စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး ကသာခရိုင် ကောလင်းဝန်းသို၊ ပင်လည်ဘူး၊ ဗန်းမောက်ဒေသမှာ ကြေးနီနဲ့ ဆက်စပ်သတ္တု ရှာဖွေဖို့ တရုတ်-မြန်မာ ဖက်စပ်ကုမ္ပဏီကို လုပ်ခွင့်ပေးတဲ့ကိစ္စဟာ အတော်လေး လူသိများနေပါတယ်။ သတင်းထွက်လာတဲ့ ၂၀၁၆ မှာ စိတ်ဝင်စားမှု နည်းပါးပေမယ့် အတည်ပြုလိုက်တဲ့ ၂၀၁၉ နဲ့ ၂၀၂၀ နှစ်တွေမှာ အငြင်းပွားစရာ ဖြစ်လာပါတယ်။ Australia အခြေစိုက် တရုတ်ပိုင် PanAust ကုမ္ပဏီနဲ့ ပြည်တွင်းကုမ္ပဏီ MERG--Myanmar Energy Resources Group တို့ ဖက်စပ်လုပ်ထားတဲ့ ဝန်းသိုရီဆိုစ် ကုမ္ပဏီတို့ကို လုပ်ပိုင်ခွင့် ချပေးတာပါပဲ။ ဒီကုမ္ပဏီကို တရုတ်က (၉၀)% MEGR က (၁၀)% ပိုင်ပါတယ်။
လွန်ခဲ့တဲ့ (၆) လလောက်က လုပ်ခွင့်ပေးထားတဲ့ ဝန်းသိုအမှတ် (၃) လုပ်ကွက်ဟာ အကြီးဆုံးဖြစ်ပြီး ဗန်းမောက်၊ ဝန်းသိုနဲ့ ပင်းလည်ဘူးမြို့နယ်က နေရာအတော်များများ ပါဝင်နေပါတယ်။ စီမံကိန်းအကျယ်အဝန်းဟာ ၇၇၅ စတုရမ်းမီတာ ဖြစ်တာမို့ မြေဧက (၂) သိန်းနီးပါး ရှိပါတယ်။ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ကာကွယ်ရေး (၁၆၃) မျက်နှာ အစီရင်ခံစာကို လွန်ခဲ့တဲ့ မေလက ဝန်းသိုရီဆို့စ်ကုမ္ပဏီက ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ ဓါတ်သတ္တု ရှာဖွေတဲ့ စူးစမ်းလေ့လာမှုမှာ အန္တရာယ်မရှိကြောင်း ဖော်ပြတဲ့ အစီရင်ခံစာ ဖြစ်ပါတယ်။
စူးစမ်းရှာဖွေရေးမှာ အဓိကကျတဲ့ လွန်တွင်း တူးဖော်ရေးစခန်းကို ဗန်းမောက်မြို့နယ် မံစီကျေးရွာမှာ တည်ဆောက်ထားပါတယ်။ ဘူမီဗေဒဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းတွေကို တဆင့်ပြီးတဆင့် နှစ်နဲ့ချီပြီး လုပ်ရမှာမို့ လေ့လာရေးကာလအမျိုးမျိုး ရှိနိုင်ပေမယ့် ယေဘုယျအားဖြင့် (၁၀) နှစ်ကနေ (၁၅) နှစ်အထိ ကြာလေ့ရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့နှစ် စက်တင်ဘာလမှာ လွန်တွင်းတူးဧရီယာ (၃) နေရာကို စောင့်ကြည့်စစ်ဆေးပြီး ဓါတ်သတ္တုနမူနာအားလုံး ဟောင်ကောင်ဓါတ်ခွဲခန်းကို ပို့လိုက်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ နမူနာယူတဲ့ နေရာအားလုံးမှာ သံဓါတ်မြင့်မားတာ တွေ့ရပါတယ်။ ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲစာရင်းကိုလည်း ကောက်ယူနိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ စိမံကိန်းဧရိယာအတွင်း သစ်မင်မျိုးစိတ် (၁၀၆) မျိုး တွေ့ရပါတယ်။ တိရိစ္ဆာန်မျိုးစိတ် စာရင်းကိုလည်း ပြုစုနိုင်တယ်လို့ အစီရင်ခံစာမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ သယံဇာတ ရှာဖွေထုတ်ယူမှုဟာ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် အနည်းနဲ့အများ ပျက်စီးတတ်ပါတယ်။
