(Zawgyi/Unicode)
စစ်မီးမငြိမ်းသေးတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းက ၁၀ တန်းကျောင်းသား ၄,၀၀၀ လောက် တက္ကသိုလ်ဝင်တန်းစာမေးပွဲ ဖြေဆိုဖို့ ပျက်ကွက်သွားကြပြီလို့ ပညာရေး တာဝန်ရှိသူတွေက ပြောပါတယ်။ အထူးသဖြင့်တော့ လုံခြုံရေးပိုင်းကြောင့် စာစစ်ဌာနတွေကို မြို့ပေါ် ပြောင်းလို့်တဲ့အတွက် ကျောင်းသားတွေ အခက်တွေ့သွားကြရတာပါ။ ဒီအခြေအနေကို ဗွီအိုအေသတင်းထောက် နိုင်ကွန်းအိန်က ဆက်ပြောပြပါမယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ် တခုလုံး တက္ကသိုလ်ဝင်တန်း ဝင်ရောက်ဖြေဆိုသူ ၅၀,၀၀၀ နီးပါးရှိရာမှာ ၄,၀၀၀ ကျော်ပျက်ကွက်ခဲ့တယ်လို့ ရခိုင်ပြည်နယ် ပညာရေးမှူးရုံးစာရင်းအရ သိရပါတယ်။
တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားနေဆဲ စစ်တွေခရိုင်နဲ့ မြောက်ဦးခရိုင်မှာ ဖြေဆိုသူ ပျက်ကွက်မှု အများဆုံးဖြစ်ပွားနေပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း ကျောင်းသားဦးရေ ၄,၀၀၀ လောက် စာမေးပွဲဖြေဆိုဖို့ ပျက်ကွက်ပေမဲ့ မောင်တောခရိုင်မှာ ပျက်ကွက်တဲ့ဦးရေ ၃၀၀ ကျော်သာ ရှိတယ်လို့ ခရိုင်ပညာရေးမှူး ဦးခင်အောင်က ပြောပါတယ်။
“ပျက်ကွက်တာကတော့ ကျောင်းသား ၄,၀၀၀ ။ အဲဒီကလေးတွေကလည်း အကြောင်းအမျိုးမျိုးတော့ရှိမှာပေါ့။ အခက်ခဲတော့အသေးစိတ်တော့ ကျနော်ပြောလို့ မရဘူး။ ဘူးသီးတောင်မောင်တောဘက်မှာတော့၃၀၇ ပဲ ပျက်တယ်ဆိုတော့ သိပ်ကတော့ မပျက်ပါဘူး။”
ရခိုင်ပြည်နယ်မြောက်ပိုင်း ဘူးသီးတောင် ရသေ့တောင်၊ ကျောက်တော်၊ မြောက်ဦး၊ ပုဏ္ဏားကျွန်း၊ မင်းပြား၊ မြေပုံ၊ အမ်း စတဲ့ ၈ မြို့နယ်က နယ်စာစစ်ဌာန ၃၀ ကို လုံခြုံရေးအခြေအနေအရ မြို့ပေါ်မှာ စာမေးပွဲဖြေဆိုနေရပါတယ်။
