(Zawgyi/Unicode)
လေယာဉ်ခရီးစဉ်တွေ ဖျက်သိမ်းရတာ ဆိုင်းငံ့ရတာတွေကြောင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ အခြေစိုက်တဲ့ မြန်မာခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင်တွေ ဝင်ငွေထိခိုက်လာသလို၊ စီစဉ်ထားတဲ့အတိုင်း ခရီးမထွက်နိုင်တဲ့ မြန်မာခရီးသွားတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။ အပြည့်အစုံကိုတော့ ဆက်သွယ်စုံစမ်းထားတဲ့ ကိုဉာဏ်ဝင်းအောင်က ပြောပြမှာဖြစ်ပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရမှာ စိုးရိမ်နေတာကြောင့် တရုတ်နိုင်ငံကို ဦးတည်ပျံသန်းမယ့် လေကြောင်းလိုင်းတွေ၊ တရုတ်နိုင်ငံထဲက တချို့ မြို့ကြီးတွေမှာ ခရီးတထောက်နားပြီး မြန်မာနိုင်ငံကို ခရီးဆက်မယ့် လေကြောင်းလိုင်းတွေဟာလည်း စီးမယ့်သူ မရှိသလောက်ဖြစ်သွားပါတယ် ဒါကြောင့်လည်း မတ်လအကုန်ထိ ခရီးစဉ်တွေ ဖျက်သိမ်းထားတယ်လို့ အမေရိကန်အရှေ့ခြမ်း ဗာဂျီးနီးယားပြည်နယ်က FK World နိုင်ငံတကာ လေယာဉ်လက်မှတ်ကုမ္ပဏီ အာရှတာဝန်ခံ ဒေါ်မေမေသန်းက ရှင်းပြပါတယ်။
“ China Airline တွေပေါ့၊ ချိုင်းနားအဲလိုင်းက Air China, Southern China, Eastern China ပေါ့နော်၊ သူက ပြည်မ mainland China နဲ့ပတ်သက်တယ်ဆိုတော့ အဲဒီဟာက လုံးဝကြီးကို ရောင်းအားကျသွားတယ်။ နောက်ပိုင်းမှာ ဟောင်ကောင်မှာဖြစ်လာတယ် ဆိုတဲ့ခါကျမှ Cathay Pacific ကိုလည်းရိုက်ခတ်လာပါတယ်။ ကျမတို့ဆီကိုတော့ Cathay Pacific လေကြောင်းလိုင်းက အမြဲတမ်း Email တွေပို့ပါတယ်။ သူတို့ မသွားနိုင်ဘူး ဆိုတာတွေကို။ ဟို ဖေဖေါ်ဝါရီ ၉ ရက်နေ မတ်လကုန်အထိ တရုတ်ပြည်မကြီးဘက် သွားမယ့်ခရီးစဉ်တွေ အဓိက ဖျက်ပစ်ပါတယ်။ ”
အဓိကအားဖြင့် တရုတ်လေကြောင်းလိုင်းတွေသုံးပြီး အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ဘော့စတွန်၊ နယူးယောက်၊ ဝါရှင်တန်ဒီစီ လေဆိပ်တွေကနေ တရုတ်နိုင်ငံ ဘေဂျင်းနဲ့ ဟောင်ကောင်လေဆိပ်တွေမှာ ခရီးတထောက်နားပြီး ရန်ကုန်နိုင်ငံတကာလေဆိပ်ကို သွားကြမယ့် ခရီးစဉ်အားလုံး လောလောဆယ် ဖျက်သိမ်းထားတာပါ။ ခုလို ခရီးစဉ်ဖျက်သိမ်းပေမယ့် လေယာဉ်လက်မှတ်ကြိုတင် ဝယ်ယူထားသူတွေကိုတော့ လက်မှတ်ရဲ့ မူလတန်ဖိုးအတိုင်း ပြန်အမ်းပေးနေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဝါရှင်တန်ဒီစီမှာသာမက မြန်မာအများစုရှိရာ နယူးယောက်မြို့မှာလည်း တရုတ်လေကြောင်းလိုင်းနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ မြန်မာအပါအဝင် အာရှ ခရီးစဉ်တွေ အားလုံးနီးပါး အရောင်းကျကုန်ပြီး စီးပွားရေးအရ ထိခိုက်နေတယ်လို့ နယူးယောက်က L 2 Travel လေယာဉ်လက်မှတ် အရောင်းဌာနပိုင်ရှင် ကိုလာရီက ပြောပါတယ်။
