(Zawgyi / Unicode)
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့ အမြင့်ဆုံးတရားရုံးချုပ်မှာ အမျိုးသမီးတွေထဲက ဒုတိယမြောက် တရားသူကြီးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သူ ၈၇ နှစ်အရွယ် Ruth Bader Ginsburg ဟာ ပန်ခရိယကင်ဆာနဲ့ ကွယ်လွန်ခဲ့ပါပြီ။ သူအသက်ရှင်စဉ် ကာလတလျှောက်လုံး အမျိုးသမီးတွေ တန်းတူအခွင့်အရေး ပိုရလာဖို့ကို တစိုက်မတ်မတ် ဆောင်ရွက်ခဲ့တာကြောင့် တိုးတက်တဲ့အမြင်ရှိသူတွေရဲ့ အလယ်မှာ အများရဲ့ ကြည်ညိုလေးစားမှု ခံခဲ့ရသူလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ Ruth Bader Ginsburg အသက်ရှင်စဉ်ကာလ ကြိုးပမ်းလှုပ်ရှားမှုတွေအကြောင်း ဗွီအိုအေသတင်းထောက် Julie Taboh ရဲ့ သတင်းလွှာကို မခွာညို တင်ပြပေးထားပါတယ်။
အမျိုးသမီးရှေ့နေတွေကို လက်ချိုးရေလို့ ရနိုင်တဲ့အချိန်မှာ ၁၉၉၃ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လ ၁၀ ရက်နေ့မှာပဲ Ruth Bader Ginsburg ဟာ အမေရိကန်သမိုင်းမှာ တရားရုံးချုပ်ရဲ့ ဒုတိယမြောက် အမျိုးသမီး တရားသူကြီး ဖြစ်လာခဲ့တာပါ။ သူ ရှေ့နေတယောက် ဖြစ်ချင်ခဲ့တယ်ဆိုတာ သူ့ရဲ့ တတိယနှစ် ကောလိပ်ကျောင်းသူ ဘဝကတည်းက သိခဲ့ပါတယ်။
၁၉၅၀ ပြည့်နှစ်ဝန်းကျင် ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုရဲ့ ထင်သာမြင်သာတဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှု ဆိုတာကြောင့် တနိုင်ငံလုံးမှာ ပေါ်လာခဲ့တဲ့ "Red Scare" လို့ခေါ်တဲ့ ကွန်မြူနစ်ကြောက်စိတ်က Ginsburg ကို တွန်းအားဖြစ်စေခဲ့ပါတယ်။
အထက်လွှတ်တော်အမတ် Joseph McCarthy က ဦးဆောင်ပြီး ထောင်နဲ့ချီတဲ့ လူတွေကို ကွန်မြူနစ်တွေဆိုပြီးတော့ စွပ်စွဲခဲ့ကြတာပါ။
ဒီအဖြစ်နဲ့ပတ်သက်လို့ Ruth Bader Ginsburg က အခုလို ပြန်ပြောပြပါတယ်။
“သတ္တိခဲ ရှေ့နေတွေဟာ အဲဒီလူတွေအတွက် မားမားမတ်မတ် ရပ်ပေးခဲ့ကြရင်း အထက်လွှတ်တော်ကိုလည်း ‘ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ကြည့်ပါ၊ ပထမဆုံး ပြင်ဆင်ဖြည့်စွက်ချက်ကို ကြည့်ပါ၊ အဲဒီမှာ ဘာပြောထားသလဲ’ ဆိုပြီး သတိပေးခဲ့ကြပါတယ်။ ရှေ့နေတွေက ကျမတို့အတွက် အခြေခံအကျဆုံး တန်ဖိုးတွေနဲ့ ပြန်ပြီး နေသားတကျဖြစ်အောင် ကူညီပေးနိုင်ကြတယ်ဆိုရင် ကျမ ဖြစ်ချင်တာက အဲဒါပါပဲ။”
