[Zawgyi/Unicode]
ကိုဗစ်ကပ်ဘေး ကြုံနေရတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ စစ်ရေးတင်းမာမှုတွေ ဆက်လက်ကြီးထွားနေတာကြောင့် ထိခိုက်သေဆုံးမှုတွေ၊ နေရပ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးရသူတွေ ဒီကနေ့အထိ တိုးလာနေဆဲဖြစ်ပြီး၊ လုံခြုံရေးရော၊ ကပ်ဘေးအန္တရာယ် ခြိမ်းခြောက်မှုတွေနဲ့ပါ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ အခြေအနေတွေကို ကိုယ်တိုင်သွားရောက် သတင်းယူထားတဲ့အကြောင်း တင်ပြပေးပါမယ်။ ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် ကိုသက်နိုင်က ရခိုင်ကနေ သတင်းပေးပို့ထားပါတယ်။
လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခတွေ ဖြစ်ပွားနေတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ဒီရက်ပိုင်းအတွင်း ရသေ့တောင်မြို့နယ် မိုးစဲကျွန်းဒေသဘက်မှာလည်း ပစ်ခတ်မှုတွေ ရှိခဲ့တာကြောင့် ဒေသခံရွာသားတွေ ဘေးလွတ်ရာ ထွက်ပြေးနေကြရတာပါ။ ရသေ့တောင်မြို့နယ် ကန်ပြင်ကျေးရွာမှာလည်း လက်နက်ကြီးကျည် ကျရောက်ပေါက်ကွဲမှုတွေကြောင့် ဒေသခံတွေ အားလုံးနီးပါး ဘေးလွတ်ရာ ထွက်ပြေးကုန်ကြရတယ်လို့ အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဦးမောင်ထွန်းစိန် ကပြောပါတယ်။
“ကျနော်တို့ရွာက ရွာသားတွေ ထွက်ပြေးရတာကတော့ တပ်မတော်သင်္ဘောတွေ လာတဲ့အခါ ပစ်သံကြားတယ်။ ရွာထဲတွေကိုလည်း လက်နက်ကြီးကျည်တွေ ကျတယ်။ အဲလို လက်နက်ကြီးကျည်ကျတဲ့အခါ ကျနော်တို့ရွာက ရွာသားတွေ အကုန်လုံး ဘေးလွတ်ရာကို ထွက်ပြေးကြရတယ်။ လက်နက်ကြီးကျည် ကျမှာ စိုးတာကြောင့်လေ။”
အိုးအိမ်စွန့်ခဲ့ရသော ရခိုင်ဒေသခံတချို့ရဲ့ မြင်ကွင်း။ (ဓာတ်ပုံ - သက်နိုင် (ဗွီအိုအေ))
ရသေ့တောင်မြို့နယ် မိုးစဲကျွန်းဒေသ ရွေလောင်းတင်ကျေးရွာဘက်မှာလည်း လွန်ခဲ့တဲ့ တစ်ပတ်လောက်ကစ ပစ်ခတ်မှုတွေ ဆက်တိုက် ကြုံနေရတာပါ။ ဒီနေ့အစောပိုင်း ပစ်ခတ်မှုအတွင်း အနည်းဆုံး ဒေသခံ တစ် ဦး သေဆုံးပြီး ထိခိုက်ဒဏ်ရာရသူတွေ ရှိခဲ့ကြောင်းလည်း ဒေသခံတွေကပြောပါတယ်။
ကပ်ရောဂါကူးစက်မှု အန္တရာယ်က ကာကွယ်ဖို့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ တတ်နိုင်သလောက် အိမ်ပြင်မထွက်ကြဖို့ ညွှန်ကြားထားတဲ့ အချိန်မှာပဲ လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခတွေကြောင့် ဒေသခံတွေ နေရပ်စွန့် ထွက်ပြေးနေကြရတာပါ။ ရွှေလောင်းတင်ကျေးရွာက ထွက်ပြေးလာတဲ့ မဝင်းရီကတော့ ကပ်ဘေးထက် လတ်တလော ခြိမ်းခြောက်နေတဲ့ စစ်ဘေးကို ပိုကြောက်နေရတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
“ဒီလိုပဲနေကြရတယ်။ mask တွေလည်း မရှိသူ မရှိဘူး၊ ရှိသူတွေမှာလည်း ရှိကြပါတယ်။ တပ်တဲ့ သူတွေလည်း တပ်ကြပါတယ်။ ရောဂါကိုပဲ ကြောက်ရမလား၊ တိုက်ပွဲတွေကိုပဲ ကြောက်ရမလား သေနတ်သံတွေက တဂျိန်းဂျိန်းနဲ့ နားထောင်မခံနိုင်ဘူး။”
အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု နိုင်ငံတကာ အကူအညီပေးရေး အေဂျင်စီ USAID ရဲ့ ဒီလထဲ ထုတ်ပြန်ချက်အရ ရခိုင်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ AA နဲ့ တပ်မတော်ကြား ၂၀၁၈ ခုနှစ်နှောင်းပိုင်းကစ စစ်ရေးပဋိပက္ခတွေကြောင့် ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ နေရပ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးရသူတွေ တိုးလာနေပြီး ဒီအထဲက ၇၇,၀၀၀ လောက်ကတော့ စစ်ရှောင်ဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှာ ခိုလှုံနေထိုင်နေတယ်လို့လည်း ဖော်ပြထားပါတယ်။
[Unicode Version]
အိုးအိမျစှန့ျ ရခိုငျဒသေခံတှေ ကိုဗဈအရေးထကျ စဈရေးအပေါျ ပိုစိုးရိမျနကွေ
ကိုဗဈကပျဘေး ကွုံနရေတဲ့ ရခိုငျပွညျနယျမှာ စဈရေးတငျးမာမှုတှေ ဆကျလကျကွီးထှားနတောကွောင့ျ ထိခိုကျသဆေုံးမှုတှေ၊ နရေပျစှန့ျခှာ ထှကျပွေးရသူတှေ ဒီကနေ့အထိ တိုးလာနဆေဲဖွဈပွီး၊ လုံခွုံရေးရော၊ ကပျဘေးအန်တရာယျ ခွိမျးခွောကျမှုတှနေဲ့ပါ ရငျဆိုငျနရေတဲ့ အခွအေနတှေကေို ကိုယျတိုငျသှားရောကျ သတငျးယူထားတဲ့အကွောငျး တငျပွပေးပါမယျ။ ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ ကိုသကျနိုငျက ရခိုငျကနေ သတငျးပေးပို့ထားပါတယျ။
လကျနကျကိုငျ ပဋိပက်ခတှေ ဖွဈပှားနတေဲ့ ရခိုငျပွညျနယျမှာ ဒီရကျပိုငျးအတှငျး ရသေ့တောငျမွို့နယျ မိုးစဲကြှနျးဒသေဘကျမှာလညျး ပဈခတျမှုတှေ ရှိခဲ့တာကွောင့ျ ဒသေခံရှာသားတှေ ဘေးလှတျရာ ထှကျပွေးနကွေရတာပါ။ ရသေ့တောငျမွို့နယျ ကနျပွငျကြေးရှာမှာလညျး လကျနကျကွီးကညြျ ကရြောကျပေါကျကှဲမှုတှကွေောင့ျ ဒသေခံတှေ အားလုံးနီးပါး ဘေးလှတျရာ ထှကျပွေးကုနျကွရတယျလို့ အုပျခြုပျရေးမှူး ဦးမောငျထှနျးစိနျ ကပွောပါတယျ။
“ကနြောျတို့ရှာက ရှာသားတှေ ထှကျပွေးရတာကတော့ တပျမတောျသငျ်ဘောတှေ လာတဲ့အခါ ပဈသံကွားတယျ။ ရှာထဲတှကေိုလညျး လကျနကျကွီးကညြျတှေ ကတြယျ။ အဲလို လကျနကျကွီးကညြျကတြဲ့အခါ ကနြောျတို့ရှာက ရှာသားတှေ အကုနျလုံး ဘေးလှတျရာကို ထှကျပွေးကွရတယျ။ လကျနကျကွီးကညြျ ကမြှာ စိုးတာကွောင့ျလေ။”
ရသေ့တောငျမွို့နယျ မိုးစဲကြှနျးဒသေ ရှလေောငျးတငျကြေးရှာဘကျမှာလညျး လှနျခဲ့တဲ့ တဈပတျလောကျကစ ပဈခတျမှုတှေ ဆကျတိုကျ ကွုံနရေတာပါ။ ဒီနေ့အစောပိုငျး ပဈခတျမှုအတှငျး အနညျးဆုံး ဒသေခံ တဈ ဦး သဆေုံးပွီး ထိခိုကျဒဏျရာရသူတှေ ရှိခဲ့ကွောငျးလညျး ဒသေခံတှကေပွောပါတယျ။
ကပျရောဂါကူးစကျမှု အန်တရာယျက ကာကှယျဖို့ ရခိုငျပွညျနယျမှာ တတျနိုငျသလောကျ အိမျပွငျမထှကျကွဖို့ ညှှနျကွားထားတဲ့ အခြိနျမှာပဲ လကျနကျကိုငျ ပဋိပက်ခတှကွေောင့ျ ဒသေခံတှေ နရေပျစှန့ျ ထှကျပွေးနကွေရတာပါ။ ရှှလေောငျးတငျကြေးရှာက ထှကျပွေးလာတဲ့ မဝငျးရီကတော့ ကပျဘေးထကျ လတျတလော ခွိမျးခွောကျနတေဲ့ စဈဘေးကို ပိုကွောကျနရေတယျလို့ ပွောပါတယျ။
“ဒီလိုပဲနကွေရတယျ။ mask တှလေညျး မရှိသူ မရှိဘူး၊ ရှိသူတှမှောလညျး ရှိကွပါတယျ။ တပျတဲ့ သူတှလေညျး တပျကွပါတယျ။ ရောဂါကိုပဲ ကွောကျရမလား၊ တိုကျပှဲတှကေိုပဲ ကွောကျရမလား သနေတျသံတှကေ တဂြိနျးဂြိနျးနဲ့ နားထောငျမခံနိုငျဘူး။”
အမရေိကနျ ပွညျထောငျစု နိုငျငံတကာ အကူအညီပေးရေး အဂေငြျစီ USAID ရဲ့ ဒီလထဲ ထုတျပွနျခကြျအရ ရခိုငျလကျနကျကိုငျအဖှဲ့ AA နဲ့ တပျမတောျကွား ၂၀၁၈ ခုနှဈနှောငျးပိုငျးကစ စဈရေးပဋိပက်ခတှကွေောင့ျ ရခိုငျပွညျနယျမှာ နရေပျစှန့ျခှာ ထှကျပွေးရသူတှေ တိုးလာနပွေီး ဒီအထဲက ၇၇,၀၀၀ လောကျကတော့ စဈရှောငျဒုက်ခသညျစခနျးတှမှော ခိုလှုံနထေိုငျနတေယျလို့လညျး ဖောျပွထားပါတယျ။
