(Zawgyi / Unicode)
အမေရိကန်လွှတ်တော် အဆောက်အဦ Capitol Hill ကို ဇန်နဝါရီ ၆ ရက်နေ့က ဆန္ဒပြသူတွေ ဝင်ရောင်စီးနင်းခဲ့တဲ့လုပ်ရပ်ဟာ ကမ္ဘာ့ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံတွေရဲ့ အားထားစရာ အမေရိကန်ရဲ့ ဒီမိုကရေစီပုံရိပ်ကို များစွာ ထိခိုက်စေတယ်လို့ အမေရိကန်ရောက် မြန်မာ့နိုင်ငံရေး သုံးသပ်သူတွေက ပြောဆိုလိုက်ကြပါတယ်။ အပြည့်အစုံကို ကိုဉာဏ်ဝင်းအောင် စုစည်းတင်ပြထားပါတယ်။
ရွေးကောက်ခံသမ္မတ Joe Biden ကို သမ္မတသစ်အဖြစ် အတည်ပြုနိုင်ဖို့ အမေရိကန်လွှတ်တော်ရဲ့ သမ္မတရွေးချယ်ရေးအဖွဲ့က စည်းဝေးပွဲ ကျင်းပနေချိန်မှာ သမ္မတ Donald Trump ကို ထောက်ခံတဲ့ ဆန္ဒပြသူတွေက လွှတ်တော်ထဲ အတင်းဝင်ရောက် စီးနင်းခဲ့တဲ့အတွက် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ ကျင်းပနေတဲ့ လွှတ်တော်ကို နာရီအတော်ကြာ ရပ်နားခဲ့ရပါတယ်။
လွှတ်တော်အပြင်ဘက်မှာ “March to Save America” ခေါင်းစဉ်နဲ့ စုရုံးရောက်နေတဲ့ ထောင်ချီတဲ့ ဆန္ဒပြသူတွေက ရဲနဲ့ လုံခြုံရေး အတားအဆီးတွေကို ကျော်ဖောက်ပြီး တံခါးတွေချိုးဖျက်ရင်း လွှတ်တော်ထဲ ဝင်ရောက်ခဲ့တာကို ရုပ်သံကြည့် ပြည်သူတွေအားလုံး မြင်တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။
ကမ္ဘာပေါ်မှာ ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံကြီးအဖြစ် အခြားနိုင်ငံတွေကတောင် အလေးထား ကြည့်နေရတဲ့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ ခုလို မကြုံစဘူး ဖြစ်သွားတဲ့ လုပ်ရပ်ကြောင့် အမေရိကန်ရဲ့ ဒီမိုကရေစီပုံရိပ်ကို ထိခိုက်စေတယ်လို့ အင်ဒီယားနားပြည်နယ်မှာ နေထိုင်တဲ့ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးအကဲခတ် ဒေါက်တာ တင့်ဆွေက မှတ်ချက်ပေးပါတယ်။
“ဒီအဖြစ်အပျက်ကိုကြည့်တော့ အမေရိကန်ရဲ့ပုံရိပ်ကို ထိခိုက်စေတာကတော့ အမှန်ပါပဲ။ ပုံရိပ်သာမက ကမ္ဘာပေါ်မှာ ဒီမိုကရေစီကျင့်စဉ်ကို ကျင့်သုံးတဲ့ ထိပ်တန်း နံပါတ်တစ်နိုင်ငံကြီးမှာ အဲဒီလိုဖြစ်သွားတာဟာ အဲဒီ ဒီမိုကရေစီစနစ်၊ သူတို့ကျင့်စဉ်၊ သူတို့လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတွေကိုပါ ထိခိုက်တယ်လို့ ကျနော်မြင်ပါတယ်။ အမေရိကန်လိုပဲ အလားတူ ဒီမိုကရေစီ မိခင်နိုင်ငံလို့ ခေါ်ကြတဲ့ အိန္ဒိယရဲ့ လွှတ်တော်တွေကိုလည်း ကျနော်က ရောက်ခဲ့တော့ အခုလို လုံခြုံရေးအားနည်းတာကို အိန္ဒိယနဲ့ယှဉ်ကြည့်ရင် အပြင်ဘက်မှာ အခိုင်အမာ အကာအရံတွေနဲ့ ပြယုဂ်ဆိုးပေမယ်လို့ လုံခြုံရေးကိုထိန်းနိုင်တဲ့ အိန္ဒိယနဲ့ ပြယုဂ်လှပေမယ်လို့ လုံခြုံရေးစည်း အဖောက်ခံရတဲ့ အမေရိကန်နိုင်ငံရဲ့ လုံခြုံရေးစနစ်ကိုပါ မေးခွန်းထုတ်စရာ ဖြစ်လာတယ်လို့ ကျနော်မြင်ပါတယ်။”
အမေရိကန်လွှတ်တော်က အဖြစ်အပျက်ဟာ စိတ်မကောင်းစရာ ကောင်းပေမယ့် နှစ်ရာချီ တည်ဆောက်လာခဲ့တဲ့ အမေရိကန်ရဲ့ ဒီမိုကရေစီကတော့ ရေရှည်မှာ ပုံရိပ်ကျဆင်းသွားစရာအကြောင်း မရှိဘူးလို့ မေရီလန်းပြည်နယ် ချင်းတိုင်းရင်းသားများအဖွဲ့ (CAM) ရဲ့ အမှုဆောင်ဒါရိုက်တာ ဦးဇိုသုန်းမှုန်က မြင်ပါတယ်။
“ဆန္ဒပြတယ်ဆိုတာကတော့ ပြလို့ရပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အဲဒီလွှတ်တော်ထဲအထိ အဲဒီ Capitol အဆောက်အဦကြီးကိုလည်း ဖျက်ဆီးပြီးတော့ စီးနင်းဝင်လိုက်တဲ့ဟာက လုံးဝ စိတ်မကောင်းစရာပါ။ ကျနော်စိတ်မကောင်းဘူး ရှုတ်ချတယ်။ သမ္မတ Trump က သူတို့လူစုတွေ မဝင်ခင်မှာ ဆန္ဒပြတဲ့ဟာကို သူက အားပေးစကားလိုမျိုး ပြောခဲ့တယ်လေ။ အဲဒီလိုမျိုး ဝင်ပြောတဲ့ဟာကတော့ မကောင်းဘူး။ ဒါပေမယ့် အမေရိကန်ရဲ့ ဒီမိုကရေစီပုံရိပ် ကျဆင်းသွားမယ်ဆိုတာ လုံးဝမဖြစ်နိုင်ဘူးထင်တယ်။ အမေရိကန်ဆိုတာက ဒီမိုကရေစီ နှစ်ပေါင်းအကြာကြီး ရှိလာခဲ့တာပါ။ ဆိုတော့ အခုလို ချိုးဖောက်တဲ့ လူတွေကိုလည်း ဥပဒေအရ ကောင်းကောင်း အရေးယူသွားမှာပဲ။”
လွှတ်တော်ကိုဝင်စီးတဲ့ လုပ်ရပ်ကို မြင်လိုက်ရချိန်မှာ အမေရိကန်ရဲ့ ဒီမိုကရေစီက တကယ်ပဲ ပျက်သုဉ်းသွားပြီလားလို့တောင် သံသယဝင်မိကြောင်း ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်မှာ နေထိုင်တဲ့ မြန်မာ့နိုင်ငံရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဒေါက်တာ စိုင်းထွေးမောင်က ပြောပါတယ်။
