အမေရိကန် လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီးဌာန (USDA) အစားအသောက် ဘေးကင်းရေးနဲ့ စစ်ဆေးမှုဌာန FSIS က နေပြီး မြန်မာပြည်ကတင်သွင်းတဲ့ အသားတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အများပြည်သူကျန်းမာရေးနဲ့သက်ဆိုင်တဲ့ သတိပေးချက် ပြီးခဲ့တဲ့ သြဂုတ်လ ၁၆ ရက်နေ့က ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ အဲ့ထုတ်ပြန်ချက်ကတော့ တင်သွင်း ခွင့်မပြုထားတဲ့မြန်မာနိုင်ငံကနေပြီး အမေရိကန်နိုင်ငံကို တရားမဝင်တင်သွင်းတယ်ဆိုတဲ့အသားမျိုးစုံ နဲ့ ကြက်ငှက်အသားတွေနဲ့ပတ်သက်တဲ့ သတိပေးချက်ပါ။ အဲ့ဒါနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဒီပစ္စည်းတွေကို အမေရိကန်ဆီတင်သွင်းနေတဲ့ ဟင်္သာကုမ္ပဏီက အရောင်းမန်နေဂျာ မပြည့်ဖြိုးသန္တာကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းက ကိုငြိမ်းချမ်းက ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
မြန်မာစည်သွတ်ဗူးများ အမေရိကန်နိုင်ငံတွင်းသတိပေးချက် မေးမြန်းရှင်းလင်းမှု
ပြည့်ဖြိုးသန္တာ။ ။ ပထမဆုံးအနေနဲ့အရေးကြီးဆုံး ဖြေရှင်းချင်တာကတော့ အခု Food Safety and Inspection Service (FSIS) ကနေပြီးတော့ ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ ညွှန်ကြားချက်မှာ မြန်မာပြည်က စည်သွတ်ဗူးတွေဟာ၊ မြန်မာပြည်ကပစ္စည်းတွေဟာ၊ မြန်မာနိုင်ငံက အစားအစာတွေဟာ စံချိန်မမီတဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ ရောင်းချခွင့်မပေးဘူးဆိုပြီးတော့ ထုတ်ပြန်ထားတာမဟုတ်ပါဘူးရှင့်။ ingredient (ပါဝင်ပစ္စည်း) အနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံကနေပြီးတော့ ငါးခူ၊ ငါးခူမိသားစုနွယ်ပစ္စည်းတွေဆိုတော့ ပြောရမယ်ဆိုရင် ငါးတန် (ငါးတန်) တို့၊ ငါးကျည်းတို့ပေါ့နော်။ ပြီးသွားရင် မြန်မာနိုင်ငံက အသားပေါ့၊ meat and poultry ပေါ့၊ ပြောရမယ်ဆိုရင် ဘာအသားပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ကြက်သားပဲ ဖြစ်ဖြစ်၊ ဆိတ်သားပဲဖြစ်ဖြစ်၊ အမဲသားပဲဖြစ်ဖြစ် အဲလိုပစ္စည်းတွေကို ‘တင်သွင်းခွင့်တားမြစ်ထားတဲ့ပစ္စည်းများ’ ဆိုပြီးတော့ ဖြစ်တဲ့အတွက် ကြောင့်မို့လို့ ဘယ် brand ကိုမှ target မထားဘဲနဲ့၊ ဘယ်ပစ္စည်းကိုမှလည်း target မထားဘဲနဲ့ ingredient ထဲမှာကိုက ငါးခူတို့၊ ငါးတန်တို့၊ ငါးကျည်းတို့အသားတွေပါတဲ့အခါကျရင် အမေရိကန်နိုင်ငံကို တင်သွင်းခွင့်မပေးပါဘူး-ဆိုပြီးတော့ ထုတ်ပြန်ညွှန်ကြားထားတာဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။
