(Zawgyi / Unicode)
ကမ္ဘောဒီးယားမှာ ကျင်းပနေတဲ့ အာဆီယံ အရှေ.တောင်အာရှနိုင်ငံများအဖွဲ့ ထိပ်သီးစည်းဝေးပွဲမှာ ကမ္ဘာ့အရေးမှာရော မြန်မာ့အရေးမှာပါ အာဆီယံရဲ့အရေးပါမှုကို ပြသနိုင်ဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ သုံးသပ်သူတွေက မြင်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အာဆီယံအနေနဲ့ မြန်မာ့အရေး အပါအဝင် အာဆီယံလက်ရှိကြုံတွေ့ နေရတဲ့ပြဿနာတွေအတွက် အာလုံးလက်ခံပြီး ရှေ့ဆက်နိုင်မယ့် အဖြေမျိုးရှာဖို့က ပိုအရေးကြီးကြောင်းလည်း ထောက်ပြကြပါတယ်။ ဒီထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲ ကနေ မြန်မာအတွက် ဘယ်လို ရလဒ်ထွက်လာနိုင်ပါလဲ။ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ ဥက္ကဌသစ်ဖြစ်လာချိန် ဘာမျှော်လင့်နိုင်ပါလဲ။ ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ်ရဲ့ အကြံပေးပါမောက္ခ Panitan Wattanayagorn နဲ့ မြန်မာ့အရေးသုံးသပ်သူ ဦးအောင်သူငြိမ်းတို့ကို ကိုဝင်းမင်းက မေးမြန်းတင်ပြပေးမှာပါ။
အမေရိကန် သမ္မတ ကိုယ်တိုင်လာတက်ဖို့ ရှိနေချိန်မှာ ဒီ အာဆီယံ ထိပ်သီးပွဲမှာ ယူကရိန်း အရေး၊ နောက် မြောက်ကိုရီးယား လက်နက် စမ်းသပ်မှုနဲ့ ကမ ္ဘာ့အင်အားကြီး နိုင်ငံတွေ ပြိုင်ဆိုင်မှု အပြင် မြန်မာ ပြည်သူတွေကို ထိခိုက်နေတဲ့ တိုက်ခိုက်မှုတွေ အပေါ် တိုးတက်မှု ရရေး အဖက်ဖက်က ဖိအားတွေနဲ့ မျှော်လင့်ချက်တွေ ပိုကျရောက်လာနေတယ်လို့ ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ်ရဲ့ လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ အကြံပေး Panitan Wattanayagorn က ပြောလိုက်ပါတယ်။
ဒါကြောင့် မြန်မာ ကိစ္စ အတွက် လက်ရှိ ဘုံသဘောတူညီချက် ၅ ခု သက်သက်ထက် ပိုထိရောက်နိုင်မယ့် လမ်းကြောင်းမျိုးနဲ့ ရေတို၊ ရေရှည် ဖြစ်နိုင်တာတွေကို အာဆီယံ ခေါင်းဆောင်တွေ ဆွေးနွေးဖို့ မျှော်လင့်ထားကြတယ်လို့လည်း Panitan က ပြောပါတယ်။
အခုလို ဆွေးနွေးတာမှာ အဓိက ဘယ်လို စိန်ခေါ်ချက်တွေ ရှိနေလဲလို့ မေးရာမှာ ချူလာလောင်ကွန်း တက္ကသိုလ်က နိုင်ငံရေး သိပ္ပံ ပါမောက္ခလည်း ဖြစ်တဲ့ Panitan က အခုလို ပြောပါတယ်။
