(Zawgyi / Unicode)
ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်တွေကို ပြောင်းရွှေ့ပို့ဖို့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရ်ှအစိုးရက စီစဉ်ထားတဲ့ Bhashan Char ကျွန်းဆီကို ရိုဟင်ဂျာခေါင်းဆောင်တွေ သွားရောက်လေ့လာကြပါတယ်။ အပြည့်အစုံကို မဆုမွန် စုစည်း တင်ပြထားပါတယ်။
Bhashan Char ကျွန်း ဆိုတာကတော့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရကနေ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံရောက် မြန်မာနိုင်ငံက တိမ်းရှောင် ထွက်ပြေးလာကြတဲ့ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည် သိန်းနဲ့ချီ ခိုလှုံနေထိုင်တဲ့ လူဦးရေ ထူထပ် များပြားလွန်းလှတဲ့ ဒုက္ခသည်စခန်းတွေထဲက ဒုက္ခသည်တချို့ကို ရွှေ့ပြောင်းနေရာချထားဖို့ စီစဉ်ထားတဲ့ ပင်လယ်ထဲက ကျွန်းတကျွန်းဖြစ်ပါတယ်။ ဒီကျွန်းမှာတော့ မုန်တိုင်းဒဏ် ရာသီဥတု ဆိုးဝါးတဲ့ဒဏ်နဲ့ ဒုက္ခသည်တွေအတွက် ဆက်သွယ်ရေး နေထိုင်ရေး လုံခြုံရေး အခက်အခဲ အန္တရာယ်တွေနဲ့ ရင်ဆိုင်ရနိုင်တာကြောင့် ဒုက္ခသည်တွေကလည်း မသွားလိုကြသလိုပဲ စိုးရိမ်နေကြတဲ့ ဒေသတခုလည်း ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီ Bhashan Char ကျွန်းမှာ သူတို့စီမံဆောင်ရွက်ထားတဲ့ အခြေအနေကို ကိုယ်တိုင်သွားရောက် လေ့လာနိုင်ဖို့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် အစိုးရရဲ့ အစီအစဉ်ဖြစ်တဲ့ “Go and See Visit” ခရီးစဉ်မှာ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်စခန်း အသီးသီးက ဘာသာရေးခေါင်းဆောင်တွေ၊ စခန်းတာဝန်ခံ ခေါင်းဆောင်တွေဖြစ်တဲ့ အမျိုးသား ၃၈ ဦးနဲ့ အမျိုးသမီး ၂ ဦး၊ ပေါင်း ၄၀ ဦး လိုက်ပါသွားခဲ့ကြတာပါ။ ဒီကျွန်းခရီးစဉ် မတိုင်ခင်မှာတော့ COVID-19 ကပ်ရောဂါဖြစ်ပွားနေချိန်မို့ ဒီကျွန်းကို လိုက်ပါမယ့်သူတွေကို အရင်ဆုံး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရှိမရှိ စစ်ဆေးပြီးမှ ခေါ်ဆောင်သွားတာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီကနေ့ တနင်္ဂနွေနေ့မှာတော့ ရိုဟင်ဂျာကိုယ်စားလှယ်တွေဟာ ကျွန်းပေါ်မှာ ဆောက်လုပ်ထားတဲ့ လူနေအဆောက်အဦတွေ၊ ဗလီအပါအဝင် ဘာသာရေးကျောင်းတွေ၊ ဆေးရုံတွေ စိုက်ပျိုးခင်းတွေကို လေ့လာခဲ့ကြသလို ကျွန်းပေါ်က လက်ရှိစခန်းမှာ ခိုလှုံနေကြရတဲ့ လှေစီးပြေးဒုက္ခသည် ၃၀၀ ကျော်နဲ့လည်း တွေ့ဆုံခွင့်ရခဲ့တယ်လို့ လိုက်ပါသွားသူတွေက ပြောပါတယ်။
