ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်မှာ ဖေဖော်ဝါရီလကုန်ပိုင်းက ပါတီမှတ်ပုံတင်ထားတဲ့ ရခိုင့်ဦးဆောင်ပါတီ AFP ပါတီအနေနဲ့ ဥပဒေအရ စစ်ဆေးမေးမြန်တာတွေရှိလာနိုင်တာကြောင့် အစစ်မခံချင်တဲ့ သူတွေ ပါတီကနေမိမိဆန္ဒအလျောက်နုတ်ထွက်နိုင်တယ်လို့ ပါတီဥက္ကဋ္ဌက ပြောပါတယ်။ ဒီလိုပြောလိုက်တဲ့အပေါ် ရခိုင်ဒေသခံတွေကြား ဝေဖန်မှုတွေ ထွက်ပေါ်နေတဲ့အကြောင်း သတင်းပေးပို့တာကို ကိုစံကျော်က ပြောပြပါမယ်။
ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်ထံမှာ ပထမဆုံး မှတ်ပုံတင်ထားတဲ့ ရခိုင့်ဦးဆောင်ပါတီ AFP အတွင်း ပါတီဝင် CEC တစ်ဦးချင်းစီကို ပါတီမှတ်ပုံတင် ဥပဒေအရ စစ်ဆေးမေးမြန်းတာတွေရှိလာနိုင်တာကြောင့် စစ်ဆေးမေးမြန်း မခံချင်သူတွေအနေနဲ့ ပါတီကနေ မိမိဆန္ဒအလျောက် နုတ်ထွက်လိုပါက နုတ်ထွက်နိုင်တယ်လို့ ရခိုင့်ဦးဆောင်ပါတီ ဥက္ကဋ္ဌဒေါက်တာ အေးမောင်က ပြောပါတယ်။
“ ဥပမာ မိမိရဲ့ ဆန္ဒအလျောက် CEC ထဲမှာ မပါလိုတော့ဘူးဆိုရင် အစစ်ဆေးခံရမှာကို မလို လားရင် CEC ထဲကနေနုတ်ထွက်စာတင်ရမှာပေါ့၊ အဲလို နုတ်ထွက်တဲ့ဥစ္စာကို CEC က အတည်ပြုပြီးရင် ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်ကိုတင်ရတာဗျာ တစ်ဦးချင်းစာရင်းကို အဲတာကျ နော်တို့ လုပ်ရမယ့် လုပ်ငန်းဗျာ။ CEC ထဲမှာ ဒီလိုမျိုးလာပြီးတော့ စစ်တာဆေးတာ တွေကို မခံချင်တော့ဘူး စိတ်အနှောင့်အယှက်ဖြစ်တယ်ပေါ့ဗျာ၊ အဲတာကြောင့် ဒီလိုအမျိုးစစ်ဆေး မခံချင်တော့တဲ့သူတွေဟာ ကိုယ့်ကိုကိုယ် CEC ထဲကနေ နောက်ကိုဆုတ်ရမယ်၊ မပါလိုတော့ ကြောင်းအဲလို ပြီးတဲ့နောက်မှာမှ ကျနော်တို့က ဒီပုဂ္ဂိုလ်ဟာ CEC မှာ မပါတော့ပါဘူး၊ မိမိဆန္ဒအလျောက် CECထဲကနေ နုတ်ထွက်ကြောင်း ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်ကို တင်ပြရ တာဗျာ၊ ”
ဒေါက်တာအေးမောင်ဦးဆောင်တဲ့ ရခိုင့်ဦးဆောင်ပါတီဟာ ရခိုင်အခြေစိုက်ပါတီတခုဖြစ်သလို စစ်ကောင်စီကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲအတွက် ရခိုင်ပြည်နယ်ကနေ ပထမဆုံး မှတ်ပုံတင်ထား တဲ့ ပါတီတခုလည်းဖြစ်ပါတယ်။ ဒေါက်တာအေးမောင်ဟာ RNDP နဲ့ ALD ပေါင်းထားတဲ့ ရခိုင်အမျိုးသားပါတီ ANP ပါတီမှာ ဥက္ကဋ္ဌတာဝန်အရင်က ယူခဲ့သူဖြစ်ပါတယ်။ လက်ရှိအနေအထားအရ ရခိုင်ပြည်နယ်ထဲမှာ ရခိုင်လက်နက်ကိုင် AA အဖွဲ့အပေါ် လူထုထောက်ခံမှု မြင့်တက်နေတဲ့ ရခိုင်မှာ ပြည်သူအများစုဟာ ပါတီနိုင်ငံရေးကို စိတ်ဝင်စားမှု အားနည်းပါတယ်။ ဒီလိုအချိန်မျိုးမှာ စစ်ကောင်စီဦးဆောင်တဲ့ကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲဝင်ဖို့ကြိုစားနေတဲ့ ဒေါက်အေးမောင်အပေါ်ရခိုင်ပြည်သူကြားဝေဖန်မှုတွေ ရှိနေတာပါ။ ရခိုင်အရေးလေ့ လာသုံးသက်သူ တဦးဖြစ်တဲ့ ဦးထွန်းကြည်ကတော့ အခုလိုပြောပါတယ်။
“ ဒေါက်တာအေးမောင်က အရင်ကတည်းက ကြံ့ဖွတ်ပါတီနဲ့ နီးစပ်တဲ့လူတစ်ယောက်ဖြစ်တယ်၊ ဆိုတော့ အားလုံးကလည်း RNDP စပေါ်ကတည်းက ဒီအသံတွေ ထွက်ခဲ့ဖူးတယ်ပေါ့နော်၊ ဆိုတော့ အခုအချိန်မှာလည်း စစ်ကောင်စီရဲ့ နိုင်ငံရေးပဋိပက္ခအပေါ်မှာ ရှုမြင်ကြတဲ့ အခါမှာလည်း ဒေါက်တာအေးမောင်သည် စစ်ကောင်စီကို ကာကွယ်ပြီးတော့ တောက် လျောက်ပြောဆိုနေတာကို တွေ့နေရတယ်၊ ဒါတွေအကုန်လုံးကို ပြန်ပြီးတော့ ခြုံကြည့်လိုက် မယ်ဆိုရင် ဒေါက်တာအေးမောင်ရဲ့ နိုင်ငံရေးသည် လက်ရှိ စစ်အုပ်စုကို ဝန်းရံထားတဲ့ လူတွေရဲ့ နိုင်ငံရေးအတွေးအခေါ်နဲ့ တထပ်တည်းသွားနေတယ်ဆိုတဲ့ဟာ ကျနော်တို့မြင် တွေ့ရတယ်။”
ဒါ့အပြင်ရခိုင်လက်နက်ကိုင် AA အဖွဲ့ သြဇာညောင်းတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ တချို့ပါတီတွေအနေနဲ့ စစ်ကောင်စီကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲအတွက် ပါတီမှတ်ပုံတင်ရေးကိစ္စဆုံးဖြတ်ချက်ချဖို့ ခက်ခဲနေကြတယ်လို့လည်း ဦးထွန်းကြည်က သူ့အမြင်ကိုပြောပါတယ်။
“ ဒီရွေးကောက်ပွဲမှာ တချို့အရင်က ဒေါက်တာအေးမောင်ကိုယ်တိုင် ဦးဆောင်ခဲ့တဲ့ ANP ပါတီတို့ဆိုရင်လည်း ရွေးကောက်ပွဲ ဝင်ဖို့ မဝင်ဖို့ကိုတောင် Yes or No လုပ်လို့မရတဲ့ အနေအထားကို ပြန်ကြည့်ခြင်းအားဖြင့် ရခိုင်လူထုရဲ့ ရခိုင်နိုင်ငံရေးအပေါ်မှာထားတဲ့ သဘောထားကို မြင်နိုင်မယ်လို့ ကျနော်ထင်တယ်။”
အာဏာသိမ်း အုပ်ချုပ်နေတဲ့ စစ်ကောင်စီက ပြီးခဲ့တဲ့ဇန်နဝါရီလ ၃၁ ရက်နေ့မှာ နိုင်ငံရေးပါတီတွေ မှတ်ပုံတင်ရေးဥပဒေသစ်ကိုပြဌာန်းလိုက်ပြီး ရက်ပေါင်း ၆၀ အတွင်း ပါတီတွေ မှတ်ပုံတင်ဖို့ ကြေညာထားပါတယ်။ ။ ဒါပေမယ့်လည်း ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၈ ရက်နေ့အထိ မြန်မာတနိုင်ငံလုံးမှာ မှတ်ပုံတင်ထားတဲ့ ပါတီ ၁၃ ခုသာ ရှိသေးတယ်လို့ ပြည်ထောင်စု ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်က ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
{Unicode}
အစဈဆေးမခံခငြျတဲ့ CEC တှထှေကျနိုငျလို့ AFP ပါတီပွော
ရှေးကောကျပှဲ ကောျမရှငျမှာ ဖဖေောျဝါရီလကုနျပိုငျးက ပါတီမှတျပုံတငျထားတဲ့ ရခိုင့ျဦးဆောငျပါတီ AFP ပါတီအနနေဲ့ ဥပဒအေရ စဈဆေးမေးမွနျတာတှရှေိလာနိုငျတာကွောင့ျ အစဈမခံခငြျတဲ့ သူတှေ ပါတီကနမေိမိဆန်ဒအလြောကျနုတျထှကျနိုငျတယျလို့ ပါတီဥက်ကဋ်ဌက ပွောပါတယျ။ ဒီလိုပွောလိုကျတဲ့အပေါျ ရခိုငျဒသေခံတှကွေား ဝဖေနျမှုတှေ ထှကျပေါျနတေဲ့အကွောငျး သတငျးပေးပို့တာကို ကိုစံကြောျက ပွောပွပါမယျ။
ပွညျထောငျစုရှေးကောကျပှဲ ကောျမရှငျထံမှာ ပထမဆုံး မှတျပုံတငျထားတဲ့ ရခိုင့ျဦးဆောငျပါတီ AFP အတှငျး ပါတီဝငျ CEC တဈဦးခငြျးစီကို ပါတီမှတျပုံတငျ ဥပဒအေရ စဈဆေးမေးမွနျးတာတှရှေိလာနိုငျတာကွောင့ျ စဈဆေးမေးမွနျး မခံခငြျသူတှအေနနေဲ့ ပါတီကနေ မိမိဆန်ဒအလြောကျ နုတျထှကျလိုပါက နုတျထှကျနိုငျတယျလို့ ရခိုင့ျဦးဆောငျပါတီ ဥက်ကဋ်ဌဒေါကျတာ အေးမောငျက ပွောပါတယျ။
“ ဥပမာ မိမိရဲ့ ဆန်ဒအလြောကျ CEC ထဲမှာ မပါလိုတော့ဘူးဆိုရငျ အစဈဆေးခံရမှာကို မလို လားရငျ CEC ထဲကနနေုတျထှကျစာတငျရမှာပေါ့၊ အဲလို နုတျထှကျတဲ့ဥစ်စာကို CEC က အတညျပွုပွီးရငျ ရှေးကောကျပှဲ ကောျမရှငျကိုတငျရတာဗြာ တဈဦးခငြျးစာရငျးကို အဲတာကြ နောျတို့ လုပျရမယ့ျ လုပျငနျးဗြာ။ CEC ထဲမှာ ဒီလိုမြိုးလာပွီးတော့ စဈတာဆေးတာ တှကေို မခံခငြျတော့ဘူး စိတျအနှောင့ျအယှကျဖွဈတယျပေါ့ဗြာ၊ အဲတာကွောင့ျ ဒီလိုအမြိုးစဈဆေး မခံခငြျတော့တဲ့သူတှဟော ကိုယ့ျကိုကိုယျ CEC ထဲကနေ နောကျကိုဆုတျရမယျ၊ မပါလိုတော့ ကွောငျးအဲလို ပွီးတဲ့နောကျမှာမှ ကနြောျတို့က ဒီပုဂ်ဂိုလျဟာ CEC မှာ မပါတော့ပါဘူး၊ မိမိဆန်ဒအလြောကျ CECထဲကနေ နုတျထှကျကွောငျး ရှေးကောကျပှဲ ကောျမရှငျကို တငျပွရ တာဗြာ၊ ”
ဒေါကျတာအေးမောငျဦးဆောငျတဲ့ ရခိုင့ျဦးဆောငျပါတီဟာ ရခိုငျအခွစေိုကျပါတီတခုဖွဈသလို စဈကောငျစီကငြျးပမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲအတှကျ ရခိုငျပွညျနယျကနေ ပထမဆုံး မှတျပုံတငျထား တဲ့ ပါတီတခုလညျးဖွဈပါတယျ။ ဒေါကျတာအေးမောငျဟာ RNDP နဲ့ ALD ပေါငျးထားတဲ့ ရခိုငျအမြိုးသားပါတီ ANP ပါတီမှာ ဥက်ကဋ်ဌတာဝနျအရငျက ယူခဲ့သူဖွဈပါတယျ။ လကျရှိအနအေထားအရ ရခိုငျပွညျနယျထဲမှာ ရခိုငျလကျနကျကိုငျ AA အဖှဲ့အပေါျ လူထုထောကျခံမှု မွင့ျတကျနတေဲ့ ရခိုငျမှာ ပွညျသူအမြားစုဟာ ပါတီနိုငျငံရေးကို စိတျဝငျစားမှု အားနညျးပါတယျ။ ဒီလိုအခြိနျမြိုးမှာ စဈကောငျစီဦးဆောငျတဲ့ကငြျးပမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲဝငျဖို့ကွိုစားနတေဲ့ ဒေါကျအေးမောငျအပေါျရခိုငျပွညျသူကွားဝဖေနျမှုတှေ ရှိနတောပါ။ ရခိုငျအရေးလေ့ လာသုံးသကျသူ တဦးဖွဈတဲ့ ဦးထှနျးကွညျကတော့ အခုလိုပွောပါတယျ။
“ ဒေါကျတာအေးမောငျက အရငျကတညျးက ကွံ့ဖှတျပါတီနဲ့ နီးစပျတဲ့လူတဈယောကျဖွဈတယျ၊ ဆိုတော့ အားလုံးကလညျး RNDP စပေါျကတညျးက ဒီအသံတှေ ထှကျခဲ့ဖူးတယျပေါ့နောျ၊ ဆိုတော့ အခုအခြိနျမှာလညျး စဈကောငျစီရဲ့ နိုငျငံရေးပဋိပက်ခအပေါျမှာ ရှုမွငျကွတဲ့ အခါမှာလညျး ဒေါကျတာအေးမောငျသညျ စဈကောငျစီကို ကာကှယျပွီးတော့ တောကျ လြောကျပွောဆိုနတောကို တှေ့နရေတယျ၊ ဒါတှအေကုနျလုံးကို ပွနျပွီးတော့ ခွုံကွည့ျလိုကျ မယျဆိုရငျ ဒေါကျတာအေးမောငျရဲ့ နိုငျငံရေးသညျ လကျရှိ စဈအုပျစုကို ဝနျးရံထားတဲ့ လူတှရေဲ့ နိုငျငံရေးအတှေးအခေါျနဲ့ တထပျတညျးသှားနတေယျဆိုတဲ့ဟာ ကနြောျတို့မွငျ တှေ့ရတယျ။”
ဒါ့အပွငျရခိုငျလကျနကျကိုငျ AA အဖှဲ့ သွဇာညောငျးတဲ့ ရခိုငျပွညျနယျမှာ တခြို့ပါတီတှအေနနေဲ့ စဈကောငျစီကငြျးပမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲအတှကျ ပါတီမှတျပုံတငျရေးကိစ်စဆုံးဖွတျခကြျခဖြို့ ခကျခဲနကွေတယျလို့လညျး ဦးထှနျးကွညျက သူ့အမွငျကိုပွောပါတယျ။
“ ဒီရှေးကောကျပှဲမှာ တခြို့အရငျက ဒေါကျတာအေးမောငျကိုယျတိုငျ ဦးဆောငျခဲ့တဲ့ ANP ပါတီတို့ဆိုရငျလညျး ရှေးကောကျပှဲ ဝငျဖို့ မဝငျဖို့ကိုတောငျ Yes or No လုပျလို့မရတဲ့ အနအေထားကို ပွနျကွည့ျခွငျးအားဖွင့ျ ရခိုငျလူထုရဲ့ ရခိုငျနိုငျငံရေးအပေါျမှာထားတဲ့ သဘောထားကို မွငျနိုငျမယျလို့ ကနြောျထငျတယျ။”
အာဏာသိမျး အုပျခြုပျနတေဲ့ စဈကောငျစီက ပွီးခဲ့တဲ့ဇနျနဝါရီလ ၃၁ ရကျနေ့မှာ နိုငျငံရေးပါတီတှေ မှတျပုံတငျရေးဥပဒသေဈကိုပွဌာနျးလိုကျပွီး ရကျပေါငျး ၆၀ အတှငျး ပါတီတှေ မှတျပုံတငျဖို့ ကွညောထားပါတယျ။ ။ ဒါပမေယ့ျလညျး ဖဖေောျဝါရီလ ၂၈ ရကျနေ့အထိ မွနျမာတနိုငျငံလုံးမှာ မှတျပုံတငျထားတဲ့ ပါတီ ၁၃ ခုသာ ရှိသေးတယျလို့ ပွညျထောငျစု ရှေးကောကျပှဲ ကောျမရှငျက ထုတျပွနျထားပါတယျ။
