(Zawgyi/Unicode)
ရိုဟင်ဂျာတွေကို လူမျိုးတုန်း သတ်ဖြတ်မှု မရှိစေရေး အကာအကွယ်ပေးဖို့ နိုင်ငံတကာ တရားရုံး ICJ ရဲ့ ကြားကာလ အစီအမံ အမိန့်နဲ့ အညီ မြန်မာ အစိုးရဘက်က ဒုတိယမြောက် အစီရင်ခံစာကို တနလာၤနေ့က တင်သွင်းပါတယ်။ဒီ အစီရင်ခံစာကိုတော့ အများပြည်သူ ကြည့်ရှုနိုင်ရေး အတွက် ထုတ်ပြန်ဦးမှာ မဟုတ်ပါဘူး။
မြန်မာ အစိုးရဘက်ကတော့ တနလာၤနေ့က အစီရင်ခံစာ တင်သွင်းမှုကို အသိပေး ထုတ်ပြန်ထားတာ မရှိသေးပေမယ့်လည်း အမေရိကန် အခြေစိုက် Global Justice Center က မြန်မာဘက်က ဒုတိယမြောက် အစီရင်ခံစာ တင်သွင်းမှုကို ကြိုဆိုကြောင်းနဲ့ အတူဘဲ ဒီ အစီရင်ခံစာ တင်ပြီ ဆိုတာကို ထုတ်ပြန်တာ ဖြစ်ပါတယ်။
ရိုဟင်ဂျာ အရေး ICJ ရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်နဲ့ အညီ မြန်မာဘက်က ပထမဆုံး အစီရင်ခံစာကို မေလ အတွင်း တင်သွင်းတာ ဖြစ်ပြီး အခု ၆ လ အကြာမှာ ဒုတိယမြောက် အစီရင်ခံစာကို တင်သွင်းရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံရဲ့ တိုင်ကြားချက်နဲ့ ICJ မှာ နှစ်ဘက် ကြားနာ စစ်ဆေးအပြီး ဇန်နဝါရီ လထဲမှာဘဲ မြန်မာဘက်က ကြားကာလ အစီအမံ အဖြစ် လိုက်နာ ဆောင်ရွက်ဖို့ အရေးပေါ် စီမံ ဆုံးဖြတ်ချက် ၄ ချက်ကို တရားရုံးက အမိန့်ချခဲ့တာပါ။
လူမျိုးတုန်း သတ်ဖြတ်မှုဆိုင်ရာ ကျူးလွန်မှုတွေ မဖြစ်အောင် မြန်မာဘက်က ကာကွယ်ဖို့၊ စစ်တပ် လက်နက်ကိုင်တပ်တွေ အဖွဲ့အစည်းတွေဘက်က အလားတူ လုပ်ရပ်တွေ လှုံ့ဆော်မှု ကျူးလွန်မှု မရှိအောင် ထိန်းချုပ်ဖို့၊ သက်သေ အထောက်အထားတွေကို မဖျက်စီးဘဲ ထိန်းသိမ်းထားဖို့၊ ဒီအမှုကို တရားရုံးမှာ စစ်ဆေးနေစဉ် ကာလအတွင်း မြန်မာဘက်က ပထမ တခါ ၄ လ တကြိမ်၊ နောက်ပိုင်းမှာ ၆ လတကြိမ် ပုံမှန် အစီရင်ခံစာ တင်သွင်းဖို့ အမိန့်ချထားတာပါ။
ဒီကြားထဲ တရားရုံးက နောက်ထပ် အရေးပေါ် အစီအမံတွေလည်း ဆုံးဖြတ်နိုင်တယ်လို့ ပါပါတယ်။ Global Justice Center အဖွဲ့ကြီးရဲ့ ဥပဒေရေးရာ ညွှန်ကြားရေးမှူး Grant Shubin ကတော့ မြန်မာဘက်က ဒုတိယမြောက် အစီရင်ခံစာ တင်တဲ့ အပေါ်မှာ ကြိုဆိုကြောင်း ပြောပေမယ့်လည်း ရိုဟင်ဂျာတွေ ရင်ဆိုင်နေရဆဲ ဖြစ်တဲ့ လူမျိုးတုန်း သတ်ဖြတ်မှု ကျူးလွန်နိုင်ခြေ အလားအလာတွေ ပိုပြီး များလာစေတဲ့ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေနဲ့ အပြစ်က လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်ရနေတဲ့ အခြေခံ အရင်းအမြစ်တွေကို မြန်မာဘက်က ဘာမှ ဖြေရှင်းနိုင်တာ မရှိသေးဘူးလို့ ထောက်ပြ ဝေဖန်ပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ရိုဟင်ဂျာ ကိုယ်စားလှယ်လောင်းတွေ ဝင်ပြိုင်ခွင့် မရတဲ့ အခြေအနေနဲ့ ရိုဟင်ဂျာ မဲဆန္ဒရှင်တွေ မဲပေးခွင့် မရခဲ့တာဟာဆိုရင် အစိုးရဘက်က ခွဲခြား ဆက်ဆံမှုကို ပိုပြီးတော့ လုပ်လာတာလို့လည်း သူကပြောပါတယ်။ တရားရုံးရဲ့ အမိန့်နဲ့ ကိုက်ညီဖို့ ဆိုရင် ရိုဟင်ဂျာတွေကို စနစ်တကျ ခွဲခြားဆက်ဆံထားတဲ့ ဥပဒေတွေကို အလုံးစုံ ပြုပြင်ပြောင်းလဲဖို့ အပြင် စစ်တပ်ရဲ့ ကြီးစိုးမှုကိုလည်း ဖယ်ရှားဖို့ လိုအပ်မယ်လို့လည်း သူက ထောက်ပြပါတယ်။ မြန်မာ အစိုးရဘက်ကတော့ ရိုဟင်ဂျာဆိုတဲ့ အသုံးအနှုန်းကို လက်မခံပါဘူး။
ဒါပေမယ့်လည်း အခု ဒုတိယ သက်တမ်းမှာလည်း ရခိုင် အရေးကိစ္စကို အဓိက ဦးစားပေး ကိစ္စ တရပ် ထားရှိမယ်လို့ အရှေ့တောင် အာရှ နိုင်ငံများ အသင်း အာဆီယံနဲ့ ကုလသမဂ္ဂ ထိပ်သီး ဆွေးနွေးပွဲမှာ ကတိပြုထားပါတယ်။ တချိန်တည်းမှာပဲ ဗြိတိန်အခြေစိုက် ရိုဟင်ဂျာအရေး လှုပ်ရှားမှုအဖွဲ့ BROUK ကတော့ ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေကို အကာအကွယ်ပေးဖို့ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ တရားရုံး (ICJ) က ကြားဖြတ်အမိန့် ထုတ်ပြန်ထားပေမဲ့ လိုက်နာဖို့ ပျက်ကွက်နေတယ်လို့ ပြောဆိုလိုက်ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့တရားရုံးရဲ့ အမိန့်ကို မြန်မာနိုင်ငံက လိုက်နာအောင် နိုင်ငံတကာက ဖိအားပေးဖို့လည်း မနေ့တုန်းကပဲ ကြေညာချက်ထုတ်ပြန် ပြောဆိုထားပါတယ်။
.......
ICJ ကို မွနျမာဘကျက ဒုတိယအစီရငျခံစာ တငျသှငျး
(Unicode)
ရိုဟငျဂြာတှကေို လူမြိုးတုနျး သတျဖွတျမှု မရှိစရေေး အကာအကှယျပေးဖို့ နိုငျငံတကာ တရားရုံး ICJ ရဲ့ ကွားကာလ အစီအမံ အမိန့ျနဲ့ အညီ မွနျမာ အစိုးရဘကျက ဒုတိယမွောကျ အစီရငျခံစာကို တနလာၤနေ့က တငျသှငျးပါတယျ။ဒီ အစီရငျခံစာကိုတော့ အမြားပွညျသူ ကွည့ျရှုနိုငျရေး အတှကျ ထုတျပွနျဦးမှာ မဟုတျပါဘူး။
မွနျမာ အစိုးရဘကျကတော့ တနလာၤနေ့က အစီရငျခံစာ တငျသှငျးမှုကို အသိပေး ထုတျပွနျထားတာ မရှိသေးပမေယ့ျလညျး အမရေိကနျ အခွစေိုကျ Global Justice Center က မွနျမာဘကျက ဒုတိယမွောကျ အစီရငျခံစာ တငျသှငျးမှုကို ကွိုဆိုကွောငျးနဲ့ အတူဘဲ ဒီ အစီရငျခံစာ တငျပွီ ဆိုတာကို ထုတျပွနျတာ ဖွဈပါတယျ။
ရိုဟငျဂြာ အရေး ICJ ရဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျနဲ့ အညီ မွနျမာဘကျက ပထမဆုံး အစီရငျခံစာကို မလေ အတှငျး တငျသှငျးတာ ဖွဈပွီး အခု ၆ လ အကွာမှာ ဒုတိယမွောကျ အစီရငျခံစာကို တငျသှငျးရတာ ဖွဈပါတယျ။ ဂမျဘီယာနိုငျငံရဲ့ တိုငျကွားခကြျနဲ့ ICJ မှာ နှဈဘကျ ကွားနာ စဈဆေးအပွီး ဇနျနဝါရီ လထဲမှာဘဲ မွနျမာဘကျက ကွားကာလ အစီအမံ အဖွဈ လိုကျနာ ဆောငျရှကျဖို့ အရေးပေါျ စီမံ ဆုံးဖွတျခကြျ ၄ ခကြျကို တရားရုံးက အမိန့ျခခြဲ့တာပါ။
