ျမန္မာႏိုင္ငံအပါအ၀င္ ႏိုင္ငံအရပ္ရပ္က ဒီမိုကေရစီစနစ္ တည္ေဆာက္ေရးအတြက္ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္ေနၾကတဲ့ ႏိုင္ငံေတြကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ေထာက္ခံကူညီေနတယ္လို႔ သမၼတအိုဘားမားရဲ႕ ႏိုင္ငံေတာ္အေျချပမိန္႔ခြန္းထဲမွာ ထည့္သြင္းေျပာဆိုသြားပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ျမန္မာႏို္င္ငံတြင္း အရပ္ဖက္လူမႈအဖဲြ႔အစည္းေတြ အားေကာင္းေမာင္းသန္ ျဖစ္လာေရးနဲ႔ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ အခန္းက႑ ျမင့္မားလာေစေရးအတြက္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ကူညီအားေပးမႈေတြ ရိွေနတယ္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အရပ္ဖက္ လူမႈအဖဲြ႔အစည္း အဖဲြ႔၀င္ေတြက တုံ႔ျပန္ေျပာခဲ့ၾကပါတယ္။ ကိုသားညြန္႔ဦးက စုစည္းတင္ျပထားပါတယ္။
ျမန္မာႏို္င္ငံ ဒီမိုကေရစီေရးကို ေရွ႕ကာလေတြကတည္းက အဓိက အားေပး ေထာက္ခံလာတဲ့အထဲ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ေရွ႕တန္းက ျဖစ္တယ္လို႔ ဒီမိုကေရစီေရး တတ္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြက ေျပာၾကပါတယ္။ အခု အေျပာင္းအလဲေတြ ရိွလာေတာ့လည္း ဒီမိုကေရစီစနစ္အတြက္ အဓိကက်တဲ့ အရပ္ဖက္ လူမႈအဖဲြ႔အစည္းေတြ အားေကာင္းခိုင္မာလာဖို႔ အကူအညီေတြ ေပးေနတာေတြ ရိွတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးေတြ အေရးအတြက္ဆိုရင္လည္း စိတ္ဓာတ္ခြန္အားအရ ေထာက္ခံအားေပးမႈေတြ လုပ္ခဲ့တယ္လို႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကေပးတဲ့ အမ်ိဳးသမီးသတိၱရွင္ ဆုရွင္ မဇင္မာေအာင္က ေျပာပါတယ္။
“ကာလရွည္ၾကာပဲ က်မတို႔ ဒီမိုကေရစီေရး လႈပ္ရွားမႈအတြက္ဆုိရင္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက အၿမဲတမ္း ေထာက္ခံခဲ့တယ္။ ဒီအနိမ့္ဆံုးအဆင့္ စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာအရ၊ ႏုိင္ငံေရးအရ ေထာက္ခံမႈေပးခဲ့တဲ့ ႏုိင္ငံတခုလည္းျဖစ္တယ္ေပါ့။ အမ်ိဳးသမီးအေရးေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ရွိရင္လည္း ေရွ႕တန္းကေနၿပီးေတာ့ကို က်မတို႔ကို စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာအရလည္း ေထာက္ပံ့ေပးတယ္။ အထူးသျဖင့္ အေထာက္အပံ့ဆုိတာက အဲ့ဒါအရမ္းအေရးႀကီးတယ္ဗ်။ Inspire ျဖစ္ေစတယ္။ က်မတို႔က က်မတို႔ရဲ႕ တုိင္းျပည္အတြက္ က်မတို႔အမ်ိဳးသမီးေတြအတြက္ အလုပ္လုပ္ေနသမွ် ကာလပတ္လံုး သူတို႔က မဟာမိတ္အေနနဲ႔ ရွိေနမယ္ဆိုတဲ့ မက္ေဆ့ခ်္မ်ိဳးေတြ က်မတို႔ ပထမဆံုး စရခဲ့တယ္။ အဲ့ဒါ ေကာင္းတဲ့ကိစၥေပါ့။ ေနာက္တခု Institution ေတြ အားေကာင္းလာဖုိ႔ကိစၥကုိ သူတုိ႔က ကူညီဖို႔ အဆင္သင့္ ျဖစ္ေနတယ္ဆုိတာမ်ိဳးေတြေပါ့ေနာ္။ ေနာက္တခု ဘာေတြထပ္ေတြ႔ရသလဲဆုိေတာ့ ပညာေရးပိုင္းနဲ႔ပတ္သက္ရင္ အမ်ိဳးသမီးေတြ Scholar နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေပါ့ေနာ္ ဒီပ႐ိုဂရမ္ ပိုၿပီးေတာ့ ရွိလာတယ္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔ က်မတို႔ဘက္ကသာ အေျခခံလိုအပ္ခ်က္ေတြနဲ႔ ျပည့္စံုေနမယ္ဆုိရင္ ဒါဟာ ေနာက္ထပ္ ဆက္တက္ဖို႔ကို တက္လွမ္းႏုိင္ဖို႔မွာ သူတုိ႔က အဲ့ဒီ ပ႐ိုဂရမ္ေတြနဲ႔ Scholar အခြင့္အလန္းေတြနဲ႔ သူတို႔က အဆင္သင့္ရွိေနတယ္။ အဲ့ဒီပ႐ုိဂရမ္ကိုလည္း က်မတို႔က ေတြ႔ေနရတယ္။ ၀ဘ္ဆုိဒ္ေတြမွာေလ။”
အခုလို အကူအညီေတြထဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း သတင္းမီဒီယာ ဖ႔ံြၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္လည္း အစီအစဥ္ေတြ ေဆာင္ရြက္ေပးတာမ်ိဳး ရိွတယ္လို႔ စာနယ္ဇင္သမားတဦးျဖစ္တဲ့ အယ္ဒီတာ ဦးသီဟေစာ က ေျပာပါတယ္။
“အရပ္ဖက္အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ကူညီတာေတြေတာ့ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ က်ေနာ္တို႔က မီဒီယာကဆုိေတာ့ မီဒီယာနဲ႔ ပတ္သက္တာကေတာ့ မႏွစ္ကဆုိရင္ေတာ့ ဒီမီဒီယာဥပေဒအေၾကာင္းကို ေရးဆြဲေနတဲ့ စာနယ္ဇင္းေကာင္စီက လူေတြနဲ႔ ျပန္ၾကားေရးကလူေတြ ဖိတ္ၿပီးေတာ့ အေမရိကန္မွာ ေလ့လာေရးလုပ္ဖို႔ သူတို႔ ေခၚတာမ်ိဳးေတြရွိတယ္။ ေနာက္ သူတို႔ဘက္က ကၽြမ္းက်င္သူေတြ လာၿပီးေတာ့ ဒီမွာ ေဆြးေႏြးေျပာဆုိပါတယ္။”
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔ ျမန္မာႏို္င္ငံ ဒီမိုကေရစီ ျဖစ္ထြန္းေရးအတြက္ စံႏႈန္း သတ္မွတ္ေတာင္းဆိုမႈထဲမွာ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ လြတ္ေျမာက္ဖို႔ဆိုတာ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြအတြက္ ကူညီေထာက္ပံ့မႈေတြကိုလည္း လုပ္ခဲ့တယ္လို႔ AAPP ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ား ကူညီေစာင့္ေရွာက္ေရးအဖဲြ႔ တဲြဘက္အတြင္းေရးမွဴး ကိုဘိုၾကည္က ေျပာပါတယ္။
“ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အေျပာင္းအလဲကို တကယ္လုပ္ရမွာကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံသားေတြပါ။ သူတို႔ရဲ႕ အကူအညီကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အေျပာင္းအလဲကို ကိုယ္တုိင္လုပ္ဖုိ႔အတြက္ အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစတဲ့အရာေတြပါ။ ေငြးေၾကးအျပင္ေရာ နည္းပညာေရာ ဒါအစိုးရကိုယ္တိုင္က မဟုတ္ပါဘူး။ ဟိုမွာ John Hopkins တကၠသိုလ္လိုမ်ိဳးေပါ့။ သူတုိ႔ေတြက ဒီ Counseling နဲ႔ ပတ္သက္တာဆိုရင္ နည္းပညာ အကူအညီေပးတာေတြရွိပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ဟာေတြဆိုရင္ နည္းပညာနဲ႔ အႀကံဥာဏ္နဲ႔ အဲ့ဒါမ်ိဳးေတြ ေပးေနတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။”