“ အခု အာရှဘက်သွားတဲ့လူတွေ မရှိတော့ဘူး။ အကုန်ရောင်းအားကျတာပဲ၊ ၇၀% လောက် ကျသွားတယ်။ အဲဒီ ဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့်ပေါ့ လူတွေက ကြောက်ပြီးတော့ မသွားရဲကြဘူးလေ။ သူတို့ခရီးသွားဖို့ စီစဉ်ထားတာတွေ အကုန်ဖျက်လိုက်ကြတာ။ အခု လေယာဉ်ပျံ လက်မှတ်ကို လူတွေလာမဝယ်တော့ဘူးဗျ။ China Airline တို့ Cathay Pacific လိုင်းတို့ အကုန်လုံး စီးပွားရေးကျသွားပြီ။”
အခုလို ခရီးစဉ်ဖျက်သိမ်းမှုတွေကြောင့် လာမယ့်ဧပြီလထဲမှာ တရုတ်လေကြောင်းလိုင်းစီးပြီး မိသားစုနဲ့ မြန်မာပြည်ပြန်ဖို့ စီစဉ်ထားတဲ့ ခရီးစဉ် ဟာလည်း မရေမရာ ဖြစ်သွားပြီလို့ ဗာဂျီးနီးယားမှာနေထိုင်တဲ့ ကိုငယ်က ပြောပါတယ်။
“ ကျနော်က ကျနော့်သမီး ၂ယောက်နဲ့ Spring Break နွေဦးရာသီကျောင်းပိတ်ရက်မှာ မြန်မာပြည်ကိုသွားဖို့ အကုန်လုံးစီစဉ်ထားတာ ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ်ကတည်းက။ ဧပြီ ၅ ရက်နေ့မှာ ကလေးတွေ ကျောင်းကလည်း ပိတ်တယ်ဆိုတော့လေ၊ အဲဒါ မြန်မာပြည်ကိုသွားပြီး သူတို့ အဖိုးအဖွားတွေနဲ့ တွေ့ပေးဖို့ စီစဉ်ထားတာ။ အဲဒါ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် လေယာဉ်ခရီးစဉ်တွေ ရွှေ့ဆိုင်းတယ်ဆိုပြီးတော့ မြန်မာပြည်ကို Air China တွေ သွားလို့မရတော့ဘူးဆိုပြီးတော့ ကြားတာပေါ့နော်။ အဲဒီအတွက်ကို အစီအစဉ်တွေက အကုန် ပျက်ကုန်ပြီးတော့ ကလေးတွေလည်း ဒုက္ခရောက်တာပေါ့။ ”
မတ်လကုန်အထိ တရုတ်လေကြောင်းလိုင်းတွေ ပြေးဆွဲမှု ယာယီရပ်ထားပေမဲ့ ဧပြီလထဲမှာ ပြန်စနိုင်မလားဆိုတာကတော့ မသေချာသေး ပါဘူး။ ဒါပေမဲ့လည်း ဧပြီလ ခရီးစဉ်တွေအတွက် အာရှခရီးစဉ်လက်မှတ်တွေ ရောင်းနေရတယ်လို့ ဒေါ်မေမေသန်းက ပြောပါတယ်။
“အခု ဧပြီမှာတော့ ရောင်းနေရတဲ့ ရောင်းအားတွေ ရှိတယ်ဆိုတော့ ဒီ(တရုတ်)လိုင်းကို မသုံးရင်လည်း အခြားလိုင်းတွေ သုံးလို့ ရနေတယ် လေ။ ဆိုတော့ ကိုရီးယားတို့ အရှေ့အလယ်ပိုင်း နိုင်ငံက လေကြောင်းလိုင်းတွေကလည်း အများကြီးရှိတာဆိုတော့ ဒီက(အမေရိကန်) ကလေးတွေ ကျောင်းပိတ်ရက် ဇွန်၊ ဇူလိုင်၊ သြဂုတ်လတွေမှာလည်းပဲ သွားဖို့လို့ ပြင်ဆင်နေကြပါပြီ။ လက်မှတ် ပြန်တော့ ရောင်းရမှာပါ။ ရောင်းအားတွေ ပြန်တက်လာဖို့တော့ အခြေအနေ ရှိပါတယ်။”