လူမြိုးတုနျး သတျဖွတျမှုဆိုငျရာ ကြူးလှနျမှုတှေ မဖွဈအောငျ မွနျမာဘကျက ကာကှယျဖို့၊ စဈတပျ လကျနကျကိုငျတပျတှေ အဖှဲ့အစညျးတှဘေကျက အလားတူ လုပျရပျတှေ လှုံ့ဆောျမှု ကြူးလှနျမှု မရှိအောငျ ထိနျးခြုပျဖို့၊ သကျသေ အထောကျအထားတှကေို မဖကြျစီးဘဲ ထိနျးသိမျးထားဖို့၊ ဒီအမှုကို တရားရုံးမှာ စဈဆေးနစေဉျ ကာလအတှငျး မွနျမာဘကျက ပထမ တခါ ၄ လ တကွိမျ၊ နောကျပိုငျးမှာ ၆ လတကွိမျ ပုံမှနျ အစီရငျခံစာ တငျသှငျးဖို့ အမိန့ျခထြားတာပါ။
ဒီကွားထဲ တရားရုံးက နောကျထပျ အရေးပေါျ အစီအမံတှလေညျး ဆုံးဖွတျနိုငျတယျလို့ ပါပါတယျ။ Global Justice Center အဖှဲ့ကွီးရဲ့ ဥပဒရေေးရာ ညှှနျကွားရေးမှူး Grant Shubin ကတော့ မွနျမာဘကျက ဒုတိယမွောကျ အစီရငျခံစာ တငျတဲ့ အပေါျမှာ ကွိုဆိုကွောငျး ပွောပမေယ့ျလညျး ရိုဟငျဂြာတှေ ရငျဆိုငျနရေဆဲ ဖွဈတဲ့ လူမြိုးတုနျး သတျဖွတျမှု ကြူးလှနျနိုငျခွေ အလားအလာတှေ ပိုပွီး မြားလာစတေဲ့ ခှဲခွားဆကျဆံမှုတှနေဲ့ အပွဈက လှတျငွိမျးခမြျးသာခှင့ျရနတေဲ့ အခွခေံ အရငျးအမွဈတှကေို မွနျမာဘကျက ဘာမှ ဖွရှေငျးနိုငျတာ မရှိသေးဘူးလို့ ထောကျပွ ဝဖေနျပါတယျ။
ပွီးခဲ့တဲ့ ရှေးကောကျပှဲမှာ ရိုဟငျဂြာ ကိုယျစားလှယျလောငျးတှေ ဝငျပွိုငျခှင့ျ မရတဲ့ အခွအေနနေဲ့ ရိုဟငျဂြာ မဲဆန်ဒရှငျတှေ မဲပေးခှင့ျ မရခဲ့တာဟာဆိုရငျ အစိုးရဘကျက ခှဲခွား ဆကျဆံမှုကို ပိုပွီးတော့ လုပျလာတာလို့လညျး သူကပွောပါတယျ။ တရားရုံးရဲ့ အမိန့ျနဲ့ ကိုကျညီဖို့ ဆိုရငျ ရိုဟငျဂြာတှကေို စနဈတကြ ခှဲခွားဆကျဆံထားတဲ့ ဥပဒတှေကေို အလုံးစုံ ပွုပွငျပွောငျးလဲဖို့ အပွငျ စဈတပျရဲ့ ကွီးစိုးမှုကိုလညျး ဖယျရှားဖို့ လိုအပျမယျလို့လညျး သူက ထောကျပွပါတယျ။ မွနျမာ အစိုးရဘကျကတော့ ရိုဟငျဂြာဆိုတဲ့ အသုံးအနှုနျးကို လကျမခံပါဘူး။
ဒါပမေယ့ျလညျး အခု ဒုတိယ သကျတမျးမှာလညျး ရခိုငျ အရေးကိစ်စကို အဓိက ဦးစားပေး ကိစ်စ တရပျ ထားရှိမယျလို့ အရှေ့တောငျ အာရှ နိုငျငံမြား အသငျး အာဆီယံနဲ့ ကုလသမဂ်ဂ ထိပျသီး ဆှေးနှေးပှဲမှာ ကတိပွုထားပါတယျ။ တခြိနျတညျးမှာပဲ ဗွိတိနျအခွစေိုကျ ရိုဟငျဂြာအရေး လှုပျရှားမှုအဖှဲ့ BROUK ကတော့ ရိုဟငျဂြာတှအေပေါျ လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖောကျမှုတှကေို အကာအကှယျပေးဖို့ အပွညျပွညျဆိုငျရာ တရားရုံး (ICJ) က ကွားဖွတျအမိန့ျ ထုတျပွနျထားပမေဲ့ လိုကျနာဖို့ ပကြျကှကျနတေယျလို့ ပွောဆိုလိုကျပါတယျ။ ကမ်ဘာ့တရားရုံးရဲ့ အမိန့ျကို မွနျမာနိုငျငံက လိုကျနာအောငျ နိုငျငံတကာက ဖိအားပေးဖို့လညျး မနေ့တုနျးကပဲ ကွညောခကြျထုတျပွနျ ပွောဆိုထားပါတယျ။
