စစ်ကောင်စီနဲ့ ရခိုင်လက်နက်ကိုင်AAအဖွဲ့တို့ အပစ်ရပ်ထားတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေကို စစ်ကောင်စီက ထောက်ပံ့မှုတချို့ ပေးပြီး နေရပ် ပြန်ပို့နေတာပါ။ လက်ရှိမှာတော့ နေရပ်ပြန်ကြတဲ့ စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေ ၅ထောင်ကျော်အထိ ရှိနေသလို ပြန်စရာနေရပ် မရှိတော့တဲ့ ဒုက္ခသည်တွေလည်း ရှိနေပါတယ်။ လုံခြုံရေးနဲ့ ဘဝရပ်တည်ရေး အာမခံချက်မပေးနိုင်ပဲ ဒုက္ခသည်တွေကို နေရပ်ပြန်ပို့နေတာဟာ ပြည်သူကိုပိုပြီးတော့ ဒုက္ခရောက်အောင်လုပ်တာ ဖြစ်တယ်လို့လည်း ရခိုင်လက်နက်ကိုင် AA အဖွဲ့ ပြောခွင့်ရက ပြောပါတယ်။ ရန်ကုန်ကလာတဲ့ သတင်းကို အခြေခံပြီး ကိုဇော်ဝင်းလှိုင်က တင်ပြပေးပါမယ်။
ရခိုင်မြောက်ပိုင်းမှာ ကျောက်တော်၊ မြောက်ဦး၊ မင်းပြားနဲ့ ပုဏ္ဏားကျွန်းစတဲ့ မြို့နယ်တွေမှာရှိတဲ့ စစ်ဘေးဒုက္ခသည်စခန်းတချို့က စစ်ရှောင်တွေကို စစ်ကောင်စီက နေရပ်ပြန်ပို့ပြီးတော့ စခန်းတွေကို ပိတ်သိမ်းနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။
ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့နယ်အတွင်းက စက်မှုဇုန် စစ်ဘေးဒုက္ခသည်စခန်းမှာရှိတဲ့ ဒုက္ခသည် ၂ ထောင်ကျော်ဟာလည်း မတ်လ ပထမအပတ်ကတည်းက စစ်ကောင်စီအစီအစဉ်နဲ့ နေရပ်ပြန် သွားကြပေမယ့် သွားစရာနေရပ်မရှိတဲ့ သူတွေလည်းရှိနေတာပါ။
ပလက်ဝမြို့နယ် နှာမဒါကျေးရွာကနေ ထွက်ပြေးလာပြီး အဲဒီစက်မှုဇုန် စစ်ဘေးဒုက္ခသည် စခန်းမှာနေထိုင်တဲ့ ဦးကျော်သန်းတို့ မိသားစုကတော့ ဒုက္ခသည်စခန်းမှာလည်း နေလို့မရတော့သလို ပြန်စရာနေရာလည်း မရှိဘူးလို့ပြောပါတယ်။
“ ကျနော်တို့ကတော့ ဘယ်လိုပြောမလဲ ဆိုလို့ရှိရင် စက်မှုဇုန် ကယ်ဆယ်ရေးမှာ နေတာကတော့ ဒီအနီးအနား သာစည်ကျောက်ဆိပ်က လူတွေဆိုတော့ အဲဒီလူတွေက ပြန်မယ်ဆိုပြီးတော့ စာရင်းပေးတယ်။ ကျနော်တို့ကတော့ မပြန်ချင်ပေမယ့်လည်း ပလက်ဝမြို့နယ် နှမဒါကျေးရွာကို ပြန်လို့မရမှန်းလည်း သိပေမယ့်လည်း ကျနော်တို့ အဲဒီစက်မှုံဇုန် ကယ်ဆယ်ရေးစခန်းမှာ ဆက်လက်နေချင်တယ်ဆိုပေမယ့် တစ်ယောက်တည်း တစ်အိမ်တည်းနေလို့မသင့် တော်ဘူးဆိုပြီးတော့ ပြန်မယ့်စာရင်း ပေးလိုက်ရတာပါ။”
