{{Zawgyi/Unicode}}
အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာတရားရုံး ICJ ကကြားဖြတ်အရေးပေါ် စီမံဆောင်ရွက်ဖို့ ချမှတ်ထားတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ အကဲဖြတ်စောင့်ကြည့်ဖို့ သီးခြား အထူးကော်မတီတရပ်ကို ထူထောင်လိုက်တာနဲ့ပတ်သတ်လို့ ပြည်တွင်း လူ့အခွင့်အရေးလှုပ်ရှားသူတွေရဲ့ အမြင်တွေကို ဗွီအိုအေ သတင်းထောက် မမေခ ကစုစည်းတင်ပြထားပါတယ်။
သီးခြား အထူးကော်မတီတရပ်ကို ထူထောင်ပေးလိုက်ကြောင်း ICJ တရားရုံးကပြီးခဲ့တဲ့ ဒီဇင်ဘာလ (၂၁) ရက်နေ့ ရက်က ကြေညာချက်ထုတ်ပြန်လိုက်တာပါ။
မြန်မာနိုင်ငံတွင်း လူ့အခွင့်အရေးလှုပ်ရှားတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတခုဖြစ်တဲ့ ညီမျှခြင်းမြန်မာ ဦးဆောင်တည်ထောင်သူဖြစ်တဲ့ ဦးအောင်မျိုးမင်းကတော့ ဒီလိုဖွဲ့စည်းလိုက်တာက မြန်မာနိုင်ငံအတွက် နိုင်ငံတကာဖိအားတခု ထပ်တိုးလာတယ်လို့ သုံးသပ်ပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုလုပ်ရပ်တွေ ဆက်ပြီးမဖြစ်အောင်တားဆီးရေး ဂမ်ဘီယာ နိုင်ငံဘက်က လျှောက်ထားချက်နဲ့ ပတ်သတ်လို့ မြန်မာဘက်က ပြန်လည်ခုခံချေပချက်ကို ၂၀၂၁ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၂၅ ရက်မှာ ICJ ကိုတင်သွင်းရတော့မယ့် အချိန်နဲ့ မရှေးမနှောင်းအခုလို အထူးကော်မတီတရပ်ဖွဲ့စည်းပြီး လေ့လာစောင့်ကြည့်မယ့်အပေါ်စိုးရိမ်မိတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
အစိုးရအနေနဲ့ လက်ရှိ ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို ပြန်လည်သုံးသပ်ကာလမ်းမှန်လျှောက်ဖို့ ခုလိုတိုက်တွန်းလိုက်ပါတယ်။
" ဒီလိုထပ်ဖွဲ့တာက မြန်မာအစိုးရအတွက်ပိုအကျပ်ရိုက်စေတယ်လို့မြင်တယ်။ လာမယ့် ခုခံချေပမှုအတွက် သက်ရောက်မှုဖြစ်လာနိုင်တယ် လို့သုံးသပ် လို့ရတယ်။ မြန်မာကိုချမှတ်ထားတဲ့ အချက်လေးချက်ကို လိုက်နာမှု အားနည်းတယ်ဆိုပြီး ထောက်ပြတာတွေရှိတယ်။ ဒီဟာတွေကြောင့် ပေါ်လာတယ်လို့ ယျေဘူယျသတ်မှတ်တယ်။ သူတို့ဘက်က လိုက်နာရမယ့် အချက်၄ချက်ကိုဘယ်လောက်လိုက်နာလဲ မော်နီတာလုပ်လိမ့်မယ်။ မြန်မာအစိုးရအနေနဲ့ ဖြစ်ခဲ့တာတွေကို ဝန်ခံဖို့လိုတယ်။ ကျူးလွန်သူတွေနဲ့ပတ်သတ်လို့ အစိုးရဘက်က အလိုတူအလိုပါ ဖုံးဖိတာမျိုးမလုပ်သင့်ဘူး။ အရေးယူခံသင့်တဲ့လူ တွေနဲ့ပတ်သတ်လို့ လုပ်သင့်လုပ်ထိုက်တာတွေရှိသလို ကျူးလွန်ခံရသူတွေအတွက် ပြန်လည်ကုစားမှုတွေ၊ ကာကွယ်ပေးမှုတွေကို ဒီထပ်ပိုလုပ်ပြသင့်တယ်။ ဒါမှနိုင်ငံတကာဖိအားကျနိုင်မယ်။ ဒါမှ အဆင်ပြေမယ်" ။
