(Zawgyi/Unicode)
ကမ္ဘာတဝန်းက COVID-19 ကပ်ရောဂါခံစားရတဲ့ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံတွေရဲ့ ကျန်းမာရေးအပါအဝင် စီးပွားရေး ပြန်လည်ထူထောင်ရေးအတွက် ကမ္ဘာ့ဘဏ်က လာမယ့် ၁၅ လအတွင်း အမေရိကန်ဒေါ်လာ ဘီလီယံ ၁၆၀ လောက် ထောက်ပံ့သွားဖို့ ရှိပါတယ်။ ဒီထဲမှာ မြန်မာနိုင်ငံလည်းပါ ပါတယ်။
ကမ္ဘာ့ဘဏ်ရဲ့ ပထမအသုတ်ပံ့ပိုးမယ့် ၂၅ နိုင်ငံမှာ မြန်မာနိုင်ငံ မပါပေမဲ့ လာမယ့် အသုတ်တွေမှာ ပါလာဖို့ ရှိကြောင်း ကမ္ဘာ့ဘဏ်မြန်မာရဲ့ ပြန်ကြားရေး တာဝန်ရှိသူ ဦးကျော်စိုးလင်းက ပြောပါတယ်။
“ကမ္ဘာ့ဘဏ်ရဲ့ ဒါရိုက်တာ ဘုတ်အဖွဲ့ကနေ ဒါကိုအတည်ပြုသွားတာ မနေ့က ၂ ရက်နေ့ပေါ့နော် ... ၂၅ နိုင်ငံ ပထမဦးဆုံး ပါသွားတာပေါ့။ အဲဒီ ၂၅ နိုင်ငံထဲမှာတော့ ကျနော်တို့ အရှေ့အာရှနဲ့ ပစိဖိတ်မှာတော့ ကမ္ဘောဒီယားနဲ့ မွန်ဂိုးလီယား ပါတယ်။ လောလောဆယ်တော့ ကျနော်တို့ မြန်မာအစိုးရနဲ့ ကမ္ဘာ့ဘဏ်နဲ့ ဒါကို ဆွေးနွေးနေတယ်ပေါ့။ ခွင့်ပြုမယ့် ပံ့ပိုးမှုတွေထဲမှာတော့ မြန်မာနိုင်ငံ ပါလာဖို့ ရှိပါတယ်။”
မတ်လ ၂၃ ရက်က ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် နိုင်ငံခြားစီးပွားဌာနက ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဦးသောင်းထွန်းနဲ့ ကမ္ဘာ့ဘဏ်မြန်မာဌာနေ ဒါရိုက်တာ တွေ့ဆုံပြီး ကမ္ဘာ့ဘဏ်က မြန်မာအတွက် ချေးငွေအမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း ၅၀ ပေးသွားမယ်လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ဘဏ်ရဲ့ အစီအစဉ်ဟာ COVID-19 ကပ်ရောဂါအလွန် ပြန်လည်ထူထောင်ရေးကိုကာလကို မြန်မြန်ဖြတ်သန်းနိုင်ဖို့ ရည်ရွယ်ထားတာလို့ဆိုပါတယ်။ စီးပွားရေးနာလံထူဖို့၊ အသေးစား၊ အလတ်စားလုပ်ငန်းတွေဖွံ့ဖြိုးဖို့၊ ဆင်းရဲနွမ်းပါးသူတွေကို ထောက်ပံ့ဖို့စတဲ့ အစီအစဉ်တွေပါ ပါတယ်။
မြန်မာအစိုးရအနေနဲ့ ကပ်ရောဂါအလွန် ပြန်လည်ထူထောင်ရေးမှာ နိုင်ငံသားတွေ ဆုံးရှုံးသွားတဲ့ ဝင်ငွေကို ယာယီကုစားပေးတဲ့ နည်းလမ်းတွေကို အရင်ဆောင်ရွက်သင့်တယ်လို့ စီးပွားရေးပညာရှင်တွေက အကြံပေးပြုပါတယ်။
အစိုးရစီမံကိန်းတွေက အချိန်တိုအတွင်း အမြန်အကျိုးရှိနိုင်တဲ့ လုပ်ငန်းတွေဖြစ်ဖို့၊ လူထုစားဝတ်နေရေး အထောက်အကူပြုဖို့၊ အလုပ်အကိုင်ဖန်တီးပေးဖို့၊ ပြည်တွင်းပြင်ပ နှစ်ခုလုံးမှာ ဈေးကွက်ရှိတဲ့ ပစ္စည်းတွေ ထုတ်လုပ်ဖို့၊ အနာဂတ်မှာ ဆင့်ပွားအကျိုးရှိနိုင်တဲ့လုပ်ငန်းတွေဖြစ်ဖို့ လိုတယ်လို့ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် စီးပွားရေးအကြံပေး ဦးဇော်ဖေဝင်းက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