ပလက်ဝမြို့နယ်က နှာမဒါကျေးရွာမှာ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၉ ခုနှစ်က စစ်ကောင်စီနဲ့ ရခိုင်လက်နက်ကိုင် AA အဖွဲ့တို့ တိုက်ပွဲအကြီးအကျယ်ဖြစ်ပွားပြီး ရွာလုံးကျွတ်ထွက်ပြေး လာရသလို နေအိမ်တွေလည်း မီးရှို့ခံရတာပါ။ လက်ရှိမှာလည်း အဲဒီကျေးရွာ စစ်ကောင်စီက တပ်စွဲထားသလို ဒေသခံ ကျေးရွာသားတွေလည်း တယောက်မှ မရှိသေးတာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။
“နှာမဒါကျေးရွာမှာတော့ ဒေသခံတွေ အကုန်လုံးထွက်ပြေးနေကြတာ။ ၂၀၁၉ကတည်းက အကုန်လုံးထွက်ပြေးနေကြတာ အခုထိ ပြန်မရောက်သေးဘူးဗျာ။ ကျနော်တို့ ပြေးလာတုန်းက အိမ်တွေလည်း မီးရှို့ခံထားရတာ၊ ဘယ်သူ့အိမ်တွေ ပါသွားလဲတော့ မသိဘူး၊ မီးမရှို့ပဲ ကျန်ရှိတဲ့အိမ်တွေဟာလည်းရှိမယ်မထင်ဘူး ဘာလို့လဲဆိုတော့ လူပြုပြင်မှု မရှိ ခြတွေဘာတွေ စားပြီးတော့ အကုန်ပြိုနေပြီထင်တယ်။”
လက်ရှိမှာတော့ ဦးကျော်သန်းတို့မိသားစုဟာ အသိမိတ်ဆွေတယောက်အိမ်မှာ ခဏတည်းခိုနေရပြီး ရှေ့လျောက် ဘယ်ကိုသွားရမလဲ မသိဖြစ်တယ်လို့လည်း ဦးကျော်သန်း ကပြောပါ တယ်။
“ ကျနော်တို့ကျတော့ ကိုယ့်ရွာကို ပြန်လို့မရဘူး၊ ကျနော်တို့ရွာမှာ စစ်တပ်ကလည်း စိုးမိုးထား တယ်၊ မိုင်းရှင်းလင်းမှုလည်း မရှိသေးဘူးဆိုတော့ ရွာသားတွေလည်း အကုန်လုံး မပြန်ကြသေးဘူး။ ကျနော်တို့ ရွာသားတွေကတော့ စစ်တွေ ကယ်ဆယ်ရေးစခန်း၊ ကျောက်တော် ညောင်ချောင်း၊ လေးမြို့ချောင်း အကုန်လုံး ဖြန့်ပြီးတော့ရှိတယ်၊ တယောက် တခြားစီဖြစ်နေတယ်။ အခုကျနော်တို့က နေရပ်ကိုလည်း ပြန်လို့မရဘူးဆိုတော့ အသိမိတ်ဆွေ တယောက်အိမ်မှာ လောလောဆယ် တည်းနေတယ်။ ဒါကြောင့် ကျနော်တို့ ဘယ်သွားရမှန်းမသိဘူး။ ဘယ်မှာနေရမှန်း မသိဘူး။ ရုန်းမရဘူးဖြစ်နေတယ်။”
အခုလို အခက်အခဲဖြစ်နေတာ ဦးကျော်သန်းတို့ မိသားစုတခုတည်းမဟုတ်ပဲ တခြားသော စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေ တော်တော်များမျာလည်း သူတို့လို ပြန်စရာနေရပ်မရှိတဲ့ အခက်အခဲတွေအပြင် နေရပ်မှာ လုပ်ကိုင်စားသောက်စရာမရှိ ဖြစ်နေပါတယ်။
လက်ရှိရခိုင်ပြည်နယ်မှာ အပစ်ရပ်ထားတယ်ဆိုပေမယ့် လုံခြုံတဲ့ အခြေအနေ တရပ်မဟုတ် သေးတဲ့အပြင် လုံခြုံရေးအာမခံချက်မပေးပဲ စစ်ကောင်စီအနေနဲ့ စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေကို နေရပ်ပြန်ပို့နေတာဟာ ပြည်သူတွေကို ပိုဒုက္ခရောက်စေတယ်လို့ အခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလကုန်ပိုင်းမှာ ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ သတင်းစာရှင်းပွဲမှာ AA အဖွဲ့ပြောခွင့်ရ ခိုင်သုခက ပြောထားပါတယ်။