ငြိမ်းချမ်း။ ။ အခု အမေရိကန်အစိုးရရဲ့ထုတ်ပြန်ချက်ထဲမှာ ပေါ့နော်၊ ဒီဗူးတွေကိုမစားဖို့၊ ဒါမှမဟုတ် ဆိုင်တွေကိုပြန်ပေးဖို့၊ ဒါမှမဟုတ် လွှတ်ပစ်ဖို့ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း ဒီအစားအသောက်တွေဟာ ညီမရှင်းပြသလို မြန်မာနိုင်ငံ အစားအသောက်နဲ့ ဆေးဝါး ကွပ်ကဲရေးဦးစီးဌာန FDA က ထောက်ခံတယ်လို့ ဗူးမှာ ရေးထားတာလည်းတွေ့ပါတယ်။ အဲဒါနဲ့ပတ်သက်လို့ အဓိကသိချင်တာက စားသုံးဖို့ သင့်မသင့်ဆိုတဲ့ကိစ္စပါ။ ညီမတို့က ဘယ်လို တုံ့ပြန်ချင်ပါသလဲ၊ ဘာတွေဆက်လုပ်ဖို့ ရှိပါသလဲ။
ပြည့်ဖြိုးသန္တာ။ ။ ဒီလိုမျိုး ပြောရမယ်ဆိုရင်တော့ ဒီလိုမျိုးဖြစ်တဲ့ကိစ္စမှာ ဥပမာ- ဆိုင်တွေမှာ ဒီနေ့ပဲတွေ့ပြီးတော့ FSIS ကနေပြီး ဒီနေ့ပဲတွေ့ပြီး food recall announcement (အစားအသောက် ပြန်သိမ်းတဲ့ ကြေညာချက်) ကို ဒီနေ့ပဲ ချက်ခြင်းထုတ်ပြန်တယ်ဆိုတဲ့ အဲဒီလို process (လုပ်ငန်းစဉ်) မျိုး မဟုတ်ပါဘူးရှင့်။ ဒီကိစ္စက ပြောရမယ်ဆိုရင် ဖြိုးတို့ဆီကို ၁၁ လပိုင်း ၂၀၂၃ ခုနှစ်ကတည်းကနေပြီးတော့ USDA officer (အမေရိကန် စိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီးဌာန အရာရှိ) တွေက ဖြိုးတို့ဆီကိုလာပါတယ်၊ လာပြီးတဲ့ အခါကျရင် သူတို့တွေနဲ့ ဖြိုးတို့က 100 % ပေါ့နော်၊ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ထားတာတွေ အများကြီးရှိပါတယ်။ ပြောရမယ်ဆိုရင် အကိုတို့ဆီကို ရောက်လာတဲ့ဓာတ်ပုံတွေ၊ သတင်းထဲမှာပါလာတဲ့ list (စာရင်း) တွေအကုန်လုံးဟာလည်း ဖြိုးတို့ကုမ္ပဏီကနေပြီးတော့ပဲ USDA officer (အမေရိကန် စိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီးဌာန အရာရှိ) တွေကိုပေးပို့ထားတဲ့ list (စာရင်း) တွေဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ သူတို့နဲ့ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ပြီးတော့ ကျမတို့ဘက်ကနေပြီးတော့ ငါးခူကိုမသိတဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ သွင်းမိတာပါ၊ အဲဒီအတွက်ကြောင့်မို့လို့ ဒီပစ္စည်းတွေကတော့ ငါးခူတွေပါနေပါတယ်၊ ဒီပစ္စည်းတွေကတော့ အသားတွေပါနေပါတယ်၊ ဒီပစ္စည်းတွေကတော့ အဲလိုမျိုးဖြစ်တယ်ဆိုတာကို သူတို့ဘက်ကနေပြီးတော့ အကုန်လုံး စာရင်းအတိအကျအရ သူတို့ကို ပို့ပေးထားပြီးတော့မှ သူတို့ဘက်နေပြီးတော့ FDA ဆောရီးပါ၊ FDA နဲ့ USDA မတူပါဘူးရှင့်။ ဆိုတော့ USDA – FSIS service က ....