“ မြန်မာ အပါအဝင် အခြားကိစ္စရပ်ကြီးတွေမှာ အာဆီယံ ခေါင်းဆောင်တွေ အနေနဲ့ လတ်တလော ဘုံသဘောတူညီချက်တွေ မရသေးတဲ့ သဘော ရှိပါတယ်။ အဓိက စိုးရိမ်ချက် တခုကတော့ အာဆီယံ တခုလုံး အနေနဲ့ လက်ရှိ ကမ ္ဘာနဲ့ ဒေသတွင်းမှာ ဆက်ပြီး အကြုံးဝင် အရေးပါနေသေးတယ်ဆိုတာကို သေချာစေနိုင်ဖို့ ဖြစ်ပြီး အထူးသဖြင့် အာဆီယံ ကြုံနေရတဲ့ ပြဿနာ အတွက် အာဆီယံက ဘယ်လို ဖြေရှင်းနိုင်တယ်ဆိုတာကို ပြသနိုင်ဖို့ပါ။ တကယ်က ဘာမှ တွန်းတွန်းတိုက်တိုက် မလုပ်လိုတာနဲ့ အစွန်းရောက်ချဉ်းကပ်မှု ၂ ဖက်အကြားမှာ ကောင်းမွန်တဲ့ အဖြေရှာနိုင်တာ မတွေ့ရသေးပါဘူး။ အဲဒီတော့ ဒီတစ်ခေါက်မှာ အာဆီယံအတွက်အရေးကြီးတဲ့ ကိစ္စရပ်တွေမှာ ရှေ.ဆက်နိုင်ဖို့၊ ပိုကောင်းတဲ့အဖြေ ထုတ်နိုင်မယ်လို့ မျှော်လင့်ပါတယ်။ ”
ဒီအာဆီယံရဲ့ အဓိက စိန်ခေါ်ချက်ကို မြန်မာ မဟာဗျူဟာနဲ့ မူဝါဒ လေ့လာရေး အဖွဲ့ ISP Myanmar က ညွှန်ကြားရေးမှူး ဦးအောင်သူငြိမ်းကလည်း သဘောတူပါတယ်။
“ ဒီနေ့ ကျနော်တို့ မိတ်ဆွေ နိုင်ငံတကာ Think Tank တယောက် ပြောပါတယ်။ အာဆီယံမှာတဲ့ တချို့ လူတွေက မော်တော်ကား တစီး မောင်းသလိုပေါ့ဗျာ Gas ကို နင်းချင်တယ်။ ဒါပေမယ့် တချို့ နိုင်ငံတွေကလည်း ဘရိတ်ကို အုပ်နေတယ်။ ဘယ်လိုနည်းနဲ့မှ အလုပ် မဖြစ်ဘူးပေါ့ဗျာ။ ”
အဲဒီတော့ ဒီ ထိပ်သီးပွဲက တဆင့် အကောင်းဆုံး ဘာမျှော်လင့်နိုင်ပါသလဲလို့ မေးရာမှာ Panitan က အခုလို ပြောပါတယ်။
“ ရေတိုအတွက် အကောင်းဆုံး ဖြစ်လာနိုင်ခြေကတော့ ဒီ အစွန်း ၂ ဖက်အကြား မျှချေကို အဖြေရှာလုပ်ဆောင်ဖို့ပါ။ အခု တဖက်စွန်းမှာက အာဆီယံကနေ ယာယီရပ်ဆိုင်းထားဖို့ ဒါမှမဟုတ် ထုတ်ပစ်ဖို့၊ နောက် အစွန်းတဖက်မှာတော့ ဘာမှတွန်းတွန်းတိုက်တိုက် မလုပ်ဖို့ ဒါမှမဟုတ် ဆက်စောင့်ကြည့်ဖို့၊ ဒီ ၂ ဖက်စွန်းလုံးက အာဆီယံအတွက် အန္တရာယ်ကြီးတဲ့လမ်းကြောင်းပါ။ ဒီတော့ ရှေ့ ဆက်ရွေ့ဖို့ မျှချေကောင်း ဆိုတာမှာတော့ အချိန်ဇယား ပိုသတ်သတ်မှတ်မှတ်ရှိလာတာ၊ ပိုလေးနက်တဲ့ဆွေးနွေးမှုတွေ ဝိုင်းလုပ်တာ၊ တရားဝင်ဆွေးနွေးတာရော၊ အလွတ်သဘောရော၊ အစိုးရချင်းအပြင် အစိုးရနဲ့ အကြံပေးပညာရှင်တွေပါတဲ့ Track one and half လမ်းကြောင်းမျိုး၊ ပညာရှင်တွေပဲပါတဲ့ Track 2 ဒုတိယလမ်းသွယ်မျိုး ပိုလုပ်တာမျိုးပါ။ ဒါတွေကို လာမဲ့နှစ် အာဆီယံ ဥက္ကဌသစ်လက်ထက်မှာ မျှော်လင့်ကြည့်နိုင်ပါတယ်။ မြန်မာအပါအဝင် လက်ရှိပြဿနာရပ်တချို.အပေါ် အဖြေတန်းရတဲ့ ကြီးကြီးမားမားမျိုး မဖြစ်လာရင်တောင်၊ တစုံတရာတိုးတက်မှုမျိုး မျှော်လင့်နိုင်ပါတယ်။ ”
