မြန်မာနိုင်ငံမှာ လွန်ခဲ့တဲ့ ၂ နှစ် စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခတွေကြောင့် အသက်ဘေးလွတ်အောင် ထွက်ပြေးနေရသူ သိန်းနဲ့ချီဟာ ခုချိန်ထိ နေရပ်မပြန်နိုင်ကြသေးပါဘူး။ နှစ်နဲ့ချီကြာ ပြေးရှောင်နေကြတဲ့ တချို့ စစ်ပြေးဒုက္ခသည်တွေဟာ ထမင်းတောင် ဝအောင်မစားနိုင်တဲ့အခြေအနေလို့ ဒီးမော့ဆို စစ်ရှောင်တဦးက VOA ကို ပြောပါတယ်။ ကယားပြည်နယ်၊ ဒေသအခေါ် ကရင်နီပြည်နယ်နဲ့ ချင်းပြည်နယ်က စစ်ပြေးဒုက္ခသည်တွေရဲ့ စားရေးသောက်ရေး အခက်အခဲ ပိုမိုဖြစ်လာတဲ့အကြောင်းသတင်းပေးပို့ချက်ကို ပြောပြပါမယ်။
ကယားပြည်နယ်၊ ဒေသအခေါ် ကရင်နီပြည်နယ်နဲ့ ချင်းပြည်နယ် စတဲ့ ဒေသအတော်များများမှာ စစ်ကောင်စီရဲ့ စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုကြောင့် ဒေသခံတွေ အိမ်ပြန်ခွင့်မရတာ ၂ နှစ်နီးပါး ရှိလာပြီဖြစ်လို့ စားရေးသောက်ရေးတွေလည်း ပိုမိုခက်ခဲလာကြတယ်လို့ စစ်ပြေးဒုက္ခသည်တွေက ပြောဆိုကြပါတယ်။
တချို့ စစ်ပြေးဒုက္ခသည်တွေဟာ ထမင်းတောင် ဝအောင်မစားနိုင်တဲ့အခြေအနေ ဖြစ်နေတယ်လို့ ကယားပြည်နယ်၊ ဒေသအခေါ် ကရင်နီပြည်နယ်၊ ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ် စစ်ရှောင်တစ်ဦးက VOA ကို ခုလို ပြောပါတယ်။
“ထမင်း ဟင်းတွေမှာလည်း အဲ့လိုမျိုး ဟင်းကောင်းတွေ မစားရတာမျိုး၊ ဆီတွေ မလုံလောက်တာမျိုး အဲ့လိုမျိုးပေါ့နော်။ နောက် ဖြစ်သလို စားရတယ်ဆိုတော့ ဟင်းကတော့ ဟင်းရှိတဲ့အချိန်မျိုးရှိတယ်၊ မရှိတဲ့ အချိန်မျိုးလည်း မရှိဘူးပေါ့နော်။ တချို့နေရာဆိုရင် ဘယ်လောက်ထိတောင် ခက်ခဲလဲဆိုရင် အဲ့လိုမျိုးပေါ့ ထမင်းတောင်မှ ဝဝလင်းလင်း မစားရနဲ့ အနေအထားမျိုးထိ ရှိတယ်ဗျ ဟုတ်။ စားတာ ကျန်းမာရေးနဲ့ သိပ်မညီညွှတ်တော့ဘူးပေါ့နော်။ နောက်ပြတ်လပ်မှုကတော့ တချို့နည်းတွေဖက်မှာတော့ အခုဆိုရင် ကုန်စည်ဈေးနှုန်းတွေ တော်တော်လေ မြင့်တက်နေမျိုးရှိတယ်ဗျဟုတ် အဲ့လိုနေရာတွေကျတော့ စစ်ရှောင်တွေအနေနဲ့ တော်တော်ခက်ခဲနေတာမျိုး ရှိတယ်ဗျ။”
ဖရူဆိုမြို့နယ် အနာက်ခြမ်း စစ်ရှောင်တစ်ဦးက နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းတွေဆီက ဆန်၊ ဆီ၊ ဆား၊ ကုလားပဲ စတဲ့ အကူအညီတွေ တခါတလေ ရပေမယ့် လုံလောက်မှုတော့ မရှိဘူးလို့ ဖရူဆို စစ်ရှောင်တစ်ဦးက ပြောပါတယ်။
