(Zawgyi / Unicode)
ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး (KNU) နဲ့ မြန်မာစစ်တပ်တို့အကြား ကရင်ပြည်နယ် ဖာပွန်မြို့နယ်မှာ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွါးနေဆဲဖြစ်သလို ဒီလိုဖြစ်ပွါးနေတဲ့ တိုက်ပွဲတွေကြောင့် စစ်ရှောင်နေရတဲ့ ဒေသခံရွာသားတွေ စားသောက်နေထိုင်ရေး အခက်တွေ့နေရပြီး အကူအညီ လိုအပ်နေပါတယ်။ အပြည့်အစုံကို နိုင်ကွန်းအိန် တင်ပြပေးထားပါတယ်။
ကရင်ပြည်နယ် ဖာပွန်မြို့နယ် လယ်မူပလောဒေသဘက်မှာ KNU တပ်မဟာ ၅ တပ်ဖွဲ့နဲ့ မြန်မာစစ်တပ်တို့အကြား မနေ့ကအထိ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွါးခဲ့တယ်လို့ ဒေသခံတဦးက ပြောပါတယ်။
“မနေ့ကလည်း ဖြစ်တယ်။ ဟိုတနေ့ကလည်း ဖြစ်တာပဲပေါ့လေနော်။ စောမူပလောတို့ လယ်မူပလောတို့ဘက်မှာ။”
တိုက်ပွဲအတွင်း လယ်မူပလောရွာဘက်ကို လက်နက်ကြီးပစ်သံ ကြားနေရတယ်လို့ စစ်ရှောင် လယ်မူပလောရွာသားတဦးက ဆိုပါတယ်။
“မနေ့ကတော့ တပ်ကနေပြီးတော့ ဒီ လယ်မူပလော လက်နက်ကြီးကို ရွာဘက်ကို ပစ်ခတ်တာတော့ ကြားတယ်။”
KNU တပ်မဟာ ၃ အရာရှိတဦးကတော့ မနေ့က လယ်မူပလောဘက် တိုက်ပွဲဖြစ်ကြောင်း အတည်ပြုခဲ့ပေမယ့် အသေးစိတ်ကို ပြောဆိုတာ မရှိခဲ့ပါဘူး။
ဖာပွန်မြို့နယ်ဘက် တိုက်ပွဲအခြေအနေကို သိရှိဖို့ တပ်မတော်ပြောခွင့်ရသူကို ဆက်သွယ်ခဲ့ပေမယ့် မရခဲ့ပါဘူး။
ပဲခူးတိုင်း ကျောက်ကြီးမြို့နယ် KNU တပ်မဟာ ၃ မူသဲဒေသဘက်မှာလည်း မကြာခန တိုက်ပွဲဖြစ်ပွါးနေသလို ရွာ ၅ ရွာက ရွာသား ၁,၀၀၀ ခန့် စစ်ရှောင်နေရပါတယ်။
ပဲခူးတိုင်း ကျောက်ကြီးမြို့နယ်နဲ့ ကရင်ပြည်နယ် ဖာပွန်မြို့နယ်ဘက် စစ်ရေးတင်းမာနေမှုကြောင့် ရွာသား ၄,၀၀၀ ကျော် စစ်ဘေးတိမ်းရှောင်နေရပြီး စားသောက်နေထိုင်ရေး အခက်အခဲ ရှိနေတယ်လို့ ကရင်လူငယ်ကွန်ရက် (KYN) အဖွဲ့က စောကျော်လင်းဦးက ပြောပါတယ်။
“ဒေသခံတွေကတော့ စစ်ရှောင်နေရတုန်းပဲခင်ဗျ။ တပ်မတော်ဘက်က လက်နက်ကြီး လက်နက်ငယ်တွေနဲ့ ပစ်ခတ်မှုတွေကြောင့် ဒေသခံတွေက အသက်အန္တရာယ် စိုးရိမ်ရတော့ ပြေးပြီးတော့ ပုန်းရှောင်နေရတာပေါ့နော်။ ဦးရေကတော့ ၄,၀၀၀ ကျော်လာပြီ။ စားသောက်နေထိုင်ရေးကတော့ အခြေခံပေါ့နော် အခက်အခဲလေးတွေ ရှိလာပြီ။ ကျန်းမာရေးအတွက် ဆေးဝါးတွေ လိုအပ်သလို ဒီရာသီဥတုအတွက်ပေါ့နော်၊ အနွေးထည်ပေါ့နော် စောင်အတွက် ပစ္စည်းလိုအပ်တယ်။ တဲတွေဘာတွေထိုးပြီး နေဖို့အတွက် အမိုးအကာ ပလတ်စတစ်တို့ တာလပတ်တို့ပေါ့နော်၊ ဖျာတွေ အဲဒီလိုမျိုးတွေ လိုအပ်တယ်လို့တော့ ကျေနာ်တို့ ကြားတယ်ခင်ဗျ။ IDP တာဝန်ယူပြီးတော့ အကူအညီပေးတာတို့ ဘာတို့ ကျနော်တို့ မကြားသိရသေးဘူးခင်ဗျ။”
တိုက်ပွဲကြောင့် စစ်ရှောင်ရွာသားတွေဟာ နီးစပ်ရာ ကျေးရွာတွေအပြင် တောတောင်ထဲမှာ ရှောင်တိမ်းနေရတယ်လို့ သူကဆိုပါတယ်။
ဖာပွန်မြို့နယ် မဲဝိုင်ဒေသဘက်မှာတော့ ဒီနှစ်ဆန်းကစပြီး KNU တပ်မဟာ ၅ တပ်ဖွဲ့နဲ့ မြန်မာစစ်တပ်တို့ တိုက်ပွဲစတင်ဖြစ်ပွါးလာသလို လယ်မူပလောဒေသဘက်မှာတော့ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၈ ခုနှစ် မတ်လမှာ တပ်မတော်ကနေ ဒေသတွင်း လမ်းဖောက်လုပ်နေမှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ KNU တပ်မဟာ ၅ အကြား နှစ်ဖက် စစ်ရေးပဋိပက္ခတွေ ဖြစ်ပွါးခဲ့ပါတယ်။
အလားတူ ပဲခူးတိုင်း ကျောက်ကြီးမြို့နယ်ထဲက ထူးခါး၊ ခိုးပူ၊ ဆော်မီလူ၊ ခဲကော်ခူ၊ ခဲဒဲ စတဲ့ ကျေးရွာသား ၁,၀၀၀ နီးပါးဟာ နှစ်ဖက်တိုက်ပွဲတွေကြောင့် ဇန်နဝါရီလဆန်းကတည်းက ထွက်ပြေးနေရတာပါ။
ဒီစစ်ရှောင်တွေကို အစိုးရအပါအဝင် အဖွဲ့အစည်းတွေကနေ ကူညီမှု အားနည်းနေတယ်လို့ ကရင်လူမှုကူညီရေးအဖွဲ့ဝင်တွေက ပြောပါတယ်။
ပဲခူးတိုင်း ကျောက်ကြီးမြို့နယ်နဲ့ ကရင်ပြည်နယ် ဖာပွန်မြို့နယ်အတွင်း စစ်ရေးတင်းမာနေရတဲ့ အကြောင်းအရင်းကိုတော့ ပဲခူးတိုင်း အရပ်ဘက် ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှု စောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့ဝင် ဦးတူးဘလက်က အခုလိုပြောပါတယ်။
“သူတို့ အရင် တပ်မဟာ ၃ ဘက်ကို လမ်းဖောက်တယ်။ ဖွံ့ဖြိုးရေးလမ်းဆိုပြီးတော့ သူတို့ဖောက်လိုက်တဲ့အချိန်မှာ လမ်းအကျယ်ကြီး ဖြစ်သွားတယ်။ ပေ ၃၀ ကျော်တယ်။ တပ်မတော်ကလည်း သူ့အယူအဆက လမ်းကဖောက်ရင် ဒီအတိုင်းဖောက်မှ ဖြစ်မယ်။ သူတို့ကလည်း နွေရာသီလောက်ပဲ သုံးမယ်။ ရိက္ခာပို့ ဘာပို့ ပြီးရင် အသွားအလာကြတော့လည်း ဒေသခံတွေ အသုံးပြုတယ်လေ။ ဒီ KNU ဘက်ကကျတော့ လမ်းကိုချဲ့တယ် ဆိုကတည်းကတော့ သူတို့ တခုခုများဖြစ်မလား။ သူတို့ကလည်း စိုးရိမ်မှုတွေ ရှိလာတယ်။ ဒီလောက်ကျယ်တဲ့လမ်းဆိုရင် သူတို့ဘက်က အမြင်ပေါ့လေ။ ယန္တရားတပ်တွေ တက်လာနိုင်မလားဆိုပြီး သူတို့ စိုးရိမ်တာပေါ့လေ။”
တပ်မတော်ဘက်ကတော့ ကျောက်ကြီးမြို့နယ် မူသဲလမ်း အပါအဝင် ဖာပွန်မြို့နယ် ခေးပူရွာနဲ့ လွယ်မူပလောရွာကို ဆက်ထားတဲ့ လမ်းဟောင်းကို ဒေသခံပြည်သူတွေ သုံးဖို့နဲ့ တပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အုပ်ချုပ်မှုကိစ္စရပ်တွေမှာ လွယ်ကူစေဖို့အတွက် ပြန်ပြင်မယ့်အကြောင်းကို နယ်မြေခံ ကရင်အမျိုးသား လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်အဖွဲ့ကို ကြိုတင်အကြောင်းကြားခဲ့ပေမယ့် ဒေသတွင်း မိုင်းထောင်တာ၊ နှောင့်ယှက်ပစ်ခတ်မှုကြောင့် တပ်မတော်ဘက်က စစ်သည်တချို့ ကျဆုံးတာတွေရှိခဲ့လို့ တုံ့ပြန်ပစ်ခတ်ရတာ ရှိခဲ့တယ်လို့လည်း တပ်မတော်ဘက်က ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါ ဖြစ်ပွားနေတဲ့ကာလမှာ ဖာပွန်ခရိုင်၊ သထုံခရိုင်နဲ့ ညောင်လေးပင်ခရိုင်တို့မှာ KNU နဲ့ မြန်မာစစ်တပ်တို့ စစ်ရေးတင်းမာမှုကြောင့် ဒေသခံ ပြည်သူလူထု ၄,၀၀၀ ခန့် အိုးအိမ်စွန့်ခွာ နီးစပ်ရာ ဒေသတွေမှာ ထွက်ပြေး တိမ်းရှောင်နေရတဲ့အပေါ် စိုးရိမ်နေရတဲ့အတွက်ကြောင့် အမြန်ဆုံး ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းပေးဖို့ အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်း ၁၆၅ ဖွဲ့ကနေ နိုင်ငံတော်သမ္မတ ဦးဝင်းမြင့်နဲ့ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်တို့ထံ ဇန်နဝါရီလ ၂၀ ရက်နေ့က အိတ်ဖွင့်ပေးစာ ပေးပို့ထားပါတယ်။
---------------------------
(Unicode)
ကရငျပွညျနယျ စဈရှောငျတှအေတှကျ အကူအညီလိုအပျ
ကရငျအမြိုးသားအစညျးအရုံး (KNU) နဲ့ မွနျမာစဈတပျတို့အကွား ကရငျပွညျနယျ ဖာပှနျမွို့နယျမှာ တိုကျပှဲဖွဈပှါးနဆေဲဖွဈသလို ဒီလိုဖွဈပှါးနတေဲ့ တိုကျပှဲတှကွေောင့ျ စဈရှောငျနရေတဲ့ ဒသေခံရှာသားတှေ စားသောကျနထေိုငျရေး အခကျတှေ့နရေပွီး အကူအညီ လိုအပျနပေါတယျ။ အပွည့ျအစုံကို နိုငျကှနျးအိနျ တငျပွပေးထားပါတယျ။
ကရငျပွညျနယျ ဖာပှနျမွို့နယျ လယျမူပလောဒသေဘကျမှာ KNU တပျမဟာ ၅ တပျဖှဲ့နဲ့ မွနျမာစဈတပျတို့အကွား မနေ့ကအထိ တိုကျပှဲဖွဈပှါးခဲ့တယျလို့ ဒသေခံတဦးက ပွောပါတယျ။
“မနေ့ကလညျး ဖွဈတယျ။ ဟိုတနေ့ကလညျး ဖွဈတာပဲပေါ့လနေောျ။ စောမူပလောတို့ လယျမူပလောတို့ဘကျမှာ။”
တိုကျပှဲအတှငျး လယျမူပလောရှာဘကျကို လကျနကျကွီးပဈသံ ကွားနရေတယျလို့ စဈရှောငျ လယျမူပလောရှာသားတဦးက ဆိုပါတယျ။
“မနေ့ကတော့ တပျကနပွေီးတော့ ဒီ လယျမူပလော လကျနကျကွီးကို ရှာဘကျကို ပဈခတျတာတော့ ကွားတယျ။”
KNU တပျမဟာ ၃ အရာရှိတဦးကတော့ မနေ့က လယျမူပလောဘကျ တိုကျပှဲဖွဈကွောငျး အတညျပွုခဲ့ပမေယ့ျ အသေးစိတျကို ပွောဆိုတာ မရှိခဲ့ပါဘူး။
ဖာပှနျမွို့နယျဘကျ တိုကျပှဲအခွအေနကေို သိရှိဖို့ တပျမတောျပွောခှင့ျရသူကို ဆကျသှယျခဲ့ပမေယ့ျ မရခဲ့ပါဘူး။
ပဲခူးတိုငျး ကြောကျကွီးမွို့နယျ KNU တပျမဟာ ၃ မူသဲဒသေဘကျမှာလညျး မကွာခန တိုကျပှဲဖွဈပှါးနသေလို ရှာ ၅ ရှာက ရှာသား ၁,၀၀၀ ခန့ျ စဈရှောငျနရေပါတယျ။
ပဲခူးတိုငျး ကြောကျကွီးမွို့နယျနဲ့ ကရငျပွညျနယျ ဖာပှနျမွို့နယျဘကျ စဈရေးတငျးမာနမှေုကွောင့ျ ရှာသား ၄,၀၀၀ ကြောျ စဈဘေးတိမျးရှောငျနရေပွီး စားသောကျနထေိုငျရေး အခကျအခဲ ရှိနတေယျလို့ ကရငျလူငယျကှနျရကျ (KYN) အဖှဲ့က စောကြောျလငျးဦးက ပွောပါတယျ။
“ဒသေခံတှကေတော့ စဈရှောငျနရေတုနျးပဲခငျဗြ။ တပျမတောျဘကျက လကျနကျကွီး လကျနကျငယျတှနေဲ့ ပဈခတျမှုတှကွေောင့ျ ဒသေခံတှကေ အသကျအန်တရာယျ စိုးရိမျရတော့ ပွေးပွီးတော့ ပုနျးရှောငျနရေတာပေါ့နောျ။ ဦးရကေတော့ ၄,၀၀၀ ကြောျလာပွီ။ စားသောကျနထေိုငျရေးကတော့ အခွခေံပေါ့နောျ အခကျအခဲလေးတှေ ရှိလာပွီ။ ကနြျးမာရေးအတှကျ ဆေးဝါးတှေ လိုအပျသလို ဒီရာသီဥတုအတှကျပေါ့နောျ၊ အနှေးထညျပေါ့နောျ စောငျအတှကျ ပစ်စညျးလိုအပျတယျ။ တဲတှဘောတှထေိုးပွီး နဖေို့အတှကျ အမိုးအကာ ပလတျစတဈတို့ တာလပတျတို့ပေါ့နောျ၊ ဖြာတှေ အဲဒီလိုမြိုးတှေ လိုအပျတယျလို့တော့ ကြနောျတို့ ကွားတယျခငျဗြ။ IDP တာဝနျယူပွီးတော့ အကူအညီပေးတာတို့ ဘာတို့ ကနြောျတို့ မကွားသိရသေးဘူးခငျဗြ။”
တိုကျပှဲကွောင့ျ စဈရှောငျရှာသားတှဟော နီးစပျရာ ကြေးရှာတှအေပွငျ တောတောငျထဲမှာ ရှောငျတိမျးနရေတယျလို့ သူကဆိုပါတယျ။
ဖာပှနျမွို့နယျ မဲဝိုငျဒသေဘကျမှာတော့ ဒီနှဈဆနျးကစပွီး KNU တပျမဟာ ၅ တပျဖှဲ့နဲ့ မွနျမာစဈတပျတို့ တိုကျပှဲစတငျဖွဈပှါးလာသလို လယျမူပလောဒသေဘကျမှာတော့ ပွီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၈ ခုနှဈ မတျလမှာ တပျမတောျကနေ ဒသေတှငျး လမျးဖောကျလုပျနမှေုနဲ့ ပတျသကျလို့ KNU တပျမဟာ ၅ အကွား နှဈဖကျ စဈရေးပဋိပက်ခတှေ ဖွဈပှါးခဲ့ပါတယျ။
အလားတူ ပဲခူးတိုငျး ကြောကျကွီးမွို့နယျထဲက ထူးခါး၊ ခိုးပူ၊ ဆောျမီလူ၊ ခဲကောျခူ၊ ခဲဒဲ စတဲ့ ကြေးရှာသား ၁,၀၀၀ နီးပါးဟာ နှဈဖကျတိုကျပှဲတှကွေောင့ျ ဇနျနဝါရီလဆနျးကတညျးက ထှကျပွေးနရေတာပါ။
ဒီစဈရှောငျတှကေို အစိုးရအပါအဝငျ အဖှဲ့အစညျးတှကေနေ ကူညီမှု အားနညျးနတေယျလို့ ကရငျလူမှုကူညီရေးအဖှဲ့ဝငျတှကေ ပွောပါတယျ။
ပဲခူးတိုငျး ကြောကျကွီးမွို့နယျနဲ့ ကရငျပွညျနယျ ဖာပှနျမွို့နယျအတှငျး စဈရေးတငျးမာနရေတဲ့ အကွောငျးအရငျးကိုတော့ ပဲခူးတိုငျး အရပျဘကျ ပဈခတျတိုကျခိုကျမှု စောင့ျကွည့ျရေးအဖှဲ့ဝငျ ဦးတူးဘလကျက အခုလိုပွောပါတယျ။
“သူတို့ အရငျ တပျမဟာ ၃ ဘကျကို လမျးဖောကျတယျ။ ဖှံ့ဖွိုးရေးလမျးဆိုပွီးတော့ သူတို့ဖောကျလိုကျတဲ့အခြိနျမှာ လမျးအကယြျကွီး ဖွဈသှားတယျ။ ပေ ၃၀ ကြောျတယျ။ တပျမတောျကလညျး သူ့အယူအဆက လမျးကဖောကျရငျ ဒီအတိုငျးဖောကျမှ ဖွဈမယျ။ သူတို့ကလညျး နှရောသီလောကျပဲ သုံးမယျ။ ရိက်ခာပို့ ဘာပို့ ပွီးရငျ အသှားအလာကွတော့လညျး ဒသေခံတှေ အသုံးပွုတယျလေ။ ဒီ KNU ဘကျကကတြော့ လမျးကိုခြဲ့တယျ ဆိုကတညျးကတော့ သူတို့ တခုခုမြားဖွဈမလား။ သူတို့ကလညျး စိုးရိမျမှုတှေ ရှိလာတယျ။ ဒီလောကျကယြျတဲ့လမျးဆိုရငျ သူတို့ဘကျက အမွငျပေါ့လေ။ ယန်တရားတပျတှေ တကျလာနိုငျမလားဆိုပွီး သူတို့ စိုးရိမျတာပေါ့လေ။”
တပျမတောျဘကျကတော့ ကြောကျကွီးမွို့နယျ မူသဲလမျး အပါအဝငျ ဖာပှနျမွို့နယျ ခေးပူရှာနဲ့ လှယျမူပလောရှာကို ဆကျထားတဲ့ လမျးဟောငျးကို ဒသေခံပွညျသူတှေ သုံးဖို့နဲ့ တပျပိုငျးဆိုငျရာ အုပျခြုပျမှုကိစ်စရပျတှမှော လှယျကူစဖေို့အတှကျ ပွနျပွငျမယ့ျအကွောငျးကို နယျမွခေံ ကရငျအမြိုးသား လှတျမွောကျရေး တပျမတောျအဖှဲ့ကို ကွိုတငျအကွောငျးကွားခဲ့ပမေယ့ျ ဒသေတှငျး မိုငျးထောငျတာ၊ နှောင့ျယှကျပဈခတျမှုကွောင့ျ တပျမတောျဘကျက စဈသညျတခြို့ ကဆြုံးတာတှရှေိခဲ့လို့ တုံ့ပွနျပဈခတျရတာ ရှိခဲ့တယျလို့လညျး တပျမတောျဘကျက ပွောဆိုခဲ့ပါတယျ။
ကမ်ဘာ့ကပျရောဂါ ဖွဈပှားနတေဲ့ကာလမှာ ဖာပှနျခရိုငျ၊ သထုံခရိုငျနဲ့ ညောငျလေးပငျခရိုငျတို့မှာ KNU နဲ့ မွနျမာစဈတပျတို့ စဈရေးတငျးမာမှုကွောင့ျ ဒသေခံ ပွညျသူလူထု ၄,၀၀၀ ခန့ျ အိုးအိမျစှန့ျခှာ နီးစပျရာ ဒသေတှမှော ထှကျပွေး တိမျးရှောငျနရေတဲ့အပေါျ စိုးရိမျနရေတဲ့အတှကျကွောင့ျ အမွနျဆုံး ကိုငျတှယျဖွရှေငျးပေးဖို့ အရပျဘကျအဖှဲ့အစညျး ၁၆၅ ဖှဲ့ကနေ နိုငျငံတောျသမ်မတ ဦးဝငျးမွင့ျနဲ့ နိုငျငံတောျအတိုငျပငျခံပုဂ်ဂိုလျ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျတို့ထံ ဇနျနဝါရီလ ၂၀ ရကျနေ့က အိတျဖှင့ျပေးစာ ပေးပို့ထားပါတယျ။
