(Zawgyi/Unicode)
COVID- 19 ကပ်ရောဂါကာလမှာ မြန်မာ့ခရီးသွားလုပ်ငန်း ထိခိုက်ခဲ့ရာမှာ ဒီနှစ်ဝက်အတွင်း ၆၀ ရာခိုင်နှုန်း ကျဆင်းသွားတဲ့အကြောင်း ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်း သတင်းထောက်စုစုက ပြောပြပါမယ်။
ကပ်ရောဂါကြောင့် ပြည်တွင်းပြည်ပ သွားလာလှုပ်ရှားမှုတွေ ကန့်သတ်ထားရချိန်မှာ ခရီးသွား လုပ်ငန်းတွေ သိသိသာသာ အထိနာခဲ့သလို နောက်ထပ် ဆက်လက် ကျဆင်းနိုင်သေးတယ်လို့လည်း ခန့်မှန်းနေပါတယ်။ ကပ်ရောဂါကြောင့် ဒီနှစ်ရဲ့ ပထမ ၆ လအတွင်း ခရီးသွား အရေအတွက်ဟာ အရင်နှစ်ကထက် ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက် လျော့သွားတယ်လို့လည်း မြန်မာနိုင်ငံ ဟိုတယ်နဲ့ ခရီးသွားညွှန်ကြားမှု ဦးစီးဌာနက ဒုတိယ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဦးအောင်အေးဟန်က VOA ကိုပြောပါတယ်။
“ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၉ ဇန်နဝါရီကနေ ဇွန်အထိ လာလည်တဲ့ ဧည့်သည်အရေအတွက်နဲ့ ၂၀၂၀ ဇန်နဝါရီကနေ ဇွန်အထိ လာလည်တဲ့ ဧည့်သည်အရေအတွက် နှိုင်းယှဉ်လိုက်ရင် ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းကျသွားပြီ။ ဒါတောင်မှ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ၂၀၂၀မှာ ဇန်နဝါရီ - ဖေဖော်ဝါရီ - မတ် ဒီ ကိုဗစ်မပျံ့နှံ့ခင်မှာ လာတဲ့ဧည့်သည် ၃လစာလောက်လေး ရှိနေလို့သာ ၆၀ရာခိုင်နှုန်းလျှော့တယ်လို့ ပြောလို့ရတာပေါ့။ ဒီကိုဗစ်နောက်ပိုင်း ကြေညာတဲ့နောက်ဆို ပြည်ပခရီးသွား ဧည့်သည်က Zero ပဲလေ။ အဲလိုဆိုတော့ နှစ်ကုန်အထိဆို ကျနော်တို့မှန်းထားတာ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့အထက်ပဲ လျှော့မှာ။”
မကြာသေးခင်နှစ်တွေကစလို့ အရှိန်ရလာခဲ့တဲ့ မြန်မာနိုင်ငံက ခရီးသွားလုပ်ငန်းတွေ ဒီနှစ်မှာ မမျှော်လင့်ပဲ ကပ်ရောဂါကြောင့် ထိခိုက်မှုတွေ ကြုံနေရတာပါ။ အခုလို ခရီးသွားလုပ်ငန်းတွေမှာ အကြီးအကျယ် ထိခိုက်မှုတွေ ကြုံနေရချိန်မှာ သက်သာရာရဖို့ လုပ်ငန်းတွေ ပြန်စနိုင်ရေး လုပ်ငန်းရှင်တွေဘက်ကလည်း လိုလားနေကြပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ပြည်ပခရီးသွားတွေ မလာနိုင်သေးတဲ့အချိန်မျိုးမှာ ပြည်တွင်းက ခရီးသွားတွေကို စနစ်တကျ ခွင့်ပြုပေးနိုင်အောင် တာဝန်ရှိသူတွေအနေနဲ့ ပြင်ဆင်ဖို့ လိုတယ်လို့လည်း မြန်မာနိုင်ငံခရီးသွား လုပ်ငန်းကော်မတီရဲ့ တတ်သိပညာရှင် ဦးသက်လွင်တိုးက VOA ကိုပြောပါတယ်။
“တယောက်က အော်ဒါထွက်လိုက်တယ်။ ဘုရားတွေ၊ စေတီတွေ၊ ဗလီတွေ၊ Church တွေသွားလို့ရပြီ။ အဲ့အချိန်မှာ နောက်တယောက်က သွားလို့မရတော့ဘူးဆိုပြီး ဗဟိုအစိုးရက ပြန်ထုတ်လိုက်တယ်။ အဲဒီအခါမှာ ဟသွားတာလေးတွေ လွဲသွားတာလေးတွေ ရှိတာပေါ့နော်။ အဲတော့ ဒီလိုတွေ မဖြစ်ရအောင် ခုချိန်မှာ ဗဟိုကော်မတီရဲ့ မှတ်ချက်က အဓိကပဲ။ ဒါပေမယ့် အဲဒီအချိန်မှာ အထက်ကို တင်ပြထားတယ်ဆိုရင်လည်း အချိန်နဲ့တပြေးညီ Yes or No ကိုကြိုပြောနိုင်မယ်ဆိုရင် ကောင်းပါတယ်။
နောက်တချက်က ပိတ်ရက်တွေများတာလည်း ပါတာပေါ့။ အဲဒီအချိန်မှာ ကျနော်တို့က ဒီပိတ်ရက် ကိုလည်း ကြိုကြေညာမယ်။ နောက် အဲဒီရက်တွေမှာလည်း ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုတွေကို ခုနလို လုပ်မယ်ဆိုရင်တော့ သွားရတဲ့သူတွေအတွက်လည်း သွားရကျိုးနပ်မယ်။ ဒီအတွက် ပြင်ဆင်ရတဲ့ Service Provider တွေအတွက်လည်း ဆုံးရှုံးမှုတွေနည်းသွားမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။”
ပြည်ပခရီးသွားတွေကို ဝင်ခွင့်မပြုတာ အပါအဝင် ကပ်ရောဂါကာကွယ်ရေးအတွက် ကန့်သတ် ထိန်းချုပ်တဲ့ အစီအစဉ်တွေကိုတော့ မြန်မာအစိုးရက ဒီလကုန်အထိ သက်တမ်းတိုးထားပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း လတ်တလောမှာ ပြည်ပခရီးသွားတွေကို အားထားနိုင်တဲ့ အခြေအနေမှာ မရှိပါဘူး။
COVID-19 ကပ်ရောဂါကူးစက်မှုတွေ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် မတွေ့ရပေမဲ့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ စီးပွားရေးအပေါ် ကြီးမားတဲ့ သက်ရောက်မှုတွေ ရှိနိုင်ကြောင်း အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ငွေကြေးရန်ပုံငွေအဖွဲ့ (IMF) ကလည်း ပြီးခဲ့တဲ့လဆန်းကပဲ သတိပေးထားပါတယ်။ ကုလသမဂ္ဂရဲ့ မကြာသေးခင်က အစီရင်ခံစာမှာလည်း မြန်မာနိုင်ငံအပါအဝင် အရှေ့တောင်အာရှ ၁၁ နိုင်ငံမှာ ကပ်ရောဂါကြောင့် စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး ရိုက်ခတ်မှုတွေ ကြုံရနိုင်ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။
.............
ကိုဗဈကွောင့ျ မွနျမာ့ခရီးသှားလုပျငနျး ၆၀% ခန့ျ ကဆြငျး
(Unicode)
COVID- 19 ကပျရောဂါကာလမှာ မွနျမာ့ခရီးသှားလုပျငနျး ထိခိုကျခဲ့ရာမှာ ဒီနှဈဝကျအတှငျး ၆၀ ရာခိုငျနှုနျး ကဆြငျးသှားတဲ့အကွောငျး ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျး သတငျးထောကျစုစုက ပွောပွပါမယျ။
ကပျရောဂါကွောင့ျ ပွညျတှငျးပွညျပ သှားလာလှုပျရှားမှုတှေ ကန့ျသတျထားရခြိနျမှာ ခရီးသှား လုပျငနျးတှေ သိသိသာသာ အထိနာခဲ့သလို နောကျထပျ ဆကျလကျ ကဆြငျးနိုငျသေးတယျလို့လညျး ခန့ျမှနျးနပေါတယျ။ ကပျရောဂါကွောင့ျ ဒီနှဈရဲ့ ပထမ ၆ လအတှငျး ခရီးသှား အရအေတှကျဟာ အရငျနှဈကထကျ ၆၀ ရာခိုငျနှုနျးလောကျ လြော့သှားတယျလို့လညျး မွနျမာနိုငျငံ ဟိုတယျနဲ့ ခရီးသှားညှှနျကွားမှု ဦးစီးဌာနက ဒုတိယ ညှှနျကွားရေးမှူးခြုပျ ဦးအောငျအေးဟနျက VOA ကိုပွောပါတယျ။
“ပွီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၉ ဇနျနဝါရီကနေ ဇှနျအထိ လာလညျတဲ့ ဧည့ျသညျအရအေတှကျနဲ့ ၂၀၂၀ ဇနျနဝါရီကနေ ဇှနျအထိ လာလညျတဲ့ ဧည့ျသညျအရအေတှကျ နှိုငျးယှဉျလိုကျရငျ ၆၀ ရာခိုငျနှုနျးကသြှားပွီ။ ဒါတောငျမှ ဘာကွောင့ျလဲဆိုတော့ ၂၀၂၀မှာ ဇနျနဝါရီ - ဖဖေောျဝါရီ - မတျ ဒီ ကိုဗဈမပြံ့နှံ့ခငျမှာ လာတဲ့ဧည့ျသညျ ၃လစာလောကျလေး ရှိနလေို့သာ ၆၀ရာခိုငျနှုနျးလြှော့တယျလို့ ပွောလို့ရတာပေါ့။ ဒီကိုဗဈနောကျပိုငျး ကွညောတဲ့နောကျဆို ပွညျပခရီးသှား ဧည့ျသညျက Zero ပဲလေ။ အဲလိုဆိုတော့ နှဈကုနျအထိဆို ကနြောျတို့မှနျးထားတာ ၈၀ ရာခိုငျနှုနျးနဲ့အထကျပဲ လြှော့မှာ။”
မကွာသေးခငျနှဈတှကေစလို့ အရှိနျရလာခဲ့တဲ့ မွနျမာနိုငျငံက ခရီးသှားလုပျငနျးတှေ ဒီနှဈမှာ မမြှောျလင့ျပဲ ကပျရောဂါကွောင့ျ ထိခိုကျမှုတှေ ကွုံနရေတာပါ။ အခုလို ခရီးသှားလုပျငနျးတှမှော အကွီးအကယြျ ထိခိုကျမှုတှေ ကွုံနရေခြိနျမှာ သကျသာရာရဖို့ လုပျငနျးတှေ ပွနျစနိုငျရေး လုပျငနျးရှငျတှဘေကျကလညျး လိုလားနကွေပါတယျ။ အထူးသဖွင့ျ ပွညျပခရီးသှားတှေ မလာနိုငျသေးတဲ့အခြိနျမြိုးမှာ ပွညျတှငျးက ခရီးသှားတှကေို စနဈတကြ ခှင့ျပွုပေးနိုငျအောငျ တာဝနျရှိသူတှအေနနေဲ့ ပွငျဆငျဖို့ လိုတယျလို့လညျး မွနျမာနိုငျငံခရီးသှား လုပျငနျးကောျမတီရဲ့ တတျသိပညာရှငျ ဦးသကျလှငျတိုးက VOA ကိုပွောပါတယျ။
“တယောကျက အောျဒါထှကျလိုကျတယျ။ ဘုရားတှေ၊ စတေီတှေ၊ ဗလီတှေ၊ Church တှသှေားလို့ရပွီ။ အဲ့အခြိနျမှာ နောကျတယောကျက သှားလို့မရတော့ဘူးဆိုပွီး ဗဟိုအစိုးရက ပွနျထုတျလိုကျတယျ။ အဲဒီအခါမှာ ဟသှားတာလေးတှေ လှဲသှားတာလေးတှေ ရှိတာပေါ့နောျ။ အဲတော့ ဒီလိုတှေ မဖွဈရအောငျ ခုခြိနျမှာ ဗဟိုကောျမတီရဲ့ မှတျခကြျက အဓိကပဲ။ ဒါပမေယ့ျ အဲဒီအခြိနျမှာ အထကျကို တငျပွထားတယျဆိုရငျလညျး အခြိနျနဲ့တပွေးညီ Yes or No ကိုကွိုပွောနိုငျမယျဆိုရငျ ကောငျးပါတယျ။
နောကျတခကြျက ပိတျရကျတှမြေားတာလညျး ပါတာပေါ့။ အဲဒီအခြိနျမှာ ကနြောျတို့က ဒီပိတျရကျ ကိုလညျး ကွိုကွညောမယျ။ နောကျ အဲဒီရကျတှမှောလညျး ကွိုတငျပွငျဆငျမှုတှကေို ခုနလို လုပျမယျဆိုရငျတော့ သှားရတဲ့သူတှအေတှကျလညျး သှားရကြိုးနပျမယျ။ ဒီအတှကျ ပွငျဆငျရတဲ့ Service Provider တှအေတှကျလညျး ဆုံးရှုံးမှုတှနေညျးသှားမယျလို့ ထငျပါတယျ။”
ပွညျပခရီးသှားတှကေို ဝငျခှင့ျမပွုတာ အပါအဝငျ ကပျရောဂါကာကှယျရေးအတှကျ ကန့ျသတျ ထိနျးခြုပျတဲ့ အစီအစဉျတှကေိုတော့ မွနျမာအစိုးရက ဒီလကုနျအထိ သကျတမျးတိုးထားပါတယျ။ ဒါကွောင့ျလညျး လတျတလောမှာ ပွညျပခရီးသှားတှကေို အားထားနိုငျတဲ့ အခွအေနမှော မရှိပါဘူး။
COVID-19 ကပျရောဂါကူးစကျမှုတှေ ကယြျကယြျပွန့ျပွန့ျ မတှေ့ရပမေဲ့ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ စီးပှားရေးအပေါျ ကွီးမားတဲ့ သကျရောကျမှုတှေ ရှိနိုငျကွောငျး အပွညျပွညျဆိုငျရာ ငှကွေေးရနျပုံငှအေဖှဲ့ (IMF) ကလညျး ပွီးခဲ့တဲ့လဆနျးကပဲ သတိပေးထားပါတယျ။ ကုလသမဂ်ဂရဲ့ မကွာသေးခငျက အစီရငျခံစာမှာလညျး မွနျမာနိုငျငံအပါအဝငျ အရှေ့တောငျအာရှ ၁၁ နိုငျငံမှာ ကပျရောဂါကွောင့ျ စီးပှားရေး၊ လူမှုရေး ရိုကျခတျမှုတှေ ကွုံရနိုငျကွောငျး ဖောျပွခဲ့ပါတယျ။
