(Zawgyi/Unicode)
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံထဲက ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်စခန်းတစ်ခုမှာ ပထမဆုံး COVID-19 ရောဂါကူးစက်မှုကိုတွေ့ရှိရတာဟာ စိုးရိမ် ချောက်ချားဖွယ် အခြေအနေတစ်ရပ်ကို အစပျိုးလိုက်တာဖြစ်လို့ နောက်ထပ်ရောဂါ မပျံ့ပွားရေးအတွက် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရအနေနဲ့ ပြင်ဆင်မှု တွေ အလျှင်အမြန် လုပ်ပေးဖို့ Refugees International အဖွဲ့က တောင်းဆိုလိုက်ပါတယ်။
ရိုဟင်ဂျာ ဒုက္ခသည် ၉ သိန်းနီးပါးရှိတဲ့ အဲဒီ စခန်းတွေဟာ နယူးယောက် မြို့ကြီးထက် လူဦးရေ ပိုသိပ်သည်းသလို ဆိုးရွားလှတဲ့ ကျန်းမာရေးနဲ့ မသန့်ရှင်းမှုစနစ် အောက်မှာ မကြာမီရောက်လာမယ့် မုတ်သုံရာသီနဲ့ ရေကြီးမှုတွေကြား ဗိုင်းရပ်စ်အန္တရာယ်က ကြီးထွားလာမှာဖြစ်ကြောင်းလည်း Refugees International အဖွဲ့ရဲ့ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ အကြီးတန်းအရာရှိ Danial Sullivan က ပြောပါတယ်။
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရအနေနဲ့ ဒုက္ခသည်စခန်း တွေ မှာ တယ်လီဖုန်းလိုင်းတွေနဲ့ အင်တာနက်လိုင်းတွေ ပိတ်ထားတာကို အမြန်ဆုံး ပြန်ဖွင့်ပေးဖို့ကိုလည်း SULLIVAN က မေလ ၁၄ ရက်စွဲနဲ့ ကြေညာချက်မှာ ထည့်သွင်းတောင်းဆိုထားပါတယ်။ အဆက်အသွယ်တွေ ဖွင့်ပေးတာက ရောဂါ တိုက်ဖျက်ရေးနဲ့ တစ်ကိုယ်ရေ သန့်ရှင်း ရေး ပညာပေးနိုင်ဖို့အတွက် အခရာကျကြောင်းနဲ့ ရိုဟင်ဂျာ လူမှု အဖွဲ့အစည်းတွေကို လုပ်ပိုင်ခွင့် ပိုပေးဖို့ လိုကြောင်း လည်းပြောပါတယ်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အာဏာပိုင်က ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့အတူ ကျန်းမာရေး သင်တန်းတွေ၊ တစ်ကိုယ်ရေ သန့်ရှင်းရေး ပညာပေးလုပ်ငန်းတွေနဲ့ သီးခြားခွဲခြားထားဖို့ နေရာတွေ ထားရှိပေမဲ့ အခုထက်ပို အရှိန်မြှင့် လုပ်ဖို့ လိုတယ်လို့လည်း SULLIVAN က ပြောပါတယ် ။
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံထဲက ရိုဟင်ဂျာ ဒုက္ခသည်တစ်ဦးနဲ့ စခန်းပြင်ပက လူတစ်ဦး COVID-19 ကူးစက်ခံရကြောင်းကို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် အဆင့် မြင့် အရာရှိတစ်ဦးနဲ့ ကုလသမဂ္ဂ ပြောခွင့်ရတို့က ကြာသပတေးနေ့က အတည်ပြု ပြောကြားထားတာပါ။
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံထဲ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုတွေ မြင့်တက်လာနေရာမှာ အခုအချိန်အထိ ကူးစက်မှုပေါင်း ၁၉၀၀၀ နီးပါးရှိပြီး သေဆုံး သူ ၂၈၀ ကျော်ရှိပါတယ်။ သာမန်မြို့ကြီးတွေထက် လူနေထူထပ်တဲ့ Cox's Bazar က ဒုက္ခသည်စခန်းတွေထဲ ရောဂါကူးစက်မှုကြီးတွေ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်တာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အကူအညီပေးရေး ဝန်ထမ်းတွေကလည်း သတိပေးထားပါတယ်။
၂၀၁၇ ခုနှစ်ထဲ မြန်မာ စစ်တပ်က ARSA ရိုဟင်ဂျာ လက်နက်ကိုင်တွေကို နယ်မြေ ရှင်းလင်းရေးလုပ်ချိန်က ရိုဟင်ဂျာ သိန်းချီပြီး ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံဘက်ကိုထွက်ပြေးခဲ့ပါတယ်။ ရိုဟင်ဂျာဆိုတဲ့အသုံးအနှုန်းကို လက်မခံတဲ့ မြန်မာအစိုးရကတော့ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှုဆိုင်ရာ စွပ်စွဲချက်ကို နိုင်ငံတကာ တရားရုံးမှာ ရင်ဆိုင်နေရချိန်မှာပဲ ဒုက္ခသည်တွေ နေရပ်ပြန်ရေး အစီအစဉ်တွေ ဆောင်ရွက်ထားကြောင်း ပြောဆိုထားပြီး ပြန်လည် လက်ခံမယ်လို့လည်း ကတိပေးထားပါတယ်။
...............
ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှက ရိုဟငျဂြာစခနျးမှာ ပထမဆုံး COVID-19 ကူးစကျသူတှေ့
(Unicode)
ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံထဲက ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျစခနျးတဈခုမှာ ပထမဆုံး COVID-19 ရောဂါကူးစကျမှုကိုတှေ့ရှိရတာဟာ စိုးရိမျ ခြောကျခြားဖှယျ အခွအေနတေဈရပျကို အစပြိုးလိုကျတာဖွဈလို့ နောကျထပျရောဂါ မပြံ့ပှားရေးအတှကျ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှအစိုးရအနနေဲ့ ပွငျဆငျမှု တှေ အလြှငျအမွနျ လုပျပေးဖို့ Refugees International အဖှဲ့က တောငျးဆိုလိုကျပါတယျ။
ရိုဟငျဂြာ ဒုက်ခသညျ ၉ သိနျးနီးပါးရှိတဲ့ အဲဒီ စခနျးတှဟော နယူးယောကျ မွို့ကွီးထကျ လူဦးရေ ပိုသိပျသညျးသလို ဆိုးရှားလှတဲ့ ကနြျးမာရေးနဲ့ မသန့ျရှငျးမှုစနဈ အောကျမှာ မကွာမီရောကျလာမယ့ျ မုတျသုံရာသီနဲ့ ရကွေီးမှုတှကွေား ဗိုငျးရပျဈအန်တရာယျက ကွီးထှားလာမှာဖွဈကွောငျးလညျး Refugees International အဖှဲ့ရဲ့ လူ့အခှင့ျအရေးဆိုငျရာ အကွီးတနျးအရာရှိ Danial Sullivan က ပွောပါတယျ။
ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှအစိုးရအနနေဲ့ ဒုက်ခသညျစခနျး တှေ မှာ တယျလီဖုနျးလိုငျးတှနေဲ့ အငျတာနကျလိုငျးတှေ ပိတျထားတာကို အမွနျဆုံး ပွနျဖှင့ျပေးဖို့ကိုလညျး SULLIVAN က မလေ ၁၄ ရကျစှဲနဲ့ ကွညောခကြျမှာ ထည့ျသှငျးတောငျးဆိုထားပါတယျ။ အဆကျအသှယျတှေ ဖှင့ျပေးတာက ရောဂါ တိုကျဖကြျရေးနဲ့ တဈကိုယျရေ သန့ျရှငျး ရေး ပညာပေးနိုငျဖို့အတှကျ အခရာကကြွောငျးနဲ့ ရိုဟငျဂြာ လူမှု အဖှဲ့အစညျးတှကေို လုပျပိုငျခှင့ျ ပိုပေးဖို့ လိုကွောငျး လညျးပွောပါတယျ။ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှအာဏာပိုငျက ကုလသမဂ်ဂ အဖှဲ့အစညျးတှနေဲ့အတူ ကနြျးမာရေး သငျတနျးတှေ၊ တဈကိုယျရေ သန့ျရှငျးရေး ပညာပေးလုပျငနျးတှနေဲ့ သီးခွားခှဲခွားထားဖို့ နရောတှေ ထားရှိပမေဲ့ အခုထကျပို အရှိနျမွှင့ျ လုပျဖို့ လိုတယျလို့လညျး SULLIVAN က ပွောပါတယျ ။
ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံထဲက ရိုဟငျဂြာ ဒုက်ခသညျတဈဦးနဲ့ စခနျးပွငျပက လူတဈဦး COVID-19 ကူးစကျခံရကွောငျးကို ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှ အဆင့ျ မွင့ျ အရာရှိတဈဦးနဲ့ ကုလသမဂ်ဂ ပွောခှင့ျရတို့က ကွာသပတေးနေ့က အတညျပွု ပွောကွားထားတာပါ။
ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံထဲ ကိုရိုနာ ဗိုငျးရပျဈ ကူးစကျမှုတှေ မွင့ျတကျလာနရောမှာ အခုအခြိနျအထိ ကူးစကျမှုပေါငျး ၁၉၀၀၀ နီးပါးရှိပွီး သဆေုံး သူ ၂၈၀ ကြောျရှိပါတယျ။ သာမနျမွို့ကွီးတှထေကျ လူနထေူထပျတဲ့ Cox's Bazar က ဒုက်ခသညျစခနျးတှထေဲ ရောဂါကူးစကျမှုကွီးတှေ ဖွဈပေါျလာနိုငျတာနဲ့ ပတျသကျပွီး အကူအညီပေးရေး ဝနျထမျးတှကေလညျး သတိပေးထားပါတယျ။
၂၀၁၇ ခုနှဈထဲ မွနျမာ စဈတပျက ARSA ရိုဟငျဂြာ လကျနကျကိုငျတှကေို နယျမွေ ရှငျးလငျးရေးလုပျခြိနျက ရိုဟငျဂြာ သိနျးခြီပွီး ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံဘကျကိုထှကျပွေးခဲ့ပါတယျ။ ရိုဟငျဂြာဆိုတဲ့အသုံးအနှုနျးကို လကျမခံတဲ့ မွနျမာအစိုးရကတော့ လူမြိုးတုနျးသတျဖွတျမှုဆိုငျရာ စှပျစှဲခကြျကို နိုငျငံတကာ တရားရုံးမှာ ရငျဆိုငျနရေခြိနျမှာပဲ ဒုက်ခသညျတှေ နရေပျပွနျရေး အစီအစဉျတှေ ဆောငျရှကျထားကွောငျး ပွောဆိုထားပွီး ပွနျလညျ လကျခံမယျလို့လညျး ကတိပေးထားပါတယျ။
