ကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးနဲ့ ဗွီအိုအေ သီးသန့်တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှု အပြည့်အစုံ
{{Zawgyi/Unicode}}
အမေရိကန် အောက်လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ Nancy Pelosi ရဲ့ ထိုင်ဝမ်ခရီးစဉ်အပေါ် တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ တုံ့ပြန်မှုဟာ အလွန်အကျွံနိုင်ပြီး၊ အန္တရာယ် ရှိတယ်လို့ အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Antony Blinken က ဗွီအိုအေ ခမာဌာနနဲ့ မေးမြန်းခန်းမှာ ပြောလိုက်ပါတယ်။ အမေရိကန်ဖက်က ရန်လိုတဲ့ တုံ့ပြန်မှုတွေ လုပ်ဖို့မရှိကြောင်းလည်း ပြောပါတယ်။ စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း အကျပ်အတည်းတွေ ကြုံနေရတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံက အခြေအနေတွေအပေါ် အမေရိကန်ရဲ့ သဘောထားကိုလည်း ပြောဆိုခဲ့တာပါ။ အာဆီယံနဲ့ အစည်းအဝေးအတွက် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံမှာ ရောက်နေတဲ့ ဝန်ကြီးဘလင်ကန်ကို ဗွီအိုအေ ခမာဌာနက Sun Narin ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားပါတယ်။
မေး - မေးခွန်း ၂ ခုလောက်မေးလိုပါတယ်။ ပထမ တခုကတော့ ကမ္ဘောဒီးယားကိစ္စဖြစ်ပါတယ်။ နောက်တခုကတော့ ထိုင်ဝမ်နဲ့ မြန်မာကိစ္စပါ။ အောက်လွှတ်တော်ဥက္ကဌရဲ့ ထိုင်ဝမ်ခရီးစဉ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဝန်ကြီးရဲ့အမြင်ကိုသိပါရစေ။ ဒီခရီးစဉ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး တရုတ်အစိုးရကလည်း တုံြ့ပန်ပြောဆိုတာတွေ၊ တုံ့ပြန်လုပ်ဆောင်တာတွေရှိပါတယ်။
ဖြေ - ပထမဆုံးအနေနဲ့က အခုလိုတွေ့ဆုံရတာဝမ်းသာပါတယ်။ ကျေးဇူးလည်း ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။ လွှတ်တော်ဥက္ကဌ နန်စီပလိုစီဟာ ဥပဒေပြုရေးအပိုင်းကဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအပိုင်းဟာ သီးခြားလွတ်လပ်တဲ့အပိုင်းဖြစ်ပါတယ်။ အစိုးရလိုဘဲ သီးခြားအပိုင်းကဖြစ်ပါတယ်။ သူ့အနေနဲ့ အခုလိုသွားခွင့်ရှိပါတယ်။ ဒီနှစ်အပါအဝင် အရင်တုံးက အခြား လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေ သွားရောက်သလိုဘဲ၊ သူလည်းသွားခွင့်ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် တရုတ်ရဲ့ တုံ့ပြန်မှုဟာ အလွန်အကျွံနိုင်လွန်ပြီး၊ အန္တရာယ်များပါတယ်။ ဒီခရီးစဉ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘယ်လိုခံစားရတယ်ဘဲဆိုဆို၊ ပဲ့ထိန်းတပ်မစ်ဇိုင်းဒုံး ၁၁ စင်းပစ်လွှတ်တာ၊ ထိုင်ဝမ်ကျွန်း ပတ်ပတ်လည်ကို စစ်သင်္ဘောတွေ စေလွှတ်တာတွေဟာ အန္တရယ်ရှိပါတယ်။ အဲဒီအထဲက မစ်ဇိုင်ဒုံး ၅ လုံးက ဂျပန်နိုင်ငံအနီးကို ကျရောက်ခဲ့ပါတယ်။ ASEAN အပါအဝင် ဒေသတွင်းက နိုင်ငံတွေပြောဆိုနေတာတွေကိုလည်း ကြားကြမယ်ထင်ပါတယ်။ ဒီလုပ်ရပ်ဟာ ဒေသတွင်း တည်ငြိမ်မှုကို ထိခိုက်စေပြီး၊ အလွန်အန္တရယ်ရှိတယ်ဆိုတာကို ASEAN ကလည်းကြေညာချက်ထုတ်ထားပါတယ်။
