(Zawgyi/Unicode)
အမေရိကန် ပြည်သူတွေကို ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကာကွယ်ဆေး အခမဲ့ ထောက်ပံ့ပေးမယ့် ကျယ်ပြန့်တဲ့ အစီအစဉ်တစ်ရပ်ကို အမေရိကန် အစိုးရက ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က ချပြခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် သုံးစွဲနိုင်မယ့် အချိန်ကာလ အပေါ်မှာတော့ တာဝန်ရှိသူတွေရဲ့ အကြား အမြင်တွေ ကွဲပြားနေပါတယ်။
အမေရိကန် အစားအသောက်နဲ့ ဆေးဝါး စီမံအုပ်ချုပ်ရေး ဌာန (FDA) က ကာကွယ်ဆေး သုံးစွဲဖို့ကို ဒီနှစ် အကုန်မှာ အတည်ပြုပေး လိမ့်မယ်လို့ ပညာရှင်တွေက ခန့်မှန်းထားကြောင်း အမေရိကန် ကျန်းမာရေးနဲ့ ပြည်သူ့ ဝန်ဆောင်မှုဌာနက တာဝန်ရှိသူ Paul Mango က ပြောပါတယ်။ ဒါ့အပြင်၊ အမေရိကန်ပြည်သူတွေအတွက် ဆေး အလုံအလောက် ရရှိစေရေး အမေရိကန် အစိုးရက ဆေးကုမ္ပဏီ ကြီးတွေနဲ့ ကန်ထရိုက် သဘောတူညီချက်တွေ ချုပ် ဆိုထားတာကြောင့် မတ်လအကုန်မှာ အမေရိကန်တွေ အားလုံး ကာကွယ်ဆေး ထိုးပြီးသား ဖြစ်နေမယ်လို့လည်း သူက ပြောပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ အမေရိကန် ကူးစက်ရောဂါများ ကာကွယ် ထိန်းချုပ်ရေး ဌာန ညွှန်ကြားရေးမှူး Robert Redfield ကတော့ ကာကွယ်ဆေး ရနိုင်မယ့် အချိန်ကို ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ် ကြားနာပွဲမှာ အမေရိကန် အထက်လွှတ်တော်ကို တိတိကျကျ ပြောဆိုသွားတာ မရှိပါဘူး။ ဒီမေးခွန်းကို ဖြေကြားရမယ်ဆိုရင် ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဒုတိယ သုံးလပတ် ဒါမှမဟုတ် တတိယ သုံးလပတ်ကာလမှာ ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ပဲ ပြော ပါတယ်။
ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် တိုက်ဖျက်ရေး နောက်ထပ် အရေးပါတဲ့ အမေရိကန် တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးဖြစ်တဲ့ စစ်တပ် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး Paul Ostrowski ကတော့ FDAက အတည်ပြု ပြီးပြီးချင်း ၂၄ နာရီအတွင်း ကာကွယ်ဆေးတွေကို ထိုးနှံရာ နေရာတွေ အရောက် ပေးပို့သွားမယ်လို့ ပြောပါတယ်။