ခရီးစဉ်မှာ လိုက်ပါသွားတဲ့ ဘာလုခါလီစခန်းရဲ့ ခေါင်းဆောင်၊ အရင် မောင်တောမြို့နယ် တောင်ပြိုလက်ဝဲက အထက်တန်းပြဆရာ ဆရာနုရ်မာမတ်က ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ရေတပ်နဲ့ ကျွန်းတာဝန်ရှိသူတွေ လိုက်လံပြသခဲ့တဲ့ ကျွန်းလေ့လာရေး ခရီးစဉ်အကြောင်း ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းကို ပြောပြပါတယ်။
“ဒီနေ့မနက် ၉ နာရီခွဲကနေ စပြီးတော့ ကျနော်တို့ကို ခေါ်ထားတယ်၊ ရေတပ်အရာရှိကနေပြီးတော့။ နောက် ဒီမှာရှိနေတဲ့ အဆောက်အဦတွေ လေ့လာကြည့်ကြတယ်။ ဆိုင်ကလုန်းစင်တာ ၁၂၀ တွေ့တယ်။ ဗလီကြီးက ၃ ခုရှိတယ်။ ဆေးရုံကြီး ၂ ခုရှိတယ်။ နောက် မိသားစုနေအိမ်တွေက ၁,၀၀၀ ကျော်လောက်ရှိတယ်။ အဲဒီမှာ တဝက်လောက် ကျနော်တို့ လေ့လာကြည့်ကြပါတယ်။ ဒီမှာ လူတွေနေနိုင်မလား မနေနိုင်ဘူးလား၊ မိသားစုတွေ ခေါ်လာမှာဆိုရင် အဆင်ပြေမလား မပြေဘူးလား အဲ့ဒါကို လေ့လာခိုင်းတာပါ။
“အစိုးရကတော့ အတင်းခေါ်မယ်မထင်ဘူး။ သူတို့ ပြောတာက မိသားစုတွေ လာချင် လာနေနိုင်တယ်၊ မလာချင်ရင် သူတို့က အတင်းဆွဲခေါ်လာမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ပြောပါတယ်။ နောက် အဲ့ကျွန်းမှာရှိတဲ့သူတွေနဲ့ တွေ့ပါတယ်။ အစိုးရထားထားတဲ့ ၃၀၆ ယောက်ပါ၊ ကလေးတွေလည်းပါတယ်။ ယောက်ကျားလေးတွေ ရှိတဲ့နေရာကို သွားတွေ့ပြီး ဆွေးနွေးခိုင်းတယ်။ သူတို့နဲ့ အပြန်အလှန် ပြောလို့ရခဲ့ပါတယ်။ နောက် အမျိုးသမီးတွေကို အမျိုးသမီးရှိတဲ့နေရာ သွားခိုင်းတယ်။ သူတို့လည်း ကျနော်တို့လို အပြန်အလှန် ပြောလို့ရပါတယ်။”
Bhashan Char ခရီးစဉ်မှာ လိုက်ပါသွားသူ နောက်တဦးဖြစ်တဲ့ မော်လဝီ ဘာသာရေးခေါင်းဆောင်တဦးကလည်း သူမြင်တွေ့ခဲ့သမျှ ဗွီအိုအေကို ပြောပြပါတယ်။
“မနက်စာစားပြီးတော့ ကျနော်တို့ကို ကားတွေနဲ့ တင်ခေါ်ပြီး ဒီမှာဆောက်ထားတဲ့ နေအိမ်တွေကို လိုက်ပြ ရှင်းပြတယ်။ ခင်ဗျားတို့ ဒီမှာနေရမယ်၊ ဒီမှာ ထမင်းချက်တဲ့အခန်း၊ ဒီမှာ ရေချိုးခန်း၊ ဒီလို စသဖြင့် အဲ့ဒါတွေကို ကျနော်တို့ကို ရှင်းပြတယ်။ နောက် ဆေးရုံကိုလည်း ကျနော်တို့ကို