ငြိမ်းချမ်း။ ။ USDA က အမေရိကန်စိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီးဌာန၊
ပြည့်ဖြိုးသန္တာ။ ။ ဟုတ်ကဲ့ပါရှင်၊ FDA ကတော့ ....ပေါ့နော၊ အဲဒါကြောင့်မို့လို့ မတူတဲ့ဟာပါ။ ဟုတ်ကဲ့၊ အဲဒီတော့ USDA (အမေရိကန် စိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီးဌာန) ကနေပြီးတော့ ဖြိုးတို့ရဲ့ ပစ္စည်းတွေအကုန်လုံးကို lab testing (ဓာတ်ခွဲစမ်းသပ်) ကို ပြောရမယ်ဆိုရင် - သူတို့က ၇ လပိုင်း၊ ၁၈ ရက်နေ့မှာ lab testing (ဓာတ်ခွဲစမ်းသပ်) လုပ်ဖို့ဆိုပြီး ဒီပစ္စည်းတွေအကုန်လုံးကို လာယူသွားပါတယ်ရှင့်။ အဲဒီတော့ ဖြိုးတို့ရဲ့ပစ္စည်းတွေအကုန်လုံးကို testing (စမ်းသပ်) ပို့ပြီးသွားတဲ့အခါကျတော့မှ ဖြိုးတို့ရဲ့ ဒီ မြန်မာပစ္စည်းတွေမှာ ဘာဘက်တီးရီးယားမှ မတွေ့မိပါဘူး။ salmonella bacteria contamination (အစာအဆိပ်သင့်စေတဲ့ ဆယ်မွန်နယ်လား ဘက်တီးရီးယား ညစ်ညမ်းပစ္စည်း ရောနှော ပါဝင်မှု) လည်းမရှိပါဘူး။ မရှိတဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ တရားဝင်ထုတ်ပြန်ချက်မှာလည်း salmonella contamination ဖြစ်ပါတယ်၊ Ecoli bacteria contamination (အီကိုလိုင်း ဘက်တီးရီးယား ညစ်ညမ်းရောနှောပါဝင်မှု) ဖြစ်ပါတယ်-ဆိုပြီး သူတို့မရေးပါဘူးရှင့်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ သူတို့ lab testing (ဓာတ်ခွဲစမ်းသပ်) လုပ်ပြီးသွားတဲ့အခါကျတော့မှ ရတဲ့အဖြေပေါ်မှာပဲ သူတို့က ထုတ်ပြန်တာပါ။ အဲဒီအတွက်ကြောင့် ပြောရမယ်ဆိုရင် ‘စားလို့ရတယ်၊ မစားရဘူး’-ဆိုတဲ့ဟာကတော့ သူတို့ နိုင်ငံအနေနဲ့ မြန်မာပြည်ကငါးခူကိုမစားရဘူး၊ မြန်မာပြည်ကအသားကိုမစားရဘူးဆိုပြီးတော့ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ သူတို့ပြောချင်တဲ့ဟာက မြန်မာနိုင်ငံက ငါးခူနဲ့အသားဟာ သူတို့နိုင်ငံအတွက် စံချိန်မမီတဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ မစားရဘူးလို့ ပြောတာပါရှင့်။
