(Zawgyi/Unicode)
အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်လ်ဒ် ထရမ့်ပ်ဟာ ရာထူးကဖယ်ရှားခံရမယ့်အရေးနဲ့ တဆင့်နီးလာပြီဖြစ်ပါတယ်။ သူ့ကိုတရားစွဲဖို့ အောက်လွှတ်တော်မှာ အတည်ပြုလိုက်ပြီဖြစ်တာကြောင့် အထက်လွှတ်တော်မှာ တရားရင်ဆိုင်ရတော့မှာပါ။ တရားစစ်ဆေးတဲ့နေရာမှာ အထက်လွှတ်တော်ရဲ့ အခန်းကဏ္ဍက ဘယ်လိုရှိပါသလဲ။ ဗွီအိုအေသတင်းထောက် Steve Redisch ရဲ့သတင်းလွှာကို ကိုကျော်ကျော်သိန်းက ပြောပြပါမယ်။
သမ္မတအပေါ် တရားစွဲမယ့် စွဲချက်တွေကို အောက်လွှတ်တော်က အတည်ပြုပြီးဖြစ်တာမို့ တရားစစ်ဆေးဖို့ရာဟာ အခြေခံ ဥပဒေအရ အထက်လွှတ်တော်ရဲ့တာဝန်ဖြစ်ပါတယ်။ သမ္မတမှာ အပြစ်ရှိတယ်လို့ ဆုံးဖြတ်ရင် ရာထူးက ဖယ်ရှားခံရမှာပါ။
အမေရိကန်သမ္မတကို တရားစွဲဆိုစစ်ဆေးတဲ့ တရားခွင်မှာ တရားရုံးချုပ် တရားသူကြီးချုပ်က သဘာပတိလုပ်ရပါတယ်။Georgetown တက္ကသိုလ် ဥပဒေဘာသာရပ် ပါမောက္ခ Susan Low Bloch က အခုလိုရှင်းပြပါတယ်။
“အဲဒီလိုမဟုတ်ရင် အထက်လွှတ်တော်မှာ ဒုတိယသမ္မတက သဘာပတိလုပ်ရမှာဖြစ်ပြီး သူ့မှာ အကျိုးစီးပွား ငြိစွန်းတာဖြစ်လာပါလိမ့်မယ်။”
အောက်လွှတ်တော်အမတ် အတော်များများက တရားခွင်မှာ House Manager လို့ခေါ်တဲ့ စွဲချရှေ့နေတွေအဖြစ် ပါဝင်ရပါမယ်။ သူတို့ရဲ့အခန်းကဏ္ဍက သမ္မတကို တရားစွဲဆိုပြီး ရာထူးကဖယ်ရှားဖို့ ခိုင်လုံအောင် တင်ပြကြရမှာဖြစ်ပါတယ်။ သမ္မတအနေနဲ့ သူ့အပေါ် စွပ်စွဲချက်တွေကို ရှေ့နေတွေနဲ့ ခုခံကာကွယ်ခွင့် ရမှာဖြစ်ပါတယ်။
အထက်လွှတ်တော်အမတ်တွေက ဂျူရီလူကြီးတွေအဖြစ် House Manager တွေ၊ သမ္မတရဲ့ရှေ့နေတွေ၊ တင်သွင်းလာတဲ့ တခြား သက်သေတွေရဲ့ ထွက်ဆိုချက်တွေကို ကြားနာရပါမယ်။ သမ္မတမှာ အပြစ်ရှိတာကြောင့် ရာထူးကဖယ်ရှားမယ်ဆိုတဲ့ ဆုံးဖြတ် ချက်ကို အထက်လွှတ်တော်အမတ် ၃ ပုံ ၂ ပုံက ထောက်ခံရပါမယ်။ပါတီစွဲကင်း မူဝါဒရေးရာစင်တာက John Fortier က အခုလိုပြောပါတယ်။
“သမ္မတကို ရာထူးကဖယ်ရှားဖို့ဆိုရင် ပါတီနှစ်ရပ်စလုံးက အမတ်အရေအတွက် အများစုက သဘောတူရပါမယ်။”
အမေရိကန်သမ္မတတဦးကို အထက်လွှတ်တော်မှာ တရားစစ်ဆေးတာ နှစ်ကြိမ်ပဲ ရှိဖူးသေးပြီး အဲဒီနှစ်ကြိမ်က သိပ်ကိုကွာခြားပါတယ်။
သမ္မတ Andrew Johnson ကို ၁၈၆၈ ခုနှစ်၊ နွေဦးရာသီမှာ စစ်ဆေးတဲ့ တရားခွင်ဟာ သီတင်း ၁၁ ပတ်ကြာပါတယ်။ သက်သေ ၄၀ ကျော်ထွက်ဆိုခဲ့ပြီး လာနားထောင်တဲ့လူ ပြည့်လျှံနေတဲ့ တရားခွင်မှာ အထက်လွှတ်တော်အမတ်တွေ မိန့်ခွန်းပြောကြပါတယ်။ စွဲချက် ၁၁ ခု တင်သွင်းခဲ့ပြီး သုံးခုပဲ မဲခွဲဆုံးဖြတ်တဲ့အဆင့် ရောက်ပါတယ်။