ဦးအောင်သူငြိမ်းကလည်း သိပ်ထူးခြားဖို့ မမျှော်လင့်ပါဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။
“ သိပ်တော့ အထူးမရှိဘူးဗျ။ ဘာဖြစ်လို့လဲ ဆိုတော့ ဒီ ထိပ်သီး အစည်းအဝေး မတိုင်ခင်မှာ အာဆီယံ နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးတွေ စုပြီး ဗမာပြည် အရေးအတွက် အစည်းအဝေးမှာတော့ အတော်လေး လွတ်လပ် ပွင့်လင်း ဆွေးနွေးမယ် ထင်တယ်။ ဒါပေမဲ့ ထုတ်ပြန်ကြေညာချက်မှာတော့ ဘုံသဘောတူညီချက် ၅ ရပ်ကို ထပ်ပြီးတော့ ထောက်ခံပြီးတော့ လက်တွေ့ကျတဲ့ အစီအစဉ်တွေ လုပ်သွားမယ်ပေါ့။ ဒါဘဲ ပါပါတယ်။ ”
ဒီနေရာမှာ တစုံတရာ တိုးတက်မှုမျိုးကို မျှော်လင့်နိုင်တာက ဘာလဲလို့ မေးရာမှာ Panitan က …
“ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ အာဆီယံ ထိပ်ဆုံးခေါင်းဆောင်တွေအနေနဲ့ မြန်မာအပါအဝင် ဒီ ကိစ္စရပ်ကြီးတွေမှာ ပို အားစိုက်ထုတ်ပြီး၊ တွန်းတွန်းတိုက်တိုက်နဲ့ အချင်းချင်းအကြား ပို အချိန်ပေး ထိတွေ့ပြီး လုပ်ကြမယ်ဆိုရင်၊ ဒီအထဲမှာ မြန်မာနိုင်ငံက ဘက်အားလုံးနဲ့ ပိုထိတွေ့ဆက်ဆံတာလည်းအပါအဝင်ပေါ့နော်၊ မျှော်လင့်ကြည့်နိုင်ပါတယ်။ ရှေ့နှစ်အတွင်း ရှေ့နှစ်ဆန်း ဒါမှမဟုတ် ရှေ့ နှစ်လယ်လောက်မျိုး မကြာခင်လာမဲ့ အနာဂတ်မှာ တိုးတက်မူရလာဖို့အတွက် ပိုကောင်းတဲ့ ချည်းကပ်မှုတစ်ခုမျိုး ရှိလာသင့်ပါတယ်။ ဒီအတွက် မျှော်လင့်နိုင်တာမျိုးပါ။ ဒါပေမဲ့ အခု ထိပ်သီးပွဲကနေပဲတော့ ချက်ချင်း ကြီးကြီးမားမား အပြောင်းအလဲကြီးမျိုးဖြစ်လာဖို့ကတော့ မမျှော်လင့်နိုင်ပါဘူး။ ”
တချိန်တည်းမှာ ထိုင်းနိုင်ငံက မြန်မာ့ အရေးကို ရှေ့တန်းကနေ ရင်ဆိုင်နေရတာမို့ ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ်ရဲ့ ဝင်ရောက် ဆွေးနွေးမှုက အရေးပါနိုင်တယ်လို့ ဦးအောင်သူငြိမ်းက ဆိုပါတယ်။ Panitan ကလည်း …