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုအန္တရာယ်ကြောင့် အမေရိကန်ရဲ့ခရီးသွားလုပ်ငန်းမှာ ၄ နှစ်အတွင်း ဒေါ်လာ(၁၀)ဘီလျံလောက် ထိခိုက်နိုင်ပြီး တဝက်လောက်ဟာ ဒီနှစ် ၂၀၂၀ ထဲမှာဖြစ်မယ်လို့ စီးပွားရေး ကျွမ်းကျင်သူတချို့က ခန့်မှန်းနေကြပါတယ်။ ထိခိုက်မှုတွေကနေ သက်သာရာ ရအောင် အမေရိကန်လေကြောင်းလိုင်းတွေက ကြိုးပမ်းနေကြပေမဲ့လည်း ခရီးသွားလုပ်ငန်းတွေနဲ့ ဆက်နွှယ်နေတဲ့ ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းတွေ မှာတော့ အထိနာနိုင်တယ်လို့လည်း သတိပေးနေကြတာပါ။
နာမည်ကျော် Hilton ဟိုတယ်လုပ်ငန်း အမှုဆောင်အရာရှိချုပ် Chris Nassetta ကလည်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ထိခိုက်မှုဟာ အနည်းဆုံး ၆ လကနေ တနှစ်လောက်အထိ ရိုက်ခတ်နိုင်တယ်လို့ ခန့်မှန်းထားကြောင်း မကြာသေးခင်တုန်းကပဲ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူတွေကို သတိပေး ပြောဆိုထားပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် မြန်မာခရီးသွားတွေနဲ့ လုပ်ငန်းရှင်တွေ အခက်ကြုံ
.....................
ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈကွောင့ျ မွနျမာခရီးသှားတှနေဲ့ လုပျငနျးရှငျတှအေခကျကွုံ
(Unicode)
တရုတျနိုငျငံကစတငျလိုကျတဲ့ ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ ကူးစကျမှုအန်တရာယျကွောင့ျ ခရီးသှားလာမှုတှကေို နိုငျငံအတောျမြားမြားက ကန့ျသတျလိုကျတဲ့ အတှကျ မွနျမာခရီးသှားတှနေဲ့ လုပျငနျးရှငျတှေ အခကျကွုံနရေပါတယျ။ လယောဉျခရီးစဉျတှေ ဖကြျသိမျးရတာ ဆိုငျးငံ့ရတာတှကွေောင့ျ အမရေိကနျပွညျထောငျစုမှာ အခွစေိုကျတဲ့ မွနျမာခရီးသှားလုပျငနျးရှငျတှေ ဝငျငှထေိခိုကျလာသလို၊ စီစဉျထားတဲ့အတိုငျး ခရီးမထှကျနိုငျတဲ့ မွနျမာခရီးသှားတှလေညျး ရှိနပေါတယျ။ အပွည့ျအစုံကိုတော့ ဆကျသှယျစုံစမျးထားတဲ့ ကိုဉာဏျဝငျးအောငျက ပွောပွမှာဖွဈပါတယျ။
ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ ကူးစကျခံရမှာ စိုးရိမျနတောကွောင့ျ တရုတျနိုငျငံကို ဦးတညျပြံသနျးမယ့ျ လကွေောငျးလိုငျးတှေ၊ တရုတျနိုငျငံထဲက တခြို့ မွို့ကွီးတှမှော ခရီးတထောကျနားပွီး မွနျမာနိုငျငံကို ခရီးဆကျမယ့ျ လကွေောငျးလိုငျးတှဟောလညျး စီးမယ့ျသူ မရှိသလောကျဖွဈသှားပါတယျ ဒါကွောင့ျလညျး မတျလအကုနျထိ ခရီးစဉျတှေ ဖကြျသိမျးထားတယျလို့ အမရေိကနျအရှေ့ခွမျး ဗာဂြီးနီးယားပွညျနယျက FK World နိုငျငံတကာ လယောဉျလကျမှတျကုမ်ပဏီ အာရှတာဝနျခံ ဒေါျမမေသေနျးက ရှငျးပွပါတယျ။