“ဥပမာ COVID-19 ကြောင့် ကျနော်တို့ တရုတ်ဈေးကွက်ပျက်သွားတယ်ပေါ့နော်။ အခုတော့ ပြန်တော့လုပ်နေပါပြီ။ အိန္ဒိယဘက်ကလည်းပဲပေါ့နော် ... မဝယ်နိုင်ဘူးဖြစ်နေတယ်။ အဲဒီတော့ စိုက်ပျိုးရေးမှာ ဈေးကွက်ရှိတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းတွေကို ဦးစားပေးပြီးတော့ ပြန်လည်ထူထောင်ရမယ်။ သား၊ ငါး မှာဆိုရင် မွေးမြူရေးရော ဖမ်းဆီးတာရော မြန်မြန်တိုးတက်လာအောင် အကောင်အထည်ဖော်ပေးရမယ်။ မြန်မြန်ပြန်လုပ်လို့ရမယ့်ဟာကတော့ CMP ပေါ့ အထည်ချုပ်လုပ်ငန်း။ CMP တွေ ပြန်ပေါ်လာရင် ကျနော်တို့ အလုပ်သမားတွေလည်း အလုပ်ရကြမယ်။ အလားအလာ အင်မတန်ကောင်းတဲ့ နိုင်ငံခြား ဈေးကွက်တခုပဲ။”
ပြန်လည်ထူထောင်ရေးအပိုင်းကို စီးပွားရေးပညာရှင် ဦးဇော်ဖေဝင်းက အကျဉ်းချုံး ပြောပြသွားတာပါ။
စီးပွားရေးပညာရှင် ဦးမင်းခင်ကတော့ အစိုးရအနေနဲ့ ပုံမှန်နည်းလမ်း မဟုတ်ဘဲ ထိရောက်တဲ့ နည်းလမ်းကိုသုံးပြီး အားနည်းသွားတဲ့ ကဏ္ဍတွေကို ပြန်ကုစားနိုင်လိမ့်မယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
“နဂိုကတည်းက အားနည်းနေတဲ့ ကဏ္ဍတွေမှာ အထိခိုက်ဆုံးဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ အဲဒီမှာ ကုန်သွယ်ရေးပါတယ်၊ ဟိုတယ်ခရီးပါတယ်၊ စက်ရုံအလုပ်ရုံတွေ ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ သွယ်ဝိုက်ပြီး ထိခိုက်နိုင်တာတွေလည်းရှိသေးတယ်။ ဒီအချိန်မှာ သိသိသာသာမှန်းဆလို့ ခက်ပါတယ်။ သို့သော် အဓိက လုပ်ရမှာကတော့ လက်ရှိအခြေအနေပေါ်မှာ မူတည်ပြီးတော့ ဘာတွေဘယ်လောက်ထိခိုက် သွားနိုင်တယ်ဆိုတာ တချက် လေ့လာပြင်ဆင်ဖို့ ကောင်းပါပြီ။ နံပတ် ၂ ကတော့ ဒီအခြေအနေတွေပေါ်မှာ မူတည်ပြီးတော့ ဘယ်လိုကျနော်တို့ အဆိုးထဲက အကောင်းဖြစ်အောင် ကြိုးစားနိုင်မလဲ အဲဒီဟာကိုလည်း ကျနော်တို့ စဉ်းစားဖို့ကောင်းတယ်။”
ပြည်ထောင်စုအစိုးရ ခွင့်ပြုချက်နဲ့ နိုင်ငံတော်ရန်ပုံငွေထဲက ကျပ်ငွေ ဘီလီယံ ၅၀ ကို COVID-19 ကြောင့်ထိခိုက်သွားတဲ့ ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းရှင်တွေအတွက် သုံးစွဲသွားဖို့ရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ပြန်လည်ထူထောင်ရေးမှာ ဒီပမာဏထက် ပိုပြီး လိုအပ်နိုင်တယ်လို့လည်း သုံးသပ်ကြတာရှိပါတယ်။
