[Zawgyi/Unicode]
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ၂၀၁၆ နဲ့ ၂၀၁၇ ခုနှစ်တွေက လုပ်ခဲ့တဲ့ တပ်မတော်စစ်ဆင်ရေးတွေအတွင်း ပါဝင်ခဲ့ပြီး ရိုဟင်ဂျာမွတ်ဆလင်တွေကို အစုအဝေးလိုက် သတ်ဖြတ်တာအပါအဝင် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေ ကျူးလွန်ခဲ့ကြတယ်လို့ ဝန်ခံပြောဆိုထားတဲ့ မြန်မာစစ်သားနှစ်ဦးကို အမြန်ဆုံးတရားစစ်ဆေးပြီးတော့ မျက်မြင်သက်သေတွေအဖြစ် အကာအကွယ်ပေးဖို့ Fortify Rights လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့က နိုင်ငံတကာ ရာဇဝတ်တရားခုံရုံး (ICC) ကို ဒီကနေ့ တိုက်တွန်းလိုက်ပါတယ်။
အသက် ၃၃ နှစ်အရွယ် ကိုမျိုးဝင်းထွန်းဆိုသူနဲ့ အသက် ၃၀ အရွယ် ကိုဇော်နိုင်ထွန်းဆိုသူတို့နှစ်ဦးဟာ မြန်မာ့တပ်မတော်မှာ တပ်သားတွေအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေတာကနေ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်၊ မေလနဲ့ ဇွန်လတွေမှာ အသီးသီး ထွက်ပြေးခဲ့ကြသူတွေ ဖြစ်တယ်လို့ Fortify Rights ရဲ့ ဒီကနေ့ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ပြောထားပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ် စစ်ဆင်ရေးတွေအတွင်း သူတို့ပါဝင်ခဲ့တာနဲ့ လုပ်ဆောင်ခဲ့တာတွေကို တပ်ကနေထွက်ပြေးပြီးတဲ့နောက် ရခိုင်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ (AA) ရှေ့မှာ ဝန်ခံပြောဆိုခဲ့ကြတာဖြစ်ပြီးတော့ AA က ဗွီဒီယိုရိုက်ယူပြီး မှတ်တမ်းတင်ထားခဲ့တာပါ။ အဲဒီဗွီဒီယိုကို ရရှိခဲ့ပြီးတဲ့နောက် သူတို့ ဝန်ခံ ပြောဆိုထားတာတွေကို Fortify Rights အဖွဲ့က သေချာ ဆန်းစစ် သုံးသပ်ခဲ့တာမှာ ပြောဆိုချက်တွေဟာ သူတို့အဖွဲ့က မှတ်တမ်းတင်ထားတာတွေနဲ့ ကိုက်ညီရုံသာမက မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ အချက်အလက်ရှာဖွေရေးအဖွဲ့ (UNFFM) က မှတ်တမ်းတင်ထားတွေနဲ့ပါ ကိုက်ညီတယ်ဆိုတာ တွေ့ရတဲ့အတွက် ဒီထွက်ဆိုချက်တွေဟာ ယုံကြည်ထိုက်တယ်လို့ ယူဆတဲ့အကြောင်း Fortify Rights အဖွဲ့ရဲ့ အမှုဆောင်အရာရှိချုပ် Matthew Smith က ဗွီအိုအေကိုပြောပါတယ်။
ကိုမျိုးဝင်းထွန်းဟာ ခြေလျင်တပ်ရင်း ၅၆၅ ကဖြစ်ပြီး ကိုဇော်နိုင်ထွန်းက ခြေလျင်တပ်ရင်း ၃၅၃ ကဖြစ်တယ်လို့ Fortify Rights အဖွဲ့ဲရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ပြောထားသလို ဒီတပ်ရင်းနှစ်ခုလုံးဟာ ၂၀၁၆ နဲ့ ၂၀၁၇ စစ်ဆင်ရေးတွေမှာ ပါဝင်ခဲ့တဲ့တပ်ရင်းတွေ ဖြစ်တယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ဖမ်းဆီးထားသူ ၃၃ ဦး မြန်မာစစ်တပ် ပြန်လွှတ်
