(Zawgyi/Unicode)
ထွက်ပြေးလာကြတဲ့ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်တွေ ကို ဖိလစ်ပိုင် နိုင်ငံက လက်ခံ ကြိုဆိုမယ် လို့ ဖိလစ်ပိုင် သမ္မတ ဒူတာတေး က ကုလသမဂ္ဂ ညီလာခံ မှာ အင်္ဂါနေ့ က ပြောကြားသွားပါတယ်။ အရေအတွက် ဘယ်လောက် ဆိုတာကိုတော့ သူ က တိတိကျကျ ပြောမသွားပါဘူး။ ဒုက္ခသည်များဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ မဟာမင်းကြီးရုံး နဲ့ အလုပ်အတူ လုပ်ဖို့ တရားရေးဝန်ကြီးဌာန ကို အမိန့်ပေးထားပြီး ဖြစ်တယ်လို့လည်း သူ က ပြောပါတယ်။
ခုလို ကပ်ဘေး အချိန်၊ ဖိလစ်ပိုင် မှာ အရင်းအမြစ် အကန့်အသတ်တွေ ရှိပေမဲ့ လူ့ ဂုဏ်ရည် ကို မြှင့်တင်နိုင်ဖို့အတွက် ကျွန်တော်တို့ လုပ်ကြရပါမယ်လို့ သူ က ဆိုပါတယ်။ လူသားထု တစ်ရပ်လုံး အပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှု နဲ့ သမ္မတ ဒူတာတေး ကို စုံစမ်းစစ်ဆေးဖို့ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ရာဇဝတ်ခုံရုံး ICC က ဆုံးဖြတ်လိုက်တာ နဲ့ ဆက်နွယ်ပြီး၊ ခုလို ပြောခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
မူးယစ်ဆေးဝါး နှိမ်နင်းရေး မှာ စည်းလွတ် ဝါးလွတ် လုပ်ခဲ့ကြတဲ့ ဘယ်သူကိုမဆို ဖိလစ်ပိုင် ဥပဒေ အရ အရေးယူမယ် လို့ သမ္မတ ဒူတာတေး က ပြောကြားပါတယ်။ ဖိလစ်ပိုင် နိုင်ငံ ရဲ့ မူးယစ်ဆေးဝါး နှိမ်နင်းရေး မှာ လူပေါင်း ၆၁၀၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့ပြီး၊ အများစု က သုံးစွဲသူတွေ နဲ့ မူးယစ်ဆေးဝါးရောင်းဝယ်သူ ရောင်းလက်အသေးတွေ ပဲ ဖြစ်ကြတယ်လို့ လူ့အခွင့်အရေး အဖွဲ့တွေ က ပြောပါတယ်။ အဲဒီ စီမံချက် ကို ပြန်လည် သုံးသပ်ဖို့လည်း တရားရေး ဝန်ကြီးဌာန နဲ့ ရဲ တပ်ဖွဲ့ ကို အမိန့်ပေးထားပြီး ဖြစ်တယ်လို့ သူ က ပြောပါတယ်။
ICC နဲ့ ဖိလစ်ပိုင် က ပူးပေါင်းဆောင်ရွက် မှာ မဟုတ်သလို၊ စုံစမ်းစစ်ဆေးသူတွေ ကိုလည်း ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ အတွင်း ဝင်ခွင့်ပြုမှာ မဟုတ်ဘူး လို့ ဒူတာတေး အစိုးရ က ပြောခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု အစီအစဉ် တစ်ရပ် ကိုလည်း ဖိလစ်ပိုင် နဲ့ ကုလသမဂ္ဂ တို့ က လက်စသတ် ရေးဆွဲပြီးပြီလို့ သူ က ဆိုပါတယ်။ ဒါ ဟာ ကုလသမဂ္ဂ နဲ့ အချုပ်အခြာ အာဏာပိုင် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ ကြား အပြုသဘောဆောင် လက်တွဲဆောင်ရွက်မှု ပုံစံတစ်ရပ် ဖြစ်တယ်လို့လည်း သူ က မိန့်ခွန်း မှာ ပြောသွားပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ လူ့အခွင့်အရေး လှုပ်ရှားမှု အဖွဲ့တွေ ကတော့ ရဲတွေ ဟာ လက်နက်မဲ့ လူတွေ ကို ဥပဒေမဲ့ သတ်ဖြတ်ခဲ့တာ ဖြစ်တယ်လို့ စွပ်စွဲကြပါတယ်။ ခုလို ပစ်ခတ်ခဲ့ရတာတွေ ဟာ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ကာကွယ်မှု ဖြစ်ပြီး၊ ICC ဟာ ဖိလစ်ပိုင် ရဲ့ ပြည်တွင်းရေး ကို ဝင်စွက်ဖက်ခွင့် မရှိဘူး လို့ ရဲတပ်ဖွဲ့ အကြီးအကဲ က ပြောလိုက်ပါတယ်။
.....................................................................................
ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျတှကေို ဖိလဈပိုငျကွိုဆိုမညျ
(Unicode)
ထှကျပွေးလာကွတဲ့ ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျတှေ ကို ဖိလဈပိုငျ နိုငျငံက လကျခံ ကွိုဆိုမယျ လို့ ဖိလဈပိုငျ သမ်မတ ဒူတာတေး က ကုလသမဂ်ဂ ညီလာခံ မှာ အငျ်ဂါနေ့ က ပွောကွားသှားပါတယျ။ အရအေတှကျ ဘယျလောကျ ဆိုတာကိုတော့ သူ က တိတိကကြြ ပွောမသှားပါဘူး။ ဒုက်ခသညျမြားဆိုငျရာ ကုလသမဂ်ဂ မဟာမငျးကွီးရုံး နဲ့ အလုပျအတူ လုပျဖို့ တရားရေးဝနျကွီးဌာန ကို အမိန့ျပေးထားပွီး ဖွဈတယျလို့လညျး သူ က ပွောပါတယျ။
ခုလို ကပျဘေး အခြိနျ၊ ဖိလဈပိုငျ မှာ အရငျးအမွဈ အကန့ျအသတျတှေ ရှိပမေဲ့ လူ့ ဂုဏျရညျ ကို မွှင့ျတငျနိုငျဖို့အတှကျ ကြှနျတောျတို့ လုပျကွရပါမယျလို့ သူ က ဆိုပါတယျ။ လူသားထု တဈရပျလုံး အပေါျ ကြူးလှနျတဲ့ ရာဇဝတျမှု နဲ့ သမ်မတ ဒူတာတေး ကို စုံစမျးစဈဆေးဖို့ အပွညျပွညျဆိုငျရာ ရာဇဝတျခုံရုံး ICC က ဆုံးဖွတျလိုကျတာ နဲ့ ဆကျနှယျပွီး၊ ခုလို ပွောခဲ့တာ ဖွဈပါတယျ။
မူးယဈဆေးဝါး နှိမျနငျးရေး မှာ စညျးလှတျ ဝါးလှတျ လုပျခဲ့ကွတဲ့ ဘယျသူကိုမဆို ဖိလဈပိုငျ ဥပဒေ အရ အရေးယူမယျ လို့ သမ်မတ ဒူတာတေး က ပွောကွားပါတယျ။ ဖိလဈပိုငျ နိုငျငံ ရဲ့ မူးယဈဆေးဝါး နှိမျနငျးရေး မှာ လူပေါငျး ၆၁၀၀ ကြောျ သဆေုံးခဲ့ပွီး၊ အမြားစု က သုံးစှဲသူတှေ နဲ့ မူးယဈဆေးဝါးရောငျးဝယျသူ ရောငျးလကျအသေးတှေ ပဲ ဖွဈကွတယျလို့ လူ့အခှင့ျအရေး အဖှဲ့တှေ က ပွောပါတယျ။ အဲဒီ စီမံခကြျ ကို ပွနျလညျ သုံးသပျဖို့လညျး တရားရေး ဝနျကွီးဌာန နဲ့ ရဲ တပျဖှဲ့ ကို အမိန့ျပေးထားပွီး ဖွဈတယျလို့ သူ က ပွောပါတယျ။
ICC နဲ့ ဖိလဈပိုငျ က ပူးပေါငျးဆောငျရှကျ မှာ မဟုတျသလို၊ စုံစမျးစဈဆေးသူတှေ ကိုလညျး ဖိလဈပိုငျနိုငျငံ အတှငျး ဝငျခှင့ျပွုမှာ မဟုတျဘူး လို့ ဒူတာတေး အစိုးရ က ပွောခဲ့ပွီး ဖွဈပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ လူ့အခှင့ျအရေး ဆိုငျရာ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျမှု အစီအစဉျ တဈရပျ ကိုလညျး ဖိလဈပိုငျ နဲ့ ကုလသမဂ်ဂ တို့ က လကျစသတျ ရေးဆှဲပွီးပွီလို့ သူ က ဆိုပါတယျ။ ဒါ ဟာ ကုလသမဂ်ဂ နဲ့ အခြုပျအခွာ အာဏာပိုငျ နိုငျငံတဈနိုငျငံ ကွား အပွုသဘောဆောငျ လကျတှဲဆောငျရှကျမှု ပုံစံတဈရပျ ဖွဈတယျလို့လညျး သူ က မိန့ျခှနျး မှာ ပွောသှားပါတယျ။
ဒါပမေဲ့ လူ့အခှင့ျအရေး လှုပျရှားမှု အဖှဲ့တှေ ကတော့ ရဲတှေ ဟာ လကျနကျမဲ့ လူတှေ ကို ဥပဒမေဲ့ သတျဖွတျခဲ့တာ ဖွဈတယျလို့ စှပျစှဲကွပါတယျ။ ခုလို ပဈခတျခဲ့ရတာတှေ ဟာ ကိုယ့ျကိုယျကိုယျ ကာကှယျမှု ဖွဈပွီး၊ ICC ဟာ ဖိလဈပိုငျ ရဲ့ ပွညျတှငျးရေး ကို ဝငျစှကျဖကျခှင့ျ မရှိဘူး လို့ ရဲတပျဖှဲ့ အကွီးအကဲ က ပွောလိုကျပါတယျ။
