[Zawgyi/Unicode]
စစ်ရေးတင်းမာနေတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ် ရသေ့တောင်မြို့နယ်မှာ နိုင်ငံတကာ ကြက်ခြေနီအဖွဲ့ရဲ့ ကယ်ဆယ်ရေးပစ္စည်း တင်ဆောင်လာတယ်လို့ဆိုတဲ့ စက်လှေတစင်း ပစ်ခတ်ခံရမှုကြောင့် အနည်းဆုံး ၂ ယောက်သေ၊ ၂ ယောက် ဒဏ်ရာရတဲ့အကြောင်း ပြောပြပါမယ်။ ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် ကိုနိုင်ကွန်းအိန်က သတင်းပေးပို့ထားပါတယ်။
တပ်မတော်နဲ့ ရခိုင်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ AA တို့ကြား တိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်ပွားနေတဲ့ ရသေ့တောင်မြို့နယ်မှာ ဒီကနေ့အစောပိုင်းက စစ်ရှောင်ဒုက္ခသည်တွေအတွက် အကူအညီပစ္စည်းတွေ တင်ဆောင်လာတဲ့ စက်လှေတစီး ပစ်ခတ်ခံရတာကြောင့် သေကြေဒဏ်ရာရသူတွေ ရှိခဲ့တဲ့အကြောင်း ဒေသခံတွေနဲ့ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေက ပြောပါတယ်။
ရသေ့တောင်မြို့နယ် စဖိုကျွန်း ပြိန်းတောရွာအနီး ကယ်ဆယ်ရေးပစ္စည်းတင်စက်လှေ ပစ်ခတ်ခံခဲ့ရတာလို့လည်း ဒေသခံတွေက ပြောပါတယ်။
“ဒီနေ့ NAVY ကပစ်လိုက်တာ... ကယ်ဆယ်ရေး ဘုတ်ကြီးမှာ စက်လှေကြီးမှာလေ.. NAVY ကနေ ပစ်လိုက်တာ ကျသွား နှစ်ယောက်သေပြီး နှစ်ယောက်က ဒဏ်ရာအနည်းအကျဉ်းနဲ့.. ဒီစဖိုကျွန်းကမ်းနားမှာ။ ပစ်တာတော့ ဒီပြိန်းတောရွာအနားက ပစ်တာ။ သူတို့ ဒီမေယုမြစ်ထဲက ပစ်တာ။"
ပစ်ခတ်ခံရတဲ့ စက်လှေဟာ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ကြက်ခြေနီကော်မတီ ICRC အဖွဲ့ရဲ့ အကူအညီပေးရေးပစ္စည်း တင်ဆောင်လာတဲ့ စက်လှေဖြစ်ကြောင်းလည်း ရသေ့တောင် မဲဆန္ဒနယ်အမျိုးသားလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ဦးခင်မောင်လတ်ကပြောပါတယ်။
“အဲဒီမော်တော်က စစ်တွေက ICRC ပစ္စည်းတွေတင်ပြီးတော့ ရသေ့တောင်မြို့နယ်မှာရှိတဲ့ စစ်ဘေးရှောင်စခန်းတွေကို သွားပြီးတော့ပို့တာ။ အဲဒါ ကံပြင်ရွာနဲ့ ပြင်ဝန်းရွာကြားလောက်မှာ အဲဒီ NAVY က ပစ်လို့ အဲဒီမော်တော်ရေယာဉ်က မီးလောင်သွားတာ။ မော်တော်အလုပ်သမားတွေ လက်နက်ကြီးလည်း ကျတယ်.. သူတို့ဆီကို။ ဆိုတော့ တဦးဆုံးတယ်။”
