(Zawgyi / Unicode)
နိုင်ငံရေးပြိုင်ဘက် Joe Biden ကို စုံစမ်းစစ်ဆေးဖို့ ယူကရိန်းကို ဖိအားပေးတဲ့အပေါ် သမ္မတ Donald Trump ကို အောက်လွှတ်တော်က တရားစွဲလိုက်တာကြောင့် သူဟာ သမိုင်းမှတ်တမ်းဝင်သွားပါပြီ။ ရီပတ်ဘလစ်ကန် ထိန်းချုုပ်ထားတဲ့ အထက်လွှတ်တော်မှာ နှစ်ဆန်းပိုင်း တရားစစ်ဆေးတဲ့အခါ သမ္မတ Trump မှာ အပြစ်မရှိဘူးဆိုပြီး ဆုံးဖြတ်မယ်လို့ ခန့်မှန်းထားကြပါတယ်။ ဒါပေမယ့် တရားစွဲဆိုမှုကနေ နိုင်ငံရေး တန်ပြန်သက်ရောက်မှုဟာ ၂၀၂၀ ပြည့် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲမှာ အဓိကကျတဲ့ကိစ္စတခု ဖြစ်လာမှာပါ။ Jim Malone ရဲ့ သတင်းလွှာကို ကိုကျော်ကျော်သိန်းက တင်ပြပေးထားပါတယ်။
အကျပ်အတည်းဆိုက်တဲ့ အချိန်တိုင်းမှာ သမ္မတ Trump အနေနဲ့ သူ့ကို ထောက်ခံသူတွေရဲ့ အားပေးမှုကို အမြဲတမ်း အားကိုးအားထား ပြုနိုင်ပါတယ်။
သူ့ကို တရားစွဲဖို့ အောက်လွှတ်တော်မှာ မဲခွဲနေချိန်မှာတောင်မှ မီရှီဂန်ပြည်နယ် မဲဆွယ်ပွဲအတွင်း ဒီမိုကရက်တွေကို ထိုးနှက်ခဲ့ပါတယ်။
“ခင်ဗျားတို့ကသာ အမေရိကန်ရွေးကောက်ပွဲတွေကို နှောင့်ယှက်တာ။ ခင်ဗျားတို့ကသာ အမေရိကန် ဒီမိုကရေစီကို အန္တရာယ်ပေးတာ။ ကျနော်တို့က ဘာဆိုဘာမှ မဟုတ်တာ လုပ်မထားဘူး။ ဒါဟာ အကြောင်းပြချက် သက်သက်ပဲ။” လို့ သမ္မတ Trump က ပြောသွားတာပါ။
၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ပြန်နိုင်အောင် ယူူကရိန်းအကူအညီယူဖို့ သမ္မတက ကြိုးစားတာကို လျစ်လျူရှုမထားနိုင်တာကြောင့် သမ္မတကို တရားစွဲရတာလို့ အောက်လွှတ်တော် ဒီမိုကရက်တွေက ပြောပါတယ်။
မေရီလန်း အောက်လွှတ်တော်အမတ် Steny Hoyer က “နိုင်ငံတည်ထောင်ခဲ့သူတွေ ရည်ရွယ်သလို ကျနော်တို့ဟာ ဥပဒေစိုးမိုးတဲ့နိုင်ငံ ဖြစ်နေသေးသလား ဒါမှမဟုတ် လူတယောက်က ဥပဒေအထက်မှာ ရှိနေနိုင်တာကို ကျနော်တို့ လက်ခံမှာလားဆိုတာ ဒီတရားစွဲဆိုမှုက မေးခွန်းထုတ်တာပါပဲ။” လို့ ပြောပါတယ်။
အထက်လွှတ်တော် တရားစစ်ဆေးမှုမှာ လူများစုခေါင်းဆောင် Mitch McConnell အပါအဝင် ရီပတ်ဘလစ်ကန်တွေက သမ္မတမှာ အပြစ်မရှိဘူးဆိုပြီး ဆုံးဖြတ်ကြမှာမို့ သမ္မတအတွက် အလားအလာက အများကြီး ပိုကောင်းပါတယ်။
“ဒီအောက်လွှတ်တော်ဟာ ဒီသမ္မတအပေါ် နိုင်ငံရေးပယောဂနဲ့ လုပ်ဆောင်လိုက်တာက အနာဂတ်ထိ ပါသွားစေမယ့် ဆိုးရွားတဲ့ အစဉ်အလာတခုကို ဖန်တီးလိုက်တာပါပဲ။”
