စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းထားတဲ့ကာလ ၂ႏွစ္ျပည့္တဲ့အခ်ိန္မွာ တႏိုင္ငံလုံးမွာရွိတဲ့ ျပည္သူေတြက ေနအိမ္အျပင္မထြက္ဘဲေနတဲ့ အသံတိတ္ဆႏၵျပမႈ Silence Strike ကို တညီတၫြတ္တည္း လုပ္ေဆာင္ခဲ့ၾကတယ္လို႔ စည္ကားတဲ့ ၿမိဳ႕ႀကီးေတြမွာရွိတဲ့ ေဒသခံတခ်ိဳ႕က ဗြီအိုေအကို ေျပာပါတယ္။
စစ္အာဏာသိမ္းမႈ ၂ ႏွစ္ ျပည့္ခ်ိန္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းက စစ္ဒဏ္သင့္ေဒသေတြက စစ္ေျပးဒုကၡသည္ေတြဟာ အခက္အခဲ မ်ိဳးစုံႀကဳံေတြ႕ေနၾကရပါတယ္။ စစ္ကိုင္းတိုင္းဟာ အာဏာသိမ္း ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ ထိေတြတိုက္ပြဲ ျပင္းထန္တာနဲ႔အမွ်၊ ေက်း႐ြာေတြ မီးရႈိ႕ခံရသလို ေဒသခံအမ်ားအျပားဟာ အိုးအိမ္စြန႔္ခြာေျပးေနၾကရတာပါ။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စစ္အာဏာသိမ္းႏွစ္ပတ္လည္ေန႔ မွာ ကိုရီးယားလႊတ္ေတာ္ဝင္းထဲမွာ စစ္အာဏာရွင္စနစ္အၿပီးတိုင္ခ်ဳပ္ၿငိမ္းေရး ကိုရီးယားအစိုးရနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာကို တိုက္တြန္းေတာင္းဆိုၾကမယ္လို႔ ေတာင္ကိုရီးယားႏိုင္ငံက အမ်ိဴးသားညီၫြတ္ေရးအစိုးရ ကိုယ္စားလွယ္က ေျပာပါတယ္။ မဆုမြန္က ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားပါတယ္။
ျမန္မာျပည္သူျပည္သားေတြ တခဲနက္ မဲဆႏၵေပးခဲ့ၾကတဲ့ 2020 ေ႐ြးေကာက္ပြဲအလြန္ကာလ၊ မဲမသမာမႈေတြ႐ွိခဲ့တဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီးမင္းေအာင္လိႈင္ ဦးေဆာင္ၿပီး ဒုသမၼတဦးျမင့္ေဆြကေနတဆင့္ စစ္အာဏာသိမ္းလိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
စစ္ကိုင္းတိုင္း ဝက္လက္ၿမိဳ႕နယ္ထဲကို ျမန္မာစစ္တပ္က စစ္ေၾကာင္းထိုးဝင္ေရာက္ၿပီး ေက်း႐ြာေတြကို မီးရႈိ႕ေနတာေၾကာင့္ ေနအိမ္အေတာ္မ်ားမ်ား မီးေလာင္ဆုံးရႈံးခဲ့သလို၊ ေဒသခံကာကြယ္ေရးတပ္ေတြနဲ႔ ထိေတြ႕တိုက္ပြဲေတြလည္းျဖစ္ခဲ့တယ္လို႔ သိရပါတယ္။
ရန္ကုန္-မႏၲေလး အျမန္လမ္းမွာ ျမန္မာစစ္တပ္က စစ္ေၾကာေရးတာဝန္ခံ ဗိုလ္မႉးတဦး၊ တပ္ၾကပ္ႀကီးတဦးနဲ႔ အတူလိုက္ပါလာသူေတြကို ပစ္ခတ္ခတ္ရွင္းလင္းခဲ့တယ္လို႔ Bago Region PDF က ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီလို ပစ္ခတ္ရွင္းလင္းခံရတာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ စစ္ေကာင္စီဘက္ကေတာ့ ဘာမွေျပာစရာမရွိေၾကာင္း ဆိုပါတယ္။
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဒုကၡသည္စခန္းေတြထဲက ႐ိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြကို ကာကြယ္ဖို႔ တာဝန္ေပးထားတဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အထူးတပ္ဖြဲ႕ဝင္ေတြက ဒုကၡသည္ေတြကို ဖမ္းဆီး၊ ေငြညႇစ္မႈေတြနဲ႔ ညႇင္းပမ္းႏွိပ္စက္ေနတယ္လို႔ HRW လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႕ႀကီးက ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။ မဆုမြန္ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားပါတယ္။
႐ိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြကို ကာကြယ္ေစာင့္ေ႐ွာက္ေပးဖို႔ တာဝန္ေပးထားတဲ့ ဘဂၤလားေဒ့႐ွ္ အထူးတပ္ဖြဲ႕ဝင္ေတြက ဒုကၡသည္ေတြကို ဖမ္းဆီး၊ ေငြညႇစ္မႈေတြနဲ႔ ညႇင္းပမ္းႏွိပ္စက္ေနတယ္လို႔ HRW လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔ႀကီးက ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။
စစ္ကိုင္းတိုင္း ေကာလင္းၿမိဳ႕နယ္မွာ ဇန္နဝါရီ ၈ ရက္ေန႔ကစၿပီး စစ္ေကာင္စီ ေ႐ြးေကာက္ပြဲအတြက္ လူဦးေရစာရင္းေကာက္တာေတြကို စတင္လုပ္ေနၾကပါတယ္။ ေကာလင္းၿမိဳ႕ေပၚတခုမွာသာ စစ္ေကာင္စီက လုံၿခဳံေရးအင္အားအျပည့္အစုံနဲ႔ လူဦးေရစာရင္းေကာက္ႏိုင္တာျဖစ္ၿပီး က်န္တဲ့ ေက်း႐ြာေတြမွာေတာ့ မေကာက္ႏိုင္ၾကဘူးလို႔ ေဒသခံေတြက ေျပာပါတယ္
ႏွစ္ႏွစ္နီးပါး စစ္မက္ပဋိပကၡေတြကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ႀကဳံေတြ႕ခံစားေနရတဲ့ စစ္ကိုင္းတိုင္းအတြင္း ေဒသခံေတြဟာ ေနအိမ္ေတြစြန႔္ခြာရၿပီး ေနထိုင္စားေသာက္မႈ အခက္အခဲေတြပိုရွိလာေပမယ့္လို႔ အာဏာသိမ္းစစ္ေကာင္စီကို ဆန႔္က်င္မႈေတြကေတာ့ ရွိေနဆဲပါ။
ေန႔စဥ္နီးပါး ဒုကၡသည္စခန္းေတြထဲ ေသဆုံးထိခိုက္မႈေတြ ျဖစ္ေနရတဲ့ လုံျခဳံမႈကင္းမဲ့ေနတဲ့ အေနအထားအေပၚ ႐ိုဟင္ဂ်ာတို႔ စိုးရိမ္ခ်က္ေတြကို စုစည္းၿပီး မဆုမြန္ တင္ျပေပးထားပါတယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလဆန္းပိုင္းက ဖမ္းဆီးခံရတဲ့ ကခ်င္ႏွစ္ျခင္းအသင္းေတာ္(KBC) ဥကၠ႒ေဟာင္း သိကၡာေတာ္ရ ဆရာေတာ္ ေဒါက္တာခလမ္ဆမ္ဆြန္ကို ပထမဆုံးအႀကိမ္ ႐ုံးထုတ္စစ္ေဆးပါတယ္။ သူ႔ကို မတရားအသင္းဆက္သြယ္မႈပုဒ္မ ၁၇(၁)၊ နဲ႔ တပ္မေတာ္ၾကည္ညိဳပ်က္ျပားေအာင္လုပ္ေဆာင္မႈ ၅၀၅-က နဲ႔ တရား႐ုံးတင္စြဲဆိုထားတယ္လို႔သိရပါတယ္။
ရွမ္းျပည္ေတာင္ပိုင္း၊ မိုးၿဗဲၿမိဳ႕၊ ပြဲကုန္း(၁)ရပ္ကြက္မွာ မေန႔ညက လက္နက္ႀကီးက်လို႔ အရပ္သားတစ္ဦး ေသဆုံးသြားတယ္လို႔ ၿမိဳ႕ခံတစ္ဦးက ေျပာပါတယ္။ ေညာင္ဝိုင္ရပ္ကြက္မွာ တိုက္ပြဲျဖစ္ၿပီးေနာက္ စစ္ေကာင္စီဖက္က လက္နက္ႀကီးေတြနဲ႔ ေတာက္ေလွ်ာက္ပစ္ခတ္လာတာမို႔ အရပ္သားထိခိုက္ေသဆုံးရတာလို႔ ဆိုပါတယ္။
ေနရပ္ကေန စြန္႔ခြာထြက္ေျပးဖို႔ ႀကိဳးစားေနခ်ိန္ လမ္းခရီးမွာ အစုလိုက္အၿပဳံလိုက္ အဖမ္းခံရတာ တရားစြဲဆို ေထာင္ခ်ခံရတာ ေနာက္ဆုံး အသတ္ခံရတဲ့အထိ ႀကဳံရတဲ့အထိ အႏၲရာယ္ေတြနဲ႔ ရင္ဆိုင္ေနရတယ္လို႔လည္း ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြက ေျပာပါတယ္။ အေၾကာင္းစုံကို မဆုမြန္ ဆက္သြယ္ေမးျမန္း တင္ျပထားပါတယ္။
“၄ ရက္ေန႔မနက္ ၅ နာရီခြဲမွာပစ္တာ တေနကုန္ပဲ ဒီေန႔ေတာ့ မပစ္ေတာ့ဘူး။ ဟို… လက္နက္ငယ္ ေပါက္ ေပါက္ ေပါက္ တခ်က္ ႏွစ္ခ်က္ ၾကားတယ္။ ၾကားၿပီးေတာ့ ေလယာဥ္တက္လာတယ္။ ေလယာဥ္လာဝဲေနတယ္။ ဝဲၿပီးေတာ့ ေလယာဥ္က ဘာမပစ္ဘဲနဲ႔ ျပန္သြားတယ္။ အခု အခု လက္နက္ႀကီးတလုံး ပစ္ထုတ္သံၾကားတယ္။” (ၾကာအင္းဆိပ္ႀကီးၿမိဳ႕ခံ)
“လက္နက္ႀကီးပစ္ခတ္မႈေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီးတဦး ေသဆုံးခဲ့ပါတယ္။ ဒီးေမာ့ဆို အေရွ႕ဘက္ျခမ္းကိုလည္း လက္နက္ႀကီးပစ္ပါတယ္ေပါ့ေနာ္။ အဲ့မွာလည္း အသက္ ၇၀ အမ်ိဳးသားတဦးဒဏ္ရာရတယ္လု႔ိသိရတယ္။ တိုက္ပြဲေတြမရွိဘဲနဲ႔ အရပ္သားျပည္သူေတြကို ဒါ ပစ္မွတ္ထားၿပီးေတာ့ တိုက္ခိုက္တဲ့ လုပ္ရပ္မ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။”(KNDF ဗဟို ျပန္ၾကားေရးတာဝန္ခံ)
႐ိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းအေျခခ်ေနထိုင္ႏိုင္ေရးအေမရိကန္ရဲ႕ အစီအစဥ္ဟာ လုံၿခဳံေရး အထူးစိုးရိမ္ရတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြအတြက္ ဦးစားေပးျဖစ္တယ္လို႔ NUG အမ်ိဳးသားညီၫြတ္ေရးအစိုးရရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ အႀကံေပးဦးေအာင္ေက်ာ္မိုးကေျပာပါတယ္။ ဗြီအိုေအျမန္မာပိုင္းက မဆုမြန္က Skype ကေန တဆင့္ ေမးျမန္းထားပါတယ္။
ခ်င္းျပည္နယ္ ကန္ပက္လက္ၿမိဳ႕နယ္ကေန ေဆာၿမိဳ႕နယ္ဘက္ကို တိမ္းေရွာင္ေနၾကတဲ့ စစ္ေျပးဒုကၡသည္ေတြဟာ ခရစၥမတ္အႀကိဳပြဲေတြကို အခ်င္းခ်င္း စိတ္ခြန္အားေပးမႈအေနနဲ႔ ဆုေတာင္းပြဲေလးေတြ ျပဳလုပ္ဖို႔ စီစဥ္ေနၾကပါတယ္။
၂၀၂၂ ခုႏွစ္ထဲ ကမာၻတဝန္း ကုန္ေဈးႏႈန္းႀကီးျမင့္မႈက သန္းနဲ႔ခ်ီတဲ့သူေတြ အငတ္ေဘးနဲ႔ ႀကဳံရဖို႔ တြန္းပို႔ေနတယ္လို႔ ကုလသမဂၢက ေျပာပါတယ္။ ၂၀၂၃ ဘယ္လိုအေျခအေနေတြ ျဖစ္လာမလဲဆိုတာကို VOA ကုလသမဂၢဆိုင္ရာ သတင္းေထာက္ Margaret Besheer က ကြၽမ္းက်င္သူေတြနဲ႔ ေဆြးေႏြးထားတာကို မဆုမြန္က ေျပာျပထားပါတယ္။
“အိမ္ေတြကို ျဖဳတ္ၿပီးေတာ့ သူတို႔လိုခ်င္တာ ေဆာက္တယ္ေပါ့။ ကင္းစင္ေတြ ေမွ်ာ္စင္ေတြ ေဆာက္တယ္။ လူ ၂ ေယာက္ေလာက္ကို ပစ္သတ္ျပလိုက္တာဆိုေတာ့ သူတို႔ကလည္း မလုပ္ခ်င္လည္းလုပ္ရေတာ့တာ။ အဲ့လို ၂ ေယာက္ေလာက္ ပစ္သတ္ျပေတာ့မွ က်န္တဲ့သူေတြကလည္း ထြက္ေျပးလာၾကတာ။ အသက္က တေယာက္ကေတာ့ ၂၅၊ တေယာက္ကေတာ့ ၃၀ ေက်ာ္ေလာက္ဗ်။” (ေဒသခံ)
ေနာက္ထပ္ၾကည့္႐ႈရန္