SEE ALSO: တရားသူကြီး Ginsburg ကွယ်လွန်တဲ့အပေါ် ကန်ထိပ်တန်းပုဂ္ဂိုလ်များ ဝမ်းနည်းစကားဆိုအမျိုးသားတွေပဲ လွှမ်းမိုး နေရာယူထားတဲ့ ဥပဒေလောကမှာ အလုပ်ရှာမရမှာစိုးလို့ သူ ဥပဒေကျောင်းတက်ဖို့ကို မိဘတွေက အားမပေးခဲ့ကြပါဘူး။ ဒါပေမယ့်လည်း သူကတော့ သန္နိဋ္ဌာန်ချထားပြီးသားဖြစ်လို့ ၁၉၅၄ ခုနှစ်မှာ ကော်နဲလ်တက္ကသိုလ်ကနေ ဘွဲ့ရပြီးတဲ့နောက် အမျိုးသမီးတွေကို စတင်လက်ခံတာ ၅ နှစ်သာ ရှိသေးတဲ့ ဟားဗတ်စ် ဥပဒေကျောင်းမှာ တက်ခွင့်ရခဲ့ပါတယ်။
“ကျမ ဥပဒေကျောင်းစတက်တော့ ဥပဒေကျောင်းသားက ၅၀၀ ကျော်ရှိပြီး ကျောင်းသူကတော့ ၉ ဦးပဲ ရှိခဲ့ပါတယ်။”
နောက် ၂ နှစ်ကြာတော့ အခွန်ဆိုင်ရာ အကျိုးဆောင်ရှေ့နေနဲ့ ဥပဒေပါမောက္ခဖြစ်တဲ့ ခင်ပွန်းသည် Martin Ginsburg က နယူးယောက်မြို့မှာ အလုပ်ပြောင်းလုပ်ခဲ့တဲ့အတွက် မစ္စစ် Ginsburg လည်း ကိုလံဘီယာ ဥပဒေကျောင်းကို ပြောင်းရွှေ့ပြီး အဲဒီကျောင်းကပဲ ၁၉၅၉ ခုမှာ ဥပဒေဘွဲ့ ရခဲ့ပါတယ်။ မိဘတွေ ခန့်မှန်းထားတဲ့အတိုင်း အမျိုးသားတွေလွှမ်းမိုးတဲ့ ဥပဒေလောကထဲ ဝင်ဖို့က စိန်ခေါ်မှု ကြီးမားခဲ့ပါတယ်။
“နယူးယောက်မြို့က ဥပဒေအကျိုးဆောင်အဖွဲ့ တဖွဲ့တလေကတောင်မှ ကျမကို လိုလိုလားလား အလုပ်ခန့်ချင်ကြတာ မရှိပါဘူး။”
စာနာတတ်တဲ့ ပါမောက္ခတယောက်ရဲ့ အကူအညီနဲ့ အလုပ်သင် အလုပ်တခုကို ရခဲ့ပါတယ်။ မကြာခင်မှာ Ginsburg ဟာ Rutgers University နဲ့ ကိုလံဘီယာ ဥပဒေကျောင်းတွေမှာ စပြီး စာသင်ပေးခဲ့ပါတယ်။ ၁၉၇၂ ခုနှစ်မှာ ဘဝအမျိုးမျိုး ကျင်လည်နေကြရတဲ့ အမျိုးသမီးတွေနဲ့ မိန်းကလေးတွေအတွက် အမျိုးသမီး အခွင့်အရေး စီမံချက် WOMEN'S RIGHTS PROJECT ဆိုတဲ့အဖွဲ့ကို စတင်ထူထောင်ခဲ့ပါတယ်။
Lenora Lapidus က WOMEN'S RIGHTS PROJECT အဖွဲ့ရဲ့ အမှုဆောင် ဒါရိုက်တာပါ။
“အဲဒီခေတ်တုန်းက အမျိုးသားတွေကို ဦးစားပေးတဲ့ ဥပဒေအများအပြား ရှိခဲ့ကြပါတယ်။ Ginsburg က ၁၉၇၀ ပြည့်နှစ်တွေအတွင်း အမျိုးသမီး အခွင့်အရေးတွေကို ဦးဆောင်ပြီး လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုကို တားမြစ်တဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံဥပဒေကို တည်ထောင်ဖို့ တရားရုံးချုပ်အထိ တမှုပြီးတမှု လျှောက်လဲတင်ပြခဲ့သူပါ။”
အဲဒီနောက် နှစ်ပေါင်း ၂၀ ကြာအပြီး ၁၉၉၃ ခုနှစ်မှာတော့ သမ္မတ ဘီလ် ကလင်တန်က တရားရုံးချုပ် တရားသူကြီးတဦးအဖြစ် Ruth Bader Ginsburg ကို အမည်တင်သွင်းခဲ့ပြီးတဲ့နောက် အတည်ပြု ခန့်ထားခံခဲ့ရပါတယ်။
တရားရုံးချုပ်မှာ သူ တာဝန်ထမ်းဆောင်စဉ် ကာလအတွင်း ဘက်မလိုက်တဲ့ တရားရေးဆုံးဖြတ်မှုတွေအတွက် Ginsburg က ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ရပ်တည်ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ ကျား၊ မ ဆိုတဲ့ အကန့်အသတ်တွေကို လုပ်ငန်းခွင်မှန်သမျှမှာ အမျိုးသမီးတွေ ရင်ဆိုင်နေကြရဆဲ ဖြစ်ပေမယ့် အမေရိကန်မှာတော့ ဒီခွဲခြားမှုမျိုး မရှိတော့ပါဘူးလို့လည်း သူက ပြောပါတယ်။
ကျန်နေတာကတော့ အမေရိကန် လူ့အဖွဲ့အစည်းမှာ လုပ်ငန်းခွင်မှာဖြစ်စေ၊ မိသားစုတွင်းဖြစ်စေ ကျား၊ မ ညီမျှမှုရှိဖို့ လိုအပ်တယ်ဆိုတာကို တရားရုံးမှာ ဥပဒေအဖြစ် မပြဋ္ဌာန်းနိုင်သေးတာဘဲ ဖြစ်တယ်လို့လည်း သူက ပြောပါတယ်။ Ginsburg ဟာ အလုပ်လည်းလုပ်၊ ၂၀၁၀ ခုနှစ်က ကွယ်လွန်သွားတဲ့ ခင်ပွန်းသည်ရဲ့ အားပေးထောက်ခံမှုတွေနဲ့ ကလေးနှစ်ယောက်မိခင်အဖြစ် အိမ်ထောင့်တာဝန်တွေကြားမှာ ဟန်ချက်ညီအောင် ထိန်းညှိ ရှင်သန်ခဲ့သူပါ။
“ကျမဘဝမှာ အရေးအပါဆုံးကတော့ ကျမခင်ပွန်းသည်ပါ။ သူက ကျမအလုပ်ကို သူ့အလုပ်လိုပဲ အရေးကြီးတယ်လို့ သဘောထားပါတယ်။ ပြီးတော့ သူ့ကလေးတွေကိုလည်း ကောင်းကောင်း လူလားမြောက်စေလိုတဲ့စိတ်လည်း ရှိတဲ့သူပါ။”
တရားရုံးချုပ် တရားသူကြီး Ruth Bader Ginsburg က သူယုံကြည်တာကိုလုပ်ဖို့ အမြဲကြိုးစားပါတယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။
“ဥပဒေကို၊ ကိုယ့်တိုင်းပြည်ကိုယ် ချစ်မြတ်နိုးသူ၊ တဦးချင်းစီရဲ့ လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ လူ့ဂုဏ်သိက္ခာကို ချစ်သူ၊ ပင်ကိုယ်စွမ်းရည် ဘာပဲရှိရှိ ကိုယ်စွမ်းရှိသမျှ အားသွန်ခွန်စိုက် ကြိုးပမ်းအားထုတ်ပြီး ကမ္ဘာလောကကြီးကို ပိုပြီးကောင်းမွန်အောင် ကြိုးပမ်းအားထုတ်ခဲ့သူ တယောက်အဖြစ် ကျမကို သတိရနေကြလိမ့်မယ်လို့ မျှော်လင့်ပါတယ်။”