ငြိမ်းချမ်း။ ။ အမေရိကန်အစိုးရရဲ့ထုတ်ပြန်ချက်ထဲမှာပဲ ငါးသေတ္တာ ဆာဒင်းငါးဗူးတွေမှာ အမဲသားလို့ တံဆပ်ကပ်ထားတဲ့ပုံတွေကိုလည်း တွေ့ရပါတယ်။ တံဆိပ်ကနှစ်မျိုးဖြစ်နေတာတွေကို တွေ့တာပေါ့နော်။ အဲဒီဟာတွေက ဘယ်လိုဖြစ်တာလဲခင်ဗျ။
အဖွားလက်ရာ စည်သွတ်ဗူးများ (Photo: fsis.usda.gov)
ပြည့်ဖြိုးသန္တာ။ ။ ဒီကိစ္စကတော့ ဘယ်လိုဖြစ်တာလဲဆိုတော့ ဖြိုးတို့ရဲ့အမှားပါ။ ပြောရမယ်ဆိုရင် မြန်မာနိုင်ငံကနေပြီးတော့ ထွက်လာတဲ့ပစ္စည်းတခုဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ တခါတလေကျရင် ရှင်းရှင်းပြောရမယ်ဆိုရင် ဒီလိုမျိုး စတစ်ကာပိုင်းမှာ factory (စက်ရုံ) ပိုင်းကနေပြီးတော့ sticker (ကပ်ခွာ) ကို အခုလိုမျိုး အခက်အခဲဖြစ်နေတဲ့အချိန်မှာ original stiker (မူရင်းကပ်ခွာ)ကို သူတို့မရရှိနိုင်ပါဘူး- တခါတလေကျရင်။ original စတစ်ကာကိုမရရှိတဲ့အတွက်ကြောင့် သူတို့မှာရှိတဲ့စတစ်ကာကိုပဲ သူတို့က သုံးလိုက်ပါတယ်။ သုံးပြီးသွားတဲ့အခါကျတော့မှ ဒီပစ္စည်းကဘာလဲပေါ့ - ဆိုပြီးတော့...။ အဲဒီတော့ ဖြိုးတို့ တင်သွင်းလာတဲ့ပစ္စည်းတွေမှာလည်း တချို့ဟာတွေပေါ့နော်၊ ဥပမာ ဒီလိုမျိုး ငါး- ဆာဒင်းငါးပဲ (ထည့်ပြီးတော့) ...အမဲသားဟင်းဆိုပြီးတော့ ဖြစ်တာမဟုတ်ပါဘူးရှင့်။ တချို့ဆိုလို့ရှိရင် ဆာဒင်းငါး(စတစ်ကာ) ကိုပဲကပ်ထားပြီးတော့ အပေါ်မှာ ငဇင်ရိုင်းအိုးကပ်ဟင်း ဆိုပြီးတော့ ရေးထားတဲ့ဟာတွေလည်း ရှိပါတယ်။ အဲဒါတွေအကုန်လုံးကိုလည်း USDA officer တွေကိုလည်း ရှင်းပြပြီးတော့ အကုန်လုံး fully coorperate (အပြည့်အဝ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်) လုပ်ထားတဲ့ကိစ္စတွေပါ။ ...ရှင်းပြရမယ်ဆိုရင် ဖြိုးတို့ အမှားကို ဝန်ခံရဲတဲ့သတ္တိလည်း ရှိပါတယ်။ တာဝန်ယူရဲတဲ့သတ္တိလည်းရှိပါတယ်။
ငြိမ်းချမ်း။ ။ ဆက်ပြီးတော့ အဲဒါဆိုရင် Grandma style အဖွားလက်ရာ စည်သွတ်ဗူးတွေဝယ်ထားမိတဲ့၊ အသားဗူးတွေဝယ်ထားမိတဲ့ စားသုံးသူတွေက အခု ဘာဆက်လုပ်ရမှာလဲ။ အမေရိကန်အစိုးရရဲ့သတိပေးချက်အတိုင်း ဆိုင်တွေကိုပြန်ပေးရမှာလား။ လွှတ်ပစ်ရမှာလား။
