ျမန္မာႏုိင္ငံက လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြအေပၚ စုိးရိမ္ေၾကာင္း ဆုံးျဖတ္ခ်က္တရပ္ကုိ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီက မဲခဲြအတည္ျပဳလုိက္ပါတယ္။ တုိင္းရင္းသားေဒသေတြမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ဆုိးဆုိးရြားရြား ရွိေနဆဲ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကုိယ္စားလွယ္ တာ၀န္ကုိလည္း ဆက္လက္သက္တမ္းတုိးဖုိ႔ မေန႔တုန္းကပဲ ဆြစ္ဇာလန္ႏုိင္ငံ ဂ်နီဗာၿမိဳ႕က ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီမွာ ဆုံးျဖတ္လုိက္တာပါ။ အျပည့္အစုံကုိေတာ့ ကုိေအာင္လြင္ဦးက ေျပာျပေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ရခုိင္၊ ကခ်င္နဲ႔ ရွမ္းျပည္နယ္ေတြ အပါအ၀င္ တုိင္းရင္းသား ေဒသေတြမွာ လိင္ပုိင္းဆုိင္ရာ အႏုိင္က်င့္မႈေတြ အပါအ၀င္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ ဆုိးဆုိးရြားရြား က်ဴးလြန္ေနတဲ့အေပၚ အလြန္အမင္း စုိးရိမ္ေၾကာင္း ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကုိ ေထာက္ခံမဲ ၃၇ မဲ၊ ကန္႔ကြက္မဲ ၃ မဲနဲ႔ အတည္ျပဳလုိက္တာပါ။ ႏုိင္ငံ ၇ ႏုိင္ငံက မဲမေပးဘဲ ေနခဲ့တဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ထဲမွာေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ က်ဴးလြန္ေနတယ္လုိ႔ စြပ္စဲြခံထားရတဲ့ ျမန္မာလုံၿခံဳေရးတပ္ဖဲြ႔ေတြရဲ႕ လုပ္ရပ္ေတြကုိ ခ်က္ျခင္းရပ္ဆုိင္းဖုိ႔လည္း တုိက္တြန္းထားတာပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံက လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ႏုိင္ငံတကာ အသုိင္းအ၀န္းရဲ႕ စုိးရိမ္မႈေတြကုိေတာ့ ဥေရာပသမဂၢ (EU) ကုိယ္စား ႐ုိေမးနီးယားႏုိင္ငံရဲ႕ ကုလသမဂၢဆုိင္ရာ သံအမတ္ႀကီး Adrian Cosmin Vierita က ဆုံးျဖတ္ခ်က္မူၾကမ္း တင္သြင္းရာမွာ အေလးထား ေျပာဆုိသြားပါတယ္။
“ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကုိ အမ်ားဆႏၵနဲ႔ ခ်မွတ္တာဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈေတြ ရွိဖုိ႔အတြက္သာမက ႏုိင္ငံတကာ အသုိင္းအ၀န္းၾကားမွာ စုိးရိမ္စရာ ကိစၥတခုအျဖစ္ ရွိေနဆဲျဖစ္တဲ့ ႐ုိဟင္ဂ်ာေတြအပါအ၀င္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ခံရသူေတြကုိပါ အခုိင္အမာ အားေပးေထာက္ခံတဲ့ သတင္းစကားပါးရာ ေရာက္ပါတယ္။”
ရခုိင္ျပည္နယ္က ပဋိပကၡေတြေၾကာင့္ သိန္းနဲ႔ခ်ီတဲ့ ႐ုိဟင္ဂ်ာေတြ ထြက္ေျပးခုိလႈံေနၾကတဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံကလည္း ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကုိ ေထာက္ခံေၾကာင္း ေျပာဆုိခဲ့သလိုိ ဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ႏုိင္ေရး တုိးတက္မႈ မရွိေသးတာကုိလည္း အေလးထား ေျပာၾကားခဲ့တာပါ။ ႐ုိဟင္ဂ်ာဆုိတဲ့ အမည္ကုိ တရား၀င္ အသိအမွတ္ျပဳ လက္ခံမထားတဲ့ ျမန္မာအစုိးရကေတာ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ဟာ တဖက္သတ္ဆန္ၿပီး ရခုိင္ျပည္နယ္က လူတစုကုိသာ အေလးထားေနတာ ထင္ရွားေနတယ္ဆုိၿပီး ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကုိ လက္မခံႏုိင္တဲ့အေၾကာင္း ဂ်နီဗာအေျခစုိက္ ကုလသမဂၢဆုိင္ရာ ျမန္မာသံအမတ္ႀကီး ဦးေက်ာ္မုိးထြန္းက တုံ႔ျပန္ခဲ့ပါတယ္။