၁၉၃၃ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၅ ရက်မှာ နယူးယောက်ပြည်နယ်၊ Brooklyn မြို့မှာ မွေးဖွားခဲ့သူ Ruth Bader Ginsburg ဟာ အသက် ၈၇ ခုနှစ်အရွယ် ဝါရှင်တန်မှာ ကွယ်လွန်ခဲ့ပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
ကွယ်လွန်သူ တရားရုံးချုပ်တရားသူကြီး Ruth Bader Ginsburg အကြောင်း
-------------------------
(Unicode)
ကှယျလှနျသူ တရားရုံးခြုပျတရားသူကွီး Ruth Bader Ginsburg အကွောငျး
အမရေိကနျပွညျထောငျစုရဲ့ အမွင့ျဆုံးတရားရုံးခြုပျမှာ အမြိုးသမီးတှထေဲက ဒုတိယမွောကျ တရားသူကွီးအဖွဈ တာဝနျထမျးဆောငျခဲ့သူ ၈၇ နှဈအရှယျ Ruth Bader Ginsburg ဟာ ပနျခရိယကငျဆာနဲ့ ကှယျလှနျခဲ့ပါပွီ။ သူအသကျရှငျစဉျ ကာလတလြှောကျလုံး အမြိုးသမီးတှေ တနျးတူအခှင့ျအရေး ပိုရလာဖို့ကို တစိုကျမတျမတျ ဆောငျရှကျခဲ့တာကွောင့ျ တိုးတကျတဲ့အမွငျရှိသူတှရေဲ့ အလယျမှာ အမြားရဲ့ ကွညျညိုလေးစားမှု ခံခဲ့ရသူလညျး ဖွဈပါတယျ။ Ruth Bader Ginsburg အသကျရှငျစဉျကာလ ကွိုးပမျးလှုပျရှားမှုတှအေကွောငျး ဗှီအိုအသေတငျးထောကျ Julie Taboh ရဲ့ သတငျးလှှာကို မခှာညို တငျပွပေးထားပါတယျ။
SEE ALSO: အမေရိကန် တရားရုံးချုပ် တရားသူကြီး Ruth Bader Ginsburg ကွယ်လွန်အမြိုးသမီးရှေ့နတှေကေို လကျခြိုးရလေို့ ရနိုငျတဲ့အခြိနျမှာ ၁၉၉၃ ခုနှဈ၊ သွဂုတျလ ၁၀ ရကျနေ့မှာပဲ Ruth Bader Ginsburg ဟာ အမရေိကနျသမိုငျးမှာ တရားရုံးခြုပျရဲ့ ဒုတိယမွောကျ အမြိုးသမီး တရားသူကွီး ဖွဈလာခဲ့တာပါ။ သူ ရှေ့နတေယောကျ ဖွဈခငြျခဲ့တယျဆိုတာ သူ့ရဲ့ တတိယနှဈ ကောလိပျကြောငျးသူ ဘဝကတညျးက သိခဲ့ပါတယျ။
၁၉၅၀ ပွည့ျနှဈဝနျးကငြျ ဆိုဗီယကျပွညျထောငျစုရဲ့ ထငျသာမွငျသာတဲ့ ခွိမျးခွောကျမှု ဆိုတာကွောင့ျ တနိုငျငံလုံးမှာ ပေါျလာခဲ့တဲ့ "Red Scare" လို့ခေါျတဲ့ ကှနျမွူနဈကွောကျစိတျက Ginsburg ကို တှနျးအားဖွဈစခေဲ့ပါတယျ။
အထကျလှှတျတောျအမတျ Joseph McCarthy က ဦးဆောငျပွီး ထောငျနဲ့ခြီတဲ့ လူတှကေို ကှနျမွူနဈတှဆေိုပွီးတော့ စှပျစှဲခဲ့ကွတာပါ။
ဒီအဖွဈနဲ့ပတျသကျလို့ Ruth Bader Ginsburg က အခုလို ပွနျပွောပွပါတယျ။
