လူသားခ်င္းစာနာမႈဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ လက္ေထာက္ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္လည္းျဖစ္ အေရးေပၚကယ္ဆယ္ တံု႔ျပန္ေရးဆိုင္ရာ ဒုတိယ ညိႇႏိႈင္းေရးမွဴးလည္းျဖစ္တဲ့ Ursula Mueller ဟာ မေန႔ကနဲ႔ ဒီကေန႔ ႏွစ္ရက္မွာ ရခိုင္ျပည္နယ္ကို သြားေရာက္ခဲ့ၿပီး သက္ဆုိင္ရာ အစိုးရတာ၀န္ရွိသူေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုသလို ဒုကၡသည္ စခန္းတခ်ိဳ႕ကိုလည္း သြားေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ ရခိုင္လက္နက္ကုိင္အဖြဲ႔ ေအေအနဲ႔ ျမန္မာအစိုးရၾကား မၾကာေသးခင္ကတုိက္ပြဲေတြေၾကာင့္ အိုးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးရသူေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုခြင့္ရဖို႔ ၾကိဳးစားခဲ့ေပမဲ့ သူတို႔နဲ႔ေတာ့ ေတြ႔ခြင့္မရခဲ့ေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။ မစၥစ္မူလာ ရဲ႕ ရခိုင္ခရီးစဥ္အေၾကာင္း အျပည့္စံုကို မေမခက တင္ျပေပးပါမယ္။
ေမလ ၉ ရက္ေန႔ကေန ၁၅ ရက္ေန႔အထိ သီတင္းတပတ္ၾကာ ျမန္မာႏုိင္ငံကို ေရာက္ရွိေနတဲ့ လူသားခ်င္းစာနာမႈဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢလက္ေထာက္ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ အာဆူလာ မူလာ ဟာ မေန႔ကနဲ႔ ဒီကေန႔ ၂ ရက္မွာေတာ့ လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡေတြ ရွိေနတဲ့ ရခုိင္ျပည္နယ္ကို သြားေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ ျပည္နယ္အစိုးရ တာ၀န္ရွိသူေတြ၊ လူသားခ်င္းစာနာမႈ ကူညီေပးေရးအဖြဲ႔ေတြနဲ႔ ေဒသခံေတြကို ေတြ႔ဆံုခဲ့သလုိ၊ စစ္ေတြၿမိဳ႕က ဒုကၡသည္ စခန္းတခ်ိဳ႕ကိုလည္း သြားေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ၿပီးခဲ့တဲ့လပိုင္းေတြကစလုိ႔ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ ရခိုင္လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ AA တို႔ၾကားက တိုက္ပြဲေတြေၾကာင့္ အိုးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးခဲ့ၾကရတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုခြင့္ မရခဲ့ဘူးလို႔ UN OCHA ရဲ႕ ျမန္မာျပည္ ဌာေန လူထုဆက္သြယ္ေရးႏွင့္ ျပန္ၾကားေရးအရာရွိ နန္စီမက္နယ္လီက ေျပာပါတယ္။
“သူ႔ခရီးစဥ္ရဲ႕ အဓိက ရည္ရြယ္ခ်က္ထဲက တခုက ရခိုင္တပ္မေတာ္ AA နဲ႔ ျမန္မာအစိုးရ တပ္မေတာ္အၾကား မၾကာေသးခင္က ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ တိုက္ပြဲေတြေၾကာင့္ အုိးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးေနရသူေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုခြင့္ရဖို႔ပါ။ ဒါေပမဲ့ အဲ့ဒီလိုေနရာေတြကို သြားေရာက္ခြင့္မရခဲ့ပါဘူး။ အစိုးရက က်မတို႔ကို အေၾကာင္းျပန္တာကေတာ့ လံုၿခံဳေရးအရ စိုးရိမ္ရတဲ့အတြက္လို႔ ေျပာပါတယ္။”
သူမ ခရီးစဥ္ဟာ လူသားခ်င္းစာနာမႈ အကူအညီေတြနဲ႔ ပဋိပကၡေတြ အေျခအေနေတြအတြက္ ေျဖရွင္းႏုိင္မယ့္ နည္းလမ္းေတြကို ရွာေဖြသြားဖို႔ ရည္ရြယ္ထားတဲ့ ခရီးစဥ္တခုျဖစ္တယ္လို႔ သူမရဲ႔ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူကဆိုပါတယ္။ ဒုကၡသည္ေတြအတြက္ လႈပ္ရွားသြားလာခြင့္ ခက္ခဲတာနဲ႔ ပညာေရးဆိုင္ရာ အခက္အခဲ နည္းပါးမႈေတြနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔လည္း အထူးစိုးရိမ္တဲ့အေၾကာင္းလည္း ေျပာခြင့္ရက ေျပာပါတယ္။
“ရခိုင္ျပည္နယ္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ အဓိက စိုးရိမ္ခ်က္ေတြထဲမွာ တခုက လြတ္လပ္စြာ လႈပ္ရွားသြားလာခြင့္ပါ။ ဒီမွာက လြတ္လပ္စြာ သြားလာခြင့္၊ အလုပ္လုပ္ကိုင္ခြင့္ ကန္႔သတ္ခံရတာရွိသလုိ ေစ်းသြားဖို႔ေတာင္ မလြယ္တာေတြ ရွိေနပါတယ္။ အေရးေပၚ က်န္းမာေရး ေစာက္ေရွာက္မႈ ခံယူဖုိ႔ လိုအပ္တဲ့ အခ်ိန္မ်ိဳးမွာေတာ့ သြားဖို႔ခက္ခဲေနတာေတြ ရွိပါတယ္။ လံုၿခံဳေရးအရ သြားလာခြင့္မရတာအျပင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးတဲ့အတြက္ ေဆး၀ါးေစာင့္ေရွာက္မႈ မရတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။
ပညာေရးနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔လည္း ဒုကၡသည္ စခန္းအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ အခြင့္အလမ္း မရွိသေလာက္ပါပဲ။ မူလတန္းေက်ာင္းတခ်ိဳ႕ ရွိေပမဲ့ ေရွ႕ဆက္ ပညာသင္ၾကားခြင့္ မရၾကပါဘူး။ တခ်ိဳ႕ဆိုရင္ အသက္ ၁၀ ႏွစ္ေရာက္တဲ့အထိ ပညာသင္ၾကားခြင့္ မရၾကပါဘူး။ ဆိုေတာ့ သူတို႔ေတြဆိုရင္ အလုပ္အကိုင္မရွိ အနာဂတ္ ေပ်ာက္ၾကရပါတယ္။ ျမန္မာစာ သင္ၾကားခြင့္မရ၊ ပညာသင္ယူခြင့္မရတဲ့အခါက်ေတာ့ ကြဲျပားမႈေတြ၊ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈေတြလည္း ပိုၿပီးေတာ့ မ်ားလာပါတယ္။”
အခု ရခိုင္ခရီးစဥ္အၿပီး ေနျပည္ေတာ္မွာေတာ့ မစၥစ္ မူလာအေနနဲ႔ ျမန္မာအစိုးရ ထိပ္အပိုင္း တာဝန္ရွိသူေတြေရာ၊ အကူအညီေပးေရးအဖြဲ႔ ေတြနဲ႔ပါ ေတြ႔ဆံုသြားဖို႔လည္း ရွိတယ္လို႔လည္း ေျပာခြင့္ရက ေျပာပါတယ္။
ကုလသမဂၢလူသားခ်င္းစာနာမႈဆိုင္ရာညွိႏႈိင္းေရး႐ံုး UNOCHA အေနန႔ဲ လတ္တေလာ ရခိုင္ေဒသမွာျဖစ္ပြားေနတဲ့ ပဋိပကၡေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အထူးေစာင့္ၾကည့္ ေလ႔လာေနတာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ UNOCHA အေနနဲ႔ ၂၀၁၈မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံ လူသားခ်င္းစာနာမႈဆိုင္ရာ တံု႔ျပန္ေရးစီမံကိန္းအတြက္ ရခိုင္၊ ကခ်င္၊ ကရင္နဲ႔ ရွမ္းမွာရွိတဲ့ လူဦးေရ ၈သိန္းေက်ာ္အတြက္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁၈၃ သန္းကိုလည္း ေတာင္းခံခဲ့ပါတယ္။
ရခိုင္ျပည္နယ္စစ္ေတြၿမိဳ႕နယ္၊ ဒါးပိုင္ေက်းရြာရိွ ေရာ္ဘာၿခံ ဒုကၡသည္ကယ္ဆယ္ေရးစခန္း သြားေရာက္ေလ့လာခဲ့တာမွာ စခန္းမွာေနထိုင္တဲ့ ၇ႏွစ္တာ ကာလအတြင္း အခက္အခဲေတြကိုလြတ္ လြတ္လပ္လပ္ တင္ျပႏိုင္ခဲ့တယ္လို႔ ဆိုလာသူကေတာ့ စခန္းတာဝန္ခံ ဦးသိန္းေမာင္ပါ။
“က်ေနာ္တို႔တင္ျပတာပဲ ရွိပါတယ္။ ဘယ္လိုေတြလုပ္ေပးႏိုင္တယ္ဆိုတာကို မေျပာပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔ေျပာတာေတြကို မွတ္သြားတာဘဲရွိပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ေခတၱခဏဆိုၿပီး ၇ႏွစ္ ေနၿပီးၿပီ။ ႀကံဳေနရတဲ့ဒုကၡသုခေတြကိုတင္ျပတယ္။ နည္းေပါင္းစံုတင္ျပတယ္။ အဲမွာ အဓိကကေတာ့ လမ္း ပန္းဆက္သြယ္ေရးကိစၥ ခက္ခဲတာ ေျပာျဖစ္ပါတယ္။”
လူသားခ်င္းစာနာမႈဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ လက္ေထာက္ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္လည္းျဖစ္၊ အေရးေပၚကယ္ဆယ္ တံု႔ျပန္ေရးဆိုင္ရာ ဒုတိယ ညိႇႏိႈင္းေရးမွဴးလည္းျဖစ္တဲ့ အာရ္ဆူလာမူလာဟာ မၾကာခင္ လပိုင္းကပဲ ကုလ အၿမဲတမ္း ကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ စီမံခန္႔ခြဲမႈဆိုင္ရာ အၿမဲတမ္းအတြင္းဝန္ ေကာ္မတီကက်င္းပတဲ့ ထိပ္သီး အစည္းအေဝးကို တက္ေရာက္ခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ေရာက္ရွိလာတာျဖစ္ပါတယ္။
ခရီးစဥ္အတြင္း ပဋိပကၡေတြ ရွိေနတဲ့ ကခ်င္ျပည္နယ္နဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္ေတြကို သြားေရာက္ခဲ့သလို အဲ့ဒီမွာရွိတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုခဲ့တာပါ။ ဒါဟာသူ႔ရဲ႕ ဒုတိယေျမာက္ ျမန္မာျပည္ခရီးစဥ္ ျဖစ္ၿပီး ၂၀၁၈ ဧၿပီလ ပထမ ခရီးစဥ္တုန္းကလည္း ကခ်င္ျပည္နယ္၊ ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕ မိုင္းနား KBC စစ္ေရွာင္စခန္း ကိုသြားခဲ့ၿပီး ေဒသတြင္းက ျပႆနာေတြကို ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္ရွင္။