[Unicode Version]
မွနျမာအပါအဝငျ ဖှံဖွိုးဆဲနိုငျငံတှေ ပွနျလညျထူထောငျရေး ကမ်ဘာ့ဘဏျကူညီ
ကမ်ဘာတဝနျးက COVID-19 ကပျရောဂါခံစားရတဲ့ ဖှံ့ဖွိုးဆဲနိုငျငံတှရေဲ့ ကနြျးမာရေးအပါအဝငျ စီးပှားရေး ပွနျလညျထူထောငျရေးအတှကျ ကမ်ဘာ့ဘဏျက လာမယ့ျ ၁၅ လအတှငျး အမရေိကနျဒေါျလာ ဘီလီယံ ၁၆၀ လောကျ ထောကျပံ့သှားဖို့ ရှိပါတယျ။ ဒီထဲမှာ မွနျမာနိုငျငံလညျးပါ ပါတယျ။
ကမ်ဘာ့ဘဏျရဲ့ ပထမအသုတျပံ့ပိုးမယ့ျ ၂၅ နိုငျငံမှာ မွနျမာနိုငျငံ မပါပမေဲ့ လာမယ့ျ အသုတျတှမှော ပါလာဖို့ ရှိကွောငျး ကမ်ဘာ့ဘဏျမွနျမာရဲ့ ပွနျကွားရေး တာဝနျရှိသူ ဦးကြောျစိုးလငျးက ပွောပါတယျ။
“ကမ်ဘာ့ဘဏျရဲ့ ဒါရိုကျတာ ဘုတျအဖှဲ့ကနေ ဒါကိုအတညျပွုသှားတာ မနေ့က ၂ ရကျနေ့ပေါ့နောျ ... ၂၅ နိုငျငံ ပထမဦးဆုံး ပါသှားတာပေါ့။ အဲဒီ ၂၅ နိုငျငံထဲမှာတော့ ကနြောျတို့ အရှေ့အာရှနဲ့ ပစိဖိတျမှာတော့ ကမ်ဘောဒီယားနဲ့ မှနျဂိုးလီယား ပါတယျ။ လောလောဆယျတော့ ကနြောျတို့ မွနျမာအစိုးရနဲ့ ကမ်ဘာ့ဘဏျနဲ့ ဒါကို ဆှေးနှေးနတေယျပေါ့။ ခှင့ျပွုမယ့ျ ပံ့ပိုးမှုတှထေဲမှာတော့ မွနျမာနိုငျငံ ပါလာဖို့ ရှိပါတယျ။”
မတျလ ၂၃ ရကျက ရငျးနှီးမွှုပျနှံမှုနှင့ျ နိုငျငံခွားစီးပှားဌာနက ပွညျထောငျစုဝနျကွီး ဦးသောငျးထှနျးနဲ့ ကမ်ဘာ့ဘဏျမွနျမာဌာနေ ဒါရိုကျတာ တှေ့ဆုံပွီး ကမ်ဘာ့ဘဏျက မွနျမာအတှကျ ခြေးငှအေမရေိကနျဒေါျလာ သနျး ၅၀ ပေးသှားမယျလို့ ပွောခဲ့ပါတယျ။ ကမ်ဘာ့ဘဏျရဲ့ အစီအစဉျဟာ COVID-19 ကပျရောဂါအလှနျ ပွနျလညျထူထောငျရေးကိုကာလကို မွနျမွနျဖွတျသနျးနိုငျဖို့ ရညျရှယျထားတာလို့ဆိုပါတယျ။ စီးပှားရေးနာလံထူဖို့၊ အသေးစား၊ အလတျစားလုပျငနျးတှဖှေံ့ဖွိုးဖို့၊ ဆငျးရဲနှမျးပါးသူတှကေို ထောကျပံ့ဖို့စတဲ့ အစီအစဉျတှပေါ ပါတယျ။
မွနျမာအစိုးရအနနေဲ့ ကပျရောဂါအလှနျ ပွနျလညျထူထောငျရေးမှာ နိုငျငံသားတှေ ဆုံးရှုံးသှားတဲ့ ဝငျငှကေို ယာယီကုစားပေးတဲ့ နညျးလမျးတှကေို အရငျဆောငျရှကျသင့ျတယျလို့ စီးပှားရေးပညာရှငျတှကေ အကွံပေးပွုပါတယျ။