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔ အခုလို အရပ္ဖက္ လူ႔အဖဲြ႔အစည္းေတြ ခိုင္မာအားေကာင္းလာေအာင္ ကူညီတာေတြအျပင္၊ ေနာက္ပိုင္းဆိုရင္ အစိုးရအာဏာရွိသူေတြနဲ႔ ပိုၿပီး ထိစပ္ အားေပးမႈေတြ လုပ္လာတာရိွပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အေျပာင္းအလဲေတြကို အသိအမွတ္ျပဳ အားေပးခဲ့သလို၊ အေျပာင္းအလဲတိုင္းအတြက္ တခ်က္ဆိုတခ်က္ အေမရိကန္ဘက္ကလည္း မူ၀ါဒ ေျပာင္းသြားမယ္ဆိုၿပီး အရင္ကတည္းက ကတိျပဳခဲ့တာပါ။
ဒါေၾကာင့္လည္း အစိုးရပိုင္းနဲ႔ နီနီးကပ္ကပ္ ထိစပ္မႈေတြလုပ္ၿပီး၊ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီ ျဖစ္ထြန္းေရးအတြက္ အားေပးခဲ့သလုိ အေျပာင္းအလဲေတြ ပိုၿပီးအားျဖစ္ေအာင္ ဆိုၿပီးေတာ့လည္း ျမန္မာအစိုးရအေပၚ အေရးယူ ဒဏ္ခတ္မႈေတြကို သမၼတအိုဘားမားလက္ထက္မွာပဲ အေတာ္ႀကီး ေလွ်ာ့ခ်ပစ္ခဲ့ပါတယ္။
အခုလိုမ်ိဳး ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီရရွိေရး အေမရိကန္က ကူညီေဆာင္ရြက္တဲ့ေနရာမွာ ၀ါရွင္တန္အေျခစိုက္ NED လို႔ေခၚတဲ့ National Endowment for Democracy လည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ NED မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံအေရး ေဆာင္ရြက္ေပးေနတဲ့ ပ႐ိုဂရမ္အရာရွိ ဦးေအာင္ေမာ္ဇင္ကို ျမန္မာႏုိင္ငံအေရး NED ရဲ႕ ေဆာင္ရြက္ေပးမႈေတြကို ဆက္သြယ္ေမးျမန္းတဲ့အခါမွာေတာ့ သူက အခုလို စေျဖပါတယ္။
“တကယ္တမ္းေတာ့ NED ဆုိတာက ျမန္မာႏုိင္ငံ တခုတည္းတင္မဟုတ္ဘဲနဲ႔ ၁၉၈၄ ခုႏွစ္ကစၿပီး ျမန္မာျပည္အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံေပါင္း ၉၀ ေက်ာ္ကို ကူညီေထာက္ပံ့ေပးေနတဲ့ အစိုးရမဟုတ္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းတခုပါ။ အခု ဗမာျပည္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးလို႔ရွိရင္ေတာ့ ကူညီေထာက္ပံ့မႈေတြ ေပးေနတာက ၁၉၈၉၊ ၉၀ ခုႏွစ္ကစၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ကူညီေထာက္ပံ့မႈေတြကို ေပးေနတာပါ။ ၈၈ အေရးအခင္းၿပီးကတည္းက စၿပီးေတာ့ အကူအညီေပးေနတာပါ။ အခုဆုိလို႔ရွိရင္ေတာ့ အဲ့ဒီကစၿပီးေတာ့ ၉၀ ကတည္းကစလိုက္တာ တျဖည္းျဖည္းခ်င္း NED ရဲ႕ ေထာက္ပံ့မႈလည္း ပိုၿပီးေတာ့ မ်ားမ်ားလာၿပီးေတာ့ အခုဆုိလို႔ရွိရင္ေတာ့ အဖြဲ႔ေပါင္း ၅၀ ေက်ာ္၊ ၆၀ ေလာက္ကို က်ေနာ္တို႔ ကူညီေထာက္ပံ့မႈ ေပးေနႏုိင္ပါတယ္ခင္ဗ်။”
ေမး။ ။ သမၼတအိုဘားမား လက္ထက္ကေန စၿပီးေတာ့ေရာ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဒီမိုကေရစီ ေဖာ္ေဆာင္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ဘယ္လိုမ်ိဳး ပိုၿပီးေတာ့မွ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ တုိးခ်ဲ႕ၿပီး လုပ္ကိုင္ႏုိင္တဲ့ အေနအထား ရွိပါသလဲရွင့္။