သွားကြည့်ခိုင်းတယ်။ ဆေးရုံကို လေ့လာပြီးတော့ ငါးကန်၊ ပုဇွန်ကန်ကို သွားလေ့လာတယ်။ နောက် ဝတ်ပြုဆုတောင်းတဲ့ ဗလီကို သေချာသွားကြည့်ပါတယ်။ နောက် ကမ့်ပ်ထဲမှာ လူ ၃၀၆ ယောက်ကိုတွေ့တော့ သူတို့အခြေအနေ ဘယ်လိုလဲ၊ ဘယ်လိုစားသောက်နေရလဲ ဆိုတာတွေ သူတို့ အပြန်အလှန်ဆွေးနွေးပြီး စကားတွေပြောပြီးတော့မှ အခု ကျနော်တို့ ပြန်လာတယ်။”
မဆုမွန် - ဟုတ်ကဲ့၊ အခု ဒီနေ့စပြီးတော့ ကျွန်းကိုသွားလေ့လာကြတယ်ပေါ့နော်။ ဒီကျွန်းမှာ ဒုက္ခသည်တွေနေဖို့ သင့်တော်တဲ့နေရာတခုလို့ မြင်လား။ ဒါမှမဟုတ် တကယ်လို့ သူတို့နေဖို့ သူတို့အတွက် ဘယ်လိုအခက်အခဲတွေ ရှိနေမယ်လို့ မြင်ပါလဲရှင့်။
မော်လဝီ ဘာသာရေးခေါင်းဆောင် - “ကျနော်တို့က ပြောဖို့ကတော့ ခက်တယ်။ ပြောဖို့ခက်တယ်ဆိုတာက အခု ကျွန်းမှာမြင်ခဲ့ရသလောက်ကတော့ အခုဆောက်ထားတဲ့ အဆောက်အဦတွေ ကျနော်တို့ လူနေဖို့ကတော့ မပြည့်စုံသေးဘူးလို့ပဲ အဲ့လိုပဲ ကျနော်ပြောချင်တယ်။”
အခုလို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရက စီစဉ်တဲ့ ဒီကျွန်းခရီးစဉ်အတွင်း လေ့လာတွေ့ရှိခဲ့တာတွေ၊ သူတို့ရဲ့ သုံးသပ်ချက် အမြင်တွေကို သူတို့ခိုလှုံနေထိုင်တဲ့ ဒုက္ခသည်စခန်း ပြန်ရောက်ချိန်မှာမှ စခန်းက ဒုက္ခသည်တွေကို ပြန်လည်ရှင်းပြ ဆွေးနွေးမှာပါလို့ လိုက်ပါသွားသူ ခေါင်းဆောင်တွေက ပြောပါတယ်။
ဒါပေမယ့်လည်း လက်ရှိ COVID-19 ကပ်ရောဂါကြီး ဖြစ်ပွားနေချိန်မှာပဲ ဒုက္ခသည်စခန်းတွေထဲ စခန်းတွင်းမှာတောင် လူစုလူဝေးနဲ့ အပြင်ထွက်သွားလာခွင့် ပိတ်ပင်ခံထားရတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေက သူတို့ကို လူသူမနီးတဲ့ ဒီ Bhashan Char ကျွန်းဆီကို ပြောင်းရွှေ့ခိုင်းမှာကို အတော်လေး စိုးရိမ်နေကြတာပါ။ ကုတုပလောင် ဒုက္ခသည်စခန်းက ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည် ဦးအောင်မြိုင်က သူ့စိုးရိမ်ချက်ကို ပြောပြပါတယ်။
“ဒီခရီးစဉ်က အစိုးရရဲ့ အစီအစဉ်ပါပဲ။ အဲဒီကျွန်းမှာ တိုက်တို့ ဆိုင်ကလုန်းစင်တာတို့ ဆောက်ထားတာရှိတယ်လေ။ သူတို့အစီအစဉ်ကို အောင်မြင်စေချင်လို့ပေါ့နော်။ ဆိုင်ကလုန်းစင်တာတွေ ဆောက်ပေးထားတာ အကုန်လုံးက သိပြီးသားပါ။ ဒါပေမယ့် ဒီကျွန်းရဲ့ လေးဖက်စလုံးက ပင်လယ်ပေါ့နော် ရေတွေချည်းပဲ။ နောက် ကုန်းမြေရဲ့ ခိုင်မြဲမှု တည်ငြိမ်မှုက