“စားဝတ်နေရေးက ဒီဖက်မှာတော့ သိပ်အဆင်မပြေဘူးပေါ့နော်။ အကူအညီတော့ တချို့တော့ ရောက်လာကြပါတယ် အနည်းအကျဉ်းတွေပေါ့နော်။ ဆန်၊ ဆီ၊ ဆား၊ ကုလားပဲ၊ ငါးခြောက်တွေရော စုံတော့စုံပါတယ်။ (စားနပ်ရိက္ခာ)လုံလောက်မှုတော့ ဘယ်ရှိပါ့မလဲ။ ဒီတောတောင်မှာဆိုတော့ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးလည်း ခက်ခဲနေတာလေ လုံလုံလောက်လောက်တော့ မရောက်လာနိုင်ကြဘူးပေါ့နော်။ ကြာလာတော့လည်း အကူအညီတွေက နည်းနည်း နည်းလာကြတာပေါ့။”
အလာတူ လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခတွေကြောင့် အသက်ဘေးလွတ်အောင် ချင်းပြည်နယ်၊ ကန်ပက်လက်မြို့နယ်ကနေ အိမ်နီးချင်း မြို့နယ်ဖြစ်တဲ့ မကွေးတိုင်း ဆောမြို့နယ်ဘက်ကို ထွက်ပြေးလာသူတစ်ဦးက စားနပ်ရိက္ခာအကူအညီတွေ ပိုမိုလိုအပ်နေတယ်လို့ ပြောပါတယ်
“အဓိကတော့ ရိက္ခာပေါ့နော်(လိုအပ်တာ) ကိုယ့်နေရာမဟုတ်ဘဲ သူများနေရာမှာ နေရတယ်ဆိုတော့ အဓိက ရိက္ခာလိုအပ်တယ်။ စားတာသောက်တာကတော့ ပုံမှန်တော့ စားတာ စားတာပဲ။ လုံလုံလောက်လောက်တော့ ရှိတာမဟုတ်ဘူး။ တခါတလေ ဆန်ရယ် ဆီ ဆားရယ် တခါတလေ ရောက်လာတယ် ပုံမှန်မဟုတ်ဘူး တခါတလေပဲ။”
မြန်မာနိုင်ငံတဝန်း စာနာမှုဆိုင်ရာ အကူအညီလိုအပ်နေသူအရေအတွက် ထပ်တိုးလာနေပြီး အကူအညီပေးသူတွေဟာလည်း ပိုမို ခက်ခဲတဲ့အခြေအနေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေကြရတယ်လို့ နေထိုင်နေကြရတယ်လို့ UNOCHA လို့ခေါ်တဲ့ ကုလသမဂ္ဂ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာပေါင်းစပ် ညှိနှိုင်းရေးမှူးရုံးက မတ်လ ၄ ရက်နေ့ ရက်စွဲနဲ့ ထုတ်ပြန်တဲ့ ကြေညာချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံတဝန်း ပြည်နယ်နဲ့ တိုင်းဒေသကြီးအတော်များများက မြို့နယ်ပေါင်း ၄၇ မြို့နယ်မှာ မာရှယ်လော (စစ်အုပ်ချုပ်ရေး) ထုတ်ပြန်ထားတာကလည်း ကူညီ ထောက်ပံ့ရေးလုပ်ငန်းတွေကို ပိုပြီး အခက်အခဲဖြစ်စေပါတယ်။ အခုနှစ် ပထမ ၂ လအတွင်းမှာတင် လူပေါင်း ၁၅၄,၀၀၀ နီးပါး နေရပ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးခဲ့ကြရပြီး တောတွင်းက မရေရာတဲ့ ယာယီစခန်းတွေမှာ နေကြရတယ်လို့ ကြေညာချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းလိုက်တဲ့ ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလကစလို့ အခုချိန်ထိ အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးရသူပေါင်း ၁.၃ သန်းရှိလာပြီး အရင် ရှိထားတဲ့ နေရပ်စွန့်ခွာသူတွေနဲ့ပေါင်းလိုက်ရင် ၁.၆ သန်းရှိသွားပြီလို့ ကုလသမဂ္ဂ ကြေညာချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
