ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ ကော့ဇ်ဘဇားမှာ ဒီသီတင်းပတ်အတွင်း မိုးသည်းထန်ပြီး ပိုင်ဆိုင်မှုတွေအားလုံး ရေထဲမျောပါ ဆုံးရှုံးခဲ့ရတဲ့ ထောင်နဲ့ချီတဲ့ ရိုဟင်ဂျာတွေကို ကူညီ ထောက်ပံ့ဖို့အတွက် ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာအဖွဲ့ WFP က ဒီနှစ်အတွင်း အကြီးမားဆုံး ကယ်ဆယ်ရေးအစီအစဉ်ကို စတင်လိုက်ပါတယ်။ ဂျီနီဗာကနေ Lisa Schlein သတင်းပေးပို့ထားတာကို မသိင်္ဂီထိုက်က တင်ပြထားပါတယ်။
မိုးသည်းထန်တာကြောင့် ဒုက္ခသည်စခန်းတွေတွင်းမှာ အပျက်အစီးတွေ ရှိခဲ့ပြီး ပိုင်ဆိုင်မှုအားလုံး ရေထဲမျောပါ ဆုံးရှုံးခဲ့ရတဲ့ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည် ၁၆,၀၀၀ အတွက် ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာအဖွဲ့ WFP က ၂၄ နာရီအတွင်း စာနပ်ရိက္ခာ ထောက်ပံ့ခဲ့ပါတယ်။ ရေကြီးမှုကြောင့် နေရပ်စွန့်ခွာ ပြောင်းရွှေ့ရတဲ့ ဒေသခံပြည်သူ ၈၀၀ ကျော်ကိုလည်း စားနပ်ရိက္ခာ ထောက်ပံ့ခဲ့ကြောင်း WFP က ပြောဆိုထားပါတယ်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံမှာ အောက်တိုဘာလအထိ ကြာမြင့်တဲ့ မုတ်သုံရာသီအတွင်း ရေကြီးလေ့ရှိတဲ့ အနိမ့်ပိုင်းနိုင်ငံ ဖြစ်ပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ သီတင်းပတ်တုန်းက မိုးရွာသွန်းမှုမှာတော့ မိုးရေချိန် အလွန်အကျွံများခဲ့ပြီး အပျက်အစီးတွေလည်း များခဲ့တာပါ။ ဒုက္ခသည်စခန်းတွေတွင်းမှာ ကြိုးစားပမ်းစား ရှာဖွေထားရတဲ့ မဖြစ်စလောက် ပိုင်ဆိုင်မှုလေးတွေ ဆုံးရှုံးရတဲ့ မိသားစုတွေရဲ့ ဝမ်းနည်းစရာ အခြေအနေကို ကိုယ်တိုင်တွေ့ကြုံရတဲ့ WFP ဝန်ထမ်းတဦးရဲ့ တင်ပြချက်ကို WFP ပြောခွင့်ရ Herve Verhoosel က ဗွီအိုအေကို ပြောပြပါတယ်။
“မိုးသည်းထန်ပြီး ရေစီးကြမ်းတာကြောင့် အိပ်ယာအဖြစ်သုံးတဲ့ အခင်းတွေရော၊ အိုးခွက်တွေရော အိမ်ထဲမှာရှိသမျှ အားလုံး မျောပါသွားခဲ့ပြီး မိသားစုတွေမှာ ရှိသမျှ ဆုံးရှုံးကုန်ကြပါတယ်။ အကုန်လုံးနီးပါး ဆုံးရှုံးကုန်တာပါ။ ချက်ပြုတ်စရာလည်း မရှိပါဘူး။ အိပ်စရာလည်း မရှိပါဘူး။ အဝတ်အထည်တွေလည်း ဆုံးရှုံးပါတယ်။ စခန်းထဲရောက်ပြီးမှ ကြိုးစားစုဆောင်းထားရတဲ့ ပစ္စည်းလေးတွေက တညတည်းနဲ့ ဆုံးရှုံးကုန်တဲ့ အခြေအနေပါ။”
ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှုကြောင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံက မုတ်သုံရာသီနဲ့ မိုးရွာသွန်းမှု ပိုပြီး ပြင်းထန်လာတာပါ။ ရာသီဥတုကြောင့် ဖြစ်ရတဲ့ ဘေးဒုက္ခတွေ သက်သာစေရေး အတွက် WFP က ဒုက္ခသည်တွေ၊ နောက် သူတို့ကို လက်ခံထားတဲ့ အိမ်ရှင် လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းတွေနဲ့အတူ ဆောင်ရွက်နေတယ်လို့လည်း Verhoosel က ပြောပါတယ်။
WFP ဘက်က အဆိုးရွားဆုံး အခြေအနေကို ကြိုတင်တွက်ဆပြီး မုတ်သုံရာသီ မတိုင်ခင်ကတည်းက ဒုက္ခသည်စခန်းတွေအတွင်း အဓိကကျတဲ့ နေရာတွေမှာ ရိက္ခာတွေ ကြိုပြီး သိုလှောင်ထားခဲ့ကြောင်း၊ အဲဒါကြောင့်လည်း လက်ရှိ အရေးပေါ် အခြေအနေကို အလျင်အမြန် တုံ့ပြန်ကိုင်တွယ်နိုင်တာလို့လည်း သူက ပြောပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင်းက အကြမ်းဖက်မှုတွေ၊ ဖိနှိပ်မှုတွေကြောင့် ၂၀၁၇ ခုနှစ် သြဂုတ်လကတည်းက ရိုဟင်ဂျာ ၇ သိန်းကျော်က အဝတ်တထည် ကိုယ်တခုနဲ့ ထွက်ပြေးလာကြရသူတွေပါ။ မြန်မာဘက်က ထွက်ပြေးရတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေကို စိစစ်ပြီး လက်ခံမယ်လို့ အစိုးရက ပြောဆိုထားပေမယ့် သူတို့ကို ရိုဟင်ဂျာအဖြစ် အသိအမှတ်မပြုပါဘူး။ ရိုဟင်ဂျာတွေဘက်ကတော့ နိုင်ငံသားဖြစ်ခွင့် အာမခံချက်နဲ့ ရိုဟင်ဂျာအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုရေး တောင်းဆိုနေကြတာကြောင့် ဒုက္ခသည်တွေ ဌာနေပြန်ရေးက အခုအချိန်ထိ မရေမရာ ဖြစ်နေဆဲပါ။
--------------------
[Unicode Version]
မိုးဒဏျသင့ျ ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျတှအေတှကျ WFP အရေးပေါျကူညီ
ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံ ကော့ဇျဘဇားမှာ ဒီသီတငျးပတျအတှငျး မိုးသညျးထနျပွီး ပိုငျဆိုငျမှုတှအေားလုံး ရထေဲမြောပါ ဆုံးရှုံးခဲ့ရတဲ့ ထောငျနဲ့ခြီတဲ့ ရိုဟငျဂြာတှကေို ကူညီ ထောကျပံ့ဖို့အတှကျ ကမ်ဘာ့စားနပျရိက်ခာအဖှဲ့ WFP က ဒီနှဈအတှငျး အကွီးမားဆုံး ကယျဆယျရေးအစီအစဉျကို စတငျလိုကျပါတယျ။ ဂြီနီဗာကနေ Lisa Schlein သတငျးပေးပို့ထားတာကို မသိငျ်ဂီထိုကျက တငျပွထားပါတယျ။
မိုးသညျးထနျတာကွောင့ျ ဒုက်ခသညျစခနျးတှတှေငျးမှာ အပကြျအစီးတှေ ရှိခဲ့ပွီး ပိုငျဆိုငျမှုအားလုံး ရထေဲမြောပါ ဆုံးရှုံးခဲ့ရတဲ့ ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျ ၁၆,၀၀၀ အတှကျ ကမ်ဘာ့စားနပျရိက်ခာအဖှဲ့ WFP က ၂၄ နာရီအတှငျး စာနပျရိက်ခာ ထောကျပံ့ခဲ့ပါတယျ။ ရကွေီးမှုကွောင့ျ နရေပျစှန့ျခှာ ပွောငျးရှှေ့ရတဲ့ ဒသေခံပွညျသူ ၈၀၀ ကြောျကိုလညျး စားနပျရိက်ခာ ထောကျပံ့ခဲ့ကွောငျး WFP က ပွောဆိုထားပါတယျ။ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံမှာ အောကျတိုဘာလအထိ ကွာမွင့ျတဲ့ မုတျသုံရာသီအတှငျး ရကွေီးလေ့ရှိတဲ့ အနိမ့ျပိုငျးနိုငျငံ ဖွဈပါတယျ။