ဝန်းသိုစီမံကိန်းဧရိယာဟာ ကျယ်ဝန်းတာကြောင့် ချပ်သင်းတောရိုင်းတိရိစ္ဆာန် ဘေးမဲ့တောနဲ့ (၁၃) မိုင်လောက်ပဲ ကွာဝေးပါတယ်။ မဟာမြိုင် ဘေးမဲ့တောနဲ့ကတော့ မိုင် (၅၀) ကျော် ကွာဝေးပါတယ်။ စီမံကိန်းအကောင်အထည် ဖော်တာကို သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိခိုက်မှု ရှိမရှိ သုံးလတကြိမ် စစ်ဆေးမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒေသခံတွေရဲ့ မကျေနပ်မှုနဲ့ နစ်နာမှုတွေကိုလည်း တိုင်ကြားဖို့အတွက် ဝန်းသိုရီဆို့စ် ကုမ္ပဏီက လျှောက်လွှာပုံစံတွေ ထုတ်ပေးတယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။ ထိခိုက်နစ်နာသူတွေ သဘောတူတဲ့အထိ ကုမ္ပဏီက ဖြေရှင်းပေးမယ်လို့ ဖော်ပြပါတယ်။ ဘေးအန္တရာယ် ကင်းရှင်းရေး၊ မတော်မဆ ထိခိုက်မှုကာကွယ်ရေးနဲ့ ကျန်းမာရေးအတွက် ဝန်းသိုရီဆို့စ်ကုမ္ပဏီက သင်တန်းတွေ ပေးမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ ဝန်းသိုရီဆို့စ်ကုမ္ပဏီကို မြေဧက (၂) သိန်းနီးပါးမှာ သတ္တုရှာဖွေခွင့်ပေးထားတာဟာ ဒေသခံ ရှမ်းနီတိုင်းရင်းသားတွေရဲ့ စားဝတ်နေရေးကို ထိခိုက်စေတယ်လို့ ရှမ်းတိုင်းရင်းသား လုပ်ငန်းရှင်များအသင်းက ကြေညာတာကို ဇွန်လ (၈) ရက်နေ့ထုတ်၊ Eleven သတင်းမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဒေသခံပြည်သူတွေကတော့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိခိုက်မှု၊ အသက်မွေးဝမ်းကြောင်း ထိခိုက်မှု၊ လျော်ကြေးကိစ္စ၊ ပြန်လည်နေရာချထားရေးကိစ္စ စတာတွေကို စိုးရိမ်ပူပန်နေကြပါတယ်။ ဝန်းသိုရီဆို့စ်ကုမ္ပဏီက စမ်းသပ်တိုင်တာပြီး ဖြစ်မြောက်နိုင်စွမ်း လေ့လာနေတဲ့ဒေသမှာ တနိုင်တပိုင် ရွှေတူးဖော်တဲ့ နေရာအများအပြား ပါဝင်နေတယ်လို့ ဇွန်လထုတ် မုံရွာဂဇတ်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ စစ်ကိုင်းတိုင်းမှာ မူးယစ်ဆေးဝါး အများဆုံး ဖမ်းဆီးရမိတဲ့ ဒေသလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လာအိုနိုင်ငံမှာ ဒီ စီမံကိန်းမျိုးကြောင့် ဒေသခံတွေ အလုပ်အကိုင်ရတာလည်းရှိကြောင်း ပင်လည်ဘူးအမတ် ဦးသန်းလှိုင် ပြောတာကို မုံရွာဂဇတ်မှာ ဖော်ပြပါတယ်။