ဒီကော်မတီအနေနဲ့ သက်ဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းက တင်သွင်းတဲ့ အချက်အလက်တွေကို စစ်ဆေးပြီး ရုံးတော်ကို ပုံမှန်တင်ပြရမှာ ဖြစ်သလို ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတဲ့ ရွေးချယ်ခွင့်တွေကိုလည်း အကြံပေးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဒီကော်မတီရဲ့ ဆုံးဖြတ်မှုကို ရုံးတော်က လိုအပ်ရင် လက်ခံဖို့ ရှိကြောင်းလည်း ICJ ကြေငြာချက်မှာ ဖေါ်ပြထားပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် နိုဝင်ဘာလမှာ ဂမ်ဘီယာ နိုင်ငံက ရခိုင်ပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းမှာ ၂၀၁၇ ခုနှစ်မှာတုန်းက လုံခြုံရေးကင်းစခန်းတွေကို စီးနင်းတိုက်ခိုက်ခဲ့တဲ့ ARSA ရိုဟင်ဂျာ အစွန်းရောက်အုပ်စုကို လိုက်လံရှင်းလင်းခဲ့တဲ့ မြန်မာလုံခြုံရေး တပ်ဖွဲ့တွေရဲ့ စစ်ဆင်ရေးတွေအတွင်း ရိုဟင်ဂျာ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် အဓမ္မပြုကျင့်မှုတွေ အပါအဝင် လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေ အကြီးအကျယ် ကျုးလွန်ခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ စွပ်စွဲချက်တွေနဲ့လည်း ICJ နိုင်ငံတကာ တရားရုံးမှာ တရားလိုလုပ် တိုင်ကြားထားခဲ့တာပါ.။ ဒါနဲ့ပတ်သတ်လို့ မြန်မာဘက်က ကြားဖြတ်လိုက်နာ လုပ်ဆောင်ရမယ့် အချက် ၄ ချက် ချမှတ်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
ဒီအတောအတွင်းမှာပဲ ICJ က မြန်မာအပေါ်ချမှတ်ထားတဲ့ ကြားဖြတ်အရေးပေါ်စီမံဆောင်ရွက်ချက်တွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ မြန်မာအစိုးရက လိုက်နာအကောင် အထည်ဖေါ်ခြင်းမရှိဘူးလို့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရဘက်က စွပ်စွဲပြောဆိုထားတာတွေရှိနေပါတယ်။
ရိုဟင်ဂျာဆိုတဲ့ အသုံးအနှုန်းကို တရားဝင် လက်ခံမထားတဲ့ မြန်မာအစိုးရနဲ့ စစ်တပ်ကတော့ နိုင်ငံတကာက စွပ်စွဲနေသလောက် လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေ ကျုးလွန်ခဲ့တာမရှိကြောင်းနဲ့ ကျုးလွန်သူတွေကိုလည်း စုံစမ်းဖော်ထုတ် အရေးယူတာတွေရှိကြောင်း အစဉ်တစိုက် ပြောဆိုထားသလို ပြီးခဲ့တဲ့ရက်ပိုင်းကစစ်ဆင်ရေးအတွင်းပါဝင်ခဲ့သူတွေကို ဖမ်းဆီးအရေးယူစစ် ဆေးတာတွေချပြတာကြောင့် တပ်မတော်ရဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်က အားရစရာမရှိသေးပေမယ့် ခုခံချေပဖို့ အတွက် အချက်တခုဖြစ်စေတယ်လို့ ယူဆနေတာတွေ လည်းရှိပါတယ်။