အထက်လွှတ်တော်အမတ် ၅၄ ယောက်မှာ အများစုက သမ္မတ Johnson ကိုအရေးယူဖို့ ထောက်ခံပေမယ့် အပြစ်ရှိတယ်ဆိုပြီး ရာထူးကဖယ်ရှားဖို့လိုအပ်တဲ့ ထောက်ခံမဲ ၃ ပုံ ၂ ပုံရဖို့ တမဲလိုခဲ့ပါတယ်။
ဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီး Vanderbilt တက္ကသိုလ်က Thomas Schwartz က အခုလိုရှင်းပြပါတယ်။
“ဒါကြောင့် ၃ ပုံ ၂ ပုံထောက်ခံမဲက တကယ့်ကို ထူးခြားပါတယ်။ အပြစ်ရှိကြောင်း အထက်လွှတ်တော်မှာ ဆုံးဖြတ်ဖို့ သိပ်များတဲ့ထောက်ခံမှု လိုပါတယ်။”
သမ္မတ Bill Clinton ကို တရားစစ်ဆေးချိန်ကတော့ အထက်လွှတ်တော်ဟာ နိုင်ငံရေးအရ ပိုပြီးကွဲပြားပါတယ်။ ရီပတ်ဘလီကန် က အများစုဖြစ်ပေမယ့် ပြန်ရွေးကောက်ခံရဖို့ ခက်ခဲတဲ့ရွေးကောက်ပွဲက ရှိနေတာပါ။
အဲဒီအချိန်က အခြေအနေကို Brookings Institution က William Galston က အခုလိုရှင်းပြပါတယ်။
“အထက်လွှတ်တော်ကို ရောက်လာတဲ့အခါ နှစ်ဘက်လုံးမှာ လေးစားသမှုနဲ့ စိတ်သဘောထားကောင်း ရှိကြပါ တယ်။ ဒါကြောင့် ရီပတ်ဘလီကန်နဲ့ ဒီမိုကရက်ပါတီ ခေါင်းဆောင်တွေ တိုင်ပင်ကြပြီး ရလဒ်ပေါ် သဘောမတူပေမယ့် ဂုဏ်သိက္ခာ ရှိ သင့်တင့်လျောက်ပတ်တဲ့ စစ်ဆေးမှုတခုပေါ် သဘောတူကြမလားလို့ ညှိကြပြီးတဲ့နောက် သဘောတူခဲ့ကြတာပါ။”
အမှားနည်းနည်းနဲ့ နှောင့်နှေးမှုမရှိ စစ်ဆေးဖို့ အထက်လွှတ်တော်အမတ်တွေ သဘောတူခဲ့ပြီး House Manager တွေနဲ့ သမ္မတ ကလင်တန်ရဲ့ ရှေ့နေတွေ လျှောက်လဲတာကိုပဲ ကြားနာခဲ့ပါတယ်။
အထက်လွှတ်တော်အမတ်တွေ မေးချင်တာကို တရားသူကြီးချုပ်ဆီကိုပဲ ပေးပို့ခွင့်ရပြီး တရားသူကြီးချုပ်က ဖတ်ပေးခဲ့ပါတယ်။
သီတင်းလေးပတ်ကြာ တရားစစ်ဆေးပြီးတဲ့နောက် သမ္မတကလင်တန်ကို အရေးယူဖို့လိုအပ်တဲ့ ထောက်ခံမဲ ၃ ပုံ ၂ ပုံ မရခဲ့ပါဘူး။
အခုတော့ သမ္မတထရမ့်ပ်ကို အရေးယူမလားဆိုတာ အထက်လွှတ်တော်မှာ စစ်ဆေးရတော့မှာပါ။ အထက်လွှတ်တော် လူများစု ခေါင်းဆောင်က တရားခွင် စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေကို သတ်မှတ်မှာဖြစ်ပါတယ်။
သမ္မတကို ရာထူးကဖယ်ရှားဖို့ အထက်လွှတ်တော်အမတ် ၁၀၀ မှာ ၆၇ ယောက်က ထောက်ခံရမှာဖြစ်ပြီး အမတ် ၅၃ ယောက် ဟာ သမ္မတထရမ့်ပ်ရဲ့ ရီပတ်ဘလီကန်ပါတီက ဖြစ်ကြပါတယ်။
.............................