ဝန်းသိုမြို့နယ်ကို ရွှေထွက်တဲ့ဒေသအဖြစ် လူသိများပေမယ့် ဝန်းသိုရီဆို့စ်ကုမ္ပဏီ စီမံချက်ကိုတော့ ကြေးနီနဲ့ ဆက်စပ်သတ္တု ရှာဖွေရေးလို့သာ အမည်ပေးထားပါတယ်။ ရွှေကိုချန်လှပ်ထားပါတယ်။ ဝန်းသိုရီဆို့စ်ရဲ့ မိခင်ကုမ္ပဏီဖြစ်တဲ့ တရုတ်ပိုင် PanAust ကုမ္ပဏီဟာ လာအိုနိုင်ငံမှာလည်း အလားတူစီမံကိန်း အကောင်အထည် ဖော်နေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကြေးနီနဲ့ ရွှေထုတ်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းလို့ အတိအလင်း ကြေညာထားပါတယ်။ လာအိုကဖုခန်း (Phu Kham) စီမံချက်ကို PanAust က (၉၀)% လာအိုက (၁၀)% ပိုင်ပါတယ်။ ၂၀၁၉ က ကြေးတန်ချိန် (၁၄၄၅၇) ရွှေအောင်စ (၁၁၇၈၇) နဲ့ ငွေအောင်စ (၇၄၆၀၇) ထုတ်လုပ်နိုင်ပါတယ်။
ဝန်းသိုစီမံကိန်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဒေသခံတွေ စနိုးစနောင့် ဖြစ်နေတာကို ပြေပျောက်စေဖို့အတွက် စစ်ကိုင်းတိုင်း လွှတ်တော်အမတ်အချို့ကို လာအိုနိုင်ငံသို့ ခေါ်ယူပြီး PanAust ကုမ္ပဏီရဲ့ သတ္တုထုတ်လုပ်ရေးစီမံကိန်းကို ၂၀၁၈ က ပြသပါတယ်။ လာအိုနိုင်ငံ လေ့လာချက်အရ အစိုးရက အသေအချာ ကြပ်မတ်နိုင်ရင် ဒေသခံလူထု အကျိုးခံစားနိုင်တယ်လို့ လွှတ်တော်အမတ် ဦးသန်းလှိုင်က ဆိုပါတယ်။ ဒေသခံတွေ တနိုင်တပိုင် ရွှေရှာဖွေတာကို ပိတ်လိုက်ရင်တော့ မူးယစ်ဆေးလုပ်ငန်း ကြီးထွားလာနိုင်တယ်လို့ လာအိုလေ့လာရေးခရီးသွားခဲ့သူ အမတ်ဦးဝင်းရွှေ ပြောတာကိ မုံရွာဂဇတ်က သတင်းပေးပို့ထားပါတယ်။
===Unicode==
စဈကိုငျးတိုငျးဒသေကွီး ကသာခရိုငျ ကောလငျးဝနျးသို၊ ပငျလညျဘူး၊ ဗနျးမောကျဒသေမှာ ကွေးနီနဲ့ ဆကျစပျသတ်တု ရှာဖှဖေို့ တရုတျ-မွနျမာ ဖကျစပျကုမ်ပဏီကို လုပျခှင့ျပေးတဲ့ကိစ်စဟာ အတောျလေး လူသိမြားနပေါတယျ။ သတငျးထှကျလာတဲ့ ၂၀၁၆ မှာ စိတျဝငျစားမှု နညျးပါးပမေယ့ျ အတညျပွုလိုကျတဲ့ ၂၀၁၉ နဲ့ ၂၀၂၀ နှဈတှမှော အငွငျးပှားစရာ ဖွဈလာပါတယျ။ Australia အခွစေိုကျ တရုတျပိုငျ PanAust ကုမ်ပဏီနဲ့ ပွညျတှငျးကုမ်ပဏီ MERG--Myanmar Energy Resources Group တို့ ဖကျစပျလုပျထားတဲ့ ဝနျးသိုရီဆိုဈ ကုမ်ပဏီတို့ကို လုပျပိုငျခှင့ျ ခပြေးတာပါပဲ။ ဒီကုမ်ပဏီကို တရုတျက (၉၀)% MEGR က (၁၀)% ပိုငျပါတယျ။