နိုင်ငံတကာအရေးနဲ့ လူ့အခွင့်အရေးလေ့လာသုံးသပ်သူဒေါက်တာခင်ဇော်ဝင်းကတော့ ဒီအဖွဲ့ပေါ်ပေါက်လာတဲ့ အတွက်စိုးရိမ်စရာမရှိပေမယ့် မြန်မာအစိုးရ အနေနဲ့ နိုင်ငံတကာကလက်ခံလာအောင် ချမှတ်ထားတဲ့ ကြားဖြတ်လိုက်နာ လုပ်ဆောင်ရမယ့် အချက် ၄ ချက်အပေါ် ဘယ်လိုဖြေရှင်းဆောင်ရွက်ဖို့လုပ်ဆောင် နေလဲဆိုတာကို ပွင့်လင်းမြင်သာစွာချပြဖို့ လိုအပ်နေတယ်လို့ ထောက်ပြပါတယ်။
"အရမ်းစိုးရိမ်စရာမရှိပါ။ လုပ်ငန်းတွေ မြန်ဆန်ထိရောက်ဖို့ ဖွဲ့တဲ့သဘောပါဘဲ။ ရုရှားဘက်က အင်တာဗျူးတခုမှာ ကာချုပ်ဘက်ကရွေးကောက်ပွဲနဲ့ပတ်သတ်တာပြောတာတွေ၊ အေအေနဲ့ တွေ့ဆုံတာတွေနဲ့ ရိုဟင်ဂျာလို့ သုံးနှုံန်းခဲ့တာမျိုးတွေ ရှိလာတယ် တပ်မတော်ဘက်က ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှု လုပ်လာတာတွေက လာမယ့် ဇန်နဝါရီ ၂၅မှာ တင်ရမယ့် ခုခံချက်အပေါ်မှာအကောင်းဘက်အလားအလာ မျှော်မှန်းလို့ရနိုင်တယ်။ အရှေ့မှာတင်ထားတဲ့ ၂ကြိမ်မှာ ဘယ်လိုခုခံချေပခဲ့သလဲမသိတော့အတိအကျပြောဖို့ခက်တယ်။ မြန်မာဘက်က ပွင့်လင်းမြင်သာအောင်ချပြဖို့လိုတယ်"
အခုလို ICJ ဘက်က ကော်မတီတခု ဖွဲ့လိုက်တာနဲ့ပတ်သက်ပြီး မြန်မာအစိုးရဘက်က လောလောဆယ် တရားဝင် တုံ့ပြန်ချက်တစုံတရာ ချက်ခြင်းထွက်မလာသေးသလို၊ ဆက်သွယ်မေးမြန်းရာမှာလည်း တာဝန်ခံဖြေဆိုမယ့်သူမရှိပါဘူး။
...................................................
Your browser doesn’t support HTML5
ICJ အထူးကော်မီတီ ဖွဲ့စည်းစောင့်ကြည့်မှု မြန်မာအလေးထားဖို့ သုံးသပ်သူတချို့တိုက်တွန်း
{{Unicode}}
အပွညျပွညျဆိုငျရာတရားရုံး ICJ ကကွားဖွတျအရေးပေါျ စီမံဆောငျရှကျဖို့ ခမြှတျထားတဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျတှနေဲ့ ပတျသကျလို့ အကဲဖွတျစောင့ျကွည့ျဖို့ သီးခွား အထူးကောျမတီတရပျကို ထူထောငျလိုကျတာနဲ့ပတျသတျလို့ ပွညျတှငျး လူ့အခှင့ျအရေးလှုပျရှားသူတှရေဲ့ အမွငျတှကေို ဗှီအိုအေ သတငျးထောကျ မမခေ ကစုစညျးတငျပွထားပါတယျ။
သီးခွား အထူးကောျမတီတရပျကို ထူထောငျပေးလိုကျကွောငျး ICJ တရားရုံးကပွီးခဲ့တဲ့ ဒီဇငျဘာလ (၂၁) ရကျနေ့ ရကျက ကွညောခကြျထုတျပွနျလိုကျတာပါ။
