးပေါ့။ ဆိုတော့ အဲဒီကာလမှာ ဥပဒမေယ့ျ လုပျရပျတှေ မြားလာနိုငျတာပေါ့။ တဈခုရှိတာကတော့ ULA/ AAရဲ့ နရောမြိုးမှာတော့ တရားဥပဒစေိုးမိုးမှုကို အတတျနိုငျဆုံး ထိနျးထားတယျဆိုတာကိုတော့ တှေ့ရတယျ။ ဥပဒအေရ မဟုတျရငျတောငျမှာ အုပျခြုပျရေး လိုငျအရ သူတို့ ထိနျးထားတယျဆိုတာကို တှေ့ရပါတယျ။”
ရခိုငျပွညျနယျမှာ အုပျခြုပျရေးပိုငျးနဲ့ တရားစီရငျရေး ပိုငျးတှကေို ရခိုငျလကျနကျကိုငျAAအဖှဲ့က လုပျဆောငျနတောနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ စဈအုပျခြုပျရေးကောငျစီတာဝနျရှိသူတှကေို VOA ကစုံစမျးမေးမွနျးထားပမေယ့ျ လကျရှိအခြိနျထိ တစုံတရာ တုန့ျပွနျပွောဆိုထားတာမြိုးမရှိသေးပါဘူး။