နေရာဒေသအတော်များများမှာ တိုက်ပွဲတွေဖြစ်နေတာကလည်း နေရပ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးကြသူတွေအတွက် အသက်အန္တရာယ်စိုးရိမ်ရတဲ့အပြင် စာနာမှုအကူအညီပေးရေး ကိစ္စတွေကိုပါ အဟန့်အတားဖြစ်စေတယ်လို့ UNOCHA ရဲ့ ကြေညာချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
{Unicode}
၂ နှဈကွာ လကျနကျကိုငျ ပဋိပက်ခနှင့ျ စဈရှောငျတှရေဲ့ စားနပျရိက်ခာ အခကျအခဲ
မွနျမာနိုငျငံမှာ လှနျခဲ့တဲ့ ၂ နှဈ စဈအာဏာသိမျးပွီးနောကျ ဖွဈပေါျလာတဲ့ လကျနကျကိုငျ ပဋိပက်ခတှကွေောင့ျ အသကျဘေးလှတျအောငျ ထှကျပွေးနရေသူ သိနျးနဲ့ခြီဟာ ခုခြိနျထိ နရေပျမပွနျနိုငျကွသေးပါဘူး။ နှဈနဲ့ခြီကွာ ပွေးရှောငျနကွေတဲ့ တခြို့ စဈပွေးဒုက်ခသညျတှဟော ထမငျးတောငျ ဝအောငျမစားနိုငျတဲ့အခွအေနလေို့ ဒီးမော့ဆို စဈရှောငျတဦးက VOA ကို ပွောပါတယျ။ ကယားပွညျနယျ၊ ဒသေအခေါျ ကရငျနီပွညျနယျနဲ့ ခငြျးပွညျနယျက စဈပွေးဒုက်ခသညျတှရေဲ့ စားရေးသောကျရေး အခကျအခဲ ပိုမိုဖွဈလာတဲ့အကွောငျးသတငျးပေးပို့ခကြျကို ပွောပွပါမယျ။
ကယားပွညျနယျ၊ ဒသေအခေါျ ကရငျနီပွညျနယျနဲ့ ခငြျးပွညျနယျ စတဲ့ ဒသေအတောျမြားမြားမှာ စဈကောငျစီရဲ့ စဈရေးလှုပျရှားမှုကွောင့ျ ဒသေခံတှေ အိမျပွနျခှင့ျမရတာ ၂ နှဈနီးပါး ရှိလာပွီဖွဈလို့ စားရေးသောကျရေးတှလေညျး ပိုမိုခကျခဲလာကွတယျလို့ စဈပွေးဒုက်ခသညျတှကေ ပွောဆိုကွပါတယျ။
တခြို့ စဈပွေးဒုက်ခသညျတှဟော ထမငျးတောငျ ဝအောငျမစားနိုငျတဲ့အခွအေနေ ဖွဈနတေယျလို့ ကယားပွညျနယျ၊ ဒသေအခေါျ ကရငျနီပွညျနယျ၊ ဒီးမော့ဆိုမွို့နယျ စဈရှောငျတဈဦးက VOA ကို ခုလို ပွောပါတယျ။
“ထမငျး ဟငျးတှမှောလညျး အဲ့လိုမြိုး ဟငျးကောငျးတှေ မစားရတာမြိုး၊ ဆီတှေ မလုံလောကျတာမြိုး အဲ့လိုမြိုးပေါ့နောျ။ နောကျ ဖွဈသလို စားရတယျဆိုတော့ ဟငျးကတော့ ဟငျးရှိတဲ့အခြိနျမြိုးရှိတယျ၊ မရှိတဲ့ အခြိနျမြိုးလညျး မရှိဘူးပေါ့နောျ။ တခြို့နရောဆိုရငျ ဘယျလောကျထိတောငျ ခကျခဲလဲဆိုရငျ အဲ့လိုမြိုးပေါ့ ထမငျးတောငျမှ ဝဝလငျးလငျး မစားရနဲ့ အနအေထားမြိုးထိ ရှိတယျဗြ ဟုတျ။ စားတာ ကနြျးမာရေးနဲ့ သိပျမညီညှှတျတော့ဘူးပေါ့နောျ။ နောကျပွတျလပျမှုကတော့ တခြို့နညျးတှဖေကျမှာတော့ အခုဆိုရငျ ကုနျစညျဈေးနှုနျးတှေ တောျတောျလေ မွင့ျတကျနမြေိုးရှိတယျဗဟြုတျ အဲ့လိုနရောတှကေတြော့ စဈရှောငျတှအေနနေဲ့ တောျတောျခကျခဲနတောမြိုး ရှိတယျဗြ။”
ဖရူဆိုမွို့နယျ အနာကျခွမျး စဈရှောငျတဈဦးက နိုငျငံတကာအဖှဲ့အစညျးတှဆေီက ဆနျ၊ ဆီ၊ ဆား၊ ကုလားပဲ စတဲ့ အကူအညီတှေ တခါတလေ ရပမေယ့ျ လုံလောကျမှုတော့ မရှိဘူးလို့ ဖရူဆို စဈရှောငျတဈဦးက ပွောပါတယျ။