“မကြာခင်က SAC ဖက်က ပစ္စည်းနည်းနည်းပါးပါး ထောက်ပံ့ပေးပြီးတော့ ရခိုင်စစ်ရှောင်ဒုက္ခသည်တွေကို နေရပ်ပြန်ဖို့ ဖိအားပေးတတာတွေ ရှိတယ်။ ဆက်ပြီးတော့လည်း ဖိအားပေးနေ တာတွေကို တွေ့ရပါတယ်၊ ဆိုတော့ လုံခြုံရေးနဲ့ လိုအပ်တဲ့စားဝတ်နေရေး အခက်အခဲတွေကို အပြည့်အဝ ကူညီလုပ်ဆောင်တာမရှိပဲနဲ့ စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေကို နေရပ်ပြန်ဖို့ ဖိအားပေး နေတာကတော့ ပိုပြီးတော့ ဒုက္ခရောက်အောင် လုပ်နေတာနဲ့ တူတယ်လို့ မြင်တယ်။”
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာရှိတဲ့ စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေကို စစ်ကောင်စီအနေနဲ့ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၂ခုနှစ် ကတည်းက ထောက်ပံ့မှုတွေ ကိုရပ်ဆိုင်းထားပြီး နေရပ်ပြန်မယ့် စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေကို စာရင်းကောက်ယူပြီးတော့ ပြန်မယ့်သူတွေကို ငွေကျပ်ခြောက်သိန်းနဲ့ အသုံးအဆောင် ပစ္စည်းတချို့ ထောက်ပံ့ပေးပေမယ့်လည်း နေရပ်ပြန်သွားကြတဲ့ စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေ အနေနဲ့ ရှေရှည်အတွက် စားဝတ်နေရေးနဲ့ လုံခြုံရေးအတွက် စိုးရိမ်နေကြဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။
{Unicode}
နရေပျပွနျခှင့ျရပမေယ့ျ ပွနျခှင့ျမသာတဲ့ ရခိုငျစဈဘေးရှောငျတှရေဲ့ အခကျအခဲ
စဈကောငျစီနဲ့ ရခိုငျလကျနကျကိုငျAAအဖှဲ့တို့ အပဈရပျထားတဲ့ ရခိုငျပွညျနယျမှာ စဈဘေးဒုက်ခသညျတှကေို စဈကောငျစီက ထောကျပံ့မှုတခြို့ ပေးပွီး နရေပျ ပွနျပို့နတောပါ။ လကျရှိမှာတော့ နရေပျပွနျကွတဲ့ စဈဘေးဒုက်ခသညျတှေ ၅ထောငျကြောျအထိ ရှိနသေလို ပွနျစရာနရေပျ မရှိတော့တဲ့ ဒုက်ခသညျတှလေညျး ရှိနပေါတယျ။ လုံခွုံရေးနဲ့ ဘဝရပျတညျရေး အာမခံခကြျမပေးနိုငျပဲ ဒုက်ခသညျတှကေို နရေပျပွနျပို့နတောဟာ ပွညျသူကိုပိုပွီးတော့ ဒုက်ခရောကျအောငျလုပျတာ ဖွဈတယျလို့လညျး ရခိုငျလကျနကျကိုငျ AA အဖှဲ့ ပွောခှင့ျရက ပွောပါတယျ။ ရနျကုနျကလာတဲ့ သတငျးကို အခွခေံပွီး ကိုဇောျဝငျးလှိုငျက တငျပွပေးပါမယျ။
ရခိုငျမွောကျပိုငျးမှာ ကြောကျတောျ၊ မွောကျဦး၊ မငျးပွားနဲ့ ပုဏ်ဏားကြှနျးစတဲ့ မွို့နယျတှမှောရှိတဲ့ စဈဘေးဒုက်ခသညျစခနျးတခြို့က စဈရှောငျတှကေို စဈကောငျစီက နရေပျပွနျပို့ပွီးတော့ စခနျးတှကေို ပိတျသိမျးနတော ဖွဈပါတယျ။
ပုဏ်ဏားကြှနျးမွို့နယျအတှငျးက စကျမှုဇုနျ စဈဘေးဒုက်ခသညျစခနျးမှာရှိတဲ့ ဒုက်ခသညျ ၂ ထောငျကြောျဟာလညျး မတျလ ပထမအပတျကတညျးက စဈကောငျစီအစီအစဉျနဲ့ နရေပျပွနျ သှားကွပမေယ့ျ သှားစရာနရေပျမရှိတဲ့ သူတှလေညျးရှိနတောပါ။
ပလကျဝမွို့နယျ နှာမဒါကြေးရှာကနေ ထှကျပွေးလာပွီး အဲဒီစကျမှုဇုနျ စဈဘေးဒုက်ခသညျ စခနျးမှာနထေိုငျတဲ့ ဦးကြောျသနျးတို့ မိသားစုကတော့ ဒုက်ခသညျစခနျးမှာလညျး နလေို့မရတော့သလို ပွနျစရာနရောလညျး မရှိဘူးလို့ပွောပါတယျ။
“ ကနြောျတို့ကတော့ ဘယျလိုပွောမလဲ ဆိုလို့ရှိရငျ စကျမှုဇုနျ ကယျဆယျရေးမှာ နတောကတော့ ဒီအနီးအနား သာစညျကြောကျဆိပျက လူတှဆေိုတော့ အဲဒီလူတှကေ ပွနျမယျဆိုပွီးတော့ စာရငျးပေးတယျ။ ကနြောျတို့ကတော့ မပွနျခငြျပမေယ့ျလညျး ပလကျဝမွို့နယျ နှမဒါကြေးရှာကို ပွနျလို့မရမှနျးလညျး သိပမေယ့ျလညျး ကနြောျတို့ အဲဒီစကျမှုံဇုနျ ကယျဆယျရေးစခနျးမှာ ဆကျလကျနခေငြျတယျဆိုပမေယ့ျ တဈယောကျတညျး တဈအိမျတညျးနလေို့မသင့ျ တောျဘူးဆိုပွီးတော့ ပွနျမယ့ျစာရငျး ပေးလိုကျရတာပါ။”
ပလကျဝမွို့နယျက နှာမဒါကြေးရှာမှာ ပွီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၉ ခုနှဈက စဈကောငျစီနဲ့ ရခိုငျလကျနကျကိုငျ AA အဖှဲ့တို့ တိုကျပှဲအကွီးအကယြျဖွဈပှားပွီး ရှာလုံးကြှတျထှကျပွေး လာရသလို နအေိမျတှလေညျး မီးရှို့ခံရတာပါ။ လကျရှိမှာလညျး အဲဒီကြေးရှာ စဈကောငျစီက တပျစှဲထားသလို ဒသေခံ ကြေးရှာသားတှလေညျး တယောကျမှ မရှိသေးတာလညျး ဖွဈပါတယျ။
“နှာမဒါကြေးရှာမှာတော့ ဒသေခံတှေ အကုနျလုံးထှကျပွေးနကွေတာ။ ၂၀၁၉ကတညျးက အကုနျလုံးထှကျပွေးနကွေတာ အခုထိ ပွနျမရောကျသေးဘူးဗြာ။ ကနြောျတို့ ပွေးလာတုနျးက အိမျတှလေညျး မီးရှို့ခံထားရတာ၊ ဘယျသူ့အိမျတှေ ပါသှားလဲတော့ မသိဘူး၊ မီးမရှို့ပဲ ကနြျရှိတဲ့အိမျတှဟောလညျးရှိမယျမထငျဘူး ဘာလို့လဲဆိုတော့ လူပွုပွငျမှု မရှိ ခွတှဘောတှေ စားပွီးတော့ အကုနျပွိုနပွေီထငျတယျ။”
လကျရှိမှာတော့ ဦးကြောျသနျးတို့မိသားစုဟာ အသိမိတျဆှတေယောကျအိမျမှာ ခဏတညျးခိုနရေပွီး ရှေ့လြောကျ ဘယျကိုသှားရမလဲ မသိဖွဈတယျလို့လညျး ဦးကြောျသနျး ကပွောပါ တယျ။
“ ကနြောျတို့ကတြော့ ကိုယ့ျရှာကို ပွနျလို့မရဘူး၊ ကနြောျတို့ရှာမှာ စဈတပျကလညျး စိုးမိုးထား တယျ၊ မိုငျးရှငျးလငျးမှုလညျး မရှိသေးဘူးဆိုတော့ ရှာသားတှလေညျး အကုနျလုံး မပွနျကွသေးဘူး။ ကနြောျတို့ ရှာသားတှကေတော့ စဈတှေ ကယျဆယျရေးစခနျး၊ ကြောကျတောျ ညောငျခြောငျး၊ လေးမွို့ခြောငျး အကုနျလုံး ဖွန့ျပွီးတော့ရှိတယျ၊ တယောကျ တခွားစီဖွဈနတေယျ။ အခုကနြောျတို့က နရေပျကိုလညျး ပွနျလို့မရဘူးဆိုတော့ အသိမိတျဆှေ တယောကျအိမျမှာ လောလောဆယျ တညျးနတေယျ။ ဒါကွောင့ျ ကနြောျတို့ ဘယျသှားရမှနျးမသိဘူး။ ဘယျမှာနရေမှနျး မသိဘူး။ ရုနျးမရဘူးဖွဈနတေယျ။”
အခုလို အခကျအခဲဖွဈနတော ဦးကြောျသနျးတို့ မိသားစုတခုတညျးမဟုတျပဲ တခွားသော စဈဘေးဒုက်ခသညျတှေ တောျတောျမြားမြာလညျး သူတို့လို ပွနျစရာနရေပျမရှိတဲ့ အခကျအခဲတှအေပွငျ နရေပျမှာ လုပျကိုငျစားသောကျစရာမရှိ ဖွဈနပေါတယျ။
လကျရှိရခိုငျပွညျနယျမှာ အပဈရပျထားတယျဆိုပမေယ့ျ လုံခွုံတဲ့ အခွအေနေ တရပျမဟုတျ သေးတဲ့အပွငျ လုံခွုံရေးအာမခံခကြျမပေးပဲ စဈကောငျစီအနနေဲ့ စဈဘေးဒုက်ခသညျတှကေို နရေပျပွနျပို့နတောဟာ ပွညျသူတှကေို ပိုဒုက်ခရောကျစတေယျလို့ အခုနှဈ ဖဖေောျဝါရီလကုနျပိုငျးမှာ ပွုလုပျခဲ့တဲ့ သတငျးစာရှငျးပှဲမှာ AA အဖှဲ့ပွောခှင့ျရ ခိုငျသုခက ပွောထားပါတယျ။
“မကွာခငျက SAC ဖကျက ပစ်စညျးနညျးနညျးပါးပါး ထောကျပံ့ပေးပွီးတော့ ရခိုငျစဈရှောငျဒုက်ခသညျတှကေို နရေပျပွနျဖို့ ဖိအားပေးတတာတှေ ရှိတယျ။ ဆကျပွီးတော့လညျး ဖိအားပေးနေ တာတှကေို တှေ့ရပါတယျ၊ ဆိုတော့ လုံခွုံရေးနဲ့ လိုအပျတဲ့စားဝတျနရေေး အခကျအခဲတှကေို အပွည့ျအဝ ကူညီလုပျဆောငျတာမရှိပဲနဲ့ စဈဘေးဒုက်ခသညျတှကေို နရေပျပွနျဖို့ ဖိအားပေး နတောကတော့ ပိုပွီးတော့ ဒုက်ခရောကျအောငျ လုပျနတောနဲ့ တူတယျလို့ မွငျတယျ။”
ရခိုငျပွညျနယျမှာရှိတဲ့ စဈဘေးဒုက်ခသညျတှကေို စဈကောငျစီအနနေဲ့ ပွီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၂ခုနှဈ ကတညျးက ထောကျပံ့မှုတှေ ကိုရပျဆိုငျးထားပွီး နရေပျပွနျမယ့ျ စဈဘေးဒုက်ခသညျတှကေို စာရငျးကောကျယူပွီးတော့ ပွနျမယ့ျသူတှကေို ငှကေပြျခွောကျသိနျးနဲ့ အသုံးအဆောငျ ပစ်စညျးတခြို့ ထောကျပံ့ပေးပမေယ့ျလညျး နရေပျပွနျသှားကွတဲ့ စဈဘေးဒုက်ခသညျတှေ အနနေဲ့ ရှရှေညျအတှကျ စားဝတျနရေေးနဲ့ လုံခွုံရေးအတှကျ စိုးရိမျနကွေဆဲ ဖွဈပါတယျ။