အထူးသဖြင့်ရခိုင်ပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းဒေသမှာ မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ ရခိုင်လက်နက်ကိုင် AA အဖွဲ့တို့အကြား ဖြစ်ပွားနေတဲ့ တိုက်ပွဲကြောင့် လုံခြုံရေး အခြေအနေအရ စာစစ်ဌာနအချို့ကို အချိန်အနီးကပ်မှ ထပ်မံပြောင်းခဲ့ရလို့ ကျောင်းသားတွေ စာဖြေဖို့ အခက်အခဲတွေကြုံခဲ့ရကြောင်း ရခိုင်တိုင်းရင်းသားမျိုးနွယ်များ အစည်းအရုံး ဥက္ကဋ္ဌ ဦးရွှေဘော်စိန် ပြောပါတယ်။
“ဒီစာစစ်ဌာနခွဲတွေကို ဖွင့်ခွင့်မပေးဘဲ မြို့ပေါ်မှာပဲ အကုန်လုံး ပြောင်းရွှေ့ပြီးတော့ စာစစ်နေတာကို တွေ့ရပါတယ်။ တချို့စာစစ်ဌာနတွေမှာ မြို့ပေါ်မှာလာလို့စစ်နေတယ်ဆိုပေမဲ့ အဲဒီမြို့ပေါ်နဲ့အနီးတဝှိက်မှာ တိုက်ပွဲတွေက ရှိနေတယ်။ အဲဒီဒေသမှာရှိတဲ့ မိဖတွေကလည်း ကိုယ့်ရဲ့သားသမီးအပေါ်မှာ စောင့်ရှောက်ဖို့အတွက် သွားရေးလာရေးတွေက အင်မတန်မှ စိုးရိမ်စရာအနေအထားမှာ ရှိနေတယ်။ မနေ့ကစပြီးတော့ ပုဏ္ဏားကျွန်း၊ ကျောက်တော်မြို့နယ်မှာဆိုလို့ ရှိရင် တိုက်ပွဲတွေအကြီးအကျယ် ဖြစ်နေတာပေါ့နော်။ တိုက်ပွဲအတွင်းကာလမှာ ကျောင်းသားမိဖတွေရဲ့ နေရာထိုင်ခင်းတွေ နောက်ပြီးတော့ လမ်းပမ်းဆက်သွယ်ရေး အခါအားလျှော်စွာ သားသမီးအပေါ် စောင့်ရှောက်မှုအပိုင်းတွေရယ်။ အဲတာလုံခြုံမှု မရှိတဲ့အတွက် တော်တော့ကို စိုးရိမ်မှုတွေရှိနေကြတယ်။”
တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားရာဒေသနဲ့ စစ်ရှောင်စခမ်းတချို့က ကျောင်းသားတွေ လုံခြုံရေးအနေအထားနဲ့ စာဖြေခွင့်ဖောင် မတင်ထားတဲ့အတွက် စာမေးပွဲ မဖြေဆိုရဘူးလို့ ဦးရွှေဘော်စိန်က ဆက်ပြောပါတယ်။
“တချို့ကျောင်းသား မိဘတွေကျတော့ သူတို့ရဲ့အခြေအနေအပေါ် မူတည်ပြီးတော့ စာမေးပွဲဖောင် မတင်ရတာတို့ စာမေးပွဲစစ်ခါနီးမှာ အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့်နဲ့ သင်ရိုးကို ပုံမှန်လေ့လာသင်ယူနိုင်ခြင်း မရှိတဲ့အတွက် ဖောင်မတင်ဖြစ်ဘူးပေါ့။ အဲဒီလိုအခက်ခဲတွေ တွေ့ရတယ်။”
စစ်ရေးတင်းမာမှုဖြစ်စဉ်တွေမှာ ပညာရေးဝန်ထမ်းတွေအတွက်ကလည်း လုံခြုံရေးစိုးရိမ်စရာ အခြေအနေမှာ ရှိနေပါတယ်။