အထက်လွှတ်တော် ဒီမိုကရက်ခေါင်းဆောင် Chuck Schumer ကတော့ သမ္မတအပေါ် စွဲချက်တွေကို သူ့ပါတီအနေနဲ့ ခိုင်မာအောင် လုပ်မယ်လို့ ပြောပါတယ်။
“ဒီဖြစ်ရပ်မှာ သမ္မတအနေနဲ့ စစ်ဆေးခံရတာကနေ ရှောင်သွားနိုင်တယ်လို့ ကျနော်တို့ပြောလိုက်ရင် သူ ထပ်ခါတလဲလဲ လုပ်နေမယ်ဆိုတာ ကျနော် သံသယမရှိပါဘူး။”
ဒီတရားစွဲဆိုမှုက နောက်နှစ် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲမှာ အဓိကကိစ္စရပ်တခု ဖြစ်လာဖို့ ဒီမိုကရက်နဲ့ ရီပတ်ဘလစ်ကန်တွေ ခန့်မှန်းထားကြတယ်လို့ AP သတင်းဌာနက Juli Pace က ပြောပါတယ်။
“ဒါက ဘယ်လိုမှ မသိနိုင်သေးတဲ့ ကိစ္စပါပဲ။ ပါတီနှစ်ရပ်စလုံးက သူတို့ဘက်မှာ အသာရနိုင်တယ်လို့ ထင်ကြပါတယ်။ နောက်ကွယ်မှာကျတော့ သူတို့ ထိခိုက်နိုင်တယ်လို့ ထင်တာပါ။ ဒါပေမယ့် တရားစွဲဆိုတာဖြစ်လာပြီး အဲဒီ တရားစွဲခံရတဲ့ သမ္မတက ရွေးကောက်ပွဲ ပြန်ဝင်တာမျိုး အရင်က မရှိဖူးသေးပါဘူး။”
နိုင်ငံရေးလောကဟာ ပြီးခဲ့တဲ့လတွေအတွင်း တရားစွဲဆိုမှု ဇာတ်လမ်းရှည်ကြီးနဲ့ အချိန်ကုန်ခဲ့ကြပေမယ့် မဲဆန္ဒရှင်တွေကတော့ ခပ်လွယ်လွယ် မေ့သွားမှာပဲလို့ ဗာဂျီးနီးယား တက္ကသိုလ်က နိုင်ငံရေးကျွမ်းကျင်သူ Larry Sabato က ပြောပါတယ်။
“ဒီကိစ္စက နောက်နှစ် နိုဝင်ဘာလမှာ လူတွေထင်ထားသလောက် အရေးပါမှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဟိုးအဝေးကြီးမှာ ကျန်ခဲ့တဲ့ အတိတ်ဖြစ်ရပ်တခုအဖြစ် မြင်ကြမှာပါ။ အဲဒီနောက် တခြားအရှုပ်အထွေးတွေ၊ တခြားကိစ္စတွေ၊ ဒီမိုကရက်နဲ့ ရီပတ်ဘလစ်ကန် သမ္မတလောင်းနှစ်ယောက် စတာတွေက ရွေးကောက်ပွဲကို လွှမ်းမိုးမှာပါ။ သမ္မတကို တရားစွဲတဲ့ကိစ္စ မဟုတ်ပါဘူး။”
တရားစွဲဆိုမှုအပေါ် လူထုသဘောထားက လုံးဝကွဲပြားတယ်ဆိုတာ စစ်တမ်းတွေမှာ တွေ့ရပြီး အောက်လွှတ်တော်မှာ ရှည်လျားတဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်က အဲဒီကွဲပြားမှုကို ပြောင်းမသွားစေခဲ့ဘူးလို့ လေ့လာသူ Capri Cafaro က ပြောပါတယ်။
“တရားစွဲတဲ့ကိစ္စက လူတွေ စိတ်ပြောင်းသွားလောက်ရအောင် သိသာတဲ့ သက်ရောက်မှု တကယ်တမ်း မရှိဘူးလို့ ကျမထင်ပါတယ်။ ရှိထားပြီးသား ထောက်ခံသူတွေ ပိုခိုင်မာသွားစေတယ်လို့ပဲ ကျမယူဆပါတယ်။”
အထက်လွှတ်တော်မှာ တရားစစ်ဆေးမှုကို ဇန်နဝါရီလမှာ စလုပ်မှာပါ။ ဒါပေမယ့်လည်း တကယ့်ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ပေးမှာကတော့ နိုဝင်ဘာလမှာ မဲပေးကြမယ့် အမေရိကန် မဲဆန္ဒရှင်တွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