“ ဝန်ကြီးချုပ် Prayuth အနေနဲ့တော့ ဒီ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ ကူညီပေးရေးနဲ့ စီးပွားရေး ပြန်နာလန်ထူရေး ကိစ္စရပ်ကြီး ၂ ခုမှာ မြန်မာအပါအဝင် အဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံအားလုံးအတွက် တကယ့်ကို အလေးပေးပြီး တက်တက်ကြွကြွ လုပ်နေပါတယ်၊ တိုးတိုးတိတ်တိတ်နဲ့ အလွတ်သဘော ပြောဆိုဆွေးနွေးနေတာတွေလည်း ပါပါတယ်။ တခြား အာဆီယံနိုင်ငံ တနိုင်ငံချင်းအနေနဲ့လည်း အလားတူ အလွတ်သဘော လုပ်နေတာတွေ၊ ဥပမာ မြန်မာ ပဋိပက္ခမှာ ကွဲပြားတဲ့ ဘက်တွေ၊ မတူတဲ့ အဖွဲ့တွေနဲ့ ထိတွေ့ ဆက်ဆံပြီး သူ့နည်းနဲ့သူ အဖြေရှာနိုင်ဖို့ ဝိုင်းကြိုးစားပေးနေကြတာလည်း ရှိပါတယ်။ ဒီ ထိတွေ့ဆက်ဆံနေတဲ့ နိုင်ငံတွေ မျှော်လင့်ထားသလို တိုးတက်မှုတွေ ရလာဖို့၊ ဥပမာ တချို့ အကဲမဆတ်လွန်းတဲ့ကိစ္စတွေမှာ သဘောတူချက်တွေ စရလာဖို့ ကျွန်တော်လည်း မျှော်လင့်နေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဘယ်လိုရလဒ်ထွက်လာမှာကို စောင့်တော့ ကြည့်ရဦးမှာပေါ့နော်။ ”
တကယ်တော့ လက်ရှိ မြန်မာ့ စစ်ရေး ပဋိပက္ခကြောင့် လူမှုစီးပွားရေး ပြဿနာတွေ ပိုဆိုးလာမှာကို ထိုင်း အပါအဝင် အိမ်နီးချင်း နိုင်ငံတွေက ပိုပြီး စိုးရိမ်လာချိန်မှာ အာဆီယံ အနေနဲ့ ဒီတခေါက် ဥက္ကဌသစ် လက်ထက် ပိုထိရောက်အောင် ကိုင်တွယ်နိုင်ဖို့ မျှော်လင့်ချက်တွေလည်း များလာနေတယ်လို့ သုံးသပ်သူတွေက ဆိုပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းဝေး မြန်မာ့အရေး အဖြေရှာဖို့ အရေးပါ
(Unicode)
အာဆီယံထိပျသီးအစညျးဝေး မွနျမာ့အရေး အဖွရှောဖို့ အရေးပါ
ကမ်ဘောဒီးယားမှာ ကငြျးပနတေဲ့ အာဆီယံ အရှေ.တောငျအာရှနိုငျငံမြားအဖှဲ့ ထိပျသီးစညျးဝေးပှဲမှာ ကမ်ဘာ့အရေးမှာရော မွနျမာ့အရေးမှာပါ အာဆီယံရဲ့အရေးပါမှုကို ပွသနိုငျဖို့ အရေးကွီးတယျလို့ သုံးသပျသူတှကေ မွငျပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ အာဆီယံအနနေဲ့ မွနျမာ့အရေး အပါအဝငျ အာဆီယံလကျရှိကွုံတှေ့ နရေတဲ့ပွူနာတှအေတှကျ အာလုံးလကျခံပွီး ရှေ့ဆကျနိုငျမယ့ျ အဖွမြေိုးရှာဖို့က ပိုအရေးကွီးကွောငျးလညျး ထောကျပွကွပါတယျ။ ဒီထိပျသီးဆှေးနှေးပှဲ ကနေ မွနျမာအတှကျ ဘယျလို ရလဒျထှကျလာနိုငျပါလဲ။ အငျဒိုနီးရှားနိုငျငံ ဥက်ကဌသဈဖွဈလာခြိနျ ဘာမြှောျလင့ျနိုငျပါလဲ။ ထိုငျးဝနျကွီးခြုပျရဲ့ အကွံပေးပါမောက်ခ Panitan Wattanayagorn နဲ့ မွနျမာ့အရေးသုံးသပျသူ ဦးအောငျသူငွိမျးတို့ကို ကိုဝငျးမငျးက မေးမွနျးတငျပွပေးမှာပါ။
