(Zawgyi/Unicode)
COVID- 19 ကပ်ရောဂါဟာ ဝူဟန်မြို့ကနေ ပြီးခဲ့တဲ့၂၀၁၉ ဒီဇင်ဘာလအတွင်း ပေါက်ကွဲပျံ့နှံ့ခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ အထောက်အထား မတွေ့ရှိရဘူးလို့တရုတ်နိုင်ငံထဲရောက်ရှိနေတဲ့ COVID-19 ရောဂါဇစ်မြစ် စုံစမ်းဖော်ထုတ်ရေး ကျွမ်းကျင်သူများအဖွဲ့ခေါင်းဆောင်က ပြောဆိုလိုက်ပါတယ်။
ဝူဟန်မြို့ ရောက်ရှိနေတဲ့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကြီး WHO ရဲ့ Virus ကျွမ်းကျင်သူ Peter Ben Embarek က အင်္ဂါနေ့က သူ့အဖွဲ့ရဲ့ ရှာဖွေတွေ့ရှိချက်တွေကို အခုလို ပြောဆိုပါတယ်။
“Huanan ဈေးကနေတဆင့်လာတဲ့ မူရင်းတိရိစ္ဆာန်မျိုးကွဲတွေမှန်သမျှရဲ့ ဖြစ်နိုင်ဖွယ်ရာ လမ်းကြောင်းကိုတွေကိုရှာဖွေဖို့ကတော့ အချိန်တော်တော်ကြာမယ်။ ဈေးကို မရောက်ခင် လမ်းခရီးတွေ၊ နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်မှုတွေအပါအဝင် အလွန်တရာ ရှုပ်ထွေးပါတယ်။”
ကျွမ်းကျင်သူများအဖွဲ့ဟာ ရောဂါစတင်ရာ ဗဟိုချက်လို့ယူဆရတဲ့ ဝူဟန်မြို့ က Hunan ပင်လယ်စာဈေးနဲ့ ဝူဟန်မြို့က Virus သုတေသန ဓာတ်ခွဲခန်းတွေ ကိုသွားရောက်ခဲ့တာလည်းဖြစ်ပါတယ်။
ဆက်လက်ပြီး Embarek က သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတခုမှာ ပြောဆိုရာမှာတော့ ဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ဓာတ်ခွဲခန်းထဲက စတင်ပျံ့နှံ့တာမျိူးလည်း တော်တော်လေး မဖြစ်နိုင်သလို နောက်ထပ်လည်း အဖွဲ့အနေနဲ့ စုံစမ်းဖို့မဖြစ်နိုင်တော့ပါဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ ဖြစ်နိုင်ဖွယ်ရာအနေနဲ့ကတော့ ဗိုင်းရပ်စ်ဟာ ကြားခံ မျိုးကွဲတွေဆီကနေ လူတွေဆီကို ဖြတ်သန်းရောက်ရှိလာတာမျိုးဖြစ်ပြီး ရေခဲရိုက်ထားတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းတွေဆီကနေ ပျံ့နှံ့တာမျိုးလည်း ဖြစ်နိုင်တယ် လို့ဆိုပါတယ်။
တရုတ်ကျန်းမာရေးကော်မရှင်ရဲ့ ကျွမ်းကျင်သူတဦးဖြစ်တဲ့ Dr. Liang Wannian ကတော့ ဒီ the novel coronavirus ဟာ ဝူဟန်မြို့မှာ တွေ့ရှိကြောင်း တရားဝင် မကြေညာခင်ကတည်းက တခြားဒေသတွေမှာ ပျံ့နှံ့နေတာမျိုးဖြစ်နိုင်တယ်လို့ပြောပါတယ်။
ဗိုင်းရပ်စ်ရဲ့ ဇစ်မြစ်ကို ရှာဖွေဖို့အတွက် ကမ္ဘာ့ ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကြီး WHO ဟာ အဖွဲ့ဝင် ၁၀ ဦးပါတဲ့ Embarek ဦးဆောင်တဲ့ အဖွဲ့ကို ဝူဟန်မြို့ကို ပြီးခဲ့တဲ့လထဲက စေလွှတ်ခဲ့ပြီး ယခုအခါ ကမ္ဘာတဝှမ်းမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် လူပေါင်း ၂.၃ သန်းသေဆုံးပြီး ၁၀၆ သန်းကူးစက်လျက်ရှိပါတယ်။
ဗိုင်းရပ်စ်ကာကွယ်ဆေးတွေဟာ မျိုးကွဲအသစ်တွေကို လုံလုံလောက်လောက် မကာကွယ်နိုင်ဘူးဆိုပြီး အစီရင်ခံစာအသစ်တွေအရ ဖော်ပြနေတာတွေလည်းရှိနေပြီး တောင်အာဖရိကနိုင်ငံမှာဆိုရင် AstraZeneca ကာကွယ်ဆေးထိုးတဲ့ အစီအစဉ်တွေကို ပြီးခဲ့တဲ့တနင်္ဂနွေနေ့ရပ်ဆိုင်းလိုက်ပါတယ်။
WHO ရဲ့ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် Tedros Adhanom Ghebreyesus ကတော့ သတ်မှတ်ထားတဲ့ ကျန်းမာရေးပြဌာန်းချက်တွေနဲ့အညီ ဗိုင်းရပ်စ်ပျံ့နှံ့မှုကို လျှော့ချဖို့ ကျနော်တို့လုပ်နိုင်တဲ့ အရာအားလုံးကို လုပ်ဖို့လိုအပ်နေတယ်ဆိုတာ သတိပေးနေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
WHO ရဲ့ သိပ္ပံပညာရှင်အကြီးအကဲ Dr. Soumya Swaminathan ကလည်း တိုင်းပြည်တွေဟာ AstraZeneca ကာကွယ်ဆေးအလုပ်မဖြစ်ဘူးလို့မယူဆကြစေလိုပဲ ရရှိထားတဲ့ အထောက်အထားတွေအားလုံးအရ သေဆုံးမှုတွေ၊ ဆေးရုံတက်ရတာတွေ၊ အပြင်းဖျားတာတွေကို ကာကွယ်ဆေးတွေက မလျော့ချနိုင်သေးဘူးလို့ဆိုပါတယ်။
................
တရုတျပွညျဝူဟနျမှာ၂၀၁၉ ဒီဇငျဘာမတိုငျခငျ COVID 19 ဖွဈပှားခဲ့တဲ့ အထောကျအထား WHO မတှေ့ရ
(Unicode)
COVID- 19 ကပျရောဂါဟာ ဝူဟနျမွို့ကနေ ပွီးခဲ့တဲ့၂၀၁၉ ဒီဇငျဘာလအတှငျး ပေါကျကှဲပြံ့နှံ့ခဲ့တယျဆိုတဲ့ အထောကျအထား မတှေ့ရှိရဘူးလို့တရုတျနိုငျငံထဲရောကျရှိနတေဲ့ COVID-19 ရောဂါဇဈမွဈ စုံစမျးဖောျထုတျရေး ကြှမျးကငြျသူမြားအဖှဲ့ခေါငျးဆောငျက ပွောဆိုလိုကျပါတယျ။
ဝူဟနျမွို့ ရောကျရှိနတေဲ့ ကမ်ဘာ့ကနြျးမာရေးအဖှဲ့ကွီး WHO ရဲ့ Virus ကြှမျးကငြျသူ Peter Ben Embarek က အငျ်ဂါနေ့က သူ့အဖှဲ့ရဲ့ ရှာဖှတှေေ့ရှိခကြျတှကေို အခုလို ပွောဆိုပါတယျ။
“Huanan ဈေးကနတေဆင့ျလာတဲ့ မူရငျးတိရိစ်ဆာနျမြိုးကှဲတှမှေနျသမြှရဲ့ ဖွဈနိုငျဖှယျရာ လမျးကွောငျးကိုတှကေိုရှာဖှဖေို့ကတော့ အခြိနျတောျတောျကွာမယျ။ ဈေးကို မရောကျခငျ လမျးခရီးတှေ၊ နယျစပျဖွတျကြောျမှုတှအေပါအဝငျ အလှနျတရာ ရှုပျထှေးပါတယျ။”
ကြှမျးကငြျသူမြားအဖှဲ့ဟာ ရောဂါစတငျရာ ဗဟိုခကြျလို့ယူဆရတဲ့ ဝူဟနျမွို့ က Hunan ပငျလယျစာဈေးနဲ့ ဝူဟနျမွို့က Virus သုတသေန ဓာတျခှဲခနျးတှေ ကိုသှားရောကျခဲ့တာလညျးဖွဈပါတယျ။
ဆကျလကျပွီး Embarek က သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲတခုမှာ ပွောဆိုရာမှာတော့ ဗိုငျးရပျဈဟာ ဓာတျခှဲခနျးထဲက စတငျပြံ့နှံ့တာမြိူးလညျး တောျတောျလေး မဖွဈနိုငျသလို နောကျထပျလညျး အဖှဲ့အနနေဲ့ စုံစမျးဖို့မဖွဈနိုငျတော့ပါဘူးလို့ ဆိုပါတယျ။ ဖွဈနိုငျဖှယျရာအနနေဲ့ကတော့ ဗိုငျးရပျဈဟာ ကွားခံ မြိုးကှဲတှဆေီကနေ လူတှဆေီကို ဖွတျသနျးရောကျရှိလာတာမြိုးဖွဈပွီး ရခေဲရိုကျထားတဲ့ ကုနျပစ်စညျးတှဆေီကနေ ပြံ့နှံ့တာမြိုးလညျး ဖွဈနိုငျတယျ လို့ဆိုပါတယျ။
တရုတျကနြျးမာရေးကောျမရှငျရဲ့ ကြှမျးကငြျသူတဦးဖွဈတဲ့ Dr. Liang Wannian ကတော့ ဒီ the novel coronavirus ဟာ ဝူဟနျမွို့မှာ တှေ့ရှိကွောငျး တရားဝငျ မကွညောခငျကတညျးက တခွားဒသေတှမှော ပြံ့နှံ့နတောမြိုးဖွဈနိုငျတယျလို့ပွောပါတယျ။
ဗိုငျးရပျဈရဲ့ ဇဈမွဈကို ရှာဖှဖေို့အတှကျ ကမ်ဘာ့ ကနြျးမာရေးအဖှဲ့ကွီး WHO ဟာ အဖှဲ့ဝငျ ၁၀ ဦးပါတဲ့ Embarek ဦးဆောငျတဲ့ အဖှဲ့ကို ဝူဟနျမွို့ကို ပွီးခဲ့တဲ့လထဲက စလှေှတျခဲ့ပွီး ယခုအခါ ကမ်ဘာတဝှမျးမှာ ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈကွောင့ျ လူပေါငျး ၂.၃ သနျးသဆေုံးပွီး ၁၀၆ သနျးကူးစကျလကြျရှိပါတယျ။
ဗိုငျးရပျဈကာကှယျဆေးတှဟော မြိုးကှဲအသဈတှကေို လုံလုံလောကျလောကျ မကာကှယျနိုငျဘူးဆိုပွီး အစီရငျခံစာအသဈတှအေရ ဖောျပွနတောတှလေညျးရှိနပွေီး တောငျအာဖရိကနိုငျငံမှာဆိုရငျ AstraZeneca ကာကှယျဆေးထိုးတဲ့ အစီအစဉျတှကေို ပွီးခဲ့တဲ့တနငျ်ဂနှနေေ့ရပျဆိုငျးလိုကျပါတယျ။
WHO ရဲ့ ညှှနျကွားရေးမှူးခြုပျ Tedros Adhanom Ghebreyesus ကတော့ သတျမှတျထားတဲ့ ကနြျးမာရေးပွဌာနျးခကြျတှနေဲ့အညီ ဗိုငျးရပျဈပြံ့နှံ့မှုကို လြှော့ခဖြို့ ကနြောျတို့လုပျနိုငျတဲ့ အရာအားလုံးကို လုပျဖို့လိုအပျနတေယျဆိုတာ သတိပေးနတေယျလို့ ဆိုပါတယျ။
WHO ရဲ့ သိပ်ပံပညာရှငျအကွီးအကဲ Dr. Soumya Swaminathan ကလညျး တိုငျးပွညျတှဟော AstraZeneca ကာကှယျဆေးအလုပျမဖွဈဘူးလို့မယူဆကွစလေိုပဲ ရရှိထားတဲ့ အထောကျအထားတှအေားလုံးအရ သဆေုံးမှုတှေ၊ ဆေးရုံတကျရတာတှေ၊ အပွငျးဖြားတာတှကေို ကာကှယျဆေးတှကေ မလြော့ခနြိုငျသေးဘူးလို့ဆိုပါတယျ။