မွနျမာနိုငျငံတှငျး လူ့အခှင့ျအရေးလှုပျရှားတဲ့ အဖှဲ့အစညျးတခုဖွဈတဲ့ ညီမြှခွငျးမွနျမာ ဦးဆောငျတညျထောငျသူဖွဈတဲ့ ဦးအောငျမြိုးမငျးကတော့ ဒီလိုဖှဲ့စညျးလိုကျတာက မွနျမာနိုငျငံအတှကျ နိုငျငံတကာဖိအားတခု ထပျတိုးလာတယျလို့ သုံးသပျပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံမှာ လူမြိုးတုံးသတျဖွတျမှုလုပျရပျတှေ ဆကျပွီးမဖွဈအောငျတားဆီးရေး ဂမျဘီယာ နိုငျငံဘကျက လြှောကျထားခကြျနဲ့ ပတျသတျလို့ မွနျမာဘကျက ပွနျလညျခုခံခြပေခကြျကို ၂၀၂၁ခုနှဈ ဇနျနဝါရီလ ၂၅ ရကျမှာ ICJ ကိုတငျသှငျးရတော့မယ့ျ အခြိနျနဲ့ မရှေးမနှောငျးအခုလို အထူးကောျမတီတရပျဖှဲ့စညျးပွီး လေ့လာစောင့ျကွည့ျမယ့ျအပေါျစိုးရိမျမိတယျလို့ ပွောပါတယျ။
အစိုးရအနနေဲ့ လကျရှိ ဆောငျရှကျခကြျတှကေို ပွနျလညျသုံးသပျကာလမျးမှနျလြှောကျဖို့ ခုလိုတိုကျတှနျးလိုကျပါတယျ။
" ဒီလိုထပျဖှဲ့တာက မွနျမာအစိုးရအတှကျပိုအကပြျရိုကျစတေယျလို့မွငျတယျ။ လာမယ့ျ ခုခံခြပေမှုအတှကျ သကျရောကျမှုဖွဈလာနိုငျတယျ လို့သုံးသပျ လို့ရတယျ။ မွနျမာကိုခမြှတျထားတဲ့ အခကြျလေးခကြျကို လိုကျနာမှု အားနညျးတယျဆိုပွီး ထောကျပွတာတှရှေိတယျ။ ဒီဟာတှကွေောင့ျ ပေါျလာတယျလို့ ယြဘေူယသြတျမှတျတယျ။ သူတို့ဘကျက လိုကျနာရမယ့ျ အခကြျ၄ခကြျကိုဘယျလောကျလိုကျနာလဲ မောျနီတာလုပျလိမ့ျမယျ။ မွနျမာအစိုးရအနနေဲ့ ဖွဈခဲ့တာတှကေို ဝနျခံဖို့လိုတယျ။ ကြူးလှနျသူတှနေဲ့ပတျသတျလို့ အစိုးရဘကျက အလိုတူအလိုပါ ဖုံးဖိတာမြိုးမလုပျသင့ျဘူး။ အရေးယူခံသင့ျတဲ့လူ တှနေဲ့ပတျသတျလို့ လုပျသင့ျလုပျထိုကျတာတှရှေိသလို ကြူးလှနျခံရသူတှအေတှကျ ပွနျလညျကုစားမှုတှေ၊ ကာကှယျပေးမှုတှကေို ဒီထပျပိုလုပျပွသင့ျတယျ။ ဒါမှနိုငျငံတကာဖိအားကနြိုငျမယျ။ ဒါမှ အဆငျပွမေယျ" ။
ဒီကောျမတီအနနေဲ့ သကျဆိုငျရာအဖှဲ့အစညျးက တငျသှငျးတဲ့ အခကြျအလကျတှကေို စဈဆေးပွီး ရုံးတောျကို ပုံမှနျတငျပွရမှာ ဖွဈသလို ဖွဈနိုငျခွရှေိတဲ့ ရှေးခယြျခှင့ျတှကေိုလညျး အကွံပေးရမှာ ဖွဈပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ ဒီကောျမတီရဲ့ ဆုံးဖွတျမှုကို ရုံးတောျက လိုအပျရငျ လကျခံဖို့ ရှိကွောငျးလညျး ICJ ကွငွောခကြျမှာ ဖေါျပွထားပါတယျ။
ပွီးခဲ့တဲ့နှဈ နိုဝငျဘာလမှာ ဂမျဘီယာ နိုငျငံက ရခိုငျပွညျနယျ မွောကျပိုငျးမှာ ၂၀၁၇ ခုနှဈမှာတုနျးက လုံခွုံရေးကငျးစခနျးတှကေို စီးနငျးတိုကျခိုကျခဲ့တဲ့ ARSA ရိုဟငျဂြာ အစှနျးရောကျအုပျစုကို လိုကျလံရှငျးလငျးခဲ့တဲ့ မွနျမာလုံခွုံရေး တပျဖှဲ့တှရေဲ့ စဈဆငျရေးတှအေတှငျး ရိုဟငျဂြာ အမြိုးသမီးတှအေပေါျ အဓမ်မပွုကငြ့ျမှုတှေ အပါအဝငျ လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖောကျမှုတှေ အကွီးအကယြျ ကြုးလှနျခဲ့တယျဆိုတဲ့ စှပျစှဲခကြျတှနေဲ့လညျး ICJ နိုငျငံတကာ တရားရုံးမှာ တရားလိုလုပျ တိုငျကွားထားခဲ့တာပါ.။ ဒါနဲ့ပတျသတျလို့ မွနျမာဘကျက ကွားဖွတျလိုကျနာ လုပျဆောငျရမယ့ျ အခကြျ ၄ ခကြျ ခမြှတျခဲ့တာဖွဈပါတယျ။