ဒါကြောင့် ကျနော်ထင်တာက တာဝန်ယူမှုရှိရှိ လုပ်ဆောင်ဖို့က အတော်အရေးကြီးပါတယ်။ အမေရိကန်ဘက်ကတော့ ဘယ်လိုရန်စတဲ့ ကိစ္စမျိုးကိုမှ လုပ်မှာမဟုတ်ပါဘူး။ ကျနော်တို့ ယူဆတာက ပယ်လယ်ပြင်တွေဟာ တည်ငြိမ်အေးချမ်းသင့်ပါတယ်။ ထိုင်ဝမ်ရေလက်ကြားဟာ ဒေသတွင်းနိုင်ငံတွေ အားလုံးအတွက်ရေးကြီးပါတယ်။ ဒီနေရာကိုဖြတ်ပြီး ကုန်သွယ်မှုလုပ်ငန်းတွေ အများကြီးရှိပါတယ်။ ဒီနေရာကိုအနှောက်အယှက်ပေးခံရရင် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးတခုလုံးကို ဆိုးဆိုးဝါးဝါးထိခိုက်မှာပါ။ အားလုံးက ကိုဗစ် ၁၉ ကြောင့်ထိခိုက်ကျဆင်းသွားတဲ့ စီးပွားရေးကို ပြန်ကောင်းလာဖို့ ဆန္ဒရှိ နေကြတာပါ။ ဒီအတွက် နိုင်ငံတိုင်းမှာတာဝန်ရှိတယ်လို့ကျနော်ထင်ပါတယ်။ အမေရိကန်မှာတာဝန်ရှိသလို၊ တရုတ်မှာလည်း တာဝန်ရှိပါတယ်။ လွှတ်တော်အမတ်တဦး အလည်အပတ်သွားရောက်တဲ့ ကိစ္စကို မမှန်မကန် အကြောင်းပြုပြီး အန္တရယ်ရှိတဲ့၊ တည်ငြိမ်မှုပျက်ပြားစေတဲ့လုပ်ရပ်တွေကိုမလုပ်သင့်ပါဘူး။
မေး - မြန်မာနိုင်ငံမှာ အခြေအနေတွေ ပိုပြီးဆိုးဝါးလာနေတာ ကျနော် တို့တွေ့နေရပါတယ်။ အဲတော့ အထူးသဖြင့် ရေနံနဲ့ ဓါတ်ငွေ့လုပ်ငန်းတွေအပေါ် အရေးယူမှုအပါအဝင် မြန်မာနိုင်ငံကို အရေးယူပိတ်ဆို့မှုတွေ လုပ်ဖို့ အဆိုပြုသင့်ပါသလား။
ဖြေ။ ။ ကျနော်မြင်တာကတော့ အခြေအနေက ဆိုးသထက်ဆိုးလာနေပါတယ်။ အာဆီယံနဲ့ ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံက မေတ္တာရပ်ခံနေတဲ့ကြားက နိုင်ငံရေးတက်ကြွလှုပ်ရှားသူ လေးဦးကို သေဒဏ်စီရင် သတ်ဖြတ်ခဲ့တာ အင်မတန်ဆိုးပါတယ်။ ဒါက အာဏာသိမ်းပြီး အခြေအနေတွေကို ဖြေရှင်းနိုင်ဖို့အတွက် နိုင်ငံတကာရဲ့ ကြိုးပမ်းမှုနဲ့ ပန်ကြားချက်တွေကို စစ်ကောင်စီက လုံးဝ လျှစ်လျူရှုနေတာထင်ရှားပါတယ်။ အာဆီယံ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေ အပါအဝင် စစ်ကောင်စီကပါ သဘောတူထားတဲ့ မြန်မာ့အရေး အာဆီယံ သဘောတူညီချက် ၅ ချက်မှာဆိုရင် အကြမ်းဖက်မှုတွေရပ်ဖို့၊ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားတွေ လွှတ်ပေးဖို့ နဲ့ ဒီမိုကရေစီရေး ရှေးရှုမှုတွေ ပါဝင်ပေမယ့် အခုလပေါင်းများစွာကြာခဲ့တာတောင် မြန်မာဘက်က ဒါတွေကို အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ဆန္ဒ လုံးဝမရှိတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ဒါကြောင့်မို့လို နိုင်ငံတကာအနေနဲ့ စစ်ကောင်စီအပေါ် နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး ဖိအားတွေ တိုးမြှင့်ပေးရမယ်၊ ဒါ့အပြင် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ အပါအဝင် မြန်မာနိုင်ငံထဲက ဘက်ပေါင်းစုံနဲ့ ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုတွေလုပ်ရပါမယ်။ လူသားချင်းစာနာမှု အကူအညီတွေ ပြည်သူတွေဆီရောက်ဖို့၊ လက်နက်တွေ စစ်ကောင်စီဆီ မရောက်ဖို့ စတာတွေ လုပ်ရပါမယ်။
မေး။ ။ မြန်မာစစ်ကောင်စီကို ကျဉ်ထားတဲ့အပြင် အာဆီယံအနေနဲ့ ဒီထက်ပိုပြီး ဘာတွေ အရေးယူမှုတွေလုပ်သင့်သလဲ။
ဖြေ။ ။ စစ်ကောင်စီဘက်က အာဆီယံ သဘောတူညီချက် ၅ ချက်ကို လိုက်နာဖို့ ငြင်းပယ်ထားပါတယ်။ အဲဒီတော့ အခု လောလောဆယ်အားဖြင့် အရေးပါတဲ့ အစည်းအဝေးတွေမှာ နိုင်ငံရေးအရ မပတ်သက်တဲ့ ကိုယ်စားလှယ်ကိုပဲ လက်ခံမယ်လို့ သတ်မှတ်ထားတဲ့ အချက်ဟာ မှန်ကန်တဲ့အချက်ဖြစ်တယ်။ စစ်ကောင်စီအနေနဲ့ ဒီကိစ္စအပေါ် လိုက်နာမှုတွေမရှိဘူးဆိုရင် အာဆီယံအနေနဲ့ အခြေအနေတွေအပေါ် ပြန်သုံးသပ်ပြီး အာဆီယံကနေ ထုတ်ပယ်တဲ့ အဆင့်အပါအဝင် လုပ်စရာရှိတာ လုပ်သွားရမှာပါ။
မေး။ ဝန်ကြီး Blinken အနေနဲ့ ကမ္ဘောဒီးယားဝန်ကြီးချုပ်နဲ့ တွေဆုံခဲ့တယ်လို့ ကျနော်သိရပါတယ်။ သူ့ကိုဘာတွေပြောခဲ့ပါသလဲ။
ဖြေ ။ ။ ကျနော်တို့ အကြောင်းအရာ အတော်များများကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဆွေးနွေးဖြစ်ကြပါတယ်။ အရေးအကြီးဆုံးအကြောင်း အရာတခု ကျနော်ဆွေးနွေးခဲ့တာကတော့ အမေရိကန်က ကမ္ဘောဒီးယားနဲ့ အပြုသဘောဆောင်တဲ့ ဆက်ဆံရေး ရှိချင်တယ်ဆိုတဲ့အချက်ဖြစ်ပါတယ်။ ရှိပြီးသား အခြေခံကောင်းတွေကို ဆက်လက်ပြီး တည်ဆောက်သွားချင်ပါတယ်။ ကျနော်တို့ ဂုဏ်ယူရတဲ့အချက်ကတော့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုဟာ ကမ္ဘောဒီးယားအတွက် အကြီးမားဆုံး ပို့ကုန်ဈေးကွက်ဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့ အချက်ဖြစ်ပါတယ်။ ဝမ်းမြောက်စရာ တခုအနေနဲ့က ကမ္ဘောဒီးယား က ထုတ်လုပ်တဲ့ သီဟိုစေ့နဲ့ သရက်သီးတွေကို နိုင်ငံတကာဈေးကွက်ကို တင်ပို့နိုင်ဖို့ ကျနော်တို့ ကူညီဆောင်ရွက်နေတဲ့ကိစ္စပါ။ နောက်တခုကတော့ ကိုဗစ် ၁၉ ကပ်ရောဂါတုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်ရေးအတွက် ကျနော်တို့က ဘာအကျိုးအမြတ်မှ မမျှော်လင့်ဘဲ ကာကွယ် ဆေးတွေကူညီပေးနိုင်ခဲ့တဲ့ကိစ္စပါ။ ကျနော်တကယ်ကို ဂုဏ်ယူတဲ့ ကိစ္စတခုကတော့ ကမ္ဘောဒီးယား ကနေ ခိုးယူထားတဲ့ ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ်တွေကို ကျနော်တို့ ပြန်လည်ပေးအပ်နေတဲ့ကိစ္စပါဘဲ။ ယဉ်ကျေးမှုတွေ ကာကွယ် ထိန်းသိမ်းဖို့ကို ကျနော်သိပ်အလေးအနက်ထားပါတယ်။ ကျနော်တို့က အဲဒီလိုဆက်ဆံရေးတွေကို ပိုမိုခိုင်မာအောင် ဆောင်ရွက်နေတာပါ။ ကျနော်တို့ရဲ့ စီးပွားရေးအရ ဆက်ဆံရေးတွေကိုလည်း အားကောင်းလာအောင်လုပ်ဆောင် နေပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကမ္ဘောဒီးယားမှာ ဒီမိုကရေစီပိုမိုအားကောင်းလာအောင် လုပ်ဖို့ အရေးကြီးတဲ့အကြောင်းတွေကိုလည်း ကျနော် တို့ပြောဆိုဆွေးနွေးပါတယ်။ အထူးသဖြင့်တော့ နောက်လာမယ့်နှစ်မှာ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပမှာဖြစ်တဲ့အတွက်၊ အားလုံးပါဝင်ပြီး၊ တကယ့်ကိုယ်စားပြုမှုရှိဖို့ ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်အောင်လုပ်ဖို့ပါဘဲ။ ပါတီပေါင်းစုံပါဝင်တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲတွေကိုလည်း ကမ္ဘောဒီးယားက အရင်တုန်းကလုပ်ခဲ့ဖူးပါတယ်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု အနေနဲ့ကတော့ ဘယ်ပါတီ၊ ဘယ်သူဖြစ်လာရမယ်ဆိုတာမျိုးမရှိပါဘူး။ ကျနော်တို့ကတော့ ဒီမိုကရေစီနည်းလမ်း ကျကျလုပ်ဆောင်တဲ့ ကိစ္စကိုဘဲလိုလားတာပါ။ ကမ္ဘောဒီးယာမှာလူတိုင်းက ဒီရွေးကောက်ပွဲနဲ့ အစိုးရဟာ ငါတို့ကို အမှန်တကယ်ကိုယ်စား ပြုတယ်လို့ ခံစားရစေ့ချင်တာပါ။
မေး။ ။ နောက်တခုမေးချင်တာကာ တကယ်လို့ ကမ္ဘောဒီးယားမှာ လွတ်လပ်ပြီး တရားမျှတတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲမဖြစ်ခဲ့ဘူးဆိုရင် နောက်ဆက်တွဲအနေနဲ့ ဘာတွေဖြစ်လာနိုင်ပါသလဲ။
ဖြေ။ ။ ကျနော့အနေနဲ့ ကတော့ မဖြစ်သေးတာတွေကို မှန်းဆပြီး ပြောတာမျိုး မလုပ်ချင်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ကျနော်ထပ် ပြောချင်တာက။ ဒါက ကျနော်တို့ ဆက်ဆံရေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့မျှော်လင့်ချက်တွေ ထိရောက်သွားမှာပါ။ ဒါဟာအထူးသဖြင့်တော့ ကမ္ဘောဒီးယားပြည်သူတွေအတွက် အရေးကြီးပါတယ်။ ဒါဟာ ကမ္ဘောဒီးယားပြည်သူတွေ တကယ်လိုလားတဲ့ကိစ္စ ဖြစ်သလို၊ အမေရိကန်ကလည်း အလေးအနက်ထားတဲ့အရာပါ။ ကျနော်တို့လွှတ်တော်ကလည်း အလေးထားပါတယ်။ သမ္မတကလည်း အလေးထားပါတယ်။ ဒါတွေက ကျနော်တို့ အသွေး အသားထဲမှာရှိနေတာတွေပါ။ ဒီမိုကရေစီနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကျနော်တို့မှာလည်း ပြဿနာရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီပြဿနာကို ကျနော်တို့က ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း၊ မကွယ်မဝှက်ဘဲ တည့်တည့်ဖြေရှင်းပါတယ်။ ကျနော်တို့ တကယ်တမ်းမေးရမှာ။ တိုင်းပြည်တွေမှာရှိတဲ့နိုင်ငံရေးနစ်ဟာ ပြည်သူတွေအနေနဲ့ သူတို့ကိုကိုယ်စားပြုတယ်လို့ ခံစားရသလားဆိုတာပါဘဲ။
မေး ။ ။ နောက်ဆုံးတခုအနေနဲ့မေးချင်တာကတော့ Ream ရေတပ်စခန်းကိစ္စပါ။ တရုတ်နဲ့ အမေရိကန်စစ်တပ်အကြား ဘာတွေဖြစ်နေပါသလဲ။ ဆောက်ပြီးတော့မှ အမေရိကန်က နောက်တခါ မေးခွန်းထုတ်ဦးမှာလား။
ဖြေ ။ ။ ပထမဆုံး သေခြာအောင်လုပ်ဖို့က ကမ္ဘောဒီးယားရဲ့ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒဟာ တစုံတယောက်က ဖိအားပေးတာမခံရဘဲနဲ့ တကယ်ဘဲ လွတ်လပ်မှုရှိရဲ့လားဆိုတဲ့အချက်ပါဘဲ။ Ream ရေတပ်စခန်းကိစ္စမျိုး ဖြစ်လာတဲ့အခါ၊ ကျနော် ထင်တာကတော့ တိုင်းပြည်တပြည်က စခန်းတခုကိုပဲဖြစ်ဖြစ် တစိတ်တပိုင်းကိုပဲဖြစ်ဖြစ် အထူးအခွင့်အရေးနဲ့ သုံးခွင့်ရပြီး ဒေသတွင်းအခြားနိုင်ငံတွေရဲ့ လုံခြုံရေးကို ခြိမ်းခြောက်လာမယ်ဆိုရင် ဒေသတွင်းမှာရှိတဲ့ ဘယ်နိုင်ငံမဆို စိုးရိမ်ကြမှာပါဘဲ။
ဒါကြောင့် ကျနော်ထင်တာကတော့ ပွင့်လင်းမြင်သာမှုရှိဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ ဒီရေတပ်စခန်းဟာလည်း အားလုံးအတွက် လမ်းဖွင့်ပေးထားပြီး၊ တိုင်းပြည်တခုထဲအတွက်သီသန့် အသုံးပြုဖို့ ဆိုတာမျိုး မဖြစ်သင့်ပါဘူး။
......................................
ကနျနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးနဲ့ ဗှီအိုအေ သီးသန့ျတှေ့ဆုံမေးမွနျးမှု အပွည့ျအစုံ
{{Zawgyi/Unicode}}
အမရေိကနျ အောကျလှှတျတောျဥက်ကဋ်ဌ Nancy Pelosi ရဲ့ ထိုငျဝမျခရီးစဉျအပေါျ တရုတျနိုငျငံရဲ့ တုံ့ပွနျမှုဟာ အလှနျအကြှံနိုငျပွီး၊ အန်တရာယျ ရှိတယျလို့ အမရေိကနျ နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီး Antony Blinken က ဗှီအိုအေ ခမာဌာနနဲ့ မေးမွနျးခနျးမှာ ပွောလိုကျပါတယျ။ အမရေိကနျဖကျက ရနျလိုတဲ့ တုံ့ပွနျမှုတှေ လုပျဖို့မရှိကွောငျးလညျး ပွောပါတယျ။ စဈအာဏာသိမျးပွီးနောကျပိုငျး အကပြျအတညျးတှေ ကွုံနရေတဲ့ မွနျမာနိုငျငံက အခွအေနတှေအေပေါျ အမရေိကနျရဲ့ သဘောထားကိုလညျး ပွောဆိုခဲ့တာပါ။ အာဆီယံနဲ့ အစညျးအဝေးအတှကျ ကမ်ဘောဒီးယားနိုငျငံမှာ ရောကျနတေဲ့ ဝနျကွီးဘလငျကနျကို ဗှီအိုအေ ခမာဌာနက Sun Narin ဆကျသှယျမေးမွနျးထားပါတယျ။
မေး - မေးခှနျး ၂ ခုလောကျမေးလိုပါတယျ။ ပထမ တခုကတော့ ကမ်ဘောဒီးယားကိစ်စဖွဈပါတယျ။ နောကျတခုကတော့ ထိုငျဝမျနဲ့ မွနျမာကိစ်စပါ။ အောကျလှှတျတောျဥက်ကဌရဲ့ ထိုငျဝမျခရီးစဉျနဲ့ ပတျသကျပွီး ဝနျကွီးရဲ့အမွငျကိုသိပါရစေ။ ဒီခရီးစဉျနဲ့ ပတျသကျပွီး တရုတျအစိုးရကလညျး တုွံ့ပနျပွောဆိုတာတှေ၊ တုံ့ပွနျလုပျဆောငျတာတှရှေိပါတယျ။
ဖွေ - ပထမဆုံးအနနေဲ့က အခုလိုတှေ့ဆုံရတာဝမျးသာပါတယျ။ ကြေးဇူးလညျး ကြေးဇူးတငျပါတယျ။ လှှတျတောျဥက်