----------------------------------
(Unicode)
Donald Trump ကို တရားစှဲမယ့ျကိစ်စ ကနျသမ်မတရှေးကောကျပှဲအပေါျ ဘယျလိုရိုကျခတျမလဲ
နိုငျငံရေးပွိုငျဘကျ Joe Biden ကို စုံစမျးစဈဆေးဖို့ ယူကရိနျးကို ဖိအားပေးတဲ့အပေါျ သမ်မတ Donald Trump ကို အောကျလှှတျတောျက တရားစှဲလိုကျတာကွောင့ျ သူဟာ သမိုငျးမှတျတမျးဝငျသှားပါပွီ။ ရီပတျဘလဈကနျ ထိနျးခြုပျထားတဲ့ အထကျလှှတျတောျမှာ နှဈဆနျးပိုငျး တရားစဈဆေးတဲ့အခါ သမ်မတ Trump မှာ အပွဈမရှိဘူးဆိုပွီး ဆုံးဖွတျမယျလို့ ခန့ျမှနျးထားကွပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ တရားစှဲဆိုမှုကနေ နိုငျငံရေး တနျပွနျသကျရောကျမှုဟာ ၂၀၂၀ ပွည့ျ သမ်မတရှေးကောကျပှဲမှာ အဓိကကတြဲ့ကိစ်စတခု ဖွဈလာမှာပါ။ Jim Malone ရဲ့ သတငျးလှှာကို ကိုကြောျကြောျသိနျးက တငျပွပေးထားပါတယျ။
အကပြျအတညျးဆိုကျတဲ့ အခြိနျတိုငျးမှာ သမ်မတ Trump အနနေဲ့ သူ့ကို ထောကျခံသူတှရေဲ့ အားပေးမှုကို အမွဲတမျး အားကိုးအားထား ပွုနိုငျပါတယျ။
သူ့ကို တရားစှဲဖို့ အောကျလှှတျတောျ မဲခှဲနခြေိနျမှာတောငျမှ မီရှီဂနျပွညျနယျ မဲဆှယျပှဲအတှငျး ဒီမိုကရကျတှကေို ထိုးနှကျခဲ့ပါတယျ။
“ခငျဗြားတို့ကသာ အမရေိကနျရှေးကောကျပှဲတှကေို နှောင့ျယှကျတာ။ ခငျဗြားတို့ကသာ အမရေိကနျ ဒီမိုကရစေီကို အန်တရာယျပေးတာ။ ကနြောျတို့က ဘာဆိုဘာမှ မဟုတျတာ လုပျမထားဘူး။ ဒါဟာ အကွောငျးပွခကြျ သကျသကျပဲ။” လို့ သမ်မတ Trump က ပွောသှားတာပါ။
၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲမှာ ပွနျနိုငျအောငျ ယူူကရိနျးအကူအညီယူဖို့ သမ်မတက ကွိုးစားတာကို လစြျလြူရှုမထားနိုငျတာကွောင့ျ သမ်မတကို တရားစှဲရတာလို့ အောကျလှှတျတောျ ဒီမိုကရကျတှကေ ပွောပါတယျ။
မရေီလနျး အောကျလှှတျတောျအမတျ Steny Hoyer က “နိုငျငံတညျထောငျခဲ့သူတှေ ရညျရှယျသလို ကနြောျတို့ဟာ ဥပဒစေိုးမိုးတဲ့နိုငျငံ ဖွဈနသေေးသလား ဒါမှမဟုတျ လူတယောကျက ဥပဒအေထကျမှာ ရှိနနေိုငျတာကို ကနြောျတို့ လကျခံမှာလားဆိုတာ ဒီတရားစှဲဆိုမှုက မေးခှနျးထုတျတာပါပဲ။” လို့ ပွောပါတယျ။
အထကျလှှတျတောျ တရားစဈဆေးမှုမှာ လူမြားစုခေါငျးဆောငျ Mitch McConnell အပါအဝငျ ရီပတျဘလဈကနျတှကေ သမ်မတမှာ အပွဈမရှိဘူးဆိုပွီး ဆုံးဖွတျကွမှာမို့ သမ်မတအတှကျ အလားအလာက အမြားကွီး ပိုကောငျးပါတယျ။