“ China Airline တှပေေါ့၊ ခြိုငျးနားအဲလိုငျးက Air China, Southern China, Eastern China ပေါ့နောျ၊ သူက ပွညျမ mainland China နဲ့ပတျသကျတယျဆိုတော့ အဲဒီဟာက လုံးဝကွီးကို ရောငျးအားကသြှားတယျ။ နောကျပိုငျးမှာ ဟောငျကောငျမှာဖွဈလာတယျ ဆိုတဲ့ခါကမြှ Cathay Pacific ကိုလညျးရိုကျခတျလာပါတယျ။ ကမြတို့ဆီကိုတော့ Cathay Pacific လကွေောငျးလိုငျးက အမွဲတမျး Email တှပေို့ပါတယျ။ သူတို့ မသှားနိုငျဘူး ဆိုတာတှကေို။ ဟို ဖဖေေါျဝါရီ ၉ ရကျနေ မတျလကုနျအထိ တရုတျပွညျမကွီးဘကျ သှားမယ့ျခရီးစဉျတှေ အဓိက ဖကြျပဈပါတယျ။ ”
အဓိကအားဖွင့ျ တရုတျလကွေောငျးလိုငျးတှသေုံးပွီး အမရေိကနျပွညျထောငျစု ဘော့စတှနျ၊ နယူးယောကျ၊ ဝါရှငျတနျဒီစီ လဆေိပျတှကေနေ တရုတျနိုငျငံ ဘဂေငြျးနဲ့ ဟောငျကောငျလဆေိပျတှမှော ခရီးတထောကျနားပွီး ရနျကုနျနိုငျငံတကာလဆေိပျကို သှားကွမယ့ျ ခရီးစဉျအားလုံး လောလောဆယျ ဖကြျသိမျးထားတာပါ။ ခုလို ခရီးစဉျဖကြျသိမျးပမေယ့ျ လယောဉျလကျမှတျကွိုတငျ ဝယျယူထားသူတှကေိုတော့ လကျမှတျရဲ့ မူလတနျဖိုးအတိုငျး ပွနျအမျးပေးနတေယျလို့ ဆိုပါတယျ။
ဝါရှငျတနျဒီစီမှာသာမက မွနျမာအမြားစုရှိရာ နယူးယောကျမွို့မှာလညျး တရုတျလကွေောငျးလိုငျးနဲ့ ပတျသကျတဲ့ မွနျမာအပါအဝငျ အာရှ ခရီးစဉျတှေ အားလုံးနီးပါး အရောငျးကကြုနျပွီး စီးပှားရေးအရ ထိခိုကျနတေယျလို့ နယူးယောကျက L 2 Travel လယောဉျလကျမှတျ အရောငျးဌာနပိုငျရှငျ ကိုလာရီက ပွောပါတယျ။
“ အခု အာရှဘကျသှားတဲ့လူတှေ မရှိတော့ဘူး။ အကုနျရောငျးအားကတြာပဲ၊ ၇၀% လောကျ ကသြှားတယျ။ အဲဒီ ဗိုငျးရပျဈကွောင့ျပေါ့ လူတှကေ ကွောကျပွီးတော့ မသှားရဲကွဘူးလေ။ သူတို့ခရီးသှားဖို့ စီစဉျထားတာတှေ အကုနျဖကြျလိုကျကွတာ။ အခု လယောဉျပြံ လကျမှတျကို လူတှလောမဝယျတော့ဘူးဗြ။ China Airline တို့ Cathay Pacific လိုငျးတို့ အကုနျလုံး စီးပှားရေးကသြှားပွီ။”
အခုလို ခရီးစဉျဖကြျသိမျးမှုတှကွေောင့ျ လာမယ့ျဧပွီလထဲမှာ တရုတျလကွေောငျးလိုငျးစီးပွီး မိသားစုနဲ့ မွနျမာပွညျပွနျဖို့ စီစဉျထားတဲ့ ခရီးစဉျ ဟာလညျး မရမေရာ ဖွဈသှားပွီလို့ ဗာဂြီးနီးယားမှာနထေိုငျတဲ့ ကိုငယျက ပွောပါတယျ။