“ဒီလိုဝင်စီးတဲ့သူတွေက Trump ကို အားပေးထောက်ခံတဲ့ သူတွေပေါ့။ အထူးသဖြင့် ကျနော်မြင်တာက အမေရိကန်ရဲ့ ဒီမိုကရေစီကြီးက တကယ်ပဲ ပျက်စီးသွားပြီလားလို့တောင် သံသယဖြစ်မိတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ဒီမိုကရေစီဆိုတာ ပြည်သူတွေက ရွေးကောက်တင်မြှောက်တာကို တရားဥပဒေအတိုင်း လိုက်ပြီးမှ အုပ်ချုပ်ရတာမျိုးလေ။ အခုကျတော့ ဒီလိုမျိုး အကြမ်းဖက်ပြီး ပါလီမန်ထဲ ဝင်ပြီးတော့မှ ဖျက်ဆီးတာတို့ ပါလီမန်ကို ဝင်စီးတာတို့ အဲဒါတွေက တကယ့် ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံ မဟုတ်ဘူးဗျ၊ အဲဒါကြောင့် အမေရိကန်ပုံရိပ်က တကယ်ရုပ်ဆိုးတယ်။ အဲဒါတွေက ဒီမိုကရေစီကို ဖျက်ဆီးတဲ့ လုပ်ရပ်တွေပဲလို့ ကျနော်မြင်တယ်။”
ဘယ်လိုအခြေအနေတွေ ကြုံခဲ့ရပါစေ လွှတ်တော်ရဲ့ သမ္မတရွေးချယ်ရေး အဖွဲ့ကတော့ Joe Biden ကို အမေရိကန်ရဲ့ ၄၆ ဦးမြောက် သမ္မတအဖြစ် အတည်ပြုလိုက်ကြပါပြီ။
အဲဒီအတည်ပြုချက် ထွက်ပေါ်အပြီး မိနစ်ပိုင်းအတွင်းမှာပဲ "ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ကို သူ့အနေနဲ့ လက်မခံကြောင်း" သမ္မတ Donald Trump က ချက်ချင်းတုံ့ပြန်ခဲ့ပေမယ့် ချောမွေ့တဲ့ အာဏာလွှဲပြောင်းရေး ဖြစ်စေရမယ်လို့တော့ အိမ်ဖြူတော်က ထုတ်ပြန်တဲ့ ကြေညာချက်မှာ ဖော်ပြပါတယ်။
ဒါပေမယ့် ဇန်နဝါရီ ၂၀ ရက်နေ့မှာ ကျင်းပမယ့် Joe Biden နဲ့ သမ္မတကျမ်းသစ္စာကြိမ်ပွဲကို တက်ရောက်မှာမဟုတ်ဘူးလို့ Donald Trump က ပြောပါတယ်။
ဒီအတောအတွင်း လွှတ်တော်အဆောက်အဦကို ဝင်ရောက်စီးနင်း ဖျက်ဆီးခဲ့တဲ့ထဲက တဒါဇင်ထက်မနည်းတဲ့ သူတွေကိုတော့ တရားဥပဒေကြောင်းအရ စွဲချက်တင်ထားပြီး တချို့ကိုလည်း ဖမ်းဆီးထားပါတယ်။
လွှတ်တော်ကို စီးနင်းတဲ့နေ့က တာဝန်ကျ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ရဲ့ ပစ်ခတ်မှုအတွင်း အမျိုးသမီးတဦး သေဆုံးခဲ့ရသလို ရုန်းရင်းဆန်ခတ်မှုအတွင်း ဒဏ်ရာရခဲ့တဲ့ ဒီစီမြို့တော် ရဲအရာရှိ Brian Sicknick လည်း သေဆုံးသွားပါတယ်။ သူတို့ ၂ ဦးအပြင် ရောဂါအခံကြောင့် သေဆုံးသွားသူ ၃ ဦး စုစုပေါင်း ၅ ဦး သေဆုံးခဲ့ရပါတယ်။
---------------------------
(Unicode)
အမရေိကနျလှှတျတောျ စီးနငျးဝငျရောကျမှု မွနျမာ့နိုငျငံရေး သုံးသပျသူတခြို့ အမွငျ
အမရေိကနျလှှတျတောျ အဆောကျအဦ Capitol Hill ကို ဇနျနဝါရီ ၆ ရကျနေ့က ဆန်ဒပွသူတှေ ဝငျရောငျစီးနငျးခဲ့တဲ့လုပျရပျဟာ ကမ်ဘာ့ဒီမိုကရစေီနိုငျငံတှရေဲ့ အားထားစရာ အမရေိကနျရဲ့ ဒီမိုကရစေီပုံရိပျကို မြားစှာ ထိခိုကျစတေယျလို့ အမရေိကနျရောကျ မွနျမာ့နိုငျငံရေး သုံးသပျသူတှကေ ပွောဆိုလိုကျကွပါတယျ။ အပွည့ျအစုံကို ကိုဉာဏျဝငျးအောငျ စုစညျးတငျပွထားပါတယျ။
ရှေးကောကျခံသမ်မတ Joe Biden ကို သမ်မတသဈအဖွဈ အတညျပွုနိုငျဖို့ အမရေိကနျလှှတျတောျရဲ့ သမ်မတရှေးခယြျရေးအဖှဲ့က စညျးဝေးပှဲ ကငြျးပနခြေိနျမှာ သမ်မတ Donald Trump ကို ထောကျခံတဲ့ ဆန်ဒပွသူတှကေ လှှတျတောျထဲ အတငျးဝငျရောကျ စီးနငျးခဲ့တဲ့အတှကျ ဗုဒ်ဓဟူးနေ့ ကငြျးပနတေဲ့ လှှတျတောျကို နာရီအတောျကွာ ရပျနားခဲ့ရပါတယျ။
လှှတျတောျအပွငျဘကျမှာ “March to Save America” ခေါငျးစဉျနဲ့ စုရုံးရောကျနတေဲ့ ထောငျခြီတဲ့ ဆန်ဒပွသူတှကေ ရဲနဲ့ လုံခွုံရေး အတားအဆီးတှကေို ကြောျဖောကျပွီး တံခါးတှခြေိုးဖကြျရငျး လှှတျတောျထဲ ဝငျရောကျခဲ့တာကို ရုပျသံကွည့ျ ပွညျသူတှအေားလုံး မွငျတှေ့ခဲ့ရပါတယျ။
ကမ်ဘာပေါျမှာ ဒီမိုကရစေီနိုငျငံကွီးအဖွဈ အခွားနိုငျငံတှကေတောငျ အလေးထား ကွည့ျနရေတဲ့ အမရေိကနျပွညျထောငျစုမှာ ခုလို မကွုံစဘူး ဖွဈသှားတဲ့ လုပျရပျကွောင့ျ အမရေိကနျရဲ့ ဒီမိုကရစေီပုံရိပျကို ထိခိုကျစတေယျလို့ အငျဒီယားနားပွညျနယျမှာ နထေိုငျတဲ့ မွနျမာ့နိုငျငံရေးအကဲခတျ ဒေါကျတာ တင့ျဆှကေ မှတျခကြျပေးပါတယျ။
“ဒီအဖွဈအပကြျကိုကွည့ျတော့ အမရေိကနျရဲ့ပုံရိပျကို ထိခိုကျစတောကတော့ အမှနျပါပဲ။ ပုံရိပျသာမက ကမ်ဘာပေါျမှာ ဒီမိုကရစေီကငြ့ျစဉျကို ကငြ့ျသုံးတဲ့ ထိပျတနျး နံပါတျတဈနိုငျငံကွီးမှာ အဲဒီလိုဖွဈသှားတာဟာ အဲဒီ ဒီမိုကရစေီစနဈ၊ သူတို့ကငြ့ျစဉျ၊ သူတို့လုပျထုံးလုပျနညျးတှကေိုပါ ထိခိုကျတယျလို့ ကနြောျမွငျပါတယျ။ အမရေိကနျလိုပဲ အလားတူ ဒီမိုကရစေီ မိခငျနိုငျငံလို့ ခေါျကွတဲ့ အိန်ဒိယရဲ့ လှှတျတောျတှကေိုလညျး ကနြောျက ရောကျခဲ့တော့ အခုလို လုံခွုံရေးအားနညျးတာကို အိန်ဒိယနဲ့ယှဉျကွည့ျရငျ အပွငျဘကျမှာ အခိုငျအမာ အကာအရံတှနေဲ့ ပွယုဂျဆိုးပမေယျလို့ လုံခွုံရေးကိုထိနျးနိုငျတဲ့ အိန်ဒိယနဲ့ ပွယုဂျလှပမေယျလို့ လုံခွုံရေးစညျး အဖောကျခံရတဲ့ အမရေိကနျနိုငျငံရဲ့ လုံခွုံရေးစနဈကိုပါ မေးခှနျးထုတျစရာ ဖွဈလာတယျလို့ ကနြောျမွငျပါတယျ။”
အမရေိကနျလှှတျတောျက အဖွဈအပကြျဟာ စိတျမကောငျးစရာ ကောငျးပမေယ့ျ နှဈရာခြီ တညျဆောကျလာခဲ့တဲ့ အမရေိကနျရဲ့ ဒီမိုကရစေီကတော့ ရရှေညျမှာ ပုံရိပျကဆြငျးသှားစရာအကွောငျး မရှိဘူးလို့ မရေီလနျးပွညျနယျ ခငြျးတိုငျးရငျးသားမြားအဖှဲ့ (CAM) ရဲ့ အမှုဆောငျဒါရိုကျတာ ဦးဇိုသုနျးမှုနျက မွငျပါတယျ။
“ဆန်ဒပွတယျဆိုတာကတော့ ပွလို့ရပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ အဲဒီလှှတျတောျထဲအထိ အဲဒီ Capitol အဆောကျအဦကွီးကိုလညျး ဖကြျဆီးပွီးတော့ စီးနငျးဝငျလိုကျတဲ့ဟာက လုံးဝ စိတျမကောငျးစရာပါ။ ကနြောျစိတျမကောငျးဘူး ရှုတျခတြယျ။ သမ်မတ Trump က သူတို့လူစုတှေ မဝငျခငျမှာ ဆန်ဒပွတဲ့ဟာကို သူက အားပေးစကားလိုမြိုး ပွောခဲ့တယျလေ။ အဲဒီလိုမြိုး ဝငျပွောတဲ့ဟာကတော့ မကောငျးဘူး။ ဒါပမေယ့ျ အမရေိကနျရဲ့ ဒီမိုကရစေီပုံရိပျ ကဆြငျးသှားမယျဆိုတာ လုံးဝမဖွဈနိုငျဘူးထငျတယျ။ အမရေိကနျဆိုတာက ဒီမိုကရစေီ နှဈပေါငျးအကွာကွီး ရှိလာခဲ့တာပါ။ ဆိုတော့ အခုလို ခြိုးဖောကျတဲ့ လူတှကေိုလညျး ဥပဒအေရ ကောငျးကောငျး အရေးယူသှားမှာပဲ။”
လှှတျတောျကိုဝငျစီးတဲ့ လုပျရပျကို မွငျလိုကျရခြိနျမှာ အမရေိကနျရဲ့ ဒီမိုကရစေီက တကယျပဲ ပကြျသုဉျးသှားပွီလားလို့တောငျ သံသယဝငျမိကွောငျး ကယျလီဖိုးနီးယားပွညျနယျမှာ နထေိုငျတဲ့ မွနျမာ့နိုငျငံရေး လေ့လာသုံးသပျသူ ဒေါကျတာ စိုငျးထှေးမောငျက ပွောပါတယျ။
“ဒီလိုဝငျစီးတဲ့သူတှကေ Trump ကို အားပေးထောကျခံတဲ့ သူတှပေေါ့။ အထူးသဖွင့ျ ကနြောျမွငျတာက အမရေိကနျရဲ့ ဒီမိုကရစေီကွီးက တကယျပဲ ပကြျစီးသှားပွီလားလို့တောငျ သံသယဖွဈမိတယျ။ ဘာဖွဈလို့လဲဆိုတော့ ဒီမိုကရစေီဆိုတာ ပွညျသူတှကေ ရှေးကောကျတငျမွှောကျတာကို တရားဥပဒအေတိုငျး လိုကျပွီးမှ အုပျခြုပျရတာမြိုးလေ။ အခုကတြော့ ဒီလိုမြိုး အကွမျးဖကျပွီး ပါလီမနျထဲ ဝငျပွီးတော့မှ ဖကြျဆီးတာတို့ ပါလီမနျကို ဝငျစီးတာတို့ အဲဒါတှကေ တကယ့ျ ဒီမိုကရစေီနိုငျငံ မဟုတျဘူးဗြ၊ အဲဒါကွောင့ျ အမရေိကနျပုံရိပျက တကယျရုပျဆိုးတယျ။ အဲဒါတှကေ ဒီမိုကရစေီကို ဖကြျဆီးတဲ့ လုပျရပျတှပေဲလို့ ကနြောျမွငျတယျ။”
ဘယျလိုအခွအေနတှေေ ကွုံခဲ့ရပါစေ လှှတျတောျရဲ့ သမ်မတရှေးခယြျရေး အဖှဲ့ကတော့ Joe Biden ကို အမရေိကနျရဲ့ ၄၆ ဦးမွောကျ သမ်မတအဖွဈ အတညျပွုလိုကျကွပါပွီ။
အဲဒီအတညျပွုခကြျ ထှကျပေါျအပွီး မိနဈပိုငျးအတှငျးမှာပဲ "ရှေးကောကျပှဲရလဒျကို သူ့အနနေဲ့ လကျမခံကွောငျး" သမ်မတ Donald Trump က ခကြျခငြျးတုံ့ပွနျခဲ့ပမေယ့ျ ခြောမှေ့တဲ့ အာဏာလှှဲပွောငျးရေး ဖွဈစရေမယျလို့တော့ အိမျဖွူတောျက ထုတျပွနျတဲ့ ကွညောခကြျမှာ ဖောျပွပါတယျ။
ဒါပမေယ့ျ ဇနျနဝါရီ ၂၀ ရကျနေ့မှာ ကငြျးပမယ့ျ Joe Biden နဲ့ သမ်မတကမြျးသစ်စာကွိမျပှဲကို တကျရောကျမှာမဟုတျဘူးလို့ Donald Trump က ပွောပါတယျ။
ဒီအတောအတှငျး လှှတျတောျအဆောကျအဦကို ဝငျရောကျစီးနငျး ဖကြျဆီးခဲ့တဲ့ထဲက တဒါဇငျထကျမနညျးတဲ့ သူတှကေိုတော့ တရားဥပဒကွေောငျးအရ စှဲခကြျတငျထားပွီး တခြို့ကိုလညျး ဖမျးဆီးထားပါတယျ။
လှှတျတောျကို စီးနငျးတဲ့နေ့က တာဝနျကြ လုံခွုံရေးတပျဖှဲ့ရဲ့ ပဈခတျမှုအတှငျး အမြိုးသမီးတဦး သဆေုံးခဲ့ရသလို ရုနျးရငျးဆနျခတျမှုအတှငျး ဒဏျရာရခဲ့တဲ့ ဒီစီမွို့တောျ ရဲအရာရှိ Brian Sicknick လညျး သဆေုံးသှားပါတယျ။ သူတို့ ၂ ဦးအပွငျ ရောဂါအခံကွောင့ျ သဆေုံးသှားသူ ၃ ဦး စုစုပေါငျး ၅ ဦး သဆေုံးခဲ့ရပါတယျ။