လှနျခဲ့တဲ့ (၆) လလောကျက လုပျခှင့ျပေးထားတဲ့ ဝနျးသိုအမှတျ (၃) လုပျကှကျဟာ အကွီးဆုံးဖွဈပွီး ဗနျးမောကျ၊ ဝနျးသိုနဲ့ ပငျးလညျဘူးမွို့နယျက နရောအတောျမြားမြား ပါဝငျနပေါတယျ။ စီမံကိနျးအကယြျအဝနျးဟာ ၇၇၅ စတုရမျးမီတာ ဖွဈတာမို့ မွေဧက (၂) သိနျးနီးပါး ရှိပါတယျ။ သဘာဝပတျဝနျးကငြျ ကာကှယျရေး (၁၆၃) မကြျနှာ အစီရငျခံစာကို လှနျခဲ့တဲ့ မလေက ဝနျးသိုရီဆို့ဈကုမ်ပဏီက ထုတျပွနျထားပါတယျ။ ဓါတျသတ်တု ရှာဖှတေဲ့ စူးစမျးလေ့လာမှုမှာ အန်တရာယျမရှိကွောငျး ဖောျပွတဲ့ အစီရငျခံစာ ဖွဈပါတယျ။
စူးစမျးရှာဖှရေေးမှာ အဓိကကတြဲ့ လှနျတှငျး တူးဖောျရေးစခနျးကို ဗနျးမောကျမွို့နယျ မံစီကြေးရှာမှာ တညျဆောကျထားပါတယျ။ ဘူမီဗဒေဆိုငျရာ လုပျငနျးတှကေို တဆင့ျပွီးတဆင့ျ နှဈနဲ့ခြီပွီး လုပျရမှာမို့ လေ့လာရေးကာလအမြိုးမြိုး ရှိနိုငျပမေယ့ျ ယဘေုယအြားဖွင့ျ (၁၀) နှဈကနေ (၁၅) နှဈအထိ ကွာလေ့ရှိတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ လှနျခဲ့တဲ့နှဈ စကျတငျဘာလမှာ လှနျတှငျးတူးဧရီယာ (၃) နရောကို စောင့ျကွည့ျစဈဆေးပွီး ဓါတျသတ်တုနမူနာအားလုံး ဟောငျကောငျဓါတျခှဲခနျးကို ပို့လိုကျတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ နမူနာယူတဲ့ နရောအားလုံးမှာ သံဓါတျမွင့ျမားတာ တှေ့ရပါတယျ။ ဇီဝမြိုးစုံမြိုးကှဲစာရငျးကိုလညျး ကောကျယူနိုငျတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ စိမံကိနျးဧရိယာအတှငျး သဈမငျမြိုးစိတျ (၁၀၆) မြိုး တှေ့ရပါတယျ။ တိရိစ်ဆာနျမြိုးစိတျ စာရငျးကိုလညျး ပွုစုနိုငျတယျလို့ အစီရငျခံစာမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။ သယံဇာတ ရှာဖှထေုတျယူမှုဟာ သဘာဝပတျဝနျးကငြျ အနညျးနဲ့အမြား ပကြျစီးတတျပါတယျ။
ဝနျးသိုစီမံကိနျးဧရိယာဟာ ကယြျဝနျးတာကွောင့ျ ခပြျသငျးတောရိုငျးတိရိစ်ဆာနျ ဘေးမဲ့တောနဲ့ (၁၃) မိုငျလောကျပဲ ကှာဝေးပါတယျ။ မဟာမွိုငျ ဘေးမဲ့တောနဲ့ကတော့ မိုငျ (၅၀) ကြောျ ကှာဝေးပါတယျ။ စီမံကိနျးအကောငျအထညျ ဖောျတာကို သဘာဝပတျဝနျးကငြျ ထိခိုကျမှု ရှိမရှိ သုံးလတကွိမျ စဈဆေးမယျလို့ ဆိုပါတယျ။ ဒသေခံတှရေဲ့ မကြနေပျမှုနဲ့ နဈနာမှုတှကေိုလညျး တိုငျကွားဖို့အတှကျ ဝနျးသိုရီဆို့ဈ ကုမ်ပဏီက လြှောကျလှှာပုံစံတှေ ထုတျပေးတယျလို့လညျး ဆိုပါတယျ။ ထိခိုကျနဈနာသူတှေ သဘောတူတဲ့အထိ ကုမ်ပဏီက ဖွရှေငျးပေးမယျလို့ ဖောျပွပါတယျ။ ဘေးအန်တရာယျ ကငျးရှငျးရေး၊ မတောျမဆ ထိခိုကျမှုကာကှယျရေးနဲ့ ကနြျးမာရေးအတှကျ ဝနျးသိုရီဆို့ဈကုမ်ပဏီက သငျတနျးတှေ ပေးမယျလို့ ဆိုပါတယျ။
