(Zawgyi / Unicode)
ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကြောင့် မြန်မာအပါအဝင် အရှေ့တောင်အာရှ နိုင်ငံတွေဟာ လူမှုစီးပွား အကျပ်အတည်းကြီးကို ရင်ဆိုင်လာရဖွယ် ရှိတယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂ အတွင်းရေးမှူးချုပ်က သတိပေး ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။ အပြည့်အစုံကို ကိုဉာဏ်ဝင်းအောင် စုစည်းတင်ပြထားပါတယ်။
ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကပ်ရောဂါကြောင့် အထူးသဖြင့် အရှေ့တောင်အာရှ နိုင်ငံတွေဟာ ကပ်ရောဂါရဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှုကို ခံနေရပြီး အဲဒီဒေသမှာရှိကြတဲ့ အလုပ်လုပ်နေသူ သန်း ၂၂၀ နီးပါးရဲ့ နေ့စဉ် စားဝတ်နေရေးဘဝကို ထိခိုက်လာစေမှာ ဖြစ်တယ်လို့ ပြီးခဲ့တဲ့ ကြာသပတေးနေ့ ထုတ်ပြန်တဲ့ ‘အရှေ့တောင်အာရှဒေသတွင်း COVID-19 သက်ရောက်မှု အစီရင်ခံစာ’ မှာ ကုလအတွင်းရေးမှူးချုပ် António Guterres က ထည့်သွင်း ပြောကြားသွားတာ ဖြစ်ပါတယ်။
"လက်ရှိအခြေအနေက စီးပွားရေးကျဆင်းမှု၊ အလုပ်လက်မဲ့နဲ့ လူမှုရေး တင်းမာမှုဘက်ကို ဦးတည်သွားစေမှာ ဖြစ်တဲ့အပြင် နိုင်ငံရေးလုပ်ငန်းစဉ်တွေ ရပ်တန့်ကုန်တာ အခြေအနေတွေ ပိုဆိုးလာစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်။"
မြန်မာနိုင်ငံမှာလည်း ကိုဗစ်ကြောင့် အထိနာလာတဲ့ စီးပွားရေးကို ပြန်လည်ကုစားနိုင်ဖို့ အစိုးရက ချေးငွေအစီအစဉ် တချို့နဲ့အတူ ကမ္ဘာ့ဘဏ်၊ နိုင်ငံတကာ ငွေကြေးရန်ပုံငွေအဖွဲ့ (IMF) တို့ကလည်း ချေးငွေအစီအစဉ်တွေ လုပ်ဆောင်နေတယ် ဆိုပေမယ့် လက်တွေ့မှာတော့ စီးပွားရေးကဏ္ဍ အများစုဟာ သိသိသာသာ ထိခိုက်နေတယ်လို့ ရန်ကုန်မြို့အခြေစိုက် Smart Way Travel ခရီးသွားလုပ်ငန်း တာဝန်ခံ ကိုသန်းထွဋ်အောင် ခေါ် Anthony Aung က ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
"ဒီအချိန်မှာ ကျနော့်ပတ်ဝန်းကျင်က စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် အတော်များများ ညည်းနေကြတာပဲ။ ဒါပေမယ့် ကျနော်သိရသလောက်ကတော့ ဒီ ဆောက်လုပ်ရေးပစ္စည်း ရောင်းတဲ့သူတွေကတော့ အကျိုးတော်တော်ခံစားရတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ဒီလိုအချိန်မှာ လူတွေက အားနေကြတယ်။ အလုပ်မကောင်းတဲ့ အခါကျတော့ အိမ်မှာပဲ ရှိနေကြတော့ အိမ်ကို ဟိုနေရာပြုပြင် ဒီနေရာပြုပြင်ဖို့အတွက် တိုလီမုတ်စလေးတွေ ဝယ်ကြတယ်ပေါ့။ အဲဒီတော့ ဆောက်လုပ်ရေးပစ္စည်း အသေးအမွှားတွေ ရောင်းကောင်းတယ်။ ဒါပေမယ့် ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းကြီးတွေ ဆောက်နေချိန်မဟုတ်တော့ အကြီးသမားတွေက ရောင်းအားမကောင်းကြဘူး။”
မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ စီးပွားရေးကဏ္ဍမှာ အဓိက ဝင်ငွေရစေတဲ့အထဲ ခရီးသွားလုပ်ငန်းက ထိပ်ဆုံးက ပါဝင်နေတာပါ။ ကိုဗစ် ကပ်ရောဂါကြောင့် နိုင်ငံတကာ လေယာဉ်ပျံသန်းမှုတွေ ပိတ်ထားရသလို ပြည်တွင်းမှာလည်း ခရီးသွားတွေ စိတ်အဝင်စားဆုံး ရွှေတိဂုံလို၊ အင်းလေး ဖောင်တော်ဦးလို၊ ပုဂံလို နေရာတွေပါ ပိတ်ထားတာကြောင့် ခရီးသွားလုပ်ငန်းကြီးတခုလုံး ကျဆင်းနေပြီး သူနဲ့ဆက်စပ်နေတဲ့ လုပ်ငန်းတွေပါ ထိခိုက်နေရတယ်လို့ ကို Anthony က ပြောပါတယ်။
"အမှန်တော့ ဒီ ခရီးသွားလုပ်ငန်းမှာ ခရီးသွားကုမ္ပဏီတွေပဲ ထိခိုက်တာမဟုတ်ဘူး။ ဟိုတယ်တွေလည်း ထိခိုက်တယ်။ ဟိုတယ်တွေ ထိခိုက်တော့ အလုပ်လုပ်နေတဲ့ ဝန်ထမ်းတွေပါ ထိခိုက်လာတယ်။ တချို့ဟိုတယ်တွေဆို လစာမပေးနိုင်တာတွေ ရှိတယ်။ နောက်ပြီး လက်ဆောင်ပစ္စည်းရောင်းတဲ့ Souvenir ဆိုင်တွေလည်း ထိခိုက်တယ်။ နောက်ပြီး ခရီးသွားဧည့်သည်တွေကို ဆွဲဆောင်တဲ့ ဘုရားတို့၊ ဘုရားစောင်းတန်းက ဆိုင်သမားတွေလည်း ထိခိုက်တယ်။ နောက်ပြီး ဘုရားတွေဘက်က ကြည့်မယ်ဆိုရင်လည်း နိုင်ငံခြားသား ခရီးသွားတွေ လာရင် ကောက်နေကြဖြစ်တဲ့ ဝင်ကြေးတွေလည်း မရတော့ဘူးဆိုတော့ ကဏ္ဍတွေ အများကြီး ထိခိုက်တာပါပဲ။"
အကယ်၍ အစိုးရကသာ မူဝါဒ အပြောင်းအလဲတချို့ လုပ်ပြီး ဆောင်ရွက်ပေးနိုင်ရင် မြန်မာ့ခရီးသွားလုပ်ငန်းကို ကျားကန်ထားနိုင်မယ်လို့ ကို Anthony က အကြံပြုပါတယ်။
"ဆိုတော့ ခရီးသွားလုပ်ငန်း ပြန်ဖွံ့ဖြိုးဖို့က လိုဦးမယ်။ ကျနော့်အမြင်မှာတော့ ကိုဗစ်ရောဂါကို ထိန်းသိမ်းနိုင်တဲ့ နိုင်ငံတချို့နဲ့ပေါ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ပြီး Bubble Tourism ပေါ့၊ နှစ်နိုင်ငံကြား အတွင်းမှာပဲ ကိုယ့်နိုင်ငံကလူတွေ သူ့ဆီ သွားလည်လို့ရမယ်၊ သူ့နိုင်ငံကလူတွေ ကိုယ့်ဆီလာလည်လို့ရမယ် ဆိုတဲ့ပုံစံမျိုးနဲ့ သဘောတူညီချက်တခု ယူထားမယ်ဆိုရင်၊ အားလုံးကို ဖွင့်ပေးလိုက်တာမျိုး မဟုတ်ဘဲ တချို့နိုင်ငံတွေနဲ့သာ စနစ်တကျ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နိုင်မယ် ဆိုရင်တော့ ခရီးသွားလုပ်ငန်းရှင်တွေအတွက် နည်းနည်း အသက်ရှူ ချောင်လိမ့်မယ်။"
ကုလအတွင်းရေးမှူးချုပ် António Guterres ရဲ့ အစီရင်ခံစာထဲမှာတော့ အစိုးရတွေအနေနဲ့ ရေတိုမှာ ကိုဗစ်ကုစားရေးအတွက် အစီအစဉ်တွေ ရေးဆွဲဆောင်ရွက်ကြဖို့နဲ့ ရေရှည်မှာ လူမှုစီးပွားရေးဆိုင်ရာ မူဝါဒအပြောင်းအလဲနဲ့ ကိုင်တွယ်ဆောင်ရွက်ကြဖို့ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ကိုဗစ်ကြောင့် ဆင်းရဲနွမ်းပါးမှု အပါအဝင် တည်ငြိမ်အေးချမ်းမှုနဲ့ လုံခြုံမှုအပိုင်း၊ စစ်ရေးပဋိပက္ခနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးတွေမှာပါ စိန်ခေါ်ချက်တွေ ရှိလာမှာဖြစ်ပြီး အရှေ့တောင်အာရှ ဒေသအတွင်း ဆယ်စုနှစ်ကြာ တိုက်ဖျက်နေတဲ့ ဆင်းရဲမှုလျှော့ချရေး လုပ်ငန်းဟာလည်း နောက်ပြန်ဆုတ်သွားနိုင်တယ်လို့ António Guterres က သတိပေးထားပါတယ်။
----------------------------------
(Unicode)
မွနျမာအပါအဝငျ အရှေ့တောငျအာရှ လူမှုစီးပှားကပျဘေး အန်တရာယျ ကုလအကွီးအကဲ သတိပေ
ကိုဗဈကပျရောဂါကွောင့ျ မွနျမာအပါအဝငျ အရှေ့တောငျအာရှ နိုငျငံတှဟော လူမှုစီးပှား အကပြျအတညျးကွီးကို ရငျဆိုငျလာရဖှယျ ရှိတယျလို့ကုလသမဂ်ဂ အတှငျးရေးမှူးခြုပျက သတိပေး ပွောကွားလိုကျပါတယျ။ အပွည့ျအစုံကို ကိုဉာဏျဝငျးအောငျ စုစညျးတငျပွထားပါတယျ။
ကမ်ဘာ့နိုငျငံတှေ ရငျဆိုငျနရေတဲ့ ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ ကပျရောဂါကွောင့ျ အထူးသဖွင့ျ အရှေ့တောငျအာရှ နိုငျငံတှဟော ကပျရောဂါရဲ့ ခွိမျးခွောကျမှုကို ခံနရေပွီး အဲဒီဒသေမှာရှိကွတဲ့ အလုပျလုပျနသေူ သနျး ၂၂၀ နီးပါးရဲ့ နေ့စဉျ စားဝတျနရေေးဘဝကို ထိခိုကျလာစမှော ဖွဈတယျလို့ ပွီးခဲ့တဲ့ ကွာသပတေးနေ့ ထုတျပွနျတဲ့ ‘အရှေ့တောငျအာရှဒသေတှငျး COVID-19 သကျရောကျမှု အစီရငျခံစာ’ မှာ ကုလအတှငျးရေးမှူးခြုပျ António Guterres က ထည့ျသှငျး ပွောကွားသှားတာ ဖွဈပါတယျ။
"လကျရှိအခွအေနကေ စီးပှားရေးကဆြငျးမှု၊ အလုပျလကျမဲ့နဲ့ လူမှုရေး တငျးမာမှုဘကျကို ဦးတညျသှားစမှော ဖွဈတဲ့အပွငျ နိုငျငံရေးလုပျငနျးစဉျတှေ ရပျတန့ျကုနျတာ အခွအေနတှေေ ပိုဆိုးလာစမှော ဖွဈပါတယျ။"
မွနျမာနိုငျငံမှာလညျး ကိုဗဈကွောင့ျ အထိနာလာတဲ့ စီးပှားရေးကို ပွနျလညျကုစားနိုငျဖို့ အစိုးရက ခြေးငှအေစီအစဉျ တခြို့နဲ့အတူ ကမ်ဘာ့ဘဏျ၊ နိုငျငံတကာ ငှကွေေးရနျပုံငှအေဖှဲ့ (IMF) တို့ကလညျး ခြေးငှအေစီအစဉျတှေ လုပျဆောငျနတေယျ ဆိုပမေယ့ျ လကျတှေ့မှာတော့ စီးပှားရေးကဏ်ဍ အမြားစုဟာ သိသိသာသာ ထိခိုကျနတေယျလို့ ရနျကုနျမွို့အခွစေိုကျ Smart Way Travelခရီးသှားလုပျငနျး တာဝနျခံ ကိုသနျးထှဋျအောငျ ခေါျ Anthony Aung က ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
"ဒီအခြိနျမှာ ကနြော့ျပတျဝနျးကငြျက စီးပှားရေးလုပျငနျးရှငျ အတောျမြားမြား ညညျးနကွေတာပဲ။ ဒါပမေယ့ျ ကနြောျသိရသလောကျကတော့ ဒီ ဆောကျလုပျရေးပစ်စညျး ရောငျးတဲ့သူတှကေတော့ အကြိုးတောျတောျခံစားရတယျ။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ဒီလိုအခြိနျမှာ လူတှကေ အားနကွေတယျ။ အလုပျမကောငျးတဲ့ အခါကတြော့ အိမျမှာပဲ ရှိနကွေတော့ အိမျကို ဟိုနရောပွုပွငျ ဒီနရောပွုပွငျဖို့အတှကျ တိုလီမုတျစလေးတှေ ဝယျကွတယျပေါ့။ အဲဒီတော့ ဆောကျလုပျရေးပစ်စညျး အသေးအမှှားတှေ ရောငျးကောငျးတယျ။ ဒါပမေယ့ျ ဆောကျလုပျရေး လုပျငနျးကွီးတှေ ဆောကျနခြေိနျမဟုတျတော့ အကွီးသမားတှကေ ရောငျးအားမကောငျးကွဘူး။”
မွနျမာနိုငျငံရဲ့ စီးပှားရေးကဏ်ဍမှာ အဓိက ဝငျငှရေစတေဲ့အထဲ ခရီးသှားလုပျငနျးက ထိပျဆုံးက ပါဝငျနတောပါ။ ကိုဗဈ ကပျရောဂါကွောင့ျ နိုငျငံတကာ လယောဉျပြံသနျးမှုတှေ ပိတျထားရသလို ပွညျတှငျးမှာလညျး ခရီးသှားတှေ စိတျအဝငျစားဆုံး ရှှတေိဂုံလို၊ အငျးလေး ဖောငျတောျဦးလို၊ ပုဂံလို နရောတှပေါ ပိတျထားတာကွောင့ျ ခရီးသှားလုပျငနျးကွီးတခုလုံး ကဆြငျးနပွေီး သူနဲ့ဆကျစပျနတေဲ့ လုပျငနျးတှပေါ ထိခိုကျနရေတယျလို့ ကို Anthony က ပွောပါတယျ။
"အမှနျတော့ ဒီ ခရီးသှားလုပျငနျးမှာ ခရီးသှားကုမ်ပဏီတှပေဲ ထိခိုကျတာမဟုတျဘူး။ ဟိုတယျတှလေညျး ထိခိုကျတယျ။ ဟိုတယျတှေ ထိခိုကျတော့ အလုပျလုပျနတေဲ့ ဝနျထမျးတှပေါ ထိခိုကျလာတယျ။ တခြို့ဟိုတယျတှဆေို လစာမပေးနိုငျတာတှေ ရှိတယျ။ နောကျပွီး လကျဆောငျပစ်စညျးရောငျးတဲ့ Souvenir ဆိုငျတှလေညျး ထိခိုကျတယျ။ နောကျပွီး ခရီးသှားဧည့ျသညျတှကေို ဆှဲဆောငျတဲ့ ဘုရားတို့၊ ဘုရားစောငျးတနျးက ဆိုငျသမားတှလေညျး ထိခိုကျတယျ။ နောကျပွီး ဘုရားတှဘေကျက ကွည့ျမယျဆိုရငျလညျး နိုငျငံခွားသား ခရီးသှားတှေ လာရငျ ကောကျနကွေဖွဈတဲ့ ဝငျကွေးတှလေညျး မရတော့ဘူးဆိုတော့ ကဏ်ဍတှေ အမြားကွီး ထိခိုကျတာပါပဲ။"
အကယျ၍ အစိုးရကသာ မူဝါဒ အပွောငျးအလဲတခြို့ လုပျပွီး ဆောငျရှကျပေးနိုငျရငျ မွနျမာ့ခရီးသှားလုပျငနျးကို ကြားကနျထားနိုငျမယျလို့ ကို Anthony က အကွံပွုပါတယျ။
"ဆိုတော့ ခရီးသှားလုပျငနျး ပွနျဖှံ့ဖွိုးဖို့က လိုဦးမယျ။ ကနြော့ျအမွငျမှာတော့ ကိုဗဈရောဂါကို ထိနျးသိမျးနိုငျတဲ့ နိုငျငံတခြို့နဲ့ပေါ့ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျပွီး Bubble Tourism ပေါ့၊ နှဈနိုငျငံကွား အတှငျးမှာပဲ ကိုယ့ျနိုငျငံကလူတှေ သူ့ဆီ သှားလညျလို့ရမယျ၊ သူ့နိုငျငံကလူတှေ ကိုယ့ျဆီလာလညျလို့ရမယျ ဆိုတဲ့ပုံစံမြိုးနဲ့ သဘောတူညီခကြျတခု ယူထားမယျဆိုရငျ၊ အားလုံးကို ဖှင့ျပေးလိုကျတာမြိုး မဟုတျဘဲ တခြို့နိုငျငံတှနေဲ့သာ စနဈတကြ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျနိုငျမယျ ဆိုရငျတော့ ခရီးသှားလုပျငနျးရှငျတှအေတှကျ နညျးနညျး အသကျရှူ ခြောငျလိမ့ျမယျ။"
ကုလအတှငျးရေးမှူးခြုပျ António Guterres ရဲ့ အစီရငျခံစာထဲမှာတော့ အစိုးရတှအေနနေဲ့ ရတေိုမှာ ကိုဗဈကုစားရေးအတှကျ အစီအစဉျတှေ ရေးဆှဲဆောငျရှကျကွဖို့နဲ့ ရရှေညျမှာ လူမှုစီးပှားရေးဆိုငျရာ မူဝါဒအပွောငျးအလဲနဲ့ ကိုငျတှယျဆောငျရှကျကွဖို့ တိုကျတှနျးထားပါတယျ။
ဒါ့အပွငျ ကိုဗဈကွောင့ျ ဆငျးရဲနှမျးပါးမှု အပါအဝငျ တညျငွိမျအေးခမြျးမှုနဲ့ လုံခွုံမှုအပိုငျး၊ စဈရေးပဋိပက်ခနဲ့ ငွိမျးခမြျးရေးတှမှောပါ စိနျခေါျခကြျတှေ ရှိလာမှာဖွဈပွီး အရှေ့တောငျအာရှ ဒသေအတှငျး ဆယျစုနှဈကွာ တိုကျဖကြျနတေဲ့ ဆငျးရဲမှုလြှော့ခရြေး လုပျငနျးဟာလညျး နောကျပွနျဆုတျသှားနိုငျတယျလို့António Guterres က သတိပေးထားပါတယျ။