ပွီးခဲ့တဲ့ သီတငျးပတျတုနျးက မိုးရှာသှနျးမှုမှာတော့ မိုးရခြေိနျ အလှနျအကြှံမြားခဲ့ပွီး အပကြျအစီးတှလေညျး မြားခဲ့တာပါ။ ဒုက်ခသညျစခနျးတှတှေငျးမှာ ကွိုးစားပမျးစား ရှာဖှထေားရတဲ့ မဖွဈစလောကျ ပိုငျဆိုငျမှုလေးတှေ ဆုံးရှုံးရတဲ့ မိသားစုတှရေဲ့ ဝမျးနညျးစရာ အခွအေနကေို ကိုယျတိုငျတှေ့ကွုံရတဲ့ WFP ဝနျထမျးတဦးရဲ့ တငျပွခကြျကို WFP ပွောခှင့ျရ Herve Verhoosel က ဗှီအိုအကေို ပွောပွပါတယျ။
“မိုးသညျးထနျပွီး ရစေီးကွမျးတာကွောင့ျ အိပျယာအဖွဈသုံးတဲ့ အခငျးတှရေော၊ အိုးခှကျတှရေော အိမျထဲမှာရှိသမြှ အားလုံး မြောပါသှားခဲ့ပွီးမိသားစုတှမှော ရှိသမြှ ဆုံးရှုံးကုနျကွပါတယျ။ အကုနျလုံးနီးပါး ဆုံးရှုံးကုနျတာပါ။ ခကြျပွုတျစရာလညျး မရှိပါဘူး။ အိပျစရာလညျး မရှိပါဘူး။ အဝတျအထညျတှလေညျး ဆုံးရှုံးပါတယျ။ စခနျးထဲရောကျပွီးမှ ကွိုးစားစုဆောငျးထားရတဲ့ ပစ်စညျးလေးတှကေ တညတညျးနဲ့ ဆုံးရှုံးကုနျတဲ့ အခွအေနပေါ။”
ရာသီဥတု ပွောငျးလဲမှုကွောင့ျ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံက မုတျသုံရာသီနဲ့ မိုးရှာသှနျးမှု ပိုပွီး ပွငျးထနျလာတာပါ။ ရာသီဥတုကွောင့ျ ဖွဈရတဲ့ ဘေးဒုက်ခတှေ သကျသာစရေေး အတှကျ WFP က ဒုက်ခသညျတှေ၊ နောကျ သူတို့ကို လကျခံထားတဲ့ အိမျရှငျ လူမှုအသိုငျးအဝိုငျးတှနေဲ့အတူ ဆောငျရှကျနတေယျလို့လညျး Verhoosel က ပွောပါတယျ။
WFP ဘကျက အဆိုးရှားဆုံး အခွအေနကေို ကွိုတငျတှကျဆပွီး မုတျသုံရာသီ မတိုငျခငျကတညျးက ဒုက်ခသညျစခနျးတှအေတှငျး အဓိကကတြဲ့ နရောတှမှော ရိက်ခာတှေ ကွိုပွီး သိုလှောငျထားခဲ့ကွောငျး၊ အဲဒါကွောင့ျလညျး လကျရှိ အရေးပေါျ အခွအေနကေို အလငြျအမွနျ တုံ့ပွနျကိုငျတှယျနိုငျတာလို့လညျး သူက ပွောပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံတှငျးက အကွမျးဖကျမှုတှေ၊ ဖိနှိပျမှုတှကွေောင့ျ ၂၀၁၇ ခုနှဈ သွဂုတျလကတညျးက ရိုဟငျဂြာ ၇ သိနျးကြောျက အဝတျတထညျ ကိုယျတခုနဲ့ ထှကျပွေးလာကွရသူတှပေါ။ မွနျမာဘကျက ထှကျပွေးရတဲ့ ဒုက်ခသညျတှကေို စိစဈပွီး လကျခံမယျလို့ အစိုးရက ပွောဆိုထားပမေယ့ျ သူတို့ကို ရိုဟငျဂြာအဖွဈ အသိအမှတျမပွုပါဘူး။ ရိုဟငျဂြာတှဘေကျကတော့ နိုငျငံသားဖွဈခှင့ျ အာမခံခကြျနဲ့ ရိုဟငျဂြာအဖွဈ အသိအမှတျပွုရေး တောငျးဆိုနကွေတာကွောင့ျ ဒုက်ခသညျတှေ ဌာနပွေနျရေးက အခုအခြိနျထိ မရမေရာ ဖွဈနဆေဲပါ။
