(Zawgyi/Unicode)
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံတွင်းက ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်စခန်းတွေထဲ COVID-19 ရောဂါကူးစက်သူ ရှိလာပြီးတဲ့နောက် စခန်းအသီးသီးက အခြေအနေနဲ့ ဒုက္ခသည်တွေကြား စိုးရိမ်ချက်တွေကို ဗွီအိုအေ မြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် မဆုမွန်က ပြောပြပေးပါမယ်။
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံထဲက သန်းချီတဲ့ဒုက္ခသည်တွေ စုဝေးနေထိုင်ရာ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်စခန်းတွေထဲ COVID-19 ကူးစက်မှုအန္တရာယ် ကျရောက်လာမှာကို ကုလသမဂ္ဂနဲ့နိုင်ငံတကာက စိုးရိမ်တကြီးစောင့်ကြည့်နေချိန်မှာပဲ ပထမဦးဆုံး ဒုက္ခသည်တဦး COVID-19 ကူးစက်ခံရသလို စခန်းပြင်ပက ဒေသခံတဦးလည်း ကူးစက်ခံထားရတာပါ။ ပိုးကူးစက်မှုတွေ မဖြစ်ခင်ကတည်းကလည်း ဒီကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါ ကူးစက်ခံရမှာ စိုးရိမ်လို့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရ၊ ကုလသမဂ္ဂနဲ့ တခြားနိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းတွေက တင်းတင်းကြပ်ကြပ် ဆောင်ရွက်ထားတာပါ။
ဒီ ကိုဗစ်အန္တရာယ် ဘယ်လာက်ကြီးမားတယ်ဆိုတာ တချို့မသိတဲ့သူတွေ ရှိလို့ ကျန်းမာရေးပညာပေးမှုတွေ ပိုပြီးတော့ လုပ်ဆောင်ပေးသင့်တယ်လို့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ ကော့ဇ်ဘဇားအနီး ကုတုပလောင်ဒုက္ခသည်စခန်းနေ တီဗွီတာဝါဝပ်အကွက်မှာနေထိုင်တဲ့ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည် ဦးအောင်မြိုင်က ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
SEE ALSO: Covid-19 ကပ်ဘေးကြောင့် ရိုဟင်ဂျာနေရပ်ပြန်ရေးအစီအစဉ်နှောင့်နှေး"ကျနော်တို့ အများကြီးစိုးရိမ်နေကြတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုရင် အဝင်အထွက်တွေက ပိတ်ထားတယ်ဆိုပေမဲ့ ... ဒါပေမဲ့ ခိုးပြီးတော့ အဝင်အထွက်လုပ်နေတာတွေ ရှိတယ်။ နောက်ပြီး အဓိက အရေးကြီးဆုံးက ဒုက္ခသည်စခန်းထဲက ဒုက္ခသည်တွေ ဒီရောဂါက ဘာလဲ ဘယ်လိုကူးနိုင်သလဲဆိုတာ နားလည်ဖို့လိုတယ်။ လူတိုင်းက ဒီကိုဗစ်က ဘာလဲ ဒီကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်က ဘာလဲ နားမလည်ဘူးဖြစ်နေတယ်။ အခုက ကမ့်ထဲမှာ အစိုးရက လိုက်ပြီး အသံချဲ့စက်တွေနဲ့ လိုက်သတိပေးနေတယ်။ နောက်ပြီး NGO၊ INGO တွေကရော အသံချဲ့စက်တွေနဲ့ လိုက်အသိပေးနေတာ ရှိပါတယ်။ Mask တပ်ဖို့ လက်ကိုဆပ်ပြာနဲ့ဆေးဖို့ ပြောတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒါနဲ့တင် လုံလောက်မှု မရှိတော့ဘူး