သမ်မတ Trump အမှု ကနျအထကျလှှတျတောျ ဘယျလို စဈဆေးမလဲ
(Unicode)
အမရေိကနျသမ်မတ ဒေါျနယျလျဒျ ထရမ့ျပျဟာ ရာထူးကဖယျရှားခံရမယ့ျအရေးနဲ့ တဆင့ျနီးလာပွီဖွဈပါတယျ။ သူ့ကိုတရားစှဲဖို့ အောကျလှှတျတောျမှာ အတညျပွုလိုကျပွီဖွဈတာကွောင့ျ အထကျလှှတျတောျမှာ တရားရငျဆိုငျရတော့မှာပါ။ တရားစဈဆေးတဲ့နရောမှာ အထကျလှှတျတောျရဲ့ အခနျးကဏ်ဍက ဘယျလိုရှိပါသလဲ။ ဗှီအိုအသေတငျးထောကျ Steve Redisch ရဲ့သတငျးလှှာကို ကိုကြောျကြောျသိနျးက ပွောပွပါမယျ။
သမ်မတအပေါျ တရားစှဲမယ့ျ စှဲခကြျတှကေို အောကျလှှတျတောျက အတညျပွုပွီးဖွဈတာမို့ တရားစဈဆေးဖို့ရာဟာ အခွခေံ ဥပဒအေရ အထကျလှှတျတောျရဲ့တာဝနျဖွဈပါတယျ။ သမ်မတမှာ အပွဈရှိတယျလို့ ဆုံးဖွတျရငျ ရာထူးက ဖယျရှားခံရမှာပါ။
အမရေိကနျသမ်မတကို တရားစှဲဆိုစဈဆေးတဲ့ တရားခှငျမှာ တရားရုံးခြုပျ တရားသူကွီးခြုပျက သဘာပတိလုပျရပါတယျ။Georgetown တက်ကသိုလျ ဥပဒဘောသာရပျ ပါမောက်ခ Susan Low Bloch က အခုလိုရှငျးပွပါတယျ။
“အဲဒီလိုမဟုတျရငျ အထကျလှှတျတောျမှာ ဒုတိယသမ်မတက သဘာပတိလုပျရမှာဖွဈပွီး သူ့မှာ အကြိုးစီးပှား ငွိစှနျးတာဖွဈလာပါလိမ့ျမယျ။”
အောကျလှှတျတောျအမတျ အတောျမြားမြားက တရားခှငျမှာ House Manager လို့ခေါျတဲ့ စှဲခရြှေ့နတှေအေဖွဈ ပါဝငျရပါမယျ။ သူတို့ရဲ့အခနျးကဏ်ဍက သမ်မတကို တရားစှဲဆိုပွီး ရာထူးကဖယျရှားဖို့ ခိုငျလုံအောငျ တငျပွကွရမှာဖွဈပါတယျ။ သမ်မတအနနေဲ့ သူ့အပေါျ စှပျစှဲခကြျတှကေို ရှေ့နတှေနေဲ့ ခုခံကာကှယျခှင့ျ ရမှာဖွဈပါတယျ။
အထကျလှှတျတောျအမတျတှကေ ဂြူရီလူကွီးတှအေဖွဈ House Manager တှေ၊ သမ်မတရဲ့ရှေ့နတှေေ၊ တငျသှငျးလာတဲ့ တခွား သကျသတှေရေဲ့ ထှကျဆိုခကြျတှကေို ကွားနာရပါမယျ။ သမ်မတမှာ အပွဈရှိတာကွောင့ျ ရာထူးကဖယျရှားမယျဆိုတဲ့ ဆုံးဖွတျ ခကြျကို အထကျလှှတျတောျအမတျ ၃ ပုံ ၂ ပုံက ထောကျခံရပါမယျ။ပါတီစှဲကငျး မူဝါဒရေးရာစငျတာက John Fortier က အခုလိုပွောပါတယျ။
“သမ်မတကို ရာထူးကဖယျရှားဖို့ဆိုရငျ ပါတီနှဈရပျစလုံးက အမတျအရအေတှကျ အမြားစုက သဘောတူရပါမယျ။”
အမရေိကနျသမ်မတတဦးကို အထကျလှှတျတောျမှာ တရားစဈဆေးတာ နှဈကွိမျပဲ ရှိဖူးသေးပွီး အဲဒီနှဈကွိမျက သိပျကိုကှာခွားပါတယျ။