ပစ်ခတ်မှုကြောင့် စက်လှေမီးလောင်ရာက ဒဏ်ရာရသူ ၂ ဦးကို ကယ်ထုတ်နိုင်ခဲ့တယ်လို့လည်း ကယ်ဆယ်ရေးအဖွဲ့ဝင်တဦးကပြောပါတယ်။
“ဇက်ကနေပြီးတော့ ပစ်တာ။ ICRC က မော်တော်တစီးနစ်မြှုပ်သွားတာပေါ့။ လူကတော့တယာက်သေတယ်။ အဲဒီမီးထဲမှာပဲ။ ကျနော်တို့ ကယ်ထုတ်ဖို့ကလည်း မရဘူး။ ဇက်ကလည်း ဒရစပ်ပ စ်နေတဲ့အချိန်မှာ။ လူနာနှစ်ယောက်ကိုတော့ ကယ်ထုတ်ခဲ့တာပေါ့။ ဒါပေမဲ့အလောင်းတွေ၊ ဘာတွေတော့ ပြန်မကောက်နိုင်ဘူး။”
ဒဏ်ရာရသူနှစ်ဦးကို စေတီပြင်ဆေးရုံမှာ ကုသမှုတွေ လုပ်ဆာင်ေနေသလို ပစ်ခတ်မှုအတွင်း စက်လှေပေါ်ပါလာတဲ့ သူတဦး ရေထဲမျောပါ ပျောက်ဆုံးနေတယ်လို့လည်း ဒေသခံတွေက ပြောပါတယ်။
တပ်မတော် သတင်းမှန်ပြန်ကြားရေးအဖွဲ့ရဲ့ မကြာခင်အချိန်ပိုင်းအတွင်း ထုတ်ပြန်ချက်ထဲမှာတော့ အခု မီးလောင်တဲ့ စက်လှေဟာ ICRC စက်လှေမဟုတ်ဘဲ AA ရခိုင်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေ စီးနင်းလာတဲ့ စက်လှေဖြစ်တယ်လို့ဆိုပါတယ်။
အဲဒီစက်လှေကနေ တပ်မတော်ရေယာဉ်ကို ပစ်ခတ်တာကြောင့် တပ်မတော်ဘက်က ပြန်လည်ပစ်ခတ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်တယ်လို့ တပ်မတော်သတင်းမှန်ပြန်ကြားရေးအဖွဲ့က ထုတ်ပြန်ထားတာပါ။
ဒီဖြစ်စဉ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး ICRC တာဝန်ရှိသူတွေထံ ဆက်သွယ်မေးမြန်းခဲ့တာမှာ အဲဒီစက်လှေ ဟာ ICRC စက်လှေမဟုတ်ဘူးဆိုတာသိရပြီး လူသားစာနာထောက်ထားမှု အကူအညီ ပေးဖို့ရှိတယ်ဆိုရင်လည်း သက်ဆိုင်ရာ ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းရေးကော်မတီတွေဆီ ကြိုတင် အသိပေးညှိနှိုင်းပြီးမှသာ ပို့ဆောင်ပေးနေသလို လုံခြုံရေးအဖွဲ့တွေကလည်း လိုအပ်တာတွေ ကူညီ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ပေးနေတယ်လို့ တပ်မတော်ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ဒါနဲ့ပတ်သက်လို့ ICRC ဘက်ကိုတော့ သီးခြားအတည်ပြုချက်ရဖို့ ဗွီအိုအေက ဆက်သွယ်နေပါတယ်။