“ ကနြောျက ကနြော့ျသမီး ၂ယောကျနဲ့ Spring Break နှေဦးရာသီကြောငျးပိတျရကျမှာ မွနျမာပွညျကိုသှားဖို့ အကုနျလုံးစီစဉျထားတာ ပွီးခဲ့တဲ့ နှဈကတညျးက။ ဧပွီ ၅ ရကျနေ့မှာ ကလေးတှေ ကြောငျးကလညျး ပိတျတယျဆိုတော့လေ၊ အဲဒါ မွနျမာပွညျကိုသှားပွီး သူတို့ အဖိုးအဖှားတှနေဲ့ တှေ့ပေးဖို့ စီစဉျထားတာ။ အဲဒါ ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈကွောင့ျ လယောဉျခရီးစဉျတှေ ရှှေ့ဆိုငျးတယျဆိုပွီးတော့ မွနျမာပွညျကို Air China တှေ သှားလို့မရတော့ဘူးဆိုပွီးတော့ ကွားတာပေါ့နောျ။ အဲဒီအတှကျကို အစီအစဉျတှကေ အကုနျ ပကြျကုနျပွီးတော့ ကလေးတှလေညျး ဒုက်ခရောကျတာပေါ့။ ”
မတျလကုနျအထိ တရုတျလကွေောငျးလိုငျးတှေ ပွေးဆှဲမှု ယာယီရပျထားပမေဲ့ ဧပွီလထဲမှာ ပွနျစနိုငျမလားဆိုတာကတော့ မသခြောသေး ပါဘူး။ ဒါပမေဲ့လညျး ဧပွီလ ခရီးစဉျတှအေတှကျ အာရှခရီးစဉျလကျမှတျတှေ ရောငျးနရေတယျလို့ ဒေါျမမေသေနျးက ပွောပါတယျ။
“အခု ဧပွီမှာတော့ ရောငျးနရေတဲ့ ရောငျးအားတှေ ရှိတယျဆိုတော့ ဒီ(တရုတျ)လိုငျးကို မသုံးရငျလညျး အခွားလိုငျးတှေ သုံးလို့ ရနတေယျ လေ။ ဆိုတော့ ကိုရီးယားတို့ အရှေ့အလယျပိုငျး နိုငျငံက လကွေောငျးလိုငျးတှကေလညျး အမြားကွီးရှိတာဆိုတော့ ဒီက(အမရေိကနျ) ကလေးတှေ ကြောငျးပိတျရကျ ဇှနျ၊ ဇူလိုငျ၊ သွဂုတျလတှမှောလညျးပဲ သှားဖို့လို့ ပွငျဆငျနကွေပါပွီ။ လကျမှတျ ပွနျတော့ ရောငျးရမှာပါ။ ရောငျးအားတှေ ပွနျတကျလာဖို့တော့ အခွအေနေ ရှိပါတယျ။”
ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ ကူးစကျမှုအန်တရာယျကွောင့ျ အမရေိကနျရဲ့ခရီးသှားလုပျငနျးမှာ ၄ နှဈအတှငျး ဒေါျလာ(၁၀)ဘီလြံလောကျ ထိခိုကျနိုငျပွီး တဝကျလောကျဟာ ဒီနှဈ ၂၀၂၀ ထဲမှာဖွဈမယျလို့ စီးပှားရေး ကြှမျးကငြျသူတခြို့က ခန့ျမှနျးနကွေပါတယျ။ ထိခိုကျမှုတှကေနေ သကျသာရာ ရအောငျ အမရေိကနျလကွေောငျးလိုငျးတှကေ ကွိုးပမျးနကွေပမေဲ့လညျး ခရီးသှားလုပျငနျးတှနေဲ့ ဆကျနှှယျနတေဲ့ ဝနျဆောငျမှုလုပျငနျးတှေ မှာတော့ အထိနာနိုငျတယျလို့လညျး သတိပေးနကွေတာပါ။
နာမညျကြောျ Hilton ဟိုတယျလုပျငနျး အမှုဆောငျအရာရှိခြုပျ Chris Nassetta ကလညျး ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈကွောင့ျ ထိခိုကျမှုဟာ အနညျးဆုံး ၆ လကနေ တနှဈလောကျအထိ ရိုကျခတျနိုငျတယျလို့ ခန့ျမှနျးထားကွောငျး မကွာသေးခငျတုနျးကပဲ ရငျးနှီးမွှုပျနှံသူတှကေို သတိပေး ပွောဆိုထားပါတယျ။