အမေရိကန် ကူးစက်ရောဂါများ ကာကွယ် ထိန်းချုပ်ရေး ဌာနကတော့ ပြည်နယ် ၅၀ နဲ့ အုပ်ချုပ်ခံ နယ်မြေတွေ အားလုံးကို နိုဝင်ဘာလ ၁ ရက် မတိုင်ခင် ကာကွယ်ဆေး ဖြန့်ချိရေး အစီအစဉ်တွေ လုပ်ဆောင်ထားဖို့ ညွှန်ကြားထားပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ အမေရိကန် သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲ မတိုင်ခင် ၂ ရက်အလိုမှာ အဆင့်သင့် ဖြစ်ဖို့ ညွှန်ကြားထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။
ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ခန့်မှန်းခြေ အမေရိကန် ၁၉၆,၀၀၀ ကျော် သေဆုံး ခဲ့ရပြီး ၆.၆ သန်း ကူးစက်ခံခဲ့ရတယ်လို့ Johns Hopkins တက္ကသိုလ်က ထုတ်ပြန်ထားလို့ တစ်ကမ္ဘာလုံး အတိုင်းအတာအရ အရေအတွက် အများဆုံး ဖြစ်ပါတယ်။
ကာကွယ်ဆေး အတော်များများက ရက်သတ္တပတ် သုံးပတ်ကနေ လေးပတ်ခွဲပြီး နှစ်ကြိမ်နှစ်ခါ ထိုးဖို့ လိုအပ်မှာ ဖြစ်သလို တစ် ကုမ္ပဏီတည်းက ထုတ်လုပ်တဲ့ဆေးလည်း ဖြစ်ရပါမယ်။
ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေမှာ ကာကွယ်ဆေး ထိုးနှံတဲ့ အစီအစဉ်တွေကို ဦးဆောင် လုပ်ကိုင်နေတဲ့ ပရဟိတအဖွဲ့ တစ်ခုဖြစ်တဲ့ Bill and Melinda Gates Foundation ကိုတည်ထောင်သူ Bill Gates နဲ့ ကမ္ဘာ့ ကျန်းမာရေး အဖွဲ့တို့ကတော့ ၂၀၂၂ ခုနှစ် ရောက်မှသာ တစ်ကမ္ဘာလုံး ကာကွယ်ဆေး ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ရရှိ သုံးစွဲနိုင်မယ်လို့ ခန့်မှန်းထားပါတယ်။
...............
ပွညျသူတှကေို ကိုဗဈကာကှယျဆေးထိုးပေးမယျ ကနျ အစိုးရအစီအစဉျ
(Unicode)
အမရေိကနျ ပွညျသူတှကေို ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ ကာကှယျဆေး အခမဲ့ ထောကျပံ့ပေးမယ့ျ ကယြျပွန့ျတဲ့ အစီအစဉျတဈရပျကို အမရေိကနျ အစိုးရက ဗုဒ်ဓဟူးနေ့က ခပြွခဲ့ပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ ကယြျကယြျပွန့ျပွန့ျ သုံးစှဲနိုငျမယ့ျ အခြိနျကာလ အပေါျမှာတော့ တာဝနျရှိသူတှရေဲ့ အကွား အမွငျတှေ ကှဲပွားနပေါတယျ။
အမရေိကနျ အစားအသောကျနဲ့ ဆေးဝါး စီမံအုပျခြုပျရေး ဌာန (FDA) က ကာကှယျဆေး သုံးစှဲဖို့ကို ဒီနှဈ အကုနျမှာ အတညျပွုပေး လိမ့ျမယျလို့ ပညာရှငျတှကေ ခန့ျမှနျးထားကွောငျး အမရေိကနျ ကနြျးမာရေးနဲ့ ပွညျသူ့ ဝနျဆောငျမှုဌာနက တာဝနျရှိသူ Paul Mango က ပွောပါတယျ။ ဒါ့အပွငျ၊ အမရေိကနျပွညျသူတှအေတှကျ ဆေး အလုံအလောကျ ရရှိစရေေး အမရေိကနျ အစိုးရက ဆေးကုမ်ပဏီ ကွီးတှနေဲ့ ကနျထရိုကျ သဘောတူညီခကြျတှေ ခြုပျ ဆိုထားတာကွောင့ျ မတျလအကုနျမှာ အမရေိကနျတှေ အားလုံး ကာကှယျဆေး ထိုးပွီးသား ဖွဈနမေယျလို့လညျး သူက ပွောပါတယျ။
ဒါပမေဲ့ အမရေိကနျ ကူးစကျရောဂါမြား ကာကှယျ ထိနျးခြုပျရေး ဌာန ညှှနျကွားရေးမှူး Robert Redfield ကတော့ ကာကှယျဆေး ရနိုငျမယ့ျ အခြိနျကို ကိုရိုနာ ဗိုငျးရပျဈ ကွားနာပှဲမှာ အမရေိကနျ အထကျလှှတျတောျကို တိတိကကြြ ပွောဆိုသှားတာ မရှိပါဘူး။ ဒီမေးခှနျးကို ဖွကွေားရမယျဆိုရငျ ၂၀၂၁ ခုနှဈ ဒုတိယ သုံးလပတျ ဒါမှမဟုတျ တတိယ သုံးလပတျကာလမှာ ဖွဈနိုငျတယျလို့ပဲ ပွော ပါတယျ။
ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈ တိုကျဖကြျရေး နောကျထပျ အရေးပါတဲ့ အမရေိကနျ တာဝနျရှိသူတဈဦးဖွဈတဲ့ စဈတပျ ဗိုလျခြုပျကွီး Paul Ostrowski ကတော့ FDAက အတညျပွု ပွီးပွီးခငြျး ၂၄ နာရီအတှငျး ကာကှယျဆေးတှကေို ထိုးနှံရာ နရောတှေ အရောကျ ပေးပို့သှားမယျလို့ ပွောပါတယျ။
အမရေိကနျ ကူးစကျရောဂါမြား ကာကှယျ ထိနျးခြုပျရေး ဌာနကတော့ ပွညျနယျ ၅၀ နဲ့ အုပျခြုပျခံ နယျမွတှေေ အားလုံးကို နိုဝငျဘာလ ၁ ရကျ မတိုငျခငျ ကာကှယျဆေး ဖွန့ျခြိရေး အစီအစဉျတှေ လုပျဆောငျထားဖို့ ညှှနျကွားထားပွီး ဖွဈပါတယျ။ အမရေိကနျ သမ်မတ ရှေးကောကျပှဲ မတိုငျခငျ ၂ ရကျအလိုမှာ အဆင့ျသင့ျ ဖွဈဖို့ ညှှနျကွားထားတာ ဖွဈပါတယျ။
ကိုရိုနာ ဗိုငျးရပျဈကွောင့ျ ခန့ျမှနျးခွေ အမရေိကနျ ၁၉၆,၀၀၀ ကြောျ သဆေုံး ခဲ့ရပွီး ၆.၆ သနျး ကူးစကျခံခဲ့ရတယျလို့ Johns Hopkins တက်ကသိုလျက ထုတျပွနျထားလို့ တဈကမ်ဘာလုံး အတိုငျးအတာအရ အရအေတှကျ အမြားဆုံး ဖွဈပါတယျ။
ကာကှယျဆေး အတောျမြားမြားက ရကျသတ်တပတျ သုံးပတျကနေ လေးပတျခှဲပွီး နှဈကွိမျနှဈခါ ထိုးဖို့ လိုအပျမှာ ဖွဈသလို တဈ ကုမ်ပဏီတညျးက ထုတျလုပျတဲ့ဆေးလညျး ဖွဈရပါမယျ။
ကမ်ဘာ့နိုငျငံတှမှော ကာကှယျဆေး ထိုးနှံတဲ့ အစီအစဉျတှကေို ဦးဆောငျ လုပျကိုငျနတေဲ့ ပရဟိတအဖှဲ့ တဈခုဖွဈတဲ့ Bill and Melinda Gates Foundation ကိုတညျထောငျသူ Bill Gates နဲ့ ကမ်ဘာ့ ကနြျးမာရေး အဖှဲ့တို့ကတော့ ၂၀၂၂ ခုနှဈ ရောကျမှသာ တဈကမ်ဘာလုံး ကာကှယျဆေး ကယြျကယြျပွန့ျပွန့ျ ရရှိ သုံးစှဲနိုငျမယျလို့ ခန့ျမှနျးထားပါတယျ။