ပစ်ခတ်မှုဖြစ်ရတဲ့ အကြောင်းရင်းနဲ့ ပတ်သက်လို့ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မသိရသေးပေမဲ့ မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ AA အဖွဲ့တို့ကြား တိုက်ပွဲတွေ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေချိန် မှာ မေယုမြစ် အတွင်း ရေကြောင်းသွားလာမှုတွေကို တပ်မတော်က ပိတ်ပင်ထားတာ ၁၀ ရက်လောက် ရှိနေပြီလို့လည်း ဒေသခံတွေက ပြောပါတယ်။
တချိန်တည်းမှာပဲ ရသေ့တောင်မြို့နယ်မှာ တိုက်ပွဲတွေ ဆက်လက် ဖြစ်ပွားနေရာမှာ AA အဖွဲ့အခြေပြုထားတဲ့ ရသေ့တောင်မြို့နယ် အောင်သာစည်ကုန်းကိုလည်း မြန်မာစစ်တပ်ကနေ ဒီနေ့ရော၊ မနေ့ကပါ ရဟတ်ယာဉ်နဲ့ ပစ်ခတ်မှုတွေ ရှိနေတယ်လို့ ဒေသခံတွေက ပြောပါတယ်။
မနေ့ကလည်း မင်းပြားမြို့နယ် ခေါင်းလောင်းချောင်းကျေးရွာမှာ ရွှေဘုံသာမြစ်(ခ) ခေါင်းလောင်းချောင်း မြစ်အတွင်း ခုတ်မောင်းနေတဲ့ တပ်မတော်ရေယာဉ်နဲ့ ရခိုင်လက်နက်ကိုင် AA အဖွဲ့တို့ ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုတွေဖြစ်ပွါးခဲ့ပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ တပ်မတော်နဲ့ AA အဖွဲ့တို့ကြား ဖြစ်ပွားနေတဲ့ ၂ နှစ်နီးပါးကြာ စစ်ရေးပဋိပက္ခအတွင်း အရပ်သားတွေ ထိခိုက်သေဆုံးမှုတွေ ရှိနေတာကြောင့် ကုလသမဂ္ဂ အပါအဝင် နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝန်းကလည်း သတိပေးထားပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ဧပြီလမှာတုန်းကလည်း ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) က ကိုဗစ်ရောဂါဆေးစစ် နမူနာတွေကို သယ်ဆောင်လာတဲ့ ကားတစင်း ပစ်ခတ်ခံရမှုကြောင့် ယာဉ်မောင်းဖြစ်သူ သေဆုံးခဲ့ဖူးပါတယ်။
[Unicode Version]
ICRC ရိက်ခာတငျစကျလှေ ရခိုငျမှာပဈခတျခံရ၊ နှဈဦးသဆေုံး
စဈရေးတငျးမာနတေဲ့ ရခိုငျပွညျနယျ ရသေ့တောငျမွို့နယျမှာ နိုငျငံတကာ ကွကျခွနေီအဖှဲ့ရဲ့ ကယျဆယျရေးပစ်စညျး တငျဆောငျလာတဲ့ စကျလှတေစငျး ပဈခတျခံရမှုကွောင့ျ အနညျးဆုံး ၂ ယောကျသေ၊ ၂ ယောကျ ဒဏျရာရတဲ့အကွောငျး ပွောပွပါမယျ။ ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ ကိုနိုငျကှနျးအိနျက သတငျးပေးပို့ထားပါတယျ။
တပျမတောျနဲ့ ရခိုငျလကျနကျကိုငျအဖှဲ့ AA တို့ကွား တိုကျပှဲတှေ ဖွဈပှားနတေဲ့ ရသေ့တောငျမွို့နယျမှာ ဒီကနေ့အစောပိုငျးက စဈရှောငျဒုက်ခသညျတှအေတှကျ အကူအညီပစ်စညျးတှေ တငျဆောငျလာတဲ့ စကျလှတေစီး ပဈခတျခံရတာကွောင့ျ သကွေဒေဏျရာရသူတှေ ရှိခဲ့တဲ့အကွောငျး ဒသေခံတှနေဲ့ လှှတျတောျကိုယျစားလှယျတှကေ ပွောပါတယျ။