သွားလေ့လာတဲ့လူတွေက ဆုံးဖြတ်လို့မရဘူးလေ။ ဒါက တကယ့်ပညာရှင်တွေ နိုင်ငံတကာ ပညာရှင်တွေရဲ့ အဆုံးအဖြတ်လိုတယ်။ နောက်ပြီး ဒီမှာရှိတဲ့ လူအများက အဲ့ကျွန်းကို သွားမယ့်ဟာကို လက်မခံပါဘူး။ သူတို့က သဘောမကျပါဘူး။ လူအနည်းငယ်တော့ ရှိကောင်းရှိနိုင်တယ်။ ဒါလည်း သေသေချာချာ ပြောလို့မရပါဘူး။ အများစုက မသွားချင်ကြဘူး၊ မြန်မာနိုင်ငံကိုပဲ ပြန်လိုချင်ကြတယ် အကုန်လုံးက။”
ဦးအောင်မြိုင်ပြောသလိုပဲ ဘာလုခါလီ ဒုက္ခသည်စခန်းက ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည် ဦးအီစလံကလည်း ကျွန်းကိုသွားမယ့်အစား နေရပ်ရင်းကိုပဲ ပြန်လိုတာပါ။
“ဒီမှာရှိတဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံမှာ ခိုလှုံနေထိုင်ကြတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေက မိမိတို့ရဲ့ နေရပ်ရင်းကိုပဲ ပြန်ချင်နေကြတာပါ။ ကျနော်တို့ရဲ့ မူလ နိုင်ငံသားအခွင့်အရေး ရတာနဲ့ နေရပ်ကိုပဲပြန်ဖို့ အစီအစဉ် ချထားပါတယ်ခင်ဗျ။ တကယ်တော့ ဒီ Bhashan Char ကျွန်းဆိုတာ ပင်လယ်ရဲ့အလယ်မှာ ရှိနေတာ။ နောက် ကမ္ဘာကြီးနဲ့ ဆက်သွယ်တာရော၊ နောက် ဆွေမျိုးအသိုင်းအဝိုင်းနဲ့ ဆက်သွယ်တာရော ကျနော်တို့ အားလုံးနဲ့ အဆက်အသွယ် ပြတ်တောက်သွားနိုင်ပါတယ်။ နောက် ပိုဆိုးတာ အဲ့မှာ ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်း၊ နောက် ဆူနာမီတို့ အဲ့လိုမျိုးတွေဖြစ်လာရင် လူတွေရဲ့အသက် ဆုံးရှုံးနိုင်တာ ရှိတဲ့အတွက်ကြောင့် ကျနော်တို့က အရမ်းကို အင်မတန်မှ စိုးရိမ်နေကြတာပါခင်ဗျာ။”
ဒုက္ခသည်တွေကို Bhasan Char ကျွန်းမှာ ပြောင်းရွှေ့ဖို့ အရင်တုန်းကလည်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် အစိုးရက စီစဉ်ခဲ့ဖူးပေမယ့် ဝိုင်းဝန်းကန့်ကွက်မှုတွေနဲ့ အောင်မြင်မှု မရခဲ့တဲ့နောက် အခုတကြိမ်ကတော့ ပထမဆုံးအကြိမ် ရိုဟင်ဂျာခေါင်းဆောင်တွေကို ကျွန်းကိုလေ့လာဖို့ အာဏာပိုင်တွေက စီစဉ်ပေးခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒုက္ခသည်တွေဘက်က နေရပ်ရင်း မြန်မာနိုင်ငံကို ပြန်လိုတယ်လို့ ဆိုပေမယ့် နှစ်နိုင်ငံ သဘောတူညီထားတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေ ပြန်လည်လက်ခံရေး အစီအစဉ်တွေကတော့ နှောင့်နှေးနေဆဲ ရှိပါတယ်။ မြန်မာအစိုးရဘက်က ရိုဟင်ဂျာဆိုတဲ့ အသုံးအနှုန်းကို လက်မခံပေမယ့် ဒုက္ခသည်တွေကို စိစစ်လက်ခံသွားမယ်လို့တော့ ပြောထားပြီးသား ဖြစ်ပါတယ်။
--------------------------
(Unicode)
ရိုဟငျဂြာခေါငျးဆောငျတခြို့ Bhashan Char ကြှနျးကို သှားရောကျလေ့လာ
ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျတှကေို ပွောငျးရှှေ့ပို့ဖို့ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှအစိုးရက စီစဉျထားတဲ့ Bhashan Char ကြှနျးဆီကို ရိုဟငျဂြာခေါငျးဆောငျတှေ သှားရောကျလေ့လာကွပါတယျ။ အပွည့ျအစုံကို မဆုမှနျ စုစညျး တငျပွထားပါတယျ။
Bhashan Char ကြှနျး ဆိုတာကတော့ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှအစိုးရကနေ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံရောကျ မွနျမာနိုငျငံက တိမျးရှောငျ ထှကျပွေးလာကွတဲ့ ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျ သိနျးနဲ့ခြီ ခိုလှုံနထေိုငျတဲ့ လူဦးရေ ထူထပျ မြားပွားလှနျးလှတဲ့ ဒုက်ခသညျစခနျးတှထေဲက ဒုက်ခသညျတခြို့ကို ရှှေ့ပွောငျးနရောခထြားဖို့ စီစဉျထားတဲ့ ပငျလယျထဲက ကြှနျးတကြှနျးဖွဈပါတယျ။ ဒီကြှနျးမှာတော့ မုနျတိုငျးဒဏျ ရာသီဥတု ဆိုးဝါးတဲ့ဒဏျနဲ့ ဒုက်ခသညျတှအေတှကျ ဆကျသှယျရေး နထေိုငျရေး လုံခွုံရေး အခကျအခဲ အန်တရာယျတှနေဲ့ ရငျဆိုငျရနိုငျတာကွောင့ျ ဒုက်ခသညျတှကေလညျး စိုးရိမျနကွေတဲ့ ဒသေတခုလညျး ဖွဈပါတယျ။
ဒီ Bhashan Char ကြှနျးမှာ သူတို့စီမံဆောငျရှကျထားတဲ့ အခွအေနကေို ကိုယျတိုငျသှားရောကျ လေ့လာနိုငျဖို့ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှ အစိုးရရဲ့ အစီအစဉျဖွဈတဲ့ “Go and See Visit” ခရီးစဉျမှာ ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျစခနျး အသီးသီးက ဘာသာရေးခေါငျးဆောငျတှေ၊ စခနျးတာဝနျခံ ခေါငျးဆောငျတှဖွေဈတဲ့ အမြိုးသား ၃၈ ဦးနဲ့ အမြိုးသမီး ၂ ဦး၊ ပေါငျး ၄၀ ဦး လိုကျပါသှားခဲ့ကွတာပါ။ ဒီကြှနျးခရီးစဉျ မတိုငျခငျမှာတော့ COVID-19 ကပျရောဂါဖွဈပှားနခြေိနျမို့ ဒီကြှနျးကို လိုကျပါမယ့ျသူတှကေို အရငျဆုံး ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈရှိမရှိ စဈဆေးပွီးမှ ခေါျဆောငျသှားတာ ဖွဈပါတယျ။
ဒီကနေ့ တနငျ်ဂနှနေေ့မှာတော့ ရိုဟငျဂြာကိုယျစားလှယျတှဟော ကြှနျးပေါျမှာ ဆောကျလုပျထားတဲ့ လူနအေဆောကျအဦတှေ၊ ဗလီအပါအဝငျ ဘာသာရေးကြောငျးတှေ၊ ဆေးရုံတှေ စိုကျပြိုးခငျးတှကေို လေ့လာခဲ့ကွသလို ကြှနျးပေါျက လကျရှိစခနျးမှာ ခိုလှုံနကွေရတဲ့ လှစေီးပွေးဒုက်ခသညျ ၃၀၀ ကြောျနဲ့လညျး တှေ့ဆုံခှင့ျရခဲ့တယျလို့ လိုကျပါသှားသူတှကေ ပွောပါတယျ။
ခရီးစဉျမှာ လိုကျပါသှားတဲ့ ဘာလုခါလီစခနျးရဲ့ ခေါငျးဆောငျ၊ အရငျ မောငျတောမွို့နယျ တောငျပွိုလကျဝဲက အထကျတနျးပွဆရာ ဆရာနုရျမာမတျက ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှရတေပျနဲ့ ကြှနျးတာဝနျရှိသူတှေ လိုကျလံပွသခဲ့တဲ့ ကြှနျးလေ့လာရေး ခရီးစဉျအကွောငျး ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးကို ပွောပွပါတယျ။
“ဒီနေ့မနကျ ၉ နာရီခှဲကနေ စပွီးတော့ ကနြောျတို့ကို ခေါျထားတယျ၊ ရတေပျအရာရှိကနပွေီးတော့။ နောကျ ဒီမှာရှိနတေဲ့ အဆောကျအဦတှေ လေ့လာကွည့ျကွတယျ။ ဆိုငျကလုနျးစငျတာ ၁၂၀ တှေ့တယျ။ ဗလီကွီးက ၃ ခုရှိတယျ။ ဆေးရုံကွီး ၂ ခုရှိတယျ။ နောကျ မိသားစုနအေိမျတှကေ ၁,၀၀၀ ကြောျလောကျရှိတယျ။ အဲဒီမှာ တဝကျလောကျ ကနြောျတို့ လေ့လာကွည့ျကွပါတယျ။ ဒီမှာ လူတှနေနေိုငျမလား မနနေိုငျဘူးလား၊ မိသားစုတှေ ခေါျလာမှာဆိုရငျ အဆငျပွမေလား မပွဘေူးလား အဲ့ဒါကို လေ့လာခိုငျးတာပါ။
“အစိုးရကတော့ အတငျးခေါျမယျမထငျဘူး။ သူတို့ ပွောတာက မိသားစုတှေ လာခငြျ လာနနေိုငျတယျ၊ မလာခငြျရငျ သူတို့က အတငျးဆှဲခေါျလာမှာ မဟုတျဘူးလို့ ပွောပါတယျ။ နောကျ အဲ့ကြှနျးမှာရှိတဲ့သူတှနေဲ့ တှေ့ပါတယျ။ အစိုးရထားထားတဲ့ ၃၀၆ ယောကျပါ၊ ကလေးတှလေညျးပါတယျ။ ယောကျကြားလေးတှေ ရှိတဲ့နရောကို သှားတှေ့ပွီး ဆှေးနှေးခိုငျးတယျ။ သူတို့နဲ့ အပွနျအလှနျ ပွောလို့ရခဲ့ပါတယျ။ နောကျ အမြိုးသမီးတှကေို အမြိုးသမီးရှိတဲ့နရော သှားခိုငျးတယျ။ သူတို့လညျး ကနြောျတို့လို အပွနျအလှနျ ပွောလို့ရပါတယျ။”
Bhashan Char ခရီးစဉျမှာ လိုကျပါသှားသူ နောကျတဦးဖွဈတဲ့ မောျလဝီ ဘာသာရေးခေါငျးဆောငျတဦးကလညျး သူမွငျတှေ့ခဲ့သမြှ ဗှီအိုအကေို ပွောပွပါတယျ။
“မနကျစာစားပွီးတော့ ကနြောျတို့ကို ကားတှနေဲ့ တငျခေါျပွီး ဒီမှာဆောကျထားတဲ့ နအေိမျတှကေို လိုကျပွ ရှငျးပွတယျ။ ခငျဗြားတို့ ဒီမှာနရေမယျ၊ ဒီမှာ ထမငျးခကြျတဲ့အခနျး၊ ဒီမှာ ရခြေိုးခနျး၊ ဒီလို စသဖွင့ျ အဲ့ဒါတှကေို ကနြောျတို့ကို ရှငျးပွတယျ။ နောကျ ဆေးရုံကိုလညျး ကနြောျတို့ကို သှားကွည့ျခိုငျးတယျ။ ဆေးရုံကို လေ့လာပွီးတော့ ငါးကနျ၊ ပုဇှနျကနျကို သှားလေ့လာတယျ။ နောကျ ဝတျပွုဆုတောငျးတဲ့ ဗလီကို သခြောသှားကွည့ျပါတယျ။ နောကျ ကမ့ျပျထဲမှာ လူ ၃၀၆ ယောကျကိုတှေ့တော့ သူတို့အခွအေနေ ဘယျလိုလဲ၊ ဘယျလိုစားသောကျနရေလဲ ဆိုတာတှေ သူတို့ အပွနျအလှနျဆှေးနှေးပွီး စကားတှပွေောပွီးတော့မှ အခု ကနြောျတို့ ပွနျလာတယျ။”
မဆုမှနျ - ဟုတျကဲ့၊ အခု ဒီနေ့စပွီးတော့ ကြှနျးကိုသှားလေ့လာကွတယျပေါ့နောျ။ ဒီကြှနျးမှာ ဒုက်ခသညျတှနေဖေို့ သင့ျတောျတဲ့နရောတခုလို့ မွငျလား။ ဒါမှမဟုတျ တကယျလို့ သူတို့နဖေို့ သူတို့အတှကျ ဘယျလိုအခကျအခဲတှေ ရှိနမေယျလို့ မွငျပါလဲရှင့ျ။
မောျလဝီ ဘာသာရေးခေါငျးဆောငျ - “ကနြောျတို့က ပွောဖို့ကတော့ ခကျတယျ။ ပွောဖို့ခကျတယျဆိုတာက အခု ကြှနျးမှာမွငျခဲ့ရသလောကျကတော့ အခုဆောကျထားတဲ့ အဆောကျအဦတှေ ကနြောျတို့ လူနဖေို့ကတော့ မပွည့ျစုံသေးဘူးလို့ပဲ အဲ့လိုပဲ ကနြောျပွောခငြျတယျ။”
အခုလို ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှအစိုးရက စီစဉျတဲ့ ဒီကြှနျးခရီးစဉျအတှငျး လေ့လာတှေ့ရှိခဲ့တာတှေ၊ သူတို့ရဲ့ သုံးသပျခကြျ အမွငျတှကေို သူတို့ခိုလှုံနထေိုငျတဲ့ ဒုက်ခသညျစခနျး ပွနျရောကျခြိနျမှာမှ စခနျးက ဒုက်ခသညျတှကေို ပွနျလညျရှငျးပွ ဆှေးနှေးမှာပါလို့ လိုကျပါသှားသူ ခေါငျးဆောငျတှကေ ပွောပါတယျ။
ဒါပမေယ့ျလညျး လကျရှိ COVID-19 ကပျရောဂါကွီး ဖွဈပှားနခြေိနျမှာပဲ ဒုက်ခသညျစခနျးတှထေဲ စခနျးတှငျးမှာတောငျ လူစုလူဝေးနဲ့ အပွငျထှကျသှားလာခှင့ျ ပိတျပငျခံထားရတဲ့ ဒုက်ခသညျတှကေ သူတို့ကို လူသူမနီးတဲ့ ဒီ Bhashan Char ကြှနျးဆီကို ပွောငျးရှှေ့ခိုငျးမှာကို အတောျလေး စိုးရိမျနကွေတာပါ။ ကုတုပလောငျ ဒုက်ခသညျစခနျးက ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျ ဦးအောငျမွိုငျက သူ့စိုးရိမျခကြျကို ပွောပွပါတယျ။
“ဒီခရီးစဉျက အစိုးရရဲ့ အစီအစဉျပါပဲ။ အဲဒီကြှနျးမှာ တိုကျတို့ ဆိုငျကလုနျးစငျတာတို့ ဆောကျထားတာရှိတယျလေ။ သူတို့အစီအစဉျကို အောငျမွငျစခေငြျလို့ပေါ့နောျ။ ဆိုငျကလုနျးစငျတာတှေ ဆောကျပေးထားတာ အကုနျလုံးက သိပွီးသားပါ။ ဒါပမေယ့ျ ဒီကြှနျးရဲ့ လေးဖကျစလုံးက ပငျလယျပေါ့နောျ ရတှေခေညြျးပဲ။ နောကျ ကုနျးမွရေဲ့ ခိုငျမွဲမှု တညျငွိမျမှုက သှားလေ့လာတဲ့လူတှကေ ဆုံးဖွတျလို့မရဘူးလေ။ ဒါက တကယ့ျပညာရှငျတှေ နိုငျငံတကာ ပညာရှငျတှရေဲ့ အဆုံးအဖွတျလိုတယျ။ နောကျပွီး ဒီမှာရှိတဲ့ လူအမြားက အဲ့ကြှနျးကို သှားမယ့ျဟာကို လကျမခံပါဘူး။ သူတို့က သဘောမကပြါဘူး။ လူအနညျးငယျတော့ ရှိကောငျးရှိနိုငျတယျ။ ဒါလညျး သသေခြောခြာ ပွောလို့မရပါဘူး။ အမြားစုက မသှားခငြျကွဘူး၊ မွနျမာနိုငျငံကိုပဲ ပွနျလိုခငြျကွတယျ အကုနျလုံးက။”
ဦးအောငျမွိုငျပွောသလိုပဲ ဘာလုခါလီ ဒုက်ခသညျစခနျးက ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျ ဦးအီစလံကလညျး ကြှနျးကိုသှားမယ့ျအစား နရေပျရငျးကိုပဲ ပွနျလိုတာပါ။
“ဒီမှာရှိတဲ့ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံမှာ ခိုလှုံနထေိုငျကွတဲ့ ဒုက်ခသညျတှကေ မိမိတို့ရဲ့ နရေပျရငျးကိုပဲ ပွနျခငြျနကွေတာပါ။ ကနြောျတို့ရဲ့ မူလ နိုငျငံသားအခှင့ျအရေး ရတာနဲ့ နရေပျကိုပဲပွနျဖို့ အစီအစဉျ ခထြားပါတယျခငျဗြ။ တကယျတော့ ဒီ Bhashan Char ကြှနျးဆိုတာ ပငျလယျရဲ့အလယျမှာ ရှိနတော။ နောကျ ကမ်ဘာကွီးနဲ့ ဆကျသှယျတာရော၊ နောကျ ဆှမြေိုးအသိုငျးအဝိုငျးနဲ့ ဆကျသှယျတာရော ကနြောျတို့ အားလုံးနဲ့ အဆကျအသှယျ ပွတျတောကျသှားနိုငျပါတယျ။ နောကျ ပိုဆိုးတာ အဲ့မှာ ဆိုငျကလုနျးမုနျတိုငျး၊ နောကျ ဆူနာမီတို့ အဲ့လိုမြိုးတှဖွေဈလာရငျ လူတှရေဲ့အသကျ ဆုံးရှုံးနိုငျတာ ရှိတဲ့အတှကျကွောင့ျ ကနြောျတို့က အရမျးကို အငျမတနျမှ စိုးရိမျနကွေတာပါခငျဗြာ။”
ဒုက်ခသညျတှကေို Bhasan Char ကြှနျးမှာ ပွောငျးရှှေ့ဖို့ အရငျတုနျးကလညျး ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှ အစိုးရက စီစဉျခဲ့ဖူးပမေယ့ျ ဝိုငျးဝနျးကန့ျကှကျမှုတှနေဲ့ အောငျမွငျမှု မရခဲ့တဲ့နောကျ အခုတကွိမျကတော့ ပထမဆုံးအကွိမျ ရိုဟငျဂြာခေါငျးဆောငျတှကေို ကြှနျးကိုလေ့လာဖို့ အာဏာပိုငျတှကေ စီစဉျပေးခဲ့တာ ဖွဈပါတယျ။
ဒုက်ခသညျတှဘေကျက နရေပျရငျး မွနျမာနိုငျငံကို ပွနျလိုတယျလို့ ဆိုပမေယ့ျ နှဈနိုငျငံ သဘောတူညီထားတဲ့ ဒုက်ခသညျတှေ ပွနျလညျလကျခံရေး အစီအစဉျတှကေတော့ နှောင့ျနှေးနဆေဲ ရှိပါတယျ။ မွနျမာအစိုးရဘကျက ရိုဟငျဂြာဆိုတဲ့ အသုံးအနှုနျးကို လကျမခံပမေယ့ျ ဒုက်ခသညျတှကေို စိစဈလကျခံသှားမယျလို့တော့ ပွောထားပွီးသား ဖွဈပါတယျ။