ကိုမျိုးဝင်းထွန်းက ၂၀၁၇ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလအတွင်း တောင်ဘဇားကျေးရွာနဲ့ ဘူးသီးတောင်မြို့နယ် ပတ်ဝန်းကျင်က ကျေးရွာတွေမှာ ရိုဟင်ဂျာ အမျိုးသမီး၊ အမျိုးသားနဲ့ ကလေးတွေကို သတ်ဖြတ်တာမှာ သူပါဝင်ခဲ့သလို အမျိုးသမီးတွေကို မုဒိန်းကျင့်ခဲ့တယ်လို့ ဝန်ခံပြောဆိုထားတဲ့အကြောင်း Fortify Rights အဖွဲ့ရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာရော New York Times သတင်းစာနဲ့ ကနေဒါ အသံလွှင့်ကော်ပိုရေးရှင်း (CBC) ရဲ့ သတင်းတွေမှာပါ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ကိုဇော်နိုင်ထွန်းကလည်း မောင်တောမြို့နယ်ဘက်က ကျေးရွာငါးရွာမှာ ရိုဟင်ဂျာမွတ်ဆလင်တွေကို သတ်ဖြတ်တာ၊ အလောင်းတွေကို ကျင်းတွေထဲမှာ အစုလိုက်အပြုံလိုက်မြှုပ်နှံတာနဲ့ တခြားရာဇဝတ်မှုတွေကို ကျူးလွန်ခဲ့တယ်ဆိုတာ ဝန်ခံခဲ့တယ်လို့ ထုတ်ပြန်ချက်နဲ့ သတင်းတွေမှာ တွေ့ရပါတယ်။
သူတို့ရဲ့ထွက်ဆိုချက်တွေအရ သူတို့နှစ်ဦး သတ်ဖြတ်ခဲ့တဲ့ ရိုဟင်ဂျာအရေအတွက်ဟာ အယောက် ၁၈၀ ထိရှိမယ်လို့ Fortify Rights ကပြောပါတယ်။
သူတို့ရဲ့ အထက်အရာရှိတွေက "တွေ့သမ ျှ အကုန်သတ်" လို့ အမိန့်ပေးခဲ့တဲ့အကြောင်းလည်း နှစ်ဦးလုံးရဲ့ထွက်ဆိုချက်တွေမှာ ပါတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
သူတို့နှစ်ယောက်ဟာ တပ်ကနေ ထွက်ပြေးခဲ့ကြသူတွေဖြစ်ပြီး တိုက်ပွဲအတွင်း ဖမ်းမိသူတွေမဟုတ်ဘူးလို့ AA ပြောခွင့်ရ ခိုင်သုခက ရိုက်တာသတင်းဌာနကို ပြောပါတယ်။ ခုလက်ရှိ သူတို့ ဘယ်မှာရောက်နေသလဲဆိုတာ ခိုင်သုခက မပြောပေမယ့် မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေကို ခံစားခဲ့ကြရသူအားလုံးအတွက် တရားမ ျှတမှုရဖို့ သန္နိဋ္ဌာန်ချထားသူတွေဖြစ်တယ်လို့ ပြောတဲ့အကြောင်း ရိုက်တာသတင်းမှာ ရေးထားပါတယ်။
သူတို့နှစ်ယောက်ဟာ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နယ်စပ်ကို သြဂုတ်လမှာထွက်ပြေးလာခဲ့ပြီး သူတို့ကိုအကာအကွယ်ပေးဖို့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အာဏာပိုင်တွေကို ပန်ကြားခဲ့ပြီးတဲ့နောက် ဒီစစ်သားနှစ်ဦး ရောက်နေတယ်ဆိုတာဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်တာဝန်ရှိသူတွေကThe Hague မြို့အခြေစိုက် နိုင်ငံတကာရာဇဝတ်တရားခုံရုံး (ICC) ကို အကြောင်းကြားခဲ့တယ်လို့ Fortify Rights အဖွဲ့ကပြောပါတယ်။