“ဒီအောကျလှှတျတောျဟာ ဒီသမ်မတအပေါျ နိုငျငံရေးပယောဂနဲ့ လုပျဆောငျလိုကျတာက အနာဂတျထိ ပါသှားစမေယ့ျ ဆိုးရှားတဲ့ အစဉျအလာတခုကို ဖနျတီးလိုကျတာပါပဲ။”
အထကျလှှတျတောျ ဒီမိုကရကျခေါငျးဆောငျ Chuck Schumer ကတော့ သမ်မတအပေါျ စှဲခကြျတှကေို သူ့ပါတီအနနေဲ့ ခိုငျမာအောငျ လုပျမယျလို့ ပွောပါတယျ။
“ဒီဖွဈရပျမှာ သမ်မတအနနေဲ့ စဈဆေးခံရတာကနေ ရှောငျသှားနိုငျတယျလို့ ကနြောျတို့ပွောလိုကျရငျ သူ ထပျခါတလဲလဲ လုပျနမေယျဆိုတာ ကနြောျ သံသယမရှိပါဘူး။”
ဒီတရားစှဲဆိုမှုက နောကျနှဈ သမ်မတရှေးကောကျပှဲမှာ အဓိကကိစ်စရပျတခု ဖွဈလာဖို့ ဒီမိုကရကျနဲ့ ရီပတျဘလဈကနျတှေ ခန့ျမှနျးထားကွတယျလို့ AP သတငျးဌာနက Juli Pace က ပွောပါတယျ။
“ဒါက ဘယျလိုမှ မသိနိုငျသေးတဲ့ ကိစ်စပါပဲ။ ပါတီနှဈရပျစလုံးက သူတို့ဘကျမှာ အသာရနိုငျတယျလို့ ထငျကွပါတယျ။ နောကျကှယျမှာကတြော့ သူတို့ ထိခိုကျနိုငျတယျလို့ ထငျတာပါ။ ဒါပမေယ့ျ တရားစှဲဆိုတာဖွဈလာပွီး အဲဒီ တရားစှဲခံရတဲ့ သမ်မတက ရှေးကောကျပှဲ ပွနျဝငျတာမြိုး အရငျက မရှိဖူးသေးပါဘူး။”
နိုငျငံရေးလောကဟာ ပွီးခဲ့တဲ့လတှအေတှငျး တရားစှဲဆိုမှု ဇာတျလမျးရှညျကွီးနဲ့ အခြိနျကုနျခဲ့ကွပမေယ့ျ မဲဆန်ဒရှငျတှကေတော့ ခပျလှယျလှယျ မေ့သှားမှာပဲလို့ ဗာဂြီးနီးယား တက်ကသိုလျက နိုငျငံရေးကြှမျးကငြျသူ Larry Sabato က ပွောပါတယျ။
“ဒီကိစ်စက နောကျနှဈ နိုဝငျဘာလမှာ လူတှထေငျထားသလောကျ အရေးပါမှာ မဟုတျပါဘူး။ ဟိုးအဝေးကွီးမှာ ကနြျခဲ့တဲ့ အတိတျဖွဈရပျတခုအဖွဈ မွငျကွမှာပါ။ အဲဒီနောကျ တခွားအရှုပျအထှေးတှေ၊ တခွားကိစ်စတှေ၊ ဒီမိုကရကျနဲ့ ရီပတျဘလဈကနျ သမ်မတလောငျးနှဈယောကျ စတာတှကေ ရှေးကောကျပှဲကို လှှမျးမိုးမှာပါ။ သမ်မတကို တရားစှဲတဲ့ကိစ်စ မဟုတျပါဘူး။”
တရားစှဲဆိုမှုအပေါျ လူထုသဘောထားက လုံးဝကှဲပွားတယျဆိုတာ စဈတမျးတှမှော တှေ့ရပွီး အောကျလှှတျတောျမှာ ရှညျလြားတဲ့ လုပျငနျးစဉျက အဲဒီကှဲပွားမှုကို ပွောငျးမသှားစခေဲ့ဘူးလို့ လေ့လာသူ Capri Cafaro က ပွောပါတယျ။
“တရားစှဲတဲ့ကိစ်စက လူတှေ စိတျပွောငျးသှားလောကျရအောငျ သိသာတဲ့ သကျရောကျမှု တကယျတမျး မရှိဘူးလို့ ကမြထငျပါတယျ။ ရှိထားပွီးသား ထောကျခံသူတှေ ပိုခိုငျမာသှားစတေယျလို့ပဲ ကမြယူဆပါတယျ။”
အထကျလှှတျတောျမှာ တရားစဈဆေးမှုကို ဇနျနဝါရီလမှာ စလုပျမှာပါ။ ဒါပမေယ့ျလညျး တကယ့ျဆုံးဖွတျခကြျကို ပေးမှာကတော့ နိုဝငျဘာလမှာ မဲပေးကွမယ့ျ အမရေိကနျ မဲဆန်ဒရှငျတှပေဲ ဖွဈပါတယျ။