ေျဖ။ ။ “သမၼတ အိုဘားမား လက္ထက္ဆုိတာထက္စာရင္ အခုဆုိရင္ ျမန္မာျပည္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ျဖစ္လာတဲ့ေနာက္ပိုင္းမွာ ပိုၿပီးေတာ့ ျမန္မာျပည္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ က်ေနာ္တုိ႔ေတြက အကူအညီေထာက္ပံ့မႈပံုစံ ေျပာင္းလာတာမ်ိဳး ပိုရွိပါတယ္။ ဥပမာဆုိရင္ က်ေနာ္တို႔ အရင္တုန္းကဆုိရင္ ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် သြားလို႔မရဘူး။ အခုဆုိရင္ ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် ျမန္မာျပည္ကိုသြားၿပီးေတာ့ ျမန္မာျပည္အတြင္းမွာရွိတဲ့ အဖြဲ႔အစည္း ကူညီမႈ ျပဳႏုိင္ပါတယ္ခင္ဗ်။ က်ေနာ္တို႔ ကူညီေထာက္ပံ့မႈေပးတဲ့က႑ ၅ ခုရွိပါတယ္ခင္ဗ်။ အဲ့ဒါကေတာ့ သီးျခားလြတ္လပ္တဲ့ လူမႈလူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြ ေပၚေပါက္လာဖို႔အေရး၊ ၿပီးတဲ့အခါက်ေတာ့ တုိင္းရင္းသားအေရး၊ အမ်ိဳးသမီးအေရး၊ ၿပီးတဲ့အခါက်ေတာ့ လြတ္လပ္တဲ့ သတင္းမီဒီယာေတြ ေပၚထြက္လာေရးနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ မွတ္တမ္းတင္တာ၊ ၿပီးေတာ့ ကမၻာသူ ကမၻာသားေတြသိေအာင္ ဒီျပည္တြင္းမွာသိေအာင္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို မွတ္တမ္းတင္တဲ့ ဟာေတြကို ျပန္ၿပီးေတာ့ ျမႇင့္တင္ေပးတာမ်ိဳးေပါ့ခင္ဗ်။ အဲ့ဒါမ်ိဳးေတြကို က်ေနာ္တို႔ ကူညီေထာက္ပံ့မႈ ေပးေနပါတယ္။”
NED မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံအေရး ေဆာင္ရြက္ေပးေနတဲ့ ပ႐ိုဂရမ္အရာရွိ ဦးေအာင္ေမာ္ဇင္ကို ဗြီအိုေအက ဆက္သြယ္ေမးျမန္းခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ျမန္မာႏို္င္ငံတြင္း အရပ္ဖက္လူမႈအဖဲြ႔အစည္းေတြ အားေကာင္းေမာင္းသန္ ျဖစ္လာေရးနဲ႔ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ အခန္းက႑ ျမင့္မားလာေစေရးအတြက္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ကူညီအားေပးမႈေတြ ရိွေနတယ္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အရပ္ဖက္ လူမႈအဖဲြ႔အစည္း အဖဲြ႔၀င္ေတြက တုံ႔ျပန္ေျပာခဲ့ၾကပါတယ္။ ကိုသားညြန္႔ဦးက စုစည္းတင္ျပထားပါတယ္။
ျမန္မာႏို္င္ငံ ဒီမိုကေရစီေရးကို ေရွ႕ကာလေတြကတည္းက အဓိက အားေပး ေထာက္ခံလာတဲ့အထဲ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ေရွ႕တန္းက ျဖစ္တယ္လို႔ ဒီမိုကေရစီေရး တတ္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြက ေျပာၾကပါတယ္။ အခု အေျပာင္းအလဲေတြ ရိွလာေတာ့လည္း ဒီမိုကေရစီစနစ္အတြက္ အဓိကက်တဲ့ အရပ္ဖက္ လူမႈအဖဲြ႔အစည္းေတြ အားေကာင္းခိုင္မာလာဖို႔ အကူအညီေတြ ေပးေနတာေတြ ရိွတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးေတြ အေရးအတြက္ဆိုရင္လည္း စိတ္ဓာတ္ခြန္အားအရ ေထာက္ခံအားေပးမႈေတြ လုပ္ခဲ့တယ္လို႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကေပးတဲ့ အမ်ိဳးသမီးသတိၱရွင္ ဆုရွင္ မဇင္မာေအာင္က ေျပာပါတယ္။