ရသေ့တောငျမွို့နယျ စဖိုကြှနျး ပွိနျးတောရှာအနီး ကယျဆယျရေးပစ်စညျးတငျစကျလှေ ပဈခတျခံခဲ့ရတာလို့လညျး ဒသေခံတှကေ ပွောပါတယျ။
“ဒီနေ့ NAVY ကပဈလိုကျတာ... ကယျဆယျရေး ဘုတျကွီးမှာ စကျလှကွေီးမှာလေ.. NAVY ကနေ ပဈလိုကျတာ ကသြှား နှဈယောကျသပွေီး နှဈယောကျက ဒဏျရာအနညျးအကဉြျးနဲ့.. ဒီစဖိုကြှနျးကမျးနားမှာ။ ပဈတာတော့ ဒီပွိနျးတောရှာအနားက ပဈတာ။ သူတို့ ဒီမယေုမွဈထဲက ပဈတာ။"
ပဈခတျခံရတဲ့ စကျလှဟော အပွညျပွညျဆိုငျရာ ကွကျခွနေီကောျမတီ ICRC အဖှဲ့ရဲ့ အကူအညီပေးရေးပစ်စညျး တငျဆောငျလာတဲ့ စကျလှဖွေဈကွောငျးလညျး ရသေ့တောငျ မဲဆန်ဒနယျအမြိုးသားလှှတျတောျကိုယျစားလှယျ ဦးခငျမောငျလတျကပွောပါတယျ။
“အဲဒီမောျတောျက စဈတှကေ ICRC ပစ်စညျးတှတေငျပွီးတော့ ရသေ့တောငျမွို့နယျမှာရှိတဲ့ စဈဘေးရှောငျစခနျးတှကေို သှားပွီးတော့ပို့တာ။ အဲဒါ ကံပွငျရှာနဲ့ ပွငျဝနျးရှာကွားလောကျမှာ အဲဒီ NAVY က ပဈလို့ အဲဒီမောျတောျရယောဉျက မီးလောငျသှားတာ။ မောျတောျအလုပျသမားတှေ လကျနကျကွီးလညျး ကတြယျ.. သူတို့ဆီကို။ ဆိုတော့ တဦးဆုံးတယျ။”
ပဈခတျမှုကွောင့ျ စကျလှမေီးလောငျရာက ဒဏျရာရသူ ၂ ဦးကို ကယျထုတျနိုငျခဲ့တယျလို့လညျး ကယျဆယျရေးအဖှဲ့ဝငျတဦးကပွောပါတယျ။
“ဇကျကနပွေီးတော့ ပဈတာ။ ICRC က မောျတောျတစီးနဈမွှုပျသှားတာပေါ့။ လူကတော့တယာကျသတေယျ။ အဲဒီမီးထဲမှာပဲ။ ကနြောျတို့ ကယျထုတျဖို့ကလညျး မရဘူး။ ဇကျကလညျး ဒရစပျပဈနတေဲ့အခြိနျမှာ။ လူနာနှဈယောကျကိုတော့ ကယျထုတျခဲ့တာပေါ့။ ဒါပမေဲ့အလောငျးတှေ၊ ဘာတှတေော့ ပွနျမကောကျနိုငျဘူး။”
ဒဏျရာရသူနှဈဦးကို စတေီပွငျဆေးရုံမှာ ကုသမှုတှေ လုပျဆာငျနေသေလို ပဈခတျမှုအတှငျး စကျလှပေေါျပါလာတဲ့ သူတဦး ရထေဲမြောပါ ပြောကျဆုံးနတေယျလို့လညျး ဒသေခံတှကေ ပွောပါတယျ။
တပျမတောျ သတငျးမှနျပွနျကွားရေးအဖှဲ့ရဲ့ မကွာခငျအခြိနျပိုငျးအတှငျး ထုတျပွနျခကြျထဲမှာတော့ အခု မီးလောငျတဲ့ စကျလှဟော ICRC စကျလှမေဟုတျဘဲ AA ရခိုငျလကျနကျကိုငျအဖှဲ့တှေ စီးနငျးလာတဲ့ စကျလှဖွေဈတယျလို့ဆိုပါတယျ။