အမရေိကနျ သမ်မတ ကိုယျတိုငျလာတကျဖို့ ရှိနခြေိနျမှာ ဒီ အာဆီယံ ထိပျသီးပှဲမှာ ယူကရိနျး အရေး၊ နောကျ မွောကျကိုရီးယား လကျနကျ စမျးသပျမှုနဲ့ ကမ ်ဘာ့အငျအားကွီး နိုငျငံတှေ ပွိုငျဆိုငျမှု အပွငျ မွနျမာ ပွညျသူတှကေို ထိခိုကျနတေဲ့ တိုကျခိုကျမှုတှေ အပေါျ တိုးတကျမှု ရရေး အဖကျဖကျက ဖိအားတှနေဲ့ မြှောျလင့ျခကြျတှေ ပိုကရြောကျလာနတေယျလို့ ထိုငျးဝနျကွီးခြုပျရဲ့ လုံခွုံရေးဆိုငျရာ အကွံပေး Panitan Wattanayagorn က ပွောလိုကျပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ မွနျမာ ကိစ်စ အတှကျ လကျရှိ ဘုံသဘောတူညီခကြျ ၅ ခု သကျသကျထကျ ပိုထိရောကျနိုငျမယ့ျ လမျးကွောငျးမြိုးနဲ့ ရတေို၊ ရရှေညျ ဖွဈနိုငျတာတှကေို အာဆီယံ ခေါငျးဆောငျတှေ ဆှေးနှေးဖို့ မြှောျလင့ျထားကွတယျလို့လညျး Panitan က ပွောပါတယျ။
အခုလို ဆှေးနှေးတာမှာ အဓိက ဘယျလို စိနျခေါျခကြျတှေ ရှိနလေဲလို့ မေးရာမှာ ခြူလာလောငျကှနျး တက်ကသိုလျက နိုငျငံရေး သိပ်ပံ ပါမောက်ခလညျး ဖွဈတဲ့ Panitan က အခုလို ပွောပါတယျ။
“ မွနျမာ အပါအဝငျ အခွားကိစ်စရပျကွီးတှမှော အာဆီယံ ခေါငျးဆောငျတှေ အနနေဲ့ လတျတလော ဘုံသဘောတူညီခကြျတှေ မရသေးတဲ့ သဘော ရှိပါတယျ။ အဓိက စိုးရိမျခကြျ တခုကတော့ အာဆီယံ တခုလုံး အနနေဲ့ လကျရှိ ကမ ်ဘာနဲ့ ဒသေတှငျးမှာ ဆကျပွီး အကွုံးဝငျ အရေးပါနသေေးတယျဆိုတာကို သခြောစနေိုငျဖို့ ဖွဈပွီး အထူးသဖွင့ျ အာဆီယံ ကွုံနရေတဲ့ ပွူနာ အတှကျ အာဆီယံက ဘယျလို ဖွရှေငျးနိုငျတယျဆိုတာကို ပွသနိုငျဖို့ပါ။ တကယျက ဘာမှ တှနျးတှနျးတိုကျတိုကျ မလုပျလိုတာနဲ့ အစှနျးရောကျခဉြျးကပျမှု ၂ ဖကျအကွားမှာ ကောငျးမှနျတဲ့ အဖွရှောနိုငျတာ မတှေ့ရသေးပါဘူး။ အဲဒီတော့ ဒီတဈခေါကျမှာ အာဆီယံအတှကျအရေးကွီးတဲ့ ကိစ်စရပျတှမှော ရှေ.ဆကျနိုငျဖို့၊ ပိုကောငျးတဲ့အဖွေ ထုတျနိုငျမယျလို့ မြှောျလင့ျပါတယျ။ ”
ဒီအာဆီယံရဲ့ အဓိက စိနျခေါျခကြျကို မွနျမာ မဟာဗြူဟာနဲ့ မူဝါဒ လေ့လာရေး အဖှဲ့ ISP Myanmar က ညှှနျကွားရေးမှူး ဦးအောငျသူငွိမျးကလညျး သဘောတူပါတယျ။