သူတို့ကို ICC ရုံးစိုက်တဲ့ The Hague မြို့ကို တနင်္လာနေ့က ပို့လိုက်ပြီလို့ New York Times သတင်းစာကရေးထားပေမဲ့ ICC ပြောခွင့်ရ Fadi El Abdallah ကတော့ သူတို့ကို ICC က ထိန်းသိမ်းထားတယ်ဆိုတာ မဟုတ်တဲ့အကြောင်း ပြောတယ်လို့ ရိုက်တာသတင်းမှာ ရေးထားပါတယ်။
စစ်သားနှစ်ဦးရဲ့ ထွက်ဆိုချက်တွေကို ရိုက်ယူထားတယ်ဆိုတဲ့ ဗွီဒီယိုကို ရိုက်တာသတင်းဌာနအနေနဲ့ မတွေ့ရသေးဘူးလို့ ရိုက်တာကရေးထားသလို New York Times သတင်းဌာနကလည်း စစ်သားနှစ်ဦး ထွက်ဆိုထားတဲ့ ရာဇဝတ်မှုတွေကို သူတို့ တကယ်ပဲကျူးလွန်ခဲ့သလားဆိုတာ သီးခြားအတည်မပြုနိုင်သေးဘူးလို့ ရေးထားပါတယ်။
Fortify Rights အဖွဲ့ရဲ့ထုတ်ပြန်ချက်၊ New York Times နဲ့ CBC သတင်းဌာနတို့က ရေးထားတာတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး မှတ်ချက်ပေးဖို့ မြန်မာအစိုးရနဲ့ စစ်ဘက် ပြောခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ်တွေကို ရိုက်တာကဆက်သွယ်ခဲ့ပေမဲ့ ဖုန်းလက်ခံဖြေဆိုခြင်း မရှိခဲ့ဘူးလို့ ရိုက်တာသတင်းဌာနရဲ့သတင်းမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ရိုဟင်ဂျာလို့ခေါ်ဆိုတာကို မြန်မာအစိုးရက လက်မခံသလို ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ ကျူးလွန်လုပ်ဆောင်ခဲ့တာတွေ မရှိဘူးလို့ အစိုးရကရော တပ်မတော်ကပါ အကြိမ်ကြိမ် ငြင်းဆိုထားပါတယ်။
[Unicode Version]
ရိုဟငျဂြာမှုမှာ ပတျသကျသူ မွနျမာစဈသား ၂ ဦး ICC စဈဆေးဖို့ Fortify Rights တိုကျတှနျး
ရခိုငျပွညျနယျမှာ ၂၀၁၆ နဲ့ ၂၀၁၇ ခုနှဈတှကေ လုပျခဲ့တဲ့ တပျမတောျစဈဆငျရေးတှအေတှငျး ပါဝငျခဲ့ပွီး ရိုဟငျဂြာမှတျဆလငျတှကေို အစုအဝေးလိုကျ သတျဖွတျတာအပါအဝငျ လူ့အခှင့ျအရေးခြိုးဖောကျမှုတှေ ကြူးလှနျခဲ့ကွတယျလို့ ဝနျခံပွောဆိုထားတဲ့ မွနျမာစဈသားနှဈဦးကို အမွနျဆုံးတရားစဈဆေးပွီးတော့ မကြျမွငျသကျသတှေအေဖွဈ အကာအကှယျပေးဖို့ Fortify Rights လူ့အခှင့ျအရေးအဖှဲ့က နိုငျငံတကာ ရာဇဝတျတရားခုံရုံး (ICC) ကို ဒီကနေ့ တိုကျတှနျးလိုကျပါတယျ။
အသကျ ၃၃ နှဈအရှယျ ကိုမြိုးဝငျးထှနျးဆိုသူနဲ့ အသကျ ၃၀ အရှယျ ကိုဇောျနိုငျထှနျးဆိုသူတို့နှဈဦးဟာ မွနျမာ့တပျမတောျမှာ တပျသားတှအေဖွဈ တာဝနျထမျးဆောငျနတောကနေ ၂၀၂၀ ပွည့ျနှဈ၊ မလေနဲ့ ဇှနျလတှမှော အသီးသီး ထှကျပွေးခဲ့ကွသူတှေ ဖွဈတယျလို့ Fortify Rights ရဲ့ ဒီကနေ့ထုတျပွနျခကြျမှာ ပွောထားပါတယျ။