အဲဒီစကျလှကေနေ တပျမတောျရယောဉျကိုပဈခတျတာကွောင့ျ တပျမတောျဘကျက ပွနျလညျပဈခတျခဲ့ခွငျးဖွဈတယျလို့ တပျမတောျသတငျးမှနျပွနျကွားရေးအဖှဲ့က ထုတျပွနျထားတာပါ။
ဒီဖွဈစဉျနဲ့ပတျသကျပွီး ICRC တာဝနျရှိသူတှထေံ ဆကျသှယျမေးမွနျးခဲ့တာမှာ အဲဒီစကျလှဟော ICRC စကျလှမေဟုတျဘူးဆိုတာသိရပွီး လူသားစာနာထောကျထားမှု အကူအညီ ပေးဖို့ရှိတယျဆိုရငျလညျး သကျဆိုငျရာ ပေါငျးစပျညှိနှိုငျးရေးကောျမတီတှဆေီ ကွိုတငျ အသိပေးညှိနှိုငျးပွီးမှသာ ပို့ဆောငျပေးနသေလို လုံခွုံရေးအဖှဲ့တှကေလညျး လိုအပျတာတှေ ကူညီ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျပေးနတေယျလို့ တပျမတောျထုတျပွနျခကြျမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။
ဒါနဲ့ပတျသကျလို့ ICRC ဘကျကိုတော့ သီးခွားအတညျပွုခကြျရဖို့ ဗှီအိုအကေ ဆကျသှယျနပေါတယျ။
ပဈခတျမှုဖွဈရတဲ့ အကွောငျးရငျးနဲ့ ပတျသကျလို့ ရှငျးရှငျးလငျးလငျး မသိရသေးပမေဲ့ မွနျမာစဈတပျနဲ့ AA အဖှဲ့တို့ကွား တိုကျပှဲတှေ ဆကျလကျဖွဈပှားနခြေိနျမှာ မယေုမွဈအတှငျး ရကွေောငျးသှားလာမှုတှကေို တပျမတောျက ပိတျပငျထားတာ ၁၀ ရကျလောကျ ရှိနပွေီလို့လညျး ဒသေခံတှကေ ပွောပါတယျ။
တခြိနျတညျးမှာပဲ ရသေ့တောငျမွို့နယျမှာ တိုကျပှဲတှေ ဆကျလကျ ဖွဈပှားနရောမှာ AA အဖှဲ့အခွပွေုထားတဲ့ ရသေ့တောငျမွို့နယျ အောငျသာစညျကုနျးကိုလညျး မွနျမာစဈတပျကနေ ဒီနေ့ရော၊ မနေ့ကပါ ရဟတျယာဉျနဲ့ ပဈခတျမှုတှေ ရှိနတေယျလို့ ဒသေခံတှကေ ပွောပါတယျ။
မနေ့ကလညျး မငျးပွားမွို့နယျ ခေါငျးလောငျးခြောငျးကြေးရှာမှာ ရှှဘေုံသာမွဈ(ခ) ခေါငျးလောငျးခြောငျး မွဈအတှငျး ခုတျမောငျးနတေဲ့ တပျမတောျရယောဉျနဲ့ ရခိုငျလကျနကျကိုငျ AA အဖှဲ့တို့ ပဈခတျတိုကျခိုကျမှုတှဖွေဈပှါးခဲ့ပါတယျ။
ရခိုငျပွညျနယျမှာ တပျမတောျနဲ့ AA အဖှဲ့တို့ကွား ဖွဈပှားနတေဲ့ ၂ နှဈနီးပါးကွာ စဈရေးပဋိပက်ခအတှငျး အရပျသားတှေ ထိခိုကျသဆေုံးမှုတှေ ရှိနတောကွောင့ျ ကုလသမဂ်ဂ အပါအဝငျ နိုငျငံတကာ အသိုငျးအဝနျးကလညျး သတိပေးထားပါတယျ။ ပွီးခဲ့တဲ့ ဧပွီလမှာတုနျးကလညျး ကမ်ဘာ့ကနြျးမာရေးအဖှဲ့ (WHO) က ကိုဗဈရောဂါဆေးစဈ နမူနာတှကေို သယျဆောငျလာတဲ့ ကားတစငျး ပဈခတျခံရမှုကွောင့ျ ယာဉျမောငျးဖွဈသူ သဆေုံးခဲ့ဖူးပါတယျ။