ဒီအတောအတှငျးမှာပဲ ICJ က မွနျမာအပေါျခမြှတျထားတဲ့ ကွားဖွတျအရေးပေါျစီမံဆောငျရှကျခကြျတှနေဲ့ ပတျသကျလို့ မွနျမာအစိုးရက လိုကျနာအကောငျ အထညျဖေါျခွငျးမရှိဘူးလို့ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှအစိုးရဘကျက စှပျစှဲပွောဆိုထားတာတှရှေိနပေါတယျ။
ရိုဟငျဂြာဆိုတဲ့ အသုံးအနှုနျးကို တရားဝငျ လကျခံမထားတဲ့ မွနျမာအစိုးရနဲ့ စဈတပျကတော့ နိုငျငံတကာက စှပျစှဲနသေလောကျ လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖောကျမှုတှေ ကြုးလှနျခဲ့တာမရှိကွောငျးနဲ့ ကြုးလှနျသူတှကေိုလညျး စုံစမျးဖောျထုတျ အရေးယူတာတှရှေိကွောငျး အစဉျတစိုကျ ပွောဆိုထားသလို ပွီးခဲ့တဲ့ရကျပိုငျးကစဈဆငျရေးအတှငျးပါဝငျခဲ့သူတှကေို ဖမျးဆီးအရေးယူစဈ ဆေးတာတှခေပြွတာကွောင့ျ တပျမတောျရဲ့ လုပျဆောငျခကြျက အားရစရာမရှိသေးပမေယ့ျ ခုခံခြပေဖို့ အတှကျ အခကြျတခုဖွဈစတေယျလို့ ယူဆနတောတှေ လညျးရှိပါတယျ။
နိုငျငံတကာအရေးနဲ့ လူ့အခှင့ျအရေးလေ့လာသုံးသပျသူဒေါကျတာခငျဇောျဝငျးကတော့ ဒီအဖှဲ့ပေါျပေါကျလာတဲ့ အတှကျစိုးရိမျစရာမရှိပမေယ့ျ မွနျမာအစိုးရ အနနေဲ့ နိုငျငံတကာကလကျခံလာအောငျ ခမြှတျထားတဲ့ ကွားဖွတျလိုကျနာ လုပျဆောငျရမယ့ျ အခကြျ ၄ ခကြျအပေါျ ဘယျလိုဖွရှေငျးဆောငျရှကျဖို့လုပျဆောငျ နလေဲဆိုတာကို ပှင့ျလငျးမွငျသာစှာခပြွဖို့ လိုအပျနတေယျလို့ ထောကျပွပါတယျ။
"အရမျးစိုးရိမျစရာမရှိပါ။ လုပျငနျးတှေ မွနျဆနျထိရောကျဖို့ ဖှဲ့တဲ့သဘောပါဘဲ။ ရုရှားဘကျက အငျတာဗြူးတခုမှာ ကာခြုပျဘကျကရှေးကောကျပှဲနဲ့ပတျသတျတာပွောတာတှေ၊ အအေနေဲ့ တှေ့ဆုံတာတှနေဲ့ ရိုဟငျဂြာလို့ သုံးနှုံနျးခဲ့တာမြိုးတှေ ရှိလာတယျ တပျမတောျဘကျက ပွုပွငျပွောငျးလဲမှု လုပျလာတာတှကေ လာမယ့ျ ဇနျနဝါရီ ၂၅မှာ တငျရမယ့ျ ခုခံခကြျအပေါျမှာအကောငျးဘကျအလားအလာ မြှောျမှနျးလို့ရနိုငျတယျ။ အရှေ့မှာတငျထားတဲ့ ၂ကွိမျမှာ ဘယျလိုခုခံခြပေခဲ့သလဲမသိတော့အတိအကပြွောဖို့ခကျတယျ။ မွနျမာဘကျက ပှင့ျလငျးမွငျသာအောငျခပြွဖို့လိုတယျ"
အခုလို ICJ ဘကျက ကောျမတီတခု ဖှဲ့လိုကျတာနဲ့ပတျသကျပွီး မွနျမာအစိုးရဘကျက လောလောဆယျ တရားဝငျ တုံ့ပွနျခကြျတစုံတရာ ခကြျခွငျးထှကျမလာသေးသလို၊ ဆကျသှယျမေးမွနျးရာမှာလညျး တာဝနျခံဖွဆေိုမယ့ျသူမရှိပါဘူး။