“ ဒီနေ့ ကနြောျတို့ မိတျဆှေ နိုငျငံတကာ Think Tank တယောကျ ပွောပါတယျ။ အာဆီယံမှာတဲ့ တခြို့ လူတှကေ မောျတောျကား တစီး မောငျးသလိုပေါ့ဗြာ Gas ကို နငျးခငြျတယျ။ ဒါပမေယ့ျ တခြို့ နိုငျငံတှကေလညျး ဘရိတျကို အုပျနတေယျ။ ဘယျလိုနညျးနဲ့မှ အလုပျ မဖွဈဘူးပေါ့ဗြာ။ ”
အဲဒီတော့ ဒီ ထိပျသီးပှဲက တဆင့ျ အကောငျးဆုံး ဘာမြှောျလင့ျနိုငျပါသလဲလို့ မေးရာမှာ Panitan က အခုလို ပွောပါတယျ။
“ ရတေိုအတှကျ အကောငျးဆုံး ဖွဈလာနိုငျခွကေတော့ ဒီ အစှနျး ၂ ဖကျအကွား မြှခြကေို အဖွရှောလုပျဆောငျဖို့ပါ။ အခု တဖကျစှနျးမှာက အာဆီယံကနေ ယာယီရပျဆိုငျးထားဖို့ ဒါမှမဟုတျ ထုတျပဈဖို့၊ နောကျ အစှနျးတဖကျမှာတော့ ဘာမှတှနျးတှနျးတိုကျတိုကျ မလုပျဖို့ ဒါမှမဟုတျ ဆကျစောင့ျကွည့ျဖို့၊ ဒီ ၂ ဖကျစှနျးလုံးက အာဆီယံအတှကျ အန်တရာယျကွီးတဲ့လမျးကွောငျးပါ။ ဒီတော့ ရှေ့ ဆကျရှေ့ဖို့ မြှခြကေောငျး ဆိုတာမှာတော့ အခြိနျဇယား ပိုသတျသတျမှတျမှတျရှိလာတာ၊ ပိုလေးနကျတဲ့ဆှေးနှေးမှုတှေ ဝိုငျးလုပျတာ၊ တရားဝငျဆှေးနှေးတာရော၊ အလှတျသဘောရော၊ အစိုးရခငြျးအပွငျ အစိုးရနဲ့ အကွံပေးပညာရှငျတှပေါတဲ့ Track one and half လမျးကွောငျးမြိုး၊ ပညာရှငျတှပေဲပါတဲ့ Track 2 ဒုတိယလမျးသှယျမြိုး ပိုလုပျတာမြိုးပါ။ ဒါတှကေို လာမဲ့နှဈ အာဆီယံ ဥက်ကဌသဈလကျထကျမှာ မြှောျလင့ျကွည့ျနိုငျပါတယျ။ မွနျမာအပါအဝငျ လကျရှိပွူနာရပျတခြို.အပေါျ အဖွတေနျးရတဲ့ ကွီးကွီးမားမားမြိုး မဖွဈလာရငျတောငျ၊ တစုံတရာတိုးတကျမှုမြိုး မြှောျလင့ျနိုငျပါတယျ။ ”
ဦးအောငျသူငွိမျးကလညျး သိပျထူးခွားဖို့ မမြှောျလင့ျပါဘူးလို့ ဆိုပါတယျ။
“ သိပျတော့ အထူးမရှိဘူးဗြ။ ဘာဖွဈလို့လဲ ဆိုတော့ ဒီ ထိပျသီး အစညျးအဝေး မတိုငျခငျမှာ အာဆီယံ နိုငျငံခွားရေး ဝနျကွီးတှေ စုပွီး ဗမာပွညျ အရေးအတှကျ အစညျးအဝေးမှာတော့ အတောျလေး လှတျလပျ ပှင့ျလငျး ဆှေးနှေးမယျ ထငျတယျ။ ဒါပမေဲ့ ထုတျပွနျကွညောခကြျမှာတော့ ဘုံသဘောတူညီခကြျ ၅ ရပျကို ထပျပွီးတော့ ထောကျခံပွီးတော့ လကျတှေ့ကတြဲ့ အစီအစဉျတှေ လုပျသှားမယျပေါ့။ ဒါဘဲ ပါပါတယျ။ ”
ဒီနရောမှာ တစုံတရာ တိုးတကျမှုမြိုးကို မြှောျလင့ျနိုငျတာက ဘာလဲလို့ မေးရာမှာ Panitan က …