ဒါပမေဲ့ ဝနျးသိုရီဆို့ဈကုမ်ပဏီကို မွေဧက (၂) သိနျးနီးပါးမှာ သတ်တုရှာဖှခှေင့ျပေးထားတာဟာ ဒသေခံ ရှမျးနီတိုငျးရငျးသားတှရေဲ့ စားဝတျနရေေးကို ထိခိုကျစတေယျလို့ ရှမျးတိုငျးရငျးသား လုပျငနျးရှငျမြားအသငျးက ကွညောတာကို ဇှနျလ (၈) ရကျနေ့ထုတျ၊ Eleven သတငျးမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။ ဒသေခံပွညျသူတှကေတော့ သဘာဝပတျဝနျးကငြျ ထိခိုကျမှု၊ အသကျမှေးဝမျးကွောငျး ထိခိုကျမှု၊ လြောျကွေးကိစ်စ၊ ပွနျလညျနရောခထြားရေးကိစ်စ စတာတှကေို စိုးရိမျပူပနျနကွေပါတယျ။ ဝနျးသိုရီဆို့ဈကုမ်ပဏီက စမျးသပျတိုငျတာပွီး ဖွဈမွောကျနိုငျစှမျး လေ့လာနတေဲ့ဒသေမှာ တနိုငျတပိုငျ ရှှတေူးဖောျတဲ့ နရောအမြားအပွား ပါဝငျနတေယျလို့ ဇှနျလထုတျ မုံရှာဂဇတျမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။ စဈကိုငျးတိုငျးမှာ မူးယဈဆေးဝါး အမြားဆုံး ဖမျးဆီးရမိတဲ့ ဒသေလညျး ဖွဈပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ လာအိုနိုငျငံမှာ ဒီ စီမံကိနျးမြိုးကွောင့ျ ဒသေခံတှေ အလုပျအကိုငျရတာလညျးရှိကွောငျး ပငျလညျဘူးအမတျ ဦးသနျးလှိုငျ ပွောတာကို မုံရှာဂဇတျမှာ ဖောျပွပါတယျ။
ဝနျးသိုမွို့နယျကို ရှှထှေကျတဲ့ဒသေအဖွဈ လူသိမြားပမေယ့ျ ဝနျးသိုရီဆို့ဈကုမ်ပဏီ စီမံခကြျကိုတော့ ကွေးနီနဲ့ ဆကျစပျသတ်တု ရှာဖှရေေးလို့သာ အမညျပေးထားပါတယျ။ ရှှကေိုခနြျလှပျထားပါတယျ။ ဝနျးသိုရီဆို့ဈရဲ့ မိခငျကုမ်ပဏီဖွဈတဲ့ တရုတျပိုငျ PanAust ကုမ်ပဏီဟာ လာအိုနိုငျငံမှာလညျး အလားတူစီမံကိနျး အကောငျအထညျ ဖောျနပေါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ကွေးနီနဲ့ ရှှထေုတျလုပျရေးလုပျငနျးလို့ အတိအလငျး ကွညောထားပါတယျ။ လာအိုကဖုခနျး (Phu Kham) စီမံခကြျကို PanAust က (၉၀)% လာအိုက (၁၀)% ပိုငျပါတယျ။ ၂၀၁၉ က ကွေးတနျခြိနျ (၁၄၄၅၇) ရှှအေောငျစ (၁၁၇၈၇) နဲ့ ငှအေောငျစ (၇၄၆၀၇) ထုတျလုပျနိုငျပါတယျ။
ဝနျးသိုစီမံကိနျးနဲ့ ပတျသကျပွီး ဒသေခံတှေ စနိုးစနောင့ျ ဖွဈနတောကို ပွပြေောကျစဖေို့အတှကျ စဈကိုငျးတိုငျး လှှတျတောျအမတျအခြို့ကို လာအိုနိုငျငံသို့ ခေါျယူပွီး PanAust ကုမ်ပဏီရဲ့ သတ်တုထုတျလုပျရေးစီမံကိနျးကို ၂၀၁၈ က ပွသပါတယျ။ လာအိုနိုငျငံ လေ့လာခကြျအရ အစိုးရက အသအေခြာ ကွပျမတျနိုငျရငျ ဒသေခံလူထု အကြိုးခံစားနိုငျတယျလို့ လှှတျတောျအမတျ ဦးသနျးလှိုငျက ဆိုပါတယျ။ ဒသေခံတှေ တနိုငျတပိုငျ ရှှရှောဖှတောကို ပိတျလိုကျရငျတော့ မူးယဈဆေးလုပျငနျး ကွီးထှားလာနိုငျတယျလို့ လာအိုလေ့လာရေးခရီးသှားခဲ့သူ အမတျဦးဝငျးရှှေ ပွောတာကိ မုံရှာဂဇတျက သတငျးပေးပို့ထားပါတယျ။