ရခိုငျပွညျနယျ စဈဆငျရေးတှအေတှငျး သူတို့ပါဝငျခဲ့တာနဲ့ လုပျဆောငျခဲ့တာတှကေို တပျကနထှေကျပွေးပွီးတဲ့နောကျ ရခိုငျလကျနကျကိုငျအဖှဲ့ (AA) ရှေ့မှာ ဝနျခံပွောဆိုခဲ့ကွတာဖွဈပွီးတော့ AA က ဗှီဒီယိုရိုကျယူပွီး မှတျတမျးတငျထားခဲ့တာပါ။ အဲဒီဗှီဒီယိုကို ရရှိခဲ့ပွီးတဲ့နောကျ သူတို့ ဝနျခံ ပွောဆိုထားတာတှကေို Fortify Rights အဖှဲ့က သခြော ဆနျးစဈ သုံးသပျခဲ့တာမှာ ပွောဆိုခကြျတှဟော သူတို့အဖှဲ့က မှတျတမျးတငျထားတာတှနေဲ့ ကိုကျညီရုံသာမက မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ ကုလသမဂ်ဂ အခကြျအလကျရှာဖှရေေးအဖှဲ့ (UNFFM) က မှတျတမျးတငျထားတှနေဲ့ပါ ကိုကျညီတယျဆိုတာ တှေ့ရတဲ့အတှကျ ဒီထှကျဆိုခကြျတှဟော ယုံကွညျထိုကျတယျလို့ ယူဆတဲ့အကွောငျး Fortify Rights အဖှဲ့ရဲ့ အမှုဆောငျအရာရှိခြုပျ Matthew Smith က ဗှီအိုအကေိုပွောပါတယျ။
ကိုမြိုးဝငျးထှနျးဟာ ခွလေငြျတပျရငျး ၅၆၅ ကဖွဈပွီး ကိုဇောျနိုငျထှနျးက ခွလေငြျတပျရငျး ၃၅၃ ကဖွဈတယျလို့ Fortify Rights အဖှဲ့ဲရဲ့ ထုတျပွနျခကြျမှာ ပွောထားသလို ဒီတပျရငျးနှဈခုလုံးဟာ ၂၀၁၆ နဲ့ ၂၀၁၇ စဈဆငျရေးတှမှော ပါဝငျခဲ့တဲ့တပျရငျးတှေ ဖွဈတယျလို့လညျး ပွောပါတယျ။
ကိုမြိုးဝငျးထှနျးက ၂၀၁၇ ခုနှဈ စကျတငျဘာလအတှငျး တောငျဘဇားကြေးရှာနဲ့ ဘူးသီးတောငျမွို့နယျ ပတျဝနျးကငြျက ကြေးရှာတှမှော ရိုဟငျဂြာ အမြိုးသမီး၊ အမြိုးသားနဲ့ ကလေးတှကေို သတျဖွတျတာမှာ သူပါဝငျခဲ့သလို အမြိုးသမီးတှကေို မုဒိနျးကငြ့ျခဲ့တယျလို့ ဝနျခံပွောဆိုထားတဲ့အကွောငျး Fortify Rights အဖှဲ့ရဲ့ ထုတျပွနျခကြျမှာရော New York Times သတငျးစာနဲ့ ကနဒေါ အသံလှှင့ျကောျပိုရေးရှငျး (CBC) ရဲ့ သတငျးတှမှောပါ ဖောျပွထားပါတယျ။
အဓမ္မပြုကျင့်ခံရမှုနဲ့ အမှုဖွင့်ထားသူ ရသေ့တောင်ဒေသခံအမျိုးသမီး လုံခြုံရေး စိုးရိမ်နေ
ကိုဇောျနိုငျထှနျးကလညျး မောငျတောမွို့နယျဘကျက ကြေးရှာငါးရှာမှာ ရိုဟငျဂြာမှတျဆလငျတှကေို သတျဖွတျတာ၊ အလောငျးတှကေို ကငြျးတှထေဲမှာ အစုလိုကျအပွုံလိုကျမွှုပျနှံတာနဲ့ တခွားရာဇဝတျမှုတှကေို ကြူးလှနျခဲ့တယျဆိုတာ ဝနျခံခဲ့တယျလို့ ထုတျပွနျခကြျနဲ့ သတငျးတှမှော တှေ့ရပါတယျ။
သူတို့ရဲ့ထှကျဆိုခကြျတှအေရ သူတို့နှဈဦး သတျဖွတျခဲ့တဲ့ ရိုဟငျဂြာအရအေတှကျဟာ အယောကျ ၁၈၀ ထိရှိမယျလို့ Fortify Rights ကပွောပါတယျ။