“မ႐ုိးသားတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ လုိသလုိေကာက္ခ်က္ဆဲြၿပီး ႏုိင္ငံေရး ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြလည္း ပါ၀င္ေနတဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္ အေထာက္အကူ ျဖစ္ႏုိင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ စစ္မွန္တဲ့ ဆႏၵရွိမယ္ဆုိရင္ ဥေရာပသမဂၢနဲ႔ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မူၾကမ္းကုိ ပူးတဲြတင္သြင္းခဲ့ၾကတဲ့ ႏုိင္ငံေတြ အေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံက ဒီမုိကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြမွာ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ အခန္းက႑ေတြကေန ပါ၀င္ႏုိင္ၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။”
ႏုိင္ငံတႏုိင္ငံ အေပၚ သီးျခားဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်မွတ္တာကုိလည္း မူအရလက္မခံႏုိင္ေၾကာင္းနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံက လက္မခံတဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ျဖစ္တာေၾကာင့္ လုိက္နာမွာ မဟုတ္ေၾကာင္းလည္း ေျပာဆုိခဲ့တာပါ။ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကုိ ကန္႔ကြက္ခဲ့တဲ့ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံက ကုလသမဂၢဆုိင္ရာ ကုိယ္စားလွယ္ Jiang Duan ကလည္း ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ရပ္တည္ခ်က္အေပၚ ေထာက္ခံေျပာဆုိသြားပါတယ္။
“ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာပုိင္ဆုိင္မႈကုိ ႏုိင္ငံတကာ အသုိင္းအ၀န္းက ေလးစားဖုိ႔ လုိအပ္သလုိ၊ လူ႔အခြင့္အေရး တုိးတက္မႈ အေျခအေနေတြကုိလည္း ဘက္ေပါင္းစုံကေန ထည့္သြင္းသုံးသပ္သင့္ပါတယ္။ ဒါမွသာ အခက္အခဲေတြနဲ႔ စိန္ေခၚမႈေတြကုိလည္း နားလည္သေဘာေပါက္ႏုိင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီ အေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိ္င္ငံရဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ တည္ၿငိမ္ေရး၊ စီးပြားေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္မႈနဲ႔ သာယာ၀ေျပာေရးအတြက္ ႀကိဳးပမ္းမႈေတြကုိ အာ႐ုံစုိက္ၿပီး အရွိန္ျမွင့္ႏုိင္ေအာင္ အားေပးသင့္ပါတယ္။”
လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီရဲ႕ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မွာေတာ့ ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္နဲ႔ ရခုိင္လက္နက္ကုိင္တပ္ဖဲြ႔ (AA) တုိ႔ၾကား တုိက္ပဲြေတြေၾကာင့္ အရပ္သားေတြ ထိခုိက္ေသဆုံးမႈေတြ၊ အုိးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးေနရတာေတြကုိလည္း ေထာက္ျပထားၿပီး ျမန္မာႏုိ္င္ငံရဲ႕ လက္ရွိအေျခအေနေတြအရ ကုလသမဂၢရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကုိယ္စားလွယ္ တာ၀န္ကုိ ဆက္လက္ သက္တမ္းတုိးဖုိ႔လည္း ဆုံးျဖတ္ခဲ့ပါတယ္။
ျမန္မာအစုိးရက ၀င္ခြင့္မေပးပဲ တားျမစ္ထားတဲ့ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကုိယ္စားလွယ္ Yanghee Lee နဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖုိ႔လည္း တုိက္တြန္းထားတာပါ။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ အေခ်အတင္ျဖစ္စရာ ၂၀၀၈ ဖဲြ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရး ေကာ္မတီတရပ္ ဖဲြ႔စည္းၿပီး ႀကိဳးပမ္းေနတာ၊ ပဋိပကၡေတြအတြင္း လိင္ပိုင္းဆုိင္ရာ အႏုိင္က်င့္ေစာ္ကားမႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ျမန္မာအစုိးရနဲ႔ ကုလသမဂၢၾကား ဆက္သြယ္ ႀကိဳးပမ္းလာတာေတြကုိေတာ့ တုိးတက္ျဖစ္ထြန္းမႈ တခ်ဳိ႕အျဖစ္နဲ႔လည္း ထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားပါတယ္။