သမ်မတ Andrew Johnson ကို ၁၈၆၈ ခုနှဈ၊ နှေဦးရာသီမှာ စဈဆေးတဲ့ တရားခှငျဟာ သီတငျး ၁၁ ပတျကွာပါတယျ။ သကျသေ ၄၀ ကြောျထှကျဆိုခဲ့ပွီး လာနားထောငျတဲ့လူ ပွည့ျလြှံနတေဲ့ တရားခှငျမှာ အထကျလှှတျတောျအမတျတှေ မိန့ျခှနျးပွောကွပါတယျ။ စှဲခကြျ ၁၁ ခု တငျသှငျးခဲ့ပွီး သုံးခုပဲ မဲခှဲဆုံးဖွတျတဲ့အဆင့ျ ရောကျပါတယျ။
အထကျလှှတျတောျအမတျ ၅၄ ယောကျမှာ အမြားစုက သမ်မတ Johnson ကိုအရေးယူဖို့ ထောကျခံပမေယ့ျ အပွဈရှိတယျဆိုပွီး ရာထူးကဖယျရှားဖို့လိုအပျတဲ့ ထောကျခံမဲ ၃ ပုံ ၂ ပုံရဖို့ တမဲလိုခဲ့ပါတယျ။
ဒါနဲ့ပတျသကျပွီး Vanderbilt တက်ကသိုလျက Thomas Schwartz က အခုလိုရှငျးပွပါတယျ။
“ဒါကွောင့ျ ၃ ပုံ ၂ ပုံထောကျခံမဲက တကယ့ျကို ထူးခွားပါတယျ။ အပွဈရှိကွောငျး အထကျလှှတျတောျမှာ ဆုံးဖွတျဖို့ သိပျမြားတဲ့ထောကျခံမှု လိုပါတယျ။”
သမ်မတ Bill Clinton ကို တရားစဈဆေးခြိနျကတော့ အထကျလှှတျတောျဟာ နိုငျငံရေးအရ ပိုပွီးကှဲပွားပါတယျ။ ရီပတျဘလီကနျ က အမြားစုဖွဈပမေယ့ျ ပွနျရှေးကောကျခံရဖို့ ခကျခဲတဲ့ရှေးကောကျပှဲက ရှိနတောပါ။
အဲဒီအခြိနျက အခွအေနကေို Brookings Institution က William Galston က အခုလိုရှငျးပွပါတယျ။
“အထကျလှှတျတောျကို ရောကျလာတဲ့အခါ နှဈဘကျလုံးမှာ လေးစားသမှုနဲ့ စိတျသဘောထားကောငျး ရှိကွပါ တယျ။ ဒါကွောင့ျ ရီပတျဘလီကနျနဲ့ ဒီမိုကရကျပါတီ ခေါငျးဆောငျတှေ တိုငျပငျကွပွီး ရလဒျပေါျ သဘောမတူပမေယ့ျ ဂုဏျသိက်ခာ ရှိ သင့ျတင့ျလြောကျပတျတဲ့ စဈဆေးမှုတခုပေါျ သဘောတူကွမလားလို့ ညှိကွပွီးတဲ့နောကျ သဘောတူခဲ့ကွတာပါ။”
အမှားနညျးနညျးနဲ့ နှောင့ျနှေးမှုမရှိ စဈဆေးဖို့ အထကျလှှတျတောျအမတျတှေ သဘောတူခဲ့ပွီး House Manager တှနေဲ့ သမ်မတ ကလငျတနျရဲ့ ရှေ့နတှေေ လြှောကျလဲတာကိုပဲ ကွားနာခဲ့ပါတယျ။
အထကျလှှတျတောျအမတျတှေ မေးခငြျတာကို တရားသူကွီးခြုပျဆီကိုပဲ ပေးပို့ခှင့ျရပွီး တရားသူကွီးခြုပျက ဖတျပေးခဲ့ပါတယျ။
သီတငျးလေးပတျကွာ တရားစဈဆေးပွီးတဲ့နောကျ သမ်မတကလငျတနျကို အရေးယူဖို့လိုအပျတဲ့ ထောကျခံမဲ ၃ ပုံ ၂ ပုံ မရခဲ့ပါဘူး။
အခုတော့ သမ်မတထရမ့ျပျကို အရေးယူမလားဆိုတာ အထကျလှှတျတောျမှာ စဈဆေးရတော့မှာပါ။ အထကျလှှတျတောျ လူမြားစု ခေါငျးဆောငျက တရားခှငျ စညျးမဉြျးစညျးကမျးတှကေို သတျမှတျမှာဖွဈပါတယျ။
သမ်မတကို ရာထူးကဖယျရှားဖို့ အထကျလှှတျတောျအမတျ ၁၀၀ မှာ ၆၇ ယောကျက ထောကျခံရမှာဖွဈပွီး အမတျ ၅၃ ယောကျ ဟာ သမ်မတထရမ့ျပျရဲ့ ရီပတျဘလီကနျပါတီက ဖွဈကွပါတယျ။
