[[ ZAWGYI ]]
ဒေသခံတွေထက် အရေအတွက်များတဲ့ စစ်ဘေးရှောင်တို့ ကျန်းမာရေးအခက်ကြုံ
တိုက်ပွဲတွေဖြစ်နေတဲ့ ရှမ်းပြည်နယ်နဲ့ ကယားပြည်နယ်ထဲမှာ အိုးအိမ်စွန့်ဘေးလွတ်ရာ ခိုလှုံနေကြရတဲ့ စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ အခက်အခဲများစွာ ကြုံနေကြရပါတယ်။ ယာယီ စစ်ဘေးရှောင်စခန်းတွေမှာလည်း နာတာရှည်ရောဂါအခံရှိသူ သက်ကြီးရွယ်အိုတွေနဲ့ ကလေးငယ်တွေအတွက် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုရဖို့ တော်တော်လေးလိုအပ်နေပါတယ်။ ရှမ်းပြည်နယ် ဆီဆိုင်မြို့နယ်နဲ့ ရှမ်း - ကယားနယ်စပ်မှာ ရောက်ရှိနေတဲ့ စစ်ဘေးဒုက္ခသည် ၂ သောင်းကျော်ရဲ့ ကျန်းမာရေးလိုအပ်ချက် အခက်အခဲတွေအကြောင်း ရန်ကုန်ကပေးပို့တဲ့သတင်းကို ဒေါ်ခင်မျိုးသက်က ပြောပြမှာပါ။
ကယားပြည်နယ်၊ လွိုင်ကော်မြို့နဲ့ အနီးတဝိုက်မှာ စစ်ကောင်စီတပ်တွေနဲ့ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့တွေဖြစ်နေတဲ့ တိုက်ပွဲကြောင့် ရှမ်းပြည်နယ်ဘက်ကို ထွက်ပြေးခဲ့ကြသူ အများအပြား ယာယီဒုက္ခသည် စခန်းတွေမှာ ခိုလှုံနေကြစဲဖြစ်ပါတယ်။ စစ်ဘေးရှောင်အများစုက သက်ကြီးရွယ်အိုတွေ၊ နာမကျန်းသူ၊ ကလေးငယ်တွေနဲ့ အမျိုးသမီးတွေ ဖြစ်ကြပြီး ကိုယ်ဝန်ဆောင်တွေပါ ပါဝင်ပါတယ်။
သူတို့တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုကိုလည်း ပအိုဝ်း ကျန်းမာရေးလုပ်ငန်း ဖော်ဆောင်ရေးကော်မတီ PHWC က ကူညီပေးနေပါတယ်။ ပြည်တွင်းမှာ ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ ကူးစက်ခံရသူတွေ ပြန်များလာနေလို့ ယာယီဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှာ ရောဂါဖြစ်ပွား ကူးစက်မှုကာကွယ် ထိန်းချုပ်နိုင်ဖို့ camp (စခန်း)တာဝန်ခံတွေနဲ့ ဝိုင်းဝန်း ကူညီနေတဲ့ လူငယ်တွေကို အခြေခံကျန်းမာရေး သင်တန်းပေးဖို့လည်း ပြင်ဆင်နေကြပါတယ်။
ယာယီစစ်ဘေးရှာင် စခန်းတချို့ဆီကိုတော့ ကိုဗစ်ကာကွယ်ရေးပစ္စည်းတွေနဲ့ Test Kit တွေ ပေးပို့ထားတယ်လို့ PHWC ရဲ့ လုပ်ငန်းညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်သူ ခွန်စည်သူက ပြောပါတယ်။ စစ်ပြေးလာသူအများစုမှာ နှာစေး၊ ချောင်းဆိုးတာတွေ ရှိနေပြီး ကလေးငယ်တွေမှာတော့ ဝမ်းနဲ့ပတ်သက်တဲ့ရောဂါတွေ အဖြစ်များတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
"ရာသီဥတုအပြောင်းအလဲ ပြီးခဲ့တဲ့ရက်ကလည်း မိုးရွာတယ်။ မိုးရွာတော့ နှာစေး၊ ချောင်းဆိုးတွေဖြစ်တယ်။ ကျနော်တို့ ပြီးခဲ့တဲ့ရက်ကပဲ ဆီဆိုင်မြို့နယ်၊ ကောင်ထိုရွာကို ကျနော်တို့သွားတယ်။ အဲဒီမှာ ကလေးတွေ ဝမ်းလျှောရောဂါတွေဖြစ်တယ်။ အခုက ကိုဗစ်တခုတည်းမဟုတ်ဘဲနဲ့ အေးလည်းအေးလာတယ်၊ မိုးရွာတော့...။ နောက်ပြီးတော့ တချို့နေရာတွေဆို အိမ်သာတွေ မလုံလောက်တဲ့ကိစ္စတွေ၊ ပြီးတော့ ရေသန့်မရတဲ့ကိစ္စတွေ၊ နောက်ဆက်တွဲက အရမ်းများတယ်ဗျ။ တချို့ camp တွေက သံပံသလင်းပေါ်မှာပဲ အိပ်ရတယ်ဗျ။ ဒါပေမယ့် ကျနော်တို့ ဖျာတွေ၊ အခင်းတွေကတော့ စီစဉ်ထားပေမယ့် တော်တော်များများက နှာစေး၊ ချောင်းဆိုးတွေက ပိုများတယ်။ နောက်ပြီးတော့ သက်ကြီးရွယ်အိုတွေက ပိုများတယ်။ ဘာပိုများလဲဆိုတော့ သွေးတိုးသမားတွေက ပိုများတယ်။ ပြီးတော့ ဆီးချိုသမားတွေလည်း နည်းနည်းပါတယ်။ နောက်တခုက လေဖြတ်တဲ့လူနာတွေလည်း ပါတယ်ပေါ့နော်။"
ရှမ်းပြည်တောင်ပိုင်း၊ ဆီဆိုင်မြို့နယ်က နောင်ကျောကျေးရွာအုပ်စုမှာရှိတဲ့ ယာယီ စစ်ဘေးဒုက္ခသည်စခန်း ၂၂ ခု၊ ဆိုက်ခေါင်က ဒုက္ခသည်စခန်း ၇ ခုနဲ့ မောက်မယ်မှာရှိတဲ့ ဒုက္ခသည်စခန်း ၂ ခု စတဲ့ စခန်းတွေဆီ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု ပေးနိုင်ဖို့ ပြင်ဆင်နေတယ်လို့ သိရပါတယ်။
အဲဒီယာယီစခန်းတွေမှာ ခိုလှုံနေကြသူ စုစုပေါင်းက ၂ သောင်းကျော်ရှိပါတယ်။ စစ်ပွဲတွေကြောင့် ဘေးလွတ်ရာ ထွက်ပြေးလာသူတွေကို ကူညီလက်ခံထားတဲ့ ကျေးရွာက အိမ်ခြေ၊ လူဦးရေတွေထက် ဒုက္ခသည်အရေအတွက် ပိုများနေလို့ သူတို့ကို ကိုဗစ်စည်းမျဉ်းနဲ့အညီ ထားနိုင်ဖို့ကတော့ နေရာအခက်အခဲရှိနေပါတယ်။
ပြည်တွင်းမှာ ကပ်ရောဂါတတိယလှိုင်းကို ခက်ခက်ခဲခဲ ရင်ဆိုင်ခဲ့ကြရတဲ့ အတွေ့အကြုံတွေရှိခဲ့လို့ အခုလို အလုံးအရင်းနဲ့ စစ်ဘေးကနေ ထွက်ပြေးနေကြရသူတွေကြားမှာ ကိုဗစ်ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှု ရှိမလာအောင် အကူအညီပေးနေသူတွေက သတိထားနေကြတာဖြစ်ပါတယ်။ စစ်ဘေးရှောင်သူတွေအတွက် လိုအပ်တဲ့ ဆေးဝါးအလုံအလောက်ရရှိနိုင်ဖို့လည်း အခက်အခဲတွေရှိနေတဲ့အကြောင်း ခွန်စည်သူကပြောပါတယ်။
"စစ်ရှောင်လာတဲ့လူဦးရေနဲ့ ကျနော်တို့ရဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေနဲ့က မလုံလောက်ဘူး၊ မမျှတဘူးပေါ့။ နောက်တခုက ဆေးဝါးအခက်အခဲပေါ့။ camp တခုနဲ့တခုက လိုအပ်တဲ့ဆေးဝါးတွေက မတူဘူး။ တချို့ camp တွေမှာကျတော့ ကလေးတွေများတယ်။ တချို့ camp တွေမှာကျတော့ သက်ကြီးရွယ်အိုတွေများတယ်။ မတူကြတော့ ဆေးဝါးတွေကိုရှာဖွေရတဲ့အခါမှာလည်း အခက်အခဲတွေအများကြီး ရှိတယ်ပေါ့နော်။ ဆေးဝါးမလုံလောက်မှုက ပိုများတယ်။ နောက်တခုက ကျနော်တို့ ဒီ camp တွေကို သွားဖို့ဆိုရင် ဆီဆိုင်မြို့နယ်၊ ရှမ်း - ကယား နယ်စပ်ထိ၊ အဓိကတော့ ထီဆဲခါးနားထိကိုမှ စစ်ဘေးရှောင်တွေ အရမ်းများတယ်ပေါ့နော်။ အရမ်းများတော့ ကျနော်တို့ တချို့နေရာတွေကိုသွားဖို့ဆိုရင် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးပိုင်းတွေက အခက်အခဲတွေ အများကြီးဖြစ်တယ်။ လောလောဆယ်တော့ camp တိုင်းကို ကျနော်တို့မသွားနိုင်ဘူးပေါ့နော်။ အမှန်တော့ camp တိုင်းကို သွားနိုင်မယ်ဆိုရင်တော့ camp တွေရဲ့ လိုအပ်ချက်တွေကိုသိမှ ကျနော်တို့ ကြိုတင်ပြင်ဆင်ပြီးတော့ တချို့မိတ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ တချို့ ကူညီနိုင်တဲ့လူတွေရှိရင် သတင်းအချက်အလက်တွေက မျှဝေလို့ရမှာ။"
အသက်ဘေးလွတ်အောင် ထွက်ပြေးခိုလှုံနေကြသူတွေအနေနဲ့က ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါဘေးထက် လုံခြုံရေး၊ နေရေး၊ စားရေးအတွက် အဓိက အာရုံစိုက်နေကြရပါတယ်။ ပြည်တွင်းမှာ ကိုဗစ်ဖြစ်ပွားကူးစက်ခံရသူတွေ တစထက်တစတိုးလာနေလို့ ကပ်ရောဂါဘေး သတိထားနေရပေမယ့် အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးနေရသူတွေအတွက် တခြားရောဂါဘေးနဲ့ အခြေခံ စားသောက်နေထိုင်ရေး အခက်အခဲတွေက အများအပြားရှိနေတယ်လို့ ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေသူတွေက ပြောပါတယ်။ သောင်းနဲ့ချီတဲ့ စစ်ဘေးရှောင်သူတွေအတွက် လက်ရှိမှာ အကူအညီ အလွန်အမင်းလိုအပ်နေတယ်လို့ ကူညီပေးနေသူတွေက ပြောပါတယ်။
= = = = = = =
{{ UNICODE }}
ဒသေခံတှထေကျ အရအေတှကျမြားတဲ့ စဈဘေးရှောငျတို့ ကနြျးမာရေးအခကျကွုံ
တိုကျပှဲတှဖွေဈနတေဲ့ ရှမျးပွညျနယျနဲ့ ကယားပွညျနယျထဲမှာ အိုးအိမျစှန့ျဘေးလှတျရာ ခိုလှုံနကွေရတဲ့ စဈဘေးဒုက်ခသညျတှေ ကနြျးမာရေးဆိုငျရာ အခကျအခဲမြားစှာ ကွုံနကွေရပါတယျ။ ယာယီ စဈဘေးရှောငျစခနျးတှမှောလညျး နာတာရှညျရောဂါအခံရှိသူ သကျကွီးရှယျအိုတှနေဲ့ ကလေးငယျတှအေတှကျ ကနြျးမာရေးစောင့ျရှောကျမှုရဖို့ တောျတောျလေးလိုအပျနပေါတယျ။ ရှမျးပွညျနယျ ဆီဆိုငျမွို့နယျနဲ့ ရှမျး - ကယားနယျစပျမှာ ရောကျရှိနတေဲ့ စဈဘေးဒုက်ခသညျ ၂ သောငျးကြောျရဲ့ ကနြျးမာရေးလိုအပျခကြျ အခကျအခဲတှအေကွောငျး ရနျကုနျကပေးပို့တဲ့သတငျးကို ဒေါျခငျမြိုးသကျက ပွောပွမှာပါ။
ကယားပွညျနယျ၊ လှိုငျကောျမွို့နဲ့ အနီးတဝိုကျမှာ စဈကောငျစီတပျတှနေဲ့ ပွညျသူ့ကာကှယျရေးအဖှဲ့တှဖွေဈနတေဲ့ တိုကျပှဲကွောင့ျ ရှမျးပွညျနယျဘကျကို ထှကျပွေးခဲ့ကွသူ အမြားအပွား ယာယီဒုက်ခသညျ စခနျးတှမှော ခိုလှုံနကွေစဲဖွဈပါတယျ။ စဈဘေးရှောငျအမြားစုက သကျကွီးရှယျအိုတှေ၊ နာမကနြျးသူ၊ ကလေးငယျတှနေဲ့ အမြိုးသမီးတှေ ဖွဈကွပွီး ကိုယျဝနျဆောငျတှပေါ ပါဝငျပါတယျ။
သူတို့တှအေတှကျလိုအပျတဲ့ ကနြျးမာရေးစောင့ျရှောကျမှုကိုလညျး ပအိုဝျး ကနြျးမာရေးလုပျငနျး ဖောျဆောငျရေးကောျမတီ PHWC က ကူညီပေးနပေါတယျ။ ပွညျတှငျးမှာ ကိုဗဈကပျရောဂါ ကူးစကျခံရသူတှေ ပွနျမြားလာနလေို့ ယာယီဒုက်ခသညျစခနျးတှမှော ရောဂါဖွဈပှား ကူးစကျမှုကာကှယျ ထိနျးခြုပျနိုငျဖို့ camp (စခနျး)တာဝနျခံတှနေဲ့ ဝိုငျးဝနျး ကူညီနတေဲ့ လူငယျတှကေို အခွခေံကနြျးမာရေး သငျတနျးပေးဖို့လညျး ပွငျဆငျနကွေပါတယျ။
ယာယီစဈဘေးရှာငျ စခနျးတခြို့ဆီကိုတော့ ကိုဗဈကာကှယျရေးပစ်စညျးတှနေဲ့ Test Kit တှေ ပေးပို့ထားတယျလို့ PHWC ရဲ့ လုပျငနျးညှိနှိုငျးဆောငျရှကျသူ ခှနျစညျသူက ပွောပါတယျ။ စဈပွေးလာသူအမြားစုမှာ နှာစေး၊ ခြောငျးဆိုးတာတှေ ရှိနပွေီး ကလေးငယျတှမှောတော့ ဝမျးနဲ့ပတျသကျတဲ့ရောဂါတှေ အဖွဈမြားတယျလို့ ပွောပါတယျ။
"ရာသီဥတုအပွောငျးအလဲ ပွီးခဲ့တဲ့ရကျကလညျး မိုးရှာတယျ။ မိုးရှာတော့ နှာစေး၊ ခြောငျးဆိုးတှဖွေဈတယျ။ ကနြောျတို့ ပွီးခဲ့တဲ့ရကျကပဲ ဆီဆိုငျမွို့နယျ၊ ကောငျထိုရှာကို ကနြောျတို့သှားတယျ။ အဲဒီမှာ ကလေးတှေ ဝမျးလြှောရောဂါတှဖွေဈတယျ။ အခုက ကိုဗဈတခုတညျးမဟုတျဘဲနဲ့ အေးလညျးအေးလာတယျ၊ မိုးရှာတော့...။ နောကျပွီးတော့ တခြို့နရောတှဆေို အိမျသာတှေ မလုံလောကျတဲ့ကိစ်စတှေ၊ ပွီးတော့ ရသေန့ျမရတဲ့ကိစ်စတှေ၊ နောကျဆကျတှဲက အရမျးမြားတယျဗြ။ တခြို့ camp တှကေ သံပံသလငျးပေါျမှာပဲ အိပျရတယျဗြ။ ဒါပမေယ့ျ ကနြောျတို့ ဖြာတှေ၊ အခငျးတှကေတော့ စီစဉျထားပမေယ့ျ တောျတောျမြားမြားက နှာစေး၊ ခြောငျးဆိုးတှကေ ပိုမြားတယျ။ နောကျပွီးတော့ သကျကွီးရှယျအိုတှကေ ပိုမြားတယျ။ ဘာပိုမြားလဲဆိုတော့ သှေးတိုးသမားတှကေ ပိုမြားတယျ။ ပွီးတော့ ဆီးခြိုသမားတှလေညျး နညျးနညျးပါတယျ။ နောကျတခုက လဖွေတျတဲ့လူနာတှလေညျး ပါတယျပေါ့နောျ။"
ရှမျးပွညျတောငျပိုငျး၊ ဆီဆိုငျမွို့နယျက နောငျကြောကြေးရှာအုပျစုမှာရှိတဲ့ ယာယီ စဈဘေးဒုက်ခသညျစခနျး ၂၂ ခု၊ ဆိုကျခေါငျက ဒုက်ခသညျစခနျး ၇ ခုနဲ့ မောကျမယျမှာရှိတဲ့ ဒုက်ခသညျစခနျး ၂ ခု စတဲ့ စခနျးတှဆေီ ကနြျးမာရေးစောင့ျရှောကျမှု ပေးနိုငျဖို့ ပွငျဆငျနတေယျလို့ သိရပါတယျ။
အဲဒီယာယီစခနျးတှမှော ခိုလှုံနကွေသူ စုစုပေါငျးက ၂ သောငျးကြောျရှိပါတယျ။ စဈပှဲတှကွေောင့ျ ဘေးလှတျရာ ထှကျပွေးလာသူတှကေို ကူညီလကျခံထားတဲ့ ကြေးရှာက အိမျခွေ၊ လူဦးရတှေထေကျ ဒုက်ခသညျအရအေတှကျ ပိုမြားနလေို့ သူတို့ကို ကိုဗဈစညျးမဉြျးနဲ့အညီ ထားနိုငျဖို့ကတော့ နရောအခကျအခဲရှိနပေါတယျ။
ပွညျတှငျးမှာ ကပျရောဂါတတိယလှိုငျးကို ခကျခကျခဲခဲ ရငျဆိုငျခဲ့ကွရတဲ့ အတှေ့အကွုံတှရှေိခဲ့လို့ အခုလို အလုံးအရငျးနဲ့ စဈဘေးကနေ ထှကျပွေးနကွေရသူတှကွေားမှာ ကိုဗဈကူးစကျပြံ့နှံ့မှု ရှိမလာအောငျ အကူအညီပေးနသေူတှကေ သတိထားနကွေတာဖွဈပါတယျ။ စဈဘေးရှောငျသူတှအေတှကျ လိုအပျတဲ့ ဆေးဝါးအလုံအလောကျရရှိနိုငျဖို့လညျး အခကျအခဲတှရှေိနတေဲ့အကွောငျး ခှနျစညျသူကပွောပါတယျ။
"စဈရှောငျလာတဲ့လူဦးရနေဲ့ ကနြောျတို့ရဲ့ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးတှနေဲ့က မလုံလောကျဘူး၊ မမြှတဘူးပေါ့။ နောကျတခုက ဆေးဝါးအခကျအခဲပေါ့။ camp တခုနဲ့တခုက လိုအပျတဲ့ဆေးဝါးတှကေ မတူဘူး။ တခြို့ camp တှမှောကတြော့ ကလေးတှမြေားတယျ။ တခြို့ camp တှမှောကတြော့ သကျကွီးရှယျအိုတှမြေားတယျ။ မတူကွတော့ ဆေးဝါးတှကေိုရှာဖှရေတဲ့အခါမှာလညျး အခကျအခဲတှအေမြားကွီး ရှိတယျပေါ့နောျ။ ဆေးဝါးမလုံလောကျမှုက ပိုမြားတယျ။ နောကျတခုက ကနြောျတို့ ဒီ camp တှကေို သှားဖို့ဆိုရငျ ဆီဆိုငျမွို့နယျ၊ ရှမျး - ကယား နယျစပျထိ၊ အဓိကတော့ ထီဆဲခါးနားထိကိုမှ စဈဘေးရှောငျတှေ အရမျးမြားတယျပေါ့နောျ။ အရမျးမြားတော့ ကနြောျတို့ တခြို့နရောတှကေိုသှားဖို့ဆိုရငျ သယျယူပို့ဆောငျရေးပိုငျးတှကေ အခကျအခဲတှေ အမြားကွီးဖွဈတယျ။ လောလောဆယျတော့ camp တိုငျးကို ကနြောျတို့မသှားနိုငျဘူးပေါ့နောျ။ အမှနျတော့ camp တိုငျးကို သှားနိုငျမယျဆိုရငျတော့ camp တှရေဲ့ လိုအပျခကြျတှကေိုသိမှ ကနြောျတို့ ကွိုတငျပွငျဆငျပွီးတော့ တခြို့မိတျဖကျအဖှဲ့အစညျးတှေ၊ တခြို့ ကူညီနိုငျတဲ့လူတှရှေိရငျ သတငျးအခကြျအလကျတှကေ မြှဝလေို့ရမှာ။"
အသကျဘေးလှတျအောငျ ထှကျပွေးခိုလှုံနကွေသူတှအေနနေဲ့က ကိုဗဈကပျရောဂါဘေးထကျ လုံခွုံရေး၊ နရေေး၊ စားရေးအတှကျ အဓိက အာရုံစိုကျနကွေရပါတယျ။ ပွညျတှငျးမှာ ကိုဗဈဖွဈပှားကူးစကျခံရသူတှေ တစထကျတစတိုးလာနလေို့ ကပျရောဂါဘေး သတိထားနရေပမေယ့ျ အိုးအိမျစှန့ျခှာ ထှကျပွေးနရေသူတှအေတှကျ တခွားရောဂါဘေးနဲ့ အခွခေံ စားသောကျနထေိုငျရေး အခကျအခဲတှကေ အမြားအပွားရှိနတေယျလို့ ကူညီဆောငျရှကျပေးနသေူတှကေ ပွောပါတယျ။ သောငျးနဲ့ခြီတဲ့ စဈဘေးရှောငျသူတှအေတှကျ လကျရှိမှာ အကူအညီ အလှနျအမငျးလိုအပျနတေယျလို့ ကူညီပေးနသေူတှကေ ပွောပါတယျ။