စခန်းထဲမှာလည်း။ အခုက အင်တာနက်ကလည်း ပိတ်ထားတယ်ဆိုတော့ ပိုပြီးတော့ သတင်းတွေ မသိတော့ဘူး။ အင်တာနက်က ဒီအခြေအနေမှာ အများကြီး လိုတယ်။ ပြီးတော့ ဒီ့ထက်ပိုအင်အားတိုးချဲ့ပြီးတော့ လုပ်ပေးစေချင်တယ်။ ဒုက္ခသည်တွေထဲက စေတနာ့ဝန်ထမ်းတွေခေါ် သင်တန်းပေးပြီး ဒုက္ခသည်တွေကြား ပြန်ပညာပေးတာမျိုးကိုလည်း လုပ်သင့်တယ်။ ဒီမှာက လူတွေကအများကြီး စုပြုံနေတာ ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံးဒုက္ခသည်စခန်းဆိုတော့ အခြေအနေက တော်တော်လေး အခက်ခဲတွေ့နေကြရတယ်။"
ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်တွေထဲ ရောဂါကူးစက်သူဟာ ဘယ်စခန်းကဆိုတာ အာဏာပိုင်တွေဘက်က အတိအကျ မထုတ်ပြန်ပါဘူး။ အခုဆိုရင်တော့ ဒုက္ခသည်စခန်း တာဝန်ရှိသူတွေ၊ အကူအညီပေးရေး အဖွဲ့အစည်းတွေက ကာကွယ်ရေး ပညာပေးမှုတွေကို အသံချဲ့စက်တွေနဲ့ လိုက်လံနှိုးဆော်နေတယ်လို့ ဘာလုခါလီ ဒုက္ခသည်စခန်းနေ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည် ဦးအီစလံကပြောပါတယ်။
ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်စခန်းထဲ အသံချဲ့စက်နဲ့ COVID-19 သတိပေးနေတဲ့ မြင်ကွင်း
"ပြီးခဲ့တဲ့ညက အသံချဲ့စက်တွေနဲ့ လိုက်အော်တာရှိတယ်။ နောက်စခန်းတိုင်းမှာ အသိပေးနေတာတွေရှိတယ်။ စခန်း တခုနဲ့ တခုကြား အသွားအလာမလုပ်ဖို့ လူစုလူဝေး လုံးဝ မလုပ်ဖို့ အသံချဲ့စက်နဲ့ အသိပေးနေတာ ရှိတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီမှာ ကျနော်တို့ ရိုဟင်ဂျာ ဒုက္ခသည်စခန်း COVID-19 နဲ့ပတ်သက်ပြီး ပိုးတွေ့ရှိတယ်ဆိုတော့ ကျနော်တို့တွေ အလွန်ကို စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။ ကျနော်တို့ ဒုက္ခသည်စခန်း တခုနဲ့ တခုကြား ဆက်သွယ်လို့မရတာ သတင်း အချက်အလက်ရယူလို့မရတာ အင်တာနက်တွေလည်း ပိတ်ပင်တာဆိုတော့ တော်တော်လေး ကျနော်တို့ အခက်ကြုံနေရပါတယ်။ အခုဆိုရင်တော့ ဒီ COVID-19 နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဒုက္ခသည်စခန်းအသီးသီးမှာ ကျန်းမာရေး ပညာပေးများများလုပ်ဖို့ အလွန် အရေးကြီး လာပါတယ်။ ဘာဖြစ်လို့ဆိုရင် လူပေါင်း ၁၀ သိန်း၊ ၁၂ သိန်းလောက် စုပြုံကျပ်ညပ်နေရတာဆို တော့ တကယ်လို့ ဒီကပ်ဘေးရောဂါ ဆက်လက်ပျံ့နှံ့မယ်ဆိုရင် အသက်အန္တရာယ်ကို အင်မတန်မှ စိုးရိမ်ရပါတယ်။ ဒါကြောင့် နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းတွေကရော ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရကရော ဒီ့ထက်မက ဒီ COVID-19 ကပ်ဘေးရောဂါက ကာကွယ်နိုင်အောင် ဒီထက်ပိုပြီး လုပ်ဆောင်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်ခင်ဗျာ။"
နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းတွေဘက်က ကျန်းမာရေးအသိပညာပေးရေး တွန်းအားပေး ဆောင်ရွက်နေသလို ဒုက္ခသည်တွေဘက်ကလည်း စနစ်တကျ လိုက်နာမယ်ဆိုရင်တော့ ရောဂါကူးစက်မှုကို ဟန့်တားကာကွယ်နိုင်မယ်လို့ ဘာလုခါလီဒုက္ခသည်စခန်း ကမ့်နံပတ် အမှတ် (၁) မှာ နေထိုင်တဲ့ ကိုကာမေလ်တို့လို ရိုဟင်ဂျာ ဒုက္ခသည်တွေကတော့ ယုံကြည်ပါတယ်။
"ဒုက္ခသည်စခန်းထဲမှာ လူတယောက် ကိုဗစ်တွေ့တယ်ဆိုပြီး သတင်းတွေ ထွက်တော့ - ကိုဗစ်၁၉နဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ကျနော်ကတော့ ကြိုတင်ကာကွယ်မှုက အကောင်းဆုံးနည်းလမ်းလို့ထင်တယ်။ အဲ့တာကြောင့် ကြိုတင်ကာကွယ်မှုကို လုပ်ပါတယ်။ ဘယ်လိုလုပ်လဲဆိုရင် တအိမ်ကနေ တအိမ်ကို သတိထားပြီး သွားတယ်။ သွားရင်လည်း Mask ဖုံးထားတယ် တနေရာကနေ တနေရာကို သွားရင် ဒီလို အကာကွယ်နဲ့သွားတယ် နောက် တယောက်နဲ့ တယောက်အကြား သုံးတောင်လောက် ခွာရမယ်ဆိုတော့အဲ့လောက် အကွာအဝေးရှိတဲ့နေရာမှာနေတယ်။ ကျန်းမာရေးပညာပေးနည်းစနစ်တွေ ပြောထားတဲ့အတိုင်း ကာကွယ်စောင့်ရှောက်တယ်။ ဒါပေမဲ့ ကမ့်ထဲမှာ ရှိတဲ့သူတွေအားလုံးကို တတ်နိုင်သလောက် NGO တွေက အကောင်းဆုံး ပညာပေးနည်းတွေနဲ့ ရှင်းပြနေတာကို အဲ့ဒီ့နည်းအတိုင်း ကျနော်တို့ ဆက်လက်နေဖို့လိုတယ်။ ရိုဟင်ဂျာတွေကြားထဲ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု နည်းပညာသုံးပြီး လုပ်နေရင်တော့ အဆင်ပြေနိုင်တယ် အကောင်းဆုံးကတော့ ကျနော်တို့ ဝတ်ပြုဆုတောင်းပြီးနေတာ။"
SEE ALSO: ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က ရိုဟင်ဂျာစခန်းမှာ ပထမဆုံး COVID-19 ကူးစက်သူတွေ့မကြာခင်မှာပဲ မုတ်သုန်ရာသီထဲကို ဝင်ရောက်တော့မှာဖြစ်ပြီး မုတ်သုန်မိုးသည်းထန်စွာ စတင်ရွာသွန်းလာချိန် မုန်တိုင်း သတိပေးချက်တွေလည်း ရှိနေတာမို့ စခန်းတွေထဲ မြေပြိုကျမှုနဲ့ ရေလွှမ်းမိုးမှုစတဲ့ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်တွေ ကြုံလာရမှာကိုလည်း ဒုက္ခသည်တွေ အတော်လေးကို စိုးရိမ်ပူပင်နေကြပါတယ်။
ရိုဟင်ဂျာဆိုတဲ့ အသုံးအနှုန်းကို လက်ခံမထားတဲ့ မြန်မာအစိုးရဘက်ကတော့ COVID-19 ဗိုင်းရပ်ရောဂါကူးစက်မှု ကာကွယ်တဲ့အနေနဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နယ်စပ်ကို သွားလာမှု ကန့်သတ်ထားပါတယ်။ ဒ့ါအပြင် ဒုက္ခသည်တွေကို စိစစ်ပြီး ပြန်လည်လက်ခံဖို့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံနဲ့ရော၊ ကုလသမဂ္ဂနဲ့ပါ နားလည်မှု စာချွန်လွှာတွေ သီးခြားစီ လက်မှတ်ရေးထိုးထားပါတယ်။ မြန်မာအစိုးရနဲ့ ကုလသမဂ္ဂကြား နားလည်မှု စာချွန်လွှာကိုတော့ ဒီသီတင်းပတ်ထဲမှာပဲ သက်တမ်း ထပ်တိုးခဲ့ပေမဲ့ COVID-19 ကပ်ရောဂါ ကြုံနေရတဲ့အတွက် ဒုက္ခသည်တွေနေရပ်ပြန်ရေး အထောက်အကူပေး အစီအစဉ်ကို ယာယီရပ်ဆိုင်းထားရကြောင်းလည်း ဒုက္ခသည်များဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂမဟာမင်းကြီးရုံး (UNHCR) ပြောခွင့်ရက ဗွီအိုအေကို ပြောဆိုထားပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှာ COVID-19 ပညာပေး ပိုလုပ်ပေးဖို့လိုလားနေ
[Unicode Version]
ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျစခနျးတှမှော COVID-19ပညာပေး ပိုလုပျပေးဖို့လိုလားနေ
ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံတှငျးက ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျစခနျးတှထေဲ COVID-19 ရောဂါကူးစကျသူ ရှိလာပွီးတဲ့နောကျ စခနျးအသီးသီးက အခွအေနနေဲ့ ဒုက်ခသညျတှကွေား စိုးရိမျခကြျတှကေို ဗှီအိုအေ မွနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ မဆုမှနျက ပွောပွပေးပါမယျ။
ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံထဲက သနျးခြီတဲ့ဒုက်ခသညျတှေ စုဝေးနထေိုငျရာ ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျစခနျးတှထေဲ COVID-19 ကူးစကျမှုအန်တရာယျ ကရြောကျလာမှာကို ကုလသမဂ်ဂနဲ့နိုငျငံတကာက စိုးရိမျတကွီးစောင့ျကွည့ျနခြေိနျမှာပဲ ပထမဦးဆုံး ဒုက်ခသညျတဦး COVID-19 ကူးစကျခံရသလို စခနျးပွငျပက ဒသေခံတဦးလညျး ကူးစကျခံထားရတာပါ။ ပိုးကူးစကျမှုတှေ မဖွဈခငျကတညျးကလညျး ဒီကမ်ဘာ့ကပျရောဂါ ကူးစကျခံရမှာ စိုးရိမျလို့ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှအစိုးရ၊ ကုလသမဂ်ဂနဲ့ တခွားနိုငျငံတကာ အဖှဲ့အစညျးတှကေ တငျးတငျးကွပျကွပျ ဆောငျရှကျထားတာပါ။
ဒီ ကိုဗဈအန်တရာယျ ဘယျလာကျကွီးမားတယျဆိုတာ တခြို့မသိတဲ့သူတှေ ရှိလို့ ကနြျးမာရေးပညာပေးမှုတှေ ပိုပွီးတော့ လုပျဆောငျပေးသင့ျတယျလို့ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံ ကော့ဇျဘဇားအနီး ကုတုပလောငျဒုက်ခသညျစခနျးနေ တီဗှီတာဝါဝပျအကှကျမှာနထေိုငျတဲ့ ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျ ဦးအောငျမွိုငျက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
"ကနြောျတို့ အမြားကွီးစိုးရိမျနကွေတယျ။ ဘာဖွဈလို့လဲဆိုရငျ အဝငျအထှကျတှကေ ပိတျထားတယျဆိုပမေဲ့ ... ဒါပမေဲ့ ခိုးပွီးတော့ အဝငျအထှကျလုပျနတောတှေ ရှိတယျ။ နောကျပွီး အဓိက အရေးကွီးဆုံးက ဒုက်ခသညျစခနျးထဲက ဒုက်ခသညျတှေ ဒီရောဂါက ဘာလဲ ဘယျလိုကူးနိုငျသလဲဆိုတာ နားလညျဖို့လိုတယျ။ လူတိုငျးက ဒီကိုဗဈက ဘာလဲ ဒီကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈက ဘာလဲ နားမလညျဘူးဖွဈနတေယျ။ အခုက ကမ့ျထဲမှာ အစိုးရက လိုကျပွီး အသံခြဲ့စကျတှနေဲ့ လိုကျသတိပေးနတေယျ။ နောကျပွီး NGO၊ INGO တှကေရော အသံခြဲ့စကျတှနေဲ့ လိုကျအသိပေးနတော ရှိပါတယျ။ Mask တပျဖို့ လကျကိုဆပျပွာနဲ့ဆေးဖို့ ပွောတယျ။ ဒါပမေဲ့ ဒါနဲ့တငျ လုံလောကျမှု မရှိတော့ဘူး စခနျးထဲမှာလညျး။ အခုက အငျတာနကျကလညျး ပိတျထားတယျဆိုတော့ ပိုပွီးတော့ သတငျးတှေ မသိတော့ဘူး။ အငျတာနကျက ဒီအခွအေနမှော အမြားကွီး လိုတယျ။ ပွီးတော့ ဒီ့ထကျပိုအငျအားတိုးခြဲ့ပွီးတော့ လုပျပေးစခေငြျတယျ။ ဒုက်ခသညျတှထေဲက စတေနာ့ဝနျထမျးတှခေေါျ သငျတနျးပေးပွီး ဒုက်ခသညျတှကွေား ပွနျပညာပေးတာမြိုးကိုလညျး လုပျသင့ျတယျ။ ဒီမှာက လူတှကေအမြားကွီး စုပွုံနတော ကမ်ဘာ့အကွီးဆုံးဒုက်ခသညျစခနျးဆိုတော့ အခွအေနကေ တောျတောျလေး အခကျခဲတှေ့နကွေရတယျ။"
ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျတှထေဲ ရောဂါကူးစကျသူဟာ ဘယျစခနျးကဆိုတာ အာဏာပိုငျတှဘေကျက အတိအကြ မထုတျပွနျပါဘူး။ အခုဆိုရငျတော့ ဒုက်ခသညျစခနျး တာဝနျရှိသူတှေ၊ အကူအညီပေးရေး အဖှဲ့အစညျးတှကေ ကာကှယျရေး ပညာပေးမှုတှကေို အသံခြဲ့စကျတှနေဲ့ လိုကျလံနှိုးဆောျနတေယျလို့ ဘာလုခါလီ ဒုက်ခသညျစခနျးနေ ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျ ဦးအီစလံကပွောပါတယျ။
"ပွီးခဲ့တဲ့ညက အသံခြဲ့စကျတှနေဲ့ လိုကျအောျတာရှိတယျ။ နောကျစခနျးတိုငျးမှာ အသိပေးနတောတှရှေိတယျ။ စခနျး တခုနဲ့ တခုကွား အသှားအလာမလုပျဖို့ လူစုလူဝေး လုံးဝ မလုပျဖို့ အသံခြဲ့စကျနဲ့ အသိပေးနတော ရှိတယျ။ ဒါပမေဲ့ ဒီမှာ ကနြောျတို့ ရိုဟငျဂြာ ဒုက်ခသညျစခနျး COVID-19 နဲ့ပတျသကျပွီး ပိုးတှေ့ရှိတယျဆိုတော့ ကနြောျတို့တှေ အလှနျကို စိုးရိမျနကွေပါတယျ။ ကနြောျတို့ ဒုက်ခသညျစခနျး တခုနဲ့ တခုကွား ဆကျသှယျလို့မရတာ သတငျး အခကြျအလကျရယူလို့မရတာ အငျတာနကျတှလေညျး ပိတျပငျတာဆိုတော့ တောျတောျလေး ကနြောျတို့ အခကျကွုံနရေပါတယျ။ အခုဆိုရငျတော့ ဒီ COVID-19 နဲ့ ပတျသကျပွီး ဒုက်ခသညျစခနျးအသီးသီးမှာ ကနြျးမာရေး ပညာပေးမြားမြားလုပျဖို့ အလှနျ အရေးကွီး လာပါတယျ။ ဘာဖွဈလို့ဆိုရငျ လူပေါငျး ၁၀ သိနျး၊ ၁၂ သိနျးလောကျ စုပွုံကပြျညပျနရေတာဆို တော့ တကယျလို့ ဒီကပျဘေးရောဂါ ဆကျလကျပြံ့နှံ့မယျဆိုရငျ အသကျအန်တရာယျကို အငျမတနျမှ စိုးရိမျရပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ နိုငျငံတကာအဖှဲ့အစညျးတှကေရော ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှအစိုးရကရော ဒီ့ထကျမက ဒီ COVID-19 ကပျဘေးရောဂါက ကာကှယျနိုငျအောငျ ဒီထကျပိုပွီး လုပျဆောငျဖို့ လိုအပျပါတယျခငျဗြာ။"
နိုငျငံတကာ အဖှဲ့အစညျးတှဘေကျက ကနြျးမာရေးအသိပညာပေးရေး တှနျးအားပေး ဆောငျရှကျနသေလို ဒုက်ခသညျတှဘေကျကလညျး စနဈတကြ လိုကျနာမယျဆိုရငျတော့ ရောဂါကူးစကျမှုကို ဟန့ျတားကာကှယျနိုငျမယျလို့ ဘာလုခါလီဒုက်ခသညျစခနျး ကမ့ျနံပတျ အမှတျ (၁) မှာ နထေိုငျတဲ့ ကိုကာမလျေတို့လို ရိုဟငျဂြာ ဒုက်ခသညျတှကေတော့ ယုံကွညျပါတယျ။
SEE ALSO: ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်စခန်းတွင်း မီးလောင်မှုဖြစ်ပွား"ဒုက်ခသညျစခနျးထဲမှာ လူတယောကျ ကိုဗဈတှေ့တယျဆိုပွီး သတငျးတှေ ထှကျတော့ - ကိုဗဈ၁၉နဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ ကနြောျကတော့ ကွိုတငျကာကှယျမှုက အကောငျးဆုံးနညျးလမျးလို့ထငျတယျ။ အဲ့တာကွောင့ျ ကွိုတငျကာကှယျမှုကို လုပျပါတယျ။ ဘယျလိုလုပျလဲဆိုရငျ တအိမျကနေ တအိမျကို သတိထားပွီး သှားတယျ။ သှားရငျလညျး Mask ဖုံးထားတယျ တနရောကနေ တနရောကို သှားရငျ ဒီလို အကာကှယျနဲ့သှားတယျ နောကျ တယောကျနဲ့ တယောကျအကွား သုံးတောငျလောကျ ခှာရမယျဆိုတော့အဲ့လောကျ အကှာအဝေးရှိတဲ့နရောမှာနတေယျ။ ကနြျးမာရေးပညာပေးနညျးစနဈတှေ ပွောထားတဲ့အတိုငျး ကာကှယျစောင့ျရှောကျတယျ။ ဒါပမေဲ့ ကမ့ျထဲမှာ ရှိတဲ့သူတှအေားလုံးကို တတျနိုငျသလောကျ NGO တှကေ အကောငျးဆုံး ပညာပေးနညျးတှနေဲ့ ရှငျးပွနတောကို အဲ့ဒီ့နညျးအတိုငျး ကနြောျတို့ ဆကျလကျနဖေို့လိုတယျ။ ရိုဟငျဂြာတှကွေားထဲ ကနြျးမာရေးစောင့ျရှောကျမှု နညျးပညာသုံးပွီး လုပျနရေငျတော့ အဆငျပွနေိုငျတယျ အကောငျးဆုံးကတော့ ကနြောျတို့ ဝတျပွုဆုတောငျးပွီးနတော။"
မကွာခငျမှာပဲ မုတျသုနျရာသီထဲကို ဝငျရောကျတော့မှာဖွဈပွီး မုတျသုနျမိုးသညျးထနျစှာ စတငျရှာသှနျးလာခြိနျ မုနျတိုငျး သတိပေးခကြျတှလေညျး ရှိနတောမို့ စခနျးတှထေဲ မွပွေိုကမြှုနဲ့ ရလှေှမျးမိုးမှုစတဲ့ သဘာဝဘေးအန်တရာယျတှေ ကွုံလာရမှာကိုလညျး ဒုက်ခသညျတှေ အတောျလေးကို စိုးရိမျပူပငျနကွေပါတယျ။
ရိုဟငျဂြာဆိုတဲ့ အသုံးအနှုနျးကို လကျခံမထားတဲ့ မွနျမာအစိုးရဘကျကတော့ COVID-19 ဗိုငျးရပျရောဂါကူးစကျမှု ကာကှယျတဲ့အနနေဲ့ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနယျစပျကို သှားလာမှု ကန့ျသတျထားပါတယျ။ ဒ့ါအပွငျ ဒုက်ခသညျတှကေို စိစဈပွီး ပွနျလညျလကျခံဖို့ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံနဲ့ရော၊ ကုလသမဂ်ဂနဲ့ပါ နားလညျမှု စာခြှနျလှှာတှေ သီးခွားစီ လကျမှတျရေးထိုးထားပါတယျ။ မွနျမာအစိုးရနဲ့ ကုလသမဂ်ဂကွား နားလညျမှု စာခြှနျလှှာကိုတော့ ဒီသီတငျးပတျထဲမှာပဲ သကျတမျး ထပျတိုးခဲ့ပမေဲ့ COVID-19 ကပျရောဂါ ကွုံနရေတဲ့အတှကျ ဒုက်ခသညျတှနေရေပျပွနျရေး အထောကျအကူပေး အစီအစဉျကို ယာယီရပျဆိုငျးထားရကွောငျးလညျး ဒုက်ခသညျမြားဆိုငျရာ ကုလသမဂ်ဂမဟာမငျးကွီးရုံး (UNHCR) ပွောခှင့ျရက ဗှီအိုအကေို ပွောဆိုထားပါတယျ။