ပြည့်ဖြိုးသန္တာ။ ။ ဟုတ်ကဲ့၊ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းပြောရမယ်ဆိုရင်တော့ Grandma style အဖွားလက်ရာတခုတည်းမဟုတ်ဘဲနဲ့ တခြား brand (တံဆိပ်) ပေါ့၊ တခြား brand မှာပါနေတဲ့ ရှင်းရှင်းပြောရမယ်ဆိုရင် တခြား brand နေပြီးတော့ အမဲသားဟင်း၊ တခြား brand က ကြက်သားဟင်း၊ တခြား brand က ငါးခူနဲ့ပတ်သက်တဲ့ပစ္စည်းတွေကို - ပြီးတော့ စည်သွတ်ဗူးတွေတင်မဟုတ်ဘဲနဲ့ သူ့ရဲ့ညွှန်ကြားချက်အရ၊ ထုတ်ပြန်ချက်အရဆိုရင်တော့ စည်သွတ်ဗူးတွေတင်မဟုတ်ဘဲနဲ့ အနောက်က ingredients (ပါဝင်ပစ္စည်း) ကိုဖတ်ကြည့်လိုက်တာနဲ့ ငါးခူ၊ ငါးတန်၊ ငါးကျည်း၊ ဆိတ်သားခြောက် ဝယ်မိတယ်ပေါ့။ အဲလိုမျိုးဆိုရင်တောင်မှ သူ့ရဲ့ညွှန်ကြားချက်အရဆိုရင် စားသုံးသူတွေအနေနဲ့ ဆိုင်ရှင်တွေအကုန်လုံးကို ပြန်ပြီးတော့ အပ်ပေးပါ။ ဆိုင်ရှင်တွေကနေပြီး ဖြိုးတို့ဆီကိုဖုန်းခေါ်လာပြီး ‘ညီမရေ၊ ဒီပစ္စည်း ဒီပစ္စည်းတွေပေါ့-ညီမတို့ပစ္စည်းတွေဝယ်ခဲ့တဲ့ဆိုင်တွေဆီကို ပြန်သွားပြီးတော့ အပ်တာပဲဖြစ်ဖြစ် - ဆိုင်ရှင်တွေက ဖြိုးတို့ဆီကို ဖုန်းပြန်ခေါ်ပေးပါရှင့်။ ဖြိုးတို့ဘက်ကနေပြီးတော့လည်း အခု လုပ်နေတဲ့ဟာတွေမှာ system (စနစ်) ရှိပါတယ်။ ERP system ထဲကနေပြီးတော့မှ အမဲသားနဲ့ပတ်သက်ပြီးတော့ filter (ရွေးထုတ်) လုပ်လိုက်ပြီးတော့ ဘယ်ဆိုင်တွေကိုရောင်းထားလဲ ပေါ့၊ ငါးခူနဲ့ပတ်သက်ပြီးတော့ ဘယ်ဆိုင်တွေကိုရောင်းထားလဲဆိုပြီးတော့ ဖြိုးတို့မှာ Data base တွေအကုန်ရှိပါတယ်ရှင့်။ အဲဒါတွေအကုန်လုံးကို ဖြိုးတို့က ဖုန်းခေါ်ပြီးတော့ ‘အမကို အမဲသားရောင်းမိပါတယ်၊ အမရေ..ငါးခူရောင်းမိပါတယ်၊ ရှင်းပြရမယ်ဆိုရင် မုန့်ဟင်းခါးထဲမှာ ငါးခူပါနေတယ်ပေါ့။ အဲဒါကြောင့်မို့လို့ စင်ပေါ်မှာရှိနေရင် မထားပါနဲ့တော့ အမ” ဆိုပြီးတော့ ပြန်ပြီးတော့ လျော်ပေးပါမယ်ဆိုပြီးတော့ ပစ္စည်းတန်ဖိုးကို - အဲလိုမျိုးဟာတွေက လုပ်ဆောင်လာတာ ကိုးလ ရှိသွားပါပြီရှင့်။
Your browser doesn’t support HTML5
မြန်မာစည်သွတ်ဗူးများ အမေရိကန်နိုင်ငံတွင်းသတိပေးချက် မေးမြန်းရှင်းလင်းမှု