“ကာလရွည္ၾကာပဲ က်မတို႔ ဒီမိုကေရစီေရး လႈပ္ရွားမႈအတြက္ဆုိရင္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက အၿမဲတမ္း ေထာက္ခံခဲ့တယ္။ ဒီအနိမ့္ဆံုးအဆင့္ စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာအရ၊ ႏုိင္ငံေရးအရ ေထာက္ခံမႈေပးခဲ့တဲ့ ႏုိင္ငံတခုလည္းျဖစ္တယ္ေပါ့။ အမ်ိဳးသမီးအေရးေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ရွိရင္လည္း ေရွ႕တန္းကေနၿပီးေတာ့ကို က်မတို႔ကို စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာအရလည္း ေထာက္ပံ့ေပးတယ္။ အထူးသျဖင့္ အေထာက္အပံ့ဆုိတာက အဲ့ဒါအရမ္းအေရးႀကီးတယ္ဗ်။ Inspire ျဖစ္ေစတယ္။ က်မတို႔က က်မတို႔ရဲ႕ တုိင္းျပည္အတြက္ က်မတို႔အမ်ိဳးသမီးေတြအတြက္ အလုပ္လုပ္ေနသမွ် ကာလပတ္လံုး သူတို႔က မဟာမိတ္အေနနဲ႔ ရွိေနမယ္ဆိုတဲ့ မက္ေဆ့ခ်္မ်ိဳးေတြ က်မတို႔ ပထမဆံုး စရခဲ့တယ္။ အဲ့ဒါ ေကာင္းတဲ့ကိစၥေပါ့။ ေနာက္တခု Institution ေတြ အားေကာင္းလာဖုိ႔ကိစၥကုိ သူတုိ႔က ကူညီဖို႔ အဆင္သင့္ ျဖစ္ေနတယ္ဆုိတာမ်ိဳးေတြေပါ့ေနာ္။ ေနာက္တခု ဘာေတြထပ္ေတြ႔ရသလဲဆုိေတာ့ ပညာေရးပိုင္းနဲ႔ပတ္သက္ရင္ အမ်ိဳးသမီးေတြ Scholar နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေပါ့ေနာ္ ဒီပ႐ိုဂရမ္ ပိုၿပီးေတာ့ ရွိလာတယ္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔ က်မတို႔ဘက္ကသာ အေျခခံလိုအပ္ခ်က္ေတြနဲ႔ ျပည့္စံုေနမယ္ဆုိရင္ ဒါဟာ ေနာက္ထပ္ ဆက္တက္ဖို႔ကို တက္လွမ္းႏုိင္ဖို႔မွာ သူတုိ႔က အဲ့ဒီ ပ႐ိုဂရမ္ေတြနဲ႔ Scholar အခြင့္အလန္းေတြနဲ႔ သူတို႔က အဆင္သင့္ရွိေနတယ္။ အဲ့ဒီပ႐ုိဂရမ္ကိုလည္း က်မတို႔က ေတြ႔ေနရတယ္။ ၀ဘ္ဆုိဒ္ေတြမွာေလ။”
အခုလို အကူအညီေတြထဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း သတင္းမီဒီယာ ဖ႔ံြၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္လည္း အစီအစဥ္ေတြ ေဆာင္ရြက္ေပးတာမ်ိဳး ရိွတယ္လို႔ စာနယ္ဇင္သမားတဦးျဖစ္တဲ့ အယ္ဒီတာ ဦးသီဟေစာ က ေျပာပါတယ္။
“အရပ္ဖက္အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ကူညီတာေတြေတာ့ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ က်ေနာ္တို႔က မီဒီယာကဆုိေတာ့ မီဒီယာနဲ႔ ပတ္သက္တာကေတာ့ မႏွစ္ကဆုိရင္ေတာ့ ဒီမီဒီယာဥပေဒအေၾကာင္းကို ေရးဆြဲေနတဲ့ စာနယ္ဇင္းေကာင္စီက လူေတြနဲ႔ ျပန္ၾကားေရးကလူေတြ ဖိတ္ၿပီးေတာ့ အေမရိကန္မွာ ေလ့လာေရးလုပ္ဖို႔ သူတို႔ ေခၚတာမ်ိဳးေတြရွိတယ္။ ေနာက္ သူတို႔ဘက္က ကၽြမ္းက်င္သူေတြ လာၿပီးေတာ့ ဒီမွာ ေဆြးေႏြးေျပာဆုိပါတယ္။”
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔ ျမန္မာႏို္င္ငံ ဒီမိုကေရစီ ျဖစ္ထြန္းေရးအတြက္ စံႏႈန္း သတ္မွတ္ေတာင္းဆိုမႈထဲမွာ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ လြတ္ေျမာက္ဖို႔ဆိုတာ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြအတြက္ ကူညီေထာက္ပံ့မႈေတြကိုလည္း လုပ္ခဲ့တယ္လို႔ AAPP ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ား ကူညီေစာင့္ေရွာက္ေရးအဖဲြ႔ တဲြဘက္အတြင္းေရးမွဴး ကိုဘိုၾကည္က ေျပာပါတယ္။
“ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အေျပာင္းအလဲကို တကယ္လုပ္ရမွာကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံသားေတြပါ။ သူတို႔ရဲ႕ အကူအညီကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အေျပာင္းအလဲကို ကိုယ္တုိင္လုပ္ဖုိ႔အတြက္ အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစတဲ့အရာေတြပါ။ ေငြးေၾကးအျပင္ေရာ နည္းပညာေရာ ဒါအစိုးရကိုယ္တိုင္က မဟုတ္ပါဘူး။ ဟိုမွာ John Hopkins တကၠသိုလ္လိုမ်ိဳးေပါ့။ သူတုိ႔ေတြက ဒီ Counseling နဲ႔ ပတ္သက္တာဆိုရင္ နည္းပညာ အကူအညီေပးတာေတြရွိပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ဟာေတြဆိုရင္ နည္းပညာနဲ႔ အႀကံဥာဏ္နဲ႔ အဲ့ဒါမ်ိဳးေတြ ေပးေနတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။”
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔ အခုလို အရပ္ဖက္ လူ႔အဖဲြ႔အစည္းေတြ ခိုင္မာအားေကာင္းလာေအာင္ ကူညီတာေတြအျပင္၊ ေနာက္ပိုင္းဆိုရင္ အစိုးရအာဏာရွိသူေတြနဲ႔ ပိုၿပီး ထိစပ္ အားေပးမႈေတြ လုပ္လာတာရိွပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အေျပာင္းအလဲေတြကို အသိအမွတ္ျပဳ အားေပးခဲ့သလို၊ အေျပာင္းအလဲတိုင္းအတြက္ တခ်က္ဆိုတခ်က္ အေမရိကန္ဘက္ကလည္း မူ၀ါဒ ေျပာင္းသြားမယ္ဆိုၿပီး အရင္ကတည္းက ကတိျပဳခဲ့တာပါ။
ဒါေၾကာင့္လည္း အစိုးရပိုင္းနဲ႔ နီနီးကပ္ကပ္ ထိစပ္မႈေတြလုပ္ၿပီး၊ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီ ျဖစ္ထြန္းေရးအတြက္ အားေပးခဲ့သလုိ အေျပာင္းအလဲေတြ ပိုၿပီးအားျဖစ္ေအာင္ ဆိုၿပီးေတာ့လည္း ျမန္မာအစိုးရအေပၚ အေရးယူ ဒဏ္ခတ္မႈေတြကို သမၼတအိုဘားမားလက္ထက္မွာပဲ အေတာ္ႀကီး ေလွ်ာ့ခ်ပစ္ခဲ့ပါတယ္။
အခုလိုမ်ိဳး ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီရရွိေရး အေမရိကန္က ကူညီေဆာင္ရြက္တဲ့ေနရာမွာ ၀ါရွင္တန္အေျခစိုက္ NED လို႔ေခၚတဲ့ National Endowment for Democracy လည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ NED မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံအေရး ေဆာင္ရြက္ေပးေနတဲ့ ပ႐ိုဂရမ္အရာရွိ ဦးေအာင္ေမာ္ဇင္ကို ျမန္မာႏုိင္ငံအေရး NED ရဲ႕ ေဆာင္ရြက္ေပးမႈေတြကို ဆက္သြယ္ေမးျမန္းတဲ့အခါမွာေတာ့ သူက အခုလို စေျဖပါတယ္။
“တကယ္တမ္းေတာ့ NED ဆုိတာက ျမန္မာႏုိင္ငံ တခုတည္းတင္မဟုတ္ဘဲနဲ႔ ၁၉၈၄ ခုႏွစ္ကစၿပီး ျမန္မာျပည္အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံေပါင္း ၉၀ ေက်ာ္ကို ကူညီေထာက္ပံ့ေပးေနတဲ့ အစိုးရမဟုတ္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းတခုပါ။ အခု ဗမာျပည္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးလို႔ရွိရင္ေတာ့ ကူညီေထာက္ပံ့မႈေတြ ေပးေနတာက ၁၉၈၉၊ ၉၀ ခုႏွစ္ကစၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ကူညီေထာက္ပံ့မႈေတြကို ေပးေနတာပါ။ ၈၈ အေရးအခင္းၿပီးကတည္းက စၿပီးေတာ့ အကူအညီေပးေနတာပါ။ အခုဆုိလို႔ရွိရင္ေတာ့ အဲ့ဒီကစၿပီးေတာ့ ၉၀ ကတည္းကစလိုက္တာ တျဖည္းျဖည္းခ်င္း NED ရဲ႕ ေထာက္ပံ့မႈလည္း ပိုၿပီးေတာ့ မ်ားမ်ားလာၿပီးေတာ့ အခုဆုိလို႔ရွိရင္ေတာ့ အဖြဲ႔ေပါင္း ၅၀ ေက်ာ္၊ ၆၀ ေလာက္ကို က်ေနာ္တို႔ ကူညီေထာက္ပံ့မႈ ေပးေနႏုိင္ပါတယ္ခင္ဗ်။”
ေမး။ ။ သမၼတအိုဘားမား လက္ထက္ကေန စၿပီးေတာ့ေရာ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဒီမိုကေရစီ ေဖာ္ေဆာင္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ဘယ္လိုမ်ိဳး ပိုၿပီးေတာ့မွ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ တုိးခ်ဲ႕ၿပီး လုပ္ကိုင္ႏုိင္တဲ့ အေနအထား ရွိပါသလဲရွင့္။
ေျဖ။ ။ “သမၼတ အိုဘားမား လက္ထက္ဆုိတာထက္စာရင္ အခုဆုိရင္ ျမန္မာျပည္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ျဖစ္လာတဲ့ေနာက္ပိုင္းမွာ ပိုၿပီးေတာ့ ျမန္မာျပည္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ က်ေနာ္တုိ႔ေတြက အကူအညီေထာက္ပံ့မႈပံုစံ ေျပာင္းလာတာမ်ိဳး ပိုရွိပါတယ္။ ဥပမာဆုိရင္ က်ေနာ္တို႔ အရင္တုန္းကဆုိရင္ ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် သြားလို႔မရဘူး။ အခုဆုိရင္ ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် ျမန္မာျပည္ကိုသြားၿပီးေတာ့ ျမန္မာျပည္အတြင္းမွာရွိတဲ့ အဖြဲ႔အစည္း ကူညီမႈ ျပဳႏုိင္ပါတယ္ခင္ဗ်။ က်ေနာ္တို႔ ကူညီေထာက္ပံ့မႈေပးတဲ့က႑ ၅ ခုရွိပါတယ္ခင္ဗ်။ အဲ့ဒါကေတာ့ သီးျခားလြတ္လပ္တဲ့ လူမႈလူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြ ေပၚေပါက္လာဖို႔အေရး၊ ၿပီးတဲ့အခါက်ေတာ့ တုိင္းရင္းသားအေရး၊ အမ်ိဳးသမီးအေရး၊ ၿပီးတဲ့အခါက်ေတာ့ လြတ္လပ္တဲ့ သတင္းမီဒီယာေတြ ေပၚထြက္လာေရးနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ မွတ္တမ္းတင္တာ၊ ၿပီးေတာ့ ကမၻာသူ ကမၻာသားေတြသိေအာင္ ဒီျပည္တြင္းမွာသိေအာင္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို မွတ္တမ္းတင္တဲ့ ဟာေတြကို ျပန္ၿပီးေတာ့ ျမႇင့္တင္ေပးတာမ်ိဳးေပါ့ခင္ဗ်။ အဲ့ဒါမ်ိဳးေတြကို က်ေနာ္တို႔ ကူညီေထာက္ပံ့မႈ ေပးေနပါတယ္။”
NED မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံအေရး ေဆာင္ရြက္ေပးေနတဲ့ ပ႐ိုဂရမ္အရာရွိ ဦးေအာင္ေမာ္ဇင္ကို ဗြီအိုေအက ဆက္သြယ္ေမးျမန္းခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