“ ဘာကွောင့ျလဲဆိုတော့ အာဆီယံ ထိပျဆုံးခေါငျးဆောငျတှအေနနေဲ့ မွနျမာအပါအဝငျ ဒီ ကိစ်စရပျကွီးတှမှော ပို အားစိုကျထုတျပွီး၊ တှနျးတှနျးတိုကျတိုကျနဲ့ အခငြျးခငြျးအကွား ပို အခြိနျပေး ထိတှေ့ပွီး လုပျကွမယျဆိုရငျ၊ ဒီအထဲမှာ မွနျမာနိုငျငံက ဘကျအားလုံးနဲ့ ပိုထိတှေ့ဆကျဆံတာလညျးအပါအဝငျပေါ့နောျ၊ မြှောျလင့ျကွည့ျနိုငျပါတယျ။ ရှေ့နှဈအတှငျး ရှေ့နှဈဆနျး ဒါမှမဟုတျ ရှေ့ နှဈလယျလောကျမြိုး မကွာခငျလာမဲ့ အနာဂတျမှာ တိုးတကျမူရလာဖို့အတှကျ ပိုကောငျးတဲ့ ခညြျးကပျမှုတဈခုမြိုး ရှိလာသင့ျပါတယျ။ ဒီအတှကျ မြှောျလင့ျနိုငျတာမြိုးပါ။ ဒါပမေဲ့ အခု ထိပျသီးပှဲကနပေဲတော့ ခကြျခငြျး ကွီးကွီးမားမား အပွောငျးအလဲကွီးမြိုးဖွဈလာဖို့ကတော့ မမြှောျလင့ျနိုငျပါဘူး။ ”
တခြိနျတညျးမှာ ထိုငျးနိုငျငံက မွနျမာ့ အရေးကို ရှေ့တနျးကနေ ရငျဆိုငျနရေတာမို့ ထိုငျးဝနျကွီးခြုပျရဲ့ ဝငျရောကျ ဆှေးနှေးမှုက အရေးပါနိုငျတယျလို့ ဦးအောငျသူငွိမျးက ဆိုပါတယျ။ Panitan ကလညျး …
“ ဝနျကွီးခြုပျ Prayuth အနနေဲ့တော့ ဒီ လူသားခငြျးစာနာမှုဆိုငျရာ ကူညီပေးရေးနဲ့ စီးပှားရေး ပွနျနာလနျထူရေး ကိစ်စရပျကွီး ၂ ခုမှာ မွနျမာအပါအဝငျ အဖှဲ့ဝငျ နိုငျငံအားလုံးအတှကျ တကယ့ျကို အလေးပေးပွီး တကျတကျကွှကွှ လုပျနပေါတယျ၊ တိုးတိုးတိတျတိတျနဲ့ အလှတျသဘော ပွောဆိုဆှေးနှေးနတောတှလေညျး ပါပါတယျ။ တခွား အာဆီယံနိုငျငံ တနိုငျငံခငြျးအနနေဲ့လညျး အလားတူ အလှတျသဘော လုပျနတောတှေ၊ ဥပမာ မွနျမာ ပဋိပက်ခမှာ ကှဲပွားတဲ့ ဘကျတှေ၊ မတူတဲ့ အဖှဲ့တှနေဲ့ ထိတှေ့ ဆကျဆံပွီး သူ့နညျးနဲ့သူ အဖွရှောနိုငျဖို့ ဝိုငျးကွိုးစားပေးနကွေတာလညျး ရှိပါတယျ။ ဒီ ထိတှေ့ဆကျဆံနတေဲ့ နိုငျငံတှေ မြှောျလင့ျထားသလို တိုးတကျမှုတှေ ရလာဖို့၊ ဥပမာ တခြို့ အကဲမဆတျလှနျးတဲ့ကိစ်စတှမှော သဘောတူခကြျတှေ စရလာဖို့ ကြှနျတောျလညျး မြှောျလင့ျနပေါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ဘယျလိုရလဒျထှကျလာမှာကို စောင့ျတော့ ကွည့ျရဦးမှာပေါ့နောျ။ ”
တကယျတော့ လကျရှိ မွနျမာ့ စဈရေး ပဋိပက်ခကွောင့ျ လူမှုစီးပှားရေး ပွူနာတှေ ပိုဆိုးလာမှာကို ထိုငျး အပါအဝငျ အိမျနီးခငြျး နိုငျငံတှကေ ပိုပွီး စိုးရိမျလာခြိနျမှာ အာဆီယံ အနနေဲ့ ဒီတခေါကျ ဥက်ကဌသဈ လကျထကျ ပိုထိရောကျအောငျ ကိုငျတှယျနိုငျဖို့ မြှောျလင့ျခကြျတှလေညျး မြားလာနတေယျလို့ သုံးသပျသူတှကေ ဆိုပါတယျ။