သူတို့ရဲ့ အထကျအရာရှိတှကေ "တှေ့သမ ြှ အကုနျသတျ" လို့ အမိန့ျပေးခဲ့တဲ့အကွောငျးလညျး နှဈဦးလုံးရဲ့ထှကျဆိုခကြျတှမှော ပါတယျလို့ ဆိုပါတယျ။
သူတို့နှဈယောကျဟာ တပျကနေ ထှကျပွေးခဲ့ကွသူတှဖွေဈပွီး တိုကျပှဲအတှငျး ဖမျးမိသူတှမေဟုတျဘူးလို့ AA ပွောခှင့ျရ ခိုငျသုခက ရိုကျတာသတငျးဌာနကို ပွောပါတယျ။ ခုလကျရှိ သူတို့ ဘယျမှာရောကျနသေလဲဆိုတာ ခိုငျသုခက မပွောပမေယ့ျ မွနျမာစဈတပျရဲ့လူ့အခှင့ျအရေးခြိုးဖောကျမှုတှကေို ခံစားခဲ့ကွရသူအားလုံးအတှကျ တရားမ ြှတမှုရဖို့ သန်နိဋ်ဌာနျခထြားသူတှဖွေဈတယျလို့ ပွောတဲ့အကွောငျး ရိုကျတာသတငျးမှာ ရေးထားပါတယျ။
သူတို့နှဈယောကျဟာ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနယျစပျကို သွဂုတျလမှာထှကျပွေးလာခဲ့ပွီး သူတို့ကိုအကာအကှယျပေးဖို့ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှအာဏာပိုငျတှကေို ပနျကွားခဲ့ပွီးတဲ့နောကျ ဒီစဈသားနှဈဦး ရောကျနတေယျဆိုတာဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှတာဝနျရှိသူတှကေThe Hague မွို့အခွစေိုကျ နိုငျငံတကာရာဇဝတျတရားခုံရုံး (ICC) ကို အကွောငျးကွားခဲ့တယျလို့ Fortify Rights အဖှဲ့ကပွောပါတယျ။
သူတို့ကို ICC ရုံးစိုကျတဲ့ The Hague မွို့ကို တနငျ်လာနေ့က ပို့လိုကျပွီလို့ New York Times သတငျးစာကရေးထားပမေဲ့ ICC ပွောခှင့ျရ Fadi El Abdallah ကတော့ သူတို့ကို ICC က ထိနျးသိမျးထားတယျဆိုတာ မဟုတျတဲ့အကွောငျး ပွောတယျလို့ ရိုကျတာသတငျးမှာ ရေးထားပါတယျ။
စဈသားနှဈဦးရဲ့ ထှကျဆိုခကြျတှကေို ရိုကျယူထားတယျဆိုတဲ့ ဗှီဒီယိုကို ရိုကျတာသတငျးဌာနအနနေဲ့ မတှေ့ရသေးဘူးလို့ ရိုကျတာကရေးထားသလို New York Times သတငျးဌာနကလညျး စဈသားနှဈဦး ထှကျဆိုထားတဲ့ ရာဇဝတျမှုတှကေို သူတို့ တကယျပဲကြူးလှနျခဲ့သလားဆိုတာ သီးခွားအတညျမပွုနိုငျသေးဘူးလို့ ရေးထားပါတယျ။
Fortify Rights အဖှဲ့ရဲ့ထုတျပွနျခကြျ၊ New York Times နဲ့ CBC သတငျးဌာနတို့က ရေးထားတာတှနေဲ့ပတျသကျပွီး မှတျခကြျပေးဖို့ မွနျမာအစိုးရနဲ့ စဈဘကျ ပွောခှင့ျရပုဂ်ဂိုလျတှကေို ရိုကျတာကဆကျသှယျခဲ့ပမေဲ့ ဖုနျးလကျခံဖွဆေိုခွငျး မရှိခဲ့ဘူးလို့ ရိုကျတာသတငျးဌာနရဲ့သတငျးမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။
ရိုဟငျဂြာလို့ခေါျဆိုတာကို မွနျမာအစိုးရက လကျမခံသလို ရိုဟငျဂြာတှအေပေါျ ရညျရှယျခကြျရှိရှိ ကြူးလှနျလုပျဆောငျခဲ့တာတှေ မရှိဘူးလို့ အစိုးရကရော တပျမတောျကပါ အကွိမျကွိမျ ငွငျးဆိုထားပါတယျ။