မတ်လ ၅ ရက် ကြာသပတေးနေ့တုန်းကပဲ ကျောက်တော်မြို့နယ် မီးဝကျေးရွာ အ.ထ.က ကျောင်းခွဲကျောင်းအုပ်ဆရာ ဦးမျိုးဇော်လွင်ဟာ စာမေးပွဲဖြေဆိုမယ့် ကျောင်းသားတွေကို ကျောက် တော်စာစစ်ဌာနကို လိုက်ပါပို့ဆောင်ပြီးတဲ့နောက် ပျောက်ဆုံးသွားတယ်လို့ ကျောက်တော်မြို့နယ် ပညာရေးမှူးရုံးက စာရေးကြီးဦးထွန်းဖြူက ပြောပါတယ်။
“ပျောက်သွားတာကတော့ မှန်တယ်ခင်ဗျ။ ကျနော်တို့ကတော့ ဘယ်လိုပုံစံမျိုးနဲ့ ပျောက်သွားတယ်ဆိုတာတော့ တပ်အပ်မသိဘူးခင်ဗျ။၅ ရက်နေ့ကပျောက်သွားတာပါ။ ကျနော်တို့ရဲ့ဌာနကို တင်ပြထားပါတယ်ခင်ဗျ။ သူက သူ့ကျောင်းကကျောင်းသားတွေနဲ့ စာမေးပွဲဖြေဖို့ဆိုပြီးတော့ ဆင်းလာကြတယ်။ ကျောက်တော်ရောက်ပြီးမှ ကျောက်တော်မှာ ပျောက်သွားတယ်။ ဇာတိမြေကိုတော့ မပြန်ရသေးဘူး ဒီကပဲ ပျောက်သွားတယ်။”
ကျောင်းအုပ်ဆရာ ပျောက်ဆုံးနေတာနဲ့ပတ်သက်ပြီး ရဲစခန်းမှာ လူပျောက်တိုင်ထားတယ်လို့လည်း ဦးထွန်းဖြူက ပြောပါတယ်။
လက်ရှိတိုက်ပွဲ ပြင်းထန်ဖြစ်ပွားနေတဲ့ကျောက်တော်မြို့နယ် မီးဝကျေးရွာ မိဘတဦးကတော့ အရင်က ဒေသအတွင်း စာစစ် ဌာနတွေမှာ ဖြေဆိုရပေမဲ့ ဒီနှစ်မှာမြို့ပေါ်ဖြေဆိုရတဲ့အတွက် အခက်ခဲရှိနေတယ်လို့ပြောပါတယ်။
“နယ်ကလူတွေက အကုန်လုံး ကျောက်တော်မှာပဲ ဖြေရပါတယ်။ အသွားအလာတော့ ဝေးတယ်။ လှေနဲ့သွားရင် ၄ နာရီ လောက် သွားရတယ်။ အနေအထိုင်တွေ အစားအသောက်တွေ အခက်ခဲရှိတာပေါ့နော်။ အိမ်တွေဘာတွေငှါးပြီး နေရတယ်။ ခက်ခဲတယ် သူတို့။”
ရခိုင်တပြည်လုံးအနေနဲ့ တက္ကသိုလ်ဝင်တန်း စာစစ်ဌာနပေါင်း ၁၂၇ ခု ရှိပြီး ကျောင်းသား ကျောင်းသူပေါင်း ၄၉,၀၀၀ ကျော် ဝင်ရောက်ဖြေဆိုဖို့ စာရင်းသွင်းထားခဲ့ပါတယ်။
အလားတူ ချင်းပြည်နယ် ပလက်ဝမြို့နယ်မှာလည်း စစ်ရေးတင်းမာနေဆဲ အခြေအနေကြောင့် တက္ကသိုလ်ဝင်တန်း စာမေးပွဲကို မြို့ပေါ်မှာသာ ဖြေဆိုခွင့်ရရှိခဲ့ပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်နဲ့ချင်းပြည်နယ်ဟာ တိုင်းနဲ့ပြည်နယ်အားလုံးထဲမှာ ၁၀ တန်းအောင်ချက် အနည်းဆုံးပြည်နယ်တွေဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၁၉-၂၀၂၀ ပညာသင်နှစ် တက္ကသိုလ်ဝင်တန်း စာမေးပွဲအတွက် ဖြေဆိုသူ ၉ သိန်းကျော် စာရင်းပေးသွင်းထားပြီး မတ်လ ၁၁ ရက်နေ့ စာမေးပွဲ စတင်ချိန်မှာတော့ ဖြေဆိုသူ ၆၀,၀၀၀ ကျော် ပျက်ကွက်ခဲ့ပါတယ်။
[Unicode Version]
ရခိုငျမွောကျပိုငျးက ကြောငျးသား ၄,၀၀၀ လောကျ စာမေးပှဲဖွဖေို့ ပကြျကှကျ
စဈမီးမငွိမျးသေးတဲ့ ရခိုငျပွညျနယျမွောကျပိုငျးက ၁၀ တနျးကြောငျးသား ၄,၀၀၀ လောကျ တက်ကသိုလျဝငျတနျးစာမေးပှဲ ဖွဆေိုဖို့ ပကြျကှကျသှားကွပွီလို့ ပညာရေး တာဝနျရှိသူတှကေ ပွောပါတယျ။ အထူးသဖွင့ျတော့ လုံခွုံရေးပိုငျးကွောင့ျ စာစဈဌာနတှကေို မွို့ပေါျ ပွောငျးလို့ျတဲ့အတှကျ ကြောငျးသားတှေ အခကျတှေ့သှားကွရတာပါ။ ဒီအခွအေနကေို ဗှီအိုအသေတငျးထောကျ နိုငျကှနျးအိနျက ဆကျပွောပွပါမယျ။
ရခိုငျပွညျနယျ တခုလုံး တက်ကသိုလျဝငျတနျး ဝငျရောကျဖွဆေိုသူ ၅၀,၀၀၀ နီးပါးရှိရာမှာ ၄,၀၀၀ ကြောျပကြျကှကျခဲ့တယျလို့ ရခိုငျပွညျနယျ ပညာရေးမှူးရုံးစာရငျးအရ သိရပါတယျ။
တိုကျပှဲဖွဈပှားနဆေဲ စဈတှခေရိုငျနဲ့ မွောကျဦးခရိုငျမှာ ဖွဆေိုသူ ပကြျကှကျမှု အမြားဆုံးဖွဈပှားနပေါတယျ။
ရခိုငျပွညျနယျအတှငျး ကြောငျးသားဦးရေ ၄,၀၀၀ လောကျ စာမေးပှဲဖွဆေိုဖို့ ပကြျကှကျပမေဲ့ မောငျတောခရိုငျမှာ ပကြျကှကျတဲ့ဦးရေ ၃၀၀ ကြောျသာ ရှိတယျလို့ ခရိုငျပညာရေးမှူး ဦးခငျအောငျက ပွောပါတယျ။
“ပကြျကှကျတာကတော့ ကြောငျးသား ၄,၀၀၀ ။ အဲဒီကလေးတှကေလညျး အကွောငျးအမြိုးမြိုးတော့ရှိမှာပေါ့။ အခကျခဲတော့အသေးစိတျတော့ ကနြောျပွောလို့ မရဘူး။ ဘူးသီးတောငျမောငျတောဘကျမှာတော့၃၀၇ ပဲ ပကြျတယျဆိုတော့ သိပျကတော့ မပကြျပါဘူး။”
ရခိုငျပွညျနယျမွောကျပိုငျး ဘူးသီးတောငျ ရသေ့တောငျ၊ ကြောကျတောျ၊ မွောကျဦး၊ ပုဏ်ဏားကြှနျး၊ မငျးပွား၊ မွပေုံ၊ အမျး စတဲ့ ၈ မွို့နယျက နယျစာစဈဌာန ၃၀ ကို လုံခွုံရေးအခွအေနအေရ မွို့ပေါျမှာ စာမေးပှဲဖွဆေိုနရေပါတယျ။
အထူးသဖွငျ့ ရခိုငျပွညျနယျမွောကျပိုငျးဒသေမှာ မွနျမာစဈတပျနဲ့ ရခိုငျလကျနကျကိုငျ AA အဖှဲ့တို့အကွား ဖွဈပှားနတေဲ့ တိုကျပှဲကွောင့ျ လုံခွုံရေး အခွအေနအေရ စာစဈဌာနအခြို့ကို အခြိနျအနီးကပျမှ ထပျမံပွောငျးခဲ့ရလို့ ကြောငျးသားတှေ စာဖွဖေို့ အခကျအခဲတှကွေုံခဲ့ရကွောငျး ရခိုငျတိုငျးရငျးသားမြိုးနှယျမြား အစညျးအရုံး ဥက်ကဋ်ဌ ဦးရှှဘေောျစိနျ ပွောပါတယျ။
“ဒီစာစဈဌာနခှဲတှကေို ဖှင့ျခှင့ျမပေးဘဲ မွို့ပေါျမှာပဲ အကုနျလုံး ပွောငျးရှှေ့ပွီးတော့ စာစဈနတောကို တှေ့ရပါတယျ။ တခြို့စာစဈဌာနတှမှော မွို့ပေါျမှာလာလို့စဈနတေယျဆိုပမေဲ့ အဲဒီမွို့ပေါျနဲ့အနီးတဝှိကျမှာ တိုကျပှဲတှကေ ရှိနတေယျ။ အဲဒီဒသေမှာရှိတဲ့ မိဖတှကေလညျး ကိုယ့ျရဲ့သားသမီးအပေါျမှာ စောင့ျရှောကျဖို့အတှကျ သှားရေးလာရေးတှကေ အငျမတနျမှ စိုးရိမျစရာအနအေထားမှာ ရှိနတေယျ။ မနေ့ကစပွီးတော့ ပုဏ်ဏားကြှနျး၊ ကြောကျတောျမွို့နယျမှာဆိုလို့ ရှိရငျ တိုကျပှဲတှအေကွီးအကယြျ ဖွဈနတောပေါ့နောျ။ တိုကျပှဲအတှငျးကာလမှာ ကြောငျးသားမိဖတှရေဲ့ နရောထိုငျခငျးတှေ နောကျပွီးတော့ လမျးပမျးဆကျသှယျရေး အခါအားလြှောျစှာ သားသမီးအပေါျ စောင့ျရှောကျမှုအပိုငျးတှရေယျ။ အဲတာလုံခွုံမှု မရှိတဲ့အတှကျ တောျတော့ကို စိုးရိမျမှုတှရှေိနကွေတယျ။”
တိုကျပှဲဖွဈပှားရာဒသေနဲ့ စဈရှောငျစခမျးတခြို့က ကြောငျးသားတှေ လုံခွုံရေးအနအေထားနဲ့ စာဖွခှေင့ျဖောငျ မတငျထားတဲ့အတှကျ စာမေးပှဲ မဖွဆေိုရဘူးလို့ ဦးရှှဘေောျစိနျက ဆကျပွောပါတယျ။
“တခြို့ကြောငျးသား မိဘတှကေတြော့ သူတို့ရဲ့အခွအေနအေပေါျ မူတညျပွီးတော့ စာမေးပှဲဖောငျ မတငျရတာတို့ စာမေးပှဲစဈခါနီးမှာ အကွောငျးအမြိုးမြိုးကွောင့ျနဲ့ သငျရိုးကို ပုံမှနျလေ့လာသငျယူနိုငျခွငျး မရှိတဲ့အတှကျ ဖောငျမတငျဖွဈဘူးပေါ့။ အဲဒီလိုအခကျခဲတှေ တှေ့ရတယျ။”
စဈရေးတငျးမာမှုဖွဈစဉျတှမှော ပညာရေးဝနျထမျးတှအေတှကျကလညျး လုံခွုံရေးစိုးရိမျစရာ အခွအေနမှော ရှိနပေါတယျ။
မတျလ ၅ ရကျ ကွာသပတေးနေ့တုနျးကပဲ ကြောကျတောျမွို့နယျ မီးဝကြေးရှာ အ.ထ.က ကြောငျးခှဲကြောငျးအုပျဆရာ ဦးမြိုးဇောျလှငျဟာ စာမေးပှဲဖွဆေိုမယ့ျ ကြောငျးသားတှကေို ကြောကျ တောျစာစဈဌာနကို လိုကျပါပို့ဆောငျပွီးတဲ့နောကျ ပြောကျဆုံးသှားတယျလို့ ကြောကျတောျမွို့နယျ ပညာရေးမှူးရုံးက စာရေးကွီးဦးထှနျးဖွူက ပွောပါတယျ။
“ပြောကျသှားတာကတော့ မှနျတယျခငျဗြ။ ကနြောျတို့ကတော့ ဘယျလိုပုံစံမြိုးနဲ့ ပြောကျသှားတယျဆိုတာတော့ တပျအပျမသိဘူးခငျဗြ။၅ ရကျနေ့ကပြောကျသှားတာပါ။ ကနြောျတို့ရဲ့ဌာနကို တငျပွထားပါတယျခငျဗြ။ သူက သူ့ကြောငျးကကြောငျးသားတှနေဲ့ စာမေးပှဲဖွဖေို့ဆိုပွီးတော့ ဆငျးလာကွတယျ။ ကြောကျတောျရောကျပွီးမှ ကြောကျတောျမှာ ပြောကျသှားတယျ။ ဇာတိမွကေိုတော့ မပွနျရသေးဘူး ဒီကပဲ ပြောကျသှားတယျ။”
ကြောငျးအုပျဆရာ ပြောကျဆုံးနတောနဲ့ပတျသကျပွီး ရဲစခနျးမှာ လူပြောကျတိုငျထားတယျလို့လညျး ဦးထှနျးဖွူက ပွောပါတယျ။
လကျရှိတိုကျပှဲ ပွငျးထနျဖွဈပှားနတေဲ့ကြောကျတောျမွို့နယျ မီးဝကြေးရှာ မိဘတဦးကတော့ အရငျက ဒသေအတှငျး စာစဈ ဌာနတှမှော ဖွဆေိုရပမေဲ့ ဒီနှဈမှာမွို့ပေါျဖွဆေိုရတဲ့အတှကျ အခကျခဲရှိနတေယျလို့ပွောပါတယျ။
“နယျကလူတှကေ အကုနျလုံး ကြောကျတောျမှာပဲ ဖွရေပါတယျ။ အသှားအလာတော့ ဝေးတယျ။ လှနေဲ့သှားရငျ ၄ နာရီ လောကျ သှားရတယျ။ အနအေထိုငျတှေ အစားအသောကျတှေ အခကျခဲရှိတာပေါ့နောျ။ အိမျတှဘောတှငှေါးပွီး နရေတယျ။ ခကျခဲတယျ သူတို့။”
ရခိုငျတပွညျလုံးအနနေဲ့ တက်ကသိုလျဝငျတနျး စာစဈဌာနပေါငျး ၁၂၇ ခု ရှိပွီး ကြောငျးသား ကြောငျးသူပေါငျး ၄၉,၀၀၀ ကြောျ ဝငျရောကျဖွဆေိုဖို့ စာရငျးသှငျးထားခဲ့ပါတယျ။
အလားတူ ခငြျးပွညျနယျ ပလကျဝမွို့နယျမှာလညျး စဈရေးတငျးမာနဆေဲ အခွအေနကွေောင့ျ တက်ကသိုလျဝငျတနျး စာမေးပှဲကို မွို့ပေါျမှာသာ ဖွဆေိုခှင့ျရရှိခဲ့ပါတယျ။
ရခိုငျပွညျနယျနဲ့ခငြျးပွညျနယျဟာ တိုငျးနဲ့ပွညျနယျအားလုံးထဲမှာ ၁၀ တနျးအောငျခကြျ အနညျးဆုံးပွညျနယျတှဖွေဈပါတယျ။ ၂၀၁၉-၂၀၂၀ ပညာသငျနှဈ တက်ကသိုလျဝငျတနျး စာမေးပှဲအတှကျ ဖွဆေိုသူ ၉ သိနျးကြောျ စာရငျးပေးသှငျးထားပွီး မတျလ ၁၁ ရကျနေ့ စာမေးပှဲ စတငျခြိနျမှာတော့ ဖွဆေိုသူ ၆၀,၀၀၀ ကြောျ ပကြျကှကျခဲ့ပါတယျ။