အစိုးရစီမံကိနျးတှကေ အခြိနျတိုအတှငျး အမွနျအကြိုးရှိနိုငျတဲ့ လုပျငနျးတှဖွေဈဖို့၊ လူထုစားဝတျနရေေး အထောကျအကူပွုဖို့၊ အလုပျအကိုငျဖနျတီးပေးဖို့၊ ပွညျတှငျးပွငျပ နှဈခုလုံးမှာ ဈေးကှကျရှိတဲ့ ပစ်စညျးတှေ ထုတျလုပျဖို့၊ အနာဂတျမှာ ဆင့ျပှားအကြိုးရှိနိုငျတဲ့လုပျငနျးတှဖွေဈဖို့ လိုတယျလို့ ပွညျထောငျစုလှှတျတောျ စီးပှားရေးအကွံပေး ဦးဇောျဖဝေငျးက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
“ဥပမာ COVID-19 ကွောင့ျ ကနြောျတို့ တရုတျဈေးကှကျပကြျသှားတယျပေါ့နောျ။ အခုတော့ ပွနျတော့လုပျနပေါပွီ။ အိန်ဒိယဘကျကလညျးပဲပေါ့နောျ ... မဝယျနိုငျဘူးဖွဈနတေယျ။ အဲဒီတော့ စိုကျပြိုးရေးမှာ ဈေးကှကျရှိတဲ့ ကုနျပစ်စညျးတှကေို ဦးစားပေးပွီးတော့ ပွနျလညျထူထောငျရမယျ။ သား၊ ငါး မှာဆိုရငျ မှေးမွူရေးရော ဖမျးဆီးတာရော မွနျမွနျတိုးတကျလာအောငျ အကောငျအထညျဖောျပေးရမယျ။ မွနျမွနျပွနျလုပျလို့ရမယ့ျဟာကတော့ CMP ပေါ့ အထညျခြုပျလုပျငနျး။ CMP တှေ ပွနျပေါျလာရငျ ကနြောျတို့ အလုပျသမားတှလေညျး အလုပျရကွမယျ။ အလားအလာ အငျမတနျကောငျးတဲ့ နိုငျငံခွား ဈေးကှကျတခုပဲ။”
ပွနျလညျထူထောငျရေးအပိုငျးကို စီးပှားရေးပညာရှငျ ဦးဇောျဖဝေငျးက အကဉြျးခြုံး ပွောပွသှားတာပါ။
စီးပှားရေးပညာရှငျ ဦးမငျးခငျကတော့ အစိုးရအနနေဲ့ ပုံမှနျနညျးလမျး မဟုတျဘဲ ထိရောကျတဲ့ နညျးလမျးကိုသုံးပွီး အားနညျးသှားတဲ့ ကဏ်ဍတှကေို ပွနျကုစားနိုငျလိမ့ျမယျလို့ ဆိုပါတယျ။
“နဂိုကတညျးက အားနညျးနတေဲ့ ကဏ်ဍတှမှော အထိခိုကျဆုံးဖွဈနိုငျပါတယျ။ အဲဒီမှာ ကုနျသှယျရေးပါတယျ၊ ဟိုတယျခရီးပါတယျ၊ စကျရုံအလုပျရုံတှေ ပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ သှယျဝိုကျပွီး ထိခိုကျနိုငျတာတှလေညျးရှိသေးတယျ။ ဒီအခြိနျမှာ သိသိသာသာမှနျးဆလို့ ခကျပါတယျ။ သို့သောျ အဓိက လုပျရမှာကတော့ လကျရှိအခွအေနပေေါျမှာ မူတညျပွီးတော့ ဘာတှဘေယျလောကျထိခိုကျ သှားနိုငျတယျဆိုတာ တခကြျ လေ့လာပွငျဆငျဖို့ ကောငျးပါပွီ။ နံပတျ ၂ ကတော့ ဒီအခွအေနတှေပေေါျမှာ မူတညျပွီးတော့ ဘယျလိုကနြောျတို့ အဆိုးထဲက အကောငျးဖွဈအောငျ ကွိုးစားနိုငျမလဲ အဲဒီဟာကိုလညျး ကနြောျတို့ စဉျးစားဖို့ကောငျးတယျ။”
ပွညျထောငျစုအစိုးရ ခှင့ျပွုခကြျနဲ့ နိုငျငံတောျရနျပုံငှထေဲက ကပြျငှေ ဘီလီယံ ၅၀ ကို COVID-19 ကွောင့ျထိခိုကျသှားတဲ့ ကုနျထုတျလုပျငနျးရှငျတှအေတှကျ သုံးစှဲသှားဖို့ရှိပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ပွနျလညျထူထောငျရေးမှာ ဒီပမာဏထကျ ပိုပွီး လိုအပျနိုငျတယျလို့လညျး သုံးသပျကွတာရှိပါတယျ။