“စားဝတျနရေေးက ဒီဖကျမှာတော့ သိပျအဆငျမပွဘေူးပေါ့နောျ။ အကူအညီတော့ တခြို့တော့ ရောကျလာကွပါတယျ အနညျးအကဉြျးတှပေေါ့နောျ။ ဆနျ၊ ဆီ၊ ဆား၊ ကုလားပဲ၊ ငါးခွောကျတှရေော စုံတော့စုံပါတယျ။ (စားနပျရိက်ခာ)လုံလောကျမှုတော့ ဘယျရှိပါ့မလဲ။ ဒီတောတောငျမှာဆိုတော့ လမျးပနျးဆကျသှယျရေးလညျး ခကျခဲနတောလေ လုံလုံလောကျလောကျတော့ မရောကျလာနိုငျကွဘူးပေါ့နောျ။ ကွာလာတော့လညျး အကူအညီတှကေ နညျးနညျး နညျးလာကွတာပေါ့။”
အလာတူ လကျနကျကိုငျ ပဋိပက်ခတှကွေောင့ျ အသကျဘေးလှတျအောငျ ခငြျးပွညျနယျ၊ ကနျပကျလကျမွို့နယျကနေ အိမျနီးခငြျး မွို့နယျဖွဈတဲ့ မကှေးတိုငျး ဆောမွို့နယျဘကျကို ထှကျပွေးလာသူတဈဦးက စားနပျရိက်ခာအကူအညီတှေ ပိုမိုလိုအပျနတေယျလို့ ပွောပါတယျ
“အဓိကတော့ ရိက်ခာပေါ့နောျ(လိုအပျတာ) ကိုယ့ျနရောမဟုတျဘဲ သူမြားနရောမှာ နရေတယျဆိုတော့ အဓိက ရိက်ခာလိုအပျတယျ။ စားတာသောကျတာကတော့ ပုံမှနျတော့ စားတာ စားတာပဲ။ လုံလုံလောကျလောကျတော့ ရှိတာမဟုတျဘူး။ တခါတလေ ဆနျရယျ ဆီ ဆားရယျ တခါတလေ ရောကျလာတယျ ပုံမှနျမဟုတျဘူး တခါတလပေဲ။”
မွနျမာနိုငျငံတဝနျး စာနာမှုဆိုငျရာ အကူအညီလိုအပျနသေူအရအေတှကျ ထပျတိုးလာနပွေီး အကူအညီပေးသူတှဟောလညျး ပိုမို ခကျခဲတဲ့အခွအေနနေဲ့ ရငျဆိုငျနကွေရတယျလို့ နထေိုငျနကွေရတယျလို့ UNOCHA လို့ခေါျတဲ့ ကုလသမဂ်ဂ လူသားခငြျးစာနာမှုဆိုငျရာပေါငျးစပျ ညှိနှိုငျးရေးမှူးရုံးက မတျလ ၄ ရကျနေ့ ရကျစှဲနဲ့ ထုတျွပနျတဲ့ ကွညောခကြျမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံတဝနျး ပွညျနယျနဲ့ တိုငျးဒသေကွီးအတောျမြားမြားက မွို့နယျပေါငျး ၄၇ မွို့နယျမှာ မာရှယျလော (စဈအုပျခြုပျရေး) ထုတျပွနျထားတာကလညျး ကူညီ ထောကျပံ့ရေးလုပျငနျးတှကေို ပိုပွီး အခကျအခဲဖွဈစပေါတယျ။ အခုနှဈ ပထမ ၂ လအတှငျးမှာတငျ လူပေါငျး ၁၅၄,၀၀၀ နီးပါး နရေပျစှန့ျခှာ ထှကျပွေးခဲ့ကွရပွီး တောတှငျးက မရရောတဲ့ ယာယီစခနျးတှမှော နကွေရတယျလို့ ကွညောခကြျမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈတပျက အာဏာသိမျးလိုကျတဲ့ ၂၀၂၁ ခုနှဈ၊ ဖဖေောျဝါရီလကစလို့ အခုခြိနျထိ အိုးအိမျစှန့ျခှာ ထှကျပွေးရသူပေါငျး ၁.၃ သနျးရှိလာပွီး အရငျ ရှိထားတဲ့ နရေပျစှန့ျခှာသူတှနေဲ့ပေါငျးလိုကျရငျ ၁.၆ သနျးရှိသှားပွီလို့ ကုလသမဂ်ဂ ကွညောခကြျမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။
နရောဒသေအတောျမြားမြားမှာ တိုကျပှဲတှဖွေဈနတောကလညျး နရေပျစှန့ျခှာထှကျပွေးကွသူတှအေတှကျ အသကျအန်တရာယျစိုးရိမျရတဲ့အပွငျ စာနာမှုအကူအညီပေးရေး ကိစ်စတှကေိုပါ အဟန့ျအတားဖွဈစတေယျလို့ UNOCHA ရဲ့ ကွညောခကြျမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။