“သတ်တိခဲ ရှေ့နတှေဟော အဲဒီလူတှအေတှကျ မားမားမတျမတျ ရပျပေးခဲ့ကွရငျး အထကျလှှတျတောျကိုလညျး ‘ဖှဲ့စညျးပုံအခွခေံဥပဒကေို ကွည့ျပါ၊ ပထမဆုံး ပွငျဆငျဖွည့ျစှကျခကြျကို ကွည့ျပါ၊ အဲဒီမှာ ဘာပွောထားသလဲ’ ဆိုပွီး သတိပေးခဲ့ကွပါတယျ။ ရှေ့နတှေကေ ကမြတို့အတှကျ အခွခေံအကဆြုံး တနျဖိုးတှနေဲ့ ပွနျပွီး နသေားတကဖြွဈအောငျ ကူညီပေးနိုငျကွတယျဆိုရငျ ကမြ ဖွဈခငြျတာက အဲဒါပါပဲ။”
အမြိုးသားတှပေဲ လှှမျးမိုး နရောယူထားတဲ့ ဥပဒလေောကမှာ အလုပျရှာမရမှာစိုးလို့ သူ ဥပဒကြေောငျးတကျဖို့ကို မိဘတှကေ အားမပေးခဲ့ကွပါဘူး။ ဒါပမေယ့ျလညျး သူကတော့ သန်နိဋ်ဌာနျခထြားပွီးသားဖွဈလို့ ၁၉၅၄ ခုနှဈမှာ ကောျနဲလျတက်ကသိုလျကနေ ဘှဲ့ရပွီးတဲ့နောကျ အမြိုးသမီးတှကေို စတငျလကျခံတာ ၅ နှဈသာ ရှိသေးတဲ့ ဟားဗတျဈ ဥပဒကြေောငျးမှာ တကျခှင့ျရခဲ့ပါတယျ။
“ကမြ ဥပဒကြေောငျးစတကျတော့ ဥပဒကြေောငျးသားက ၅၀၀ ကြောျရှိပွီး ကြောငျးသူကတော့ ၉ ဦးပဲ ရှိခဲ့ပါတယျ။”
နောကျ ၂ နှဈကွာတော့ အခှနျဆိုငျရာ အကြိုးဆောငျရှေ့နနေဲ့ ဥပဒပေါမောက်ခဖွဈတဲ့ ခငျပှနျးသညျ Martin Ginsburg က နယူးယောကျမွို့မှာ အလုပျပွောငျးလုပျခဲ့တဲ့အတှကျ မစ်စဈ Ginsburg လညျး ကိုလံဘီယာ ဥပဒကြေောငျးကို ပွောငျးရှှေ့ပွီး အဲဒီကြောငျးကပဲ ၁၉၅၉ ခုမှာ ဥပဒဘှေဲ့ ရခဲ့ပါတယျ။ မိဘတှေ ခန့ျမှနျးထားတဲ့အတိုငျး အမြိုးသားတှလှေှမျးမိုးတဲ့ ဥပဒလေောကထဲ ဝငျဖို့က စိနျခေါျမှု ကွီးမားခဲ့ပါတယျ။
“နယူးယောကျမွို့က ဥပဒအေကြိုးဆောငျအဖှဲ့ တဖှဲ့တလကေတောငျမှ ကမြကို လိုလိုလားလား အလုပျခန့ျခငြျကွတာ မရှိပါဘူး။”
စာနာတတျတဲ့ ပါမောက်ခတယောကျရဲ့ အကူအညီနဲ့ အလုပျသငျ အလုပျတခုကို ရခဲ့ပါတယျ။ မကွာခငျမှာ Ginsburg ဟာ Rutgers University နဲ့ ကိုလံဘီယာ ဥပဒကြေောငျးတှမှော စပွီး စာသငျပေးခဲ့ပါတယျ။ ၁၉၇၂ ခုနှဈမှာ ဘဝအမြိုးမြိုး ကငြျလညျနကွေရတဲ့ အမြိုးသမီးတှနေဲ့ မိနျးကလေးတှအေတှကျ အမြိုးသမီး အခှင့ျအရေး စီမံခကြျ WOMEN'S RIGHTS PROJECT ဆိုတဲ့အဖှဲ့ကို စတငျထူထောငျခဲ့ပါတယျ။
Lenora Lapidus က WOMEN'S RIGHTS PROJECT အဖှဲ့ရဲ့ အမှုဆောငျ ဒါရိုကျတာပါ။
“အဲဒီခတျေတုနျးက အမြိုးသားတှကေို ဦးစားပေးတဲ့ ဥပဒအေမြားအပွား ရှိခဲ့ကွပါတယျ။ Ginsburg က ၁၉၇၀ ပွည့ျနှဈတှအေတှငျး အမြိုးသမီး အခှင့ျအရေးတှကေို ဦးဆောငျပွီး လိငျပိုငျးဆိုငျရာ ခှဲခွားဆကျဆံမှုကို တားမွဈတဲ့ ဖှဲ့စညျးပုံဥပဒကေို တညျထောငျဖို့ တရားရုံးခြုပျအထိ တမှုပွီးတမှု လြှောကျလဲတငျပွခဲ့သူပါ။”
အဲဒီနောကျ နှဈပေါငျး ၂၀ ကွာအပွီး ၁၉၉၃ ခုနှဈမှာတော့ သမ်မတ ဘီလျ ကလငျတနျက တရားရုံးခြုပျ တရားသူကွီးတဦးအဖွဈ Ruth Bader Ginsburg ကို အမညျတငျသှငျးခဲ့ပွီးတဲ့နောကျ အတညျပွု ခန့ျထားခံခဲ့ရပါတယျ။
တရားရုံးခြုပျမှာ သူ တာဝနျထမျးဆောငျစဉျ ကာလအတှငျး ဘကျမလိုကျတဲ့ တရားရေးဆုံးဖွတျမှုတှအေတှကျ Ginsburg က ရှငျးရှငျးလငျးလငျး ရပျတညျပွောဆိုခဲ့ပါတယျ။ ကြား၊ မ ဆိုတဲ့ အကန့ျအသတျတှကေို လုပျငနျးခှငျမှနျသမြှမှာ အမြိုးသမီးတှေ ရငျဆိုငျနကွေရဆဲ ဖွဈပမေယ့ျ အမရေိကနျမှာတော့ ဒီခှဲခွားမှုမြိုး မရှိတော့ပါဘူးလို့လညျး သူက ပွောပါတယျ။
ကနြျနတောကတော့ အမရေိကနျ လူ့အဖှဲ့အစညျးမှာ လုပျငနျးခှငျမှာဖွဈစေ၊ မိသားစုတှငျးဖွဈစေ ကြား၊ မ ညီမြှမှုရှိဖို့ လိုအပျတယျဆိုတာကို တရားရုံးမှာ ဥပဒအေဖွဈ မပွဋ်ဌာနျးနိုငျသေးတာဘဲ ဖွဈတယျလို့လညျး သူက ပွောပါတယျ။ Ginsburg ဟာ အလုပျလညျးလုပျ၊ ၂၀၁၀ ခုနှဈက ကှယျလှနျသှားတဲ့ ခငျပှနျးသညျရဲ့ အားပေးထောကျခံမှုတှနေဲ့ ကလေးနှဈယောကျမိခငျအဖွဈ အိမျထောင့ျတာဝနျတှကွေားမှာ ဟနျခကြျညီအောငျ ထိနျးညှိ ရှငျသနျခဲ့သူပါ။
“ကမြဘဝမှာ အရေးအပါဆုံးကတော့ ကမြခငျပှနျးသညျပါ။ သူက ကမြအလုပျကို သူ့အလုပျလိုပဲ အရေးကွီးတယျလို့ သဘောထားပါတယျ။ ပွီးတော့ သူ့ကလေးတှကေိုလညျး ကောငျးကောငျး လူလားမွောကျစလေိုတဲ့စိတျလညျး ရှိတဲ့သူပါ။”
တရားရုံးခြုပျ တရားသူကွီး Ruth Bader Ginsburg က သူယုံကွညျတာကိုလုပျဖို့ အမွဲကွိုးစားပါတယျလို့လညျး ပွောပါတယျ။
“ဥပဒကေို၊ ကိုယ့ျတိုငျးပွညျကိုယျ ခစြျမွတျနိုးသူ၊ တဦးခငြျးစီရဲ့ လူ့အခှင့ျအရေးနဲ့ လူ့ဂုဏျသိက်ခာကို ခစြျသူ၊ ပငျကိုယျစှမျးရညျ ဘာပဲရှိရှိ ကိုယျစှမျးရှိသမြှ အားသှနျခှနျစိုကျ ကွိုးပမျးအားထုတျပွီး ကမ်ဘာလောကကွီးကို ပိုပွီးကောငျးမှနျအောငျ ကွိုးပမျးအားထုတျခဲ့သူ တယောကျအဖွဈ ကမြကို သတိရနကွေလိမ့ျမယျလို့ မြှောျလင့ျပါတယျ။”
၁၉၃၃ ခုနှဈ၊ မတျလ ၁၅ ရကျမှာ နယူးယောကျပွညျနယျ၊ Brooklyn မွို့မှာ မှေးဖှားခဲ့သူ Ruth Bader Ginsburg ဟာ အသကျ ၈၇ ခုနှဈအရှယျ ဝါရှငျတနျမှာ ကှယျလှနျခဲ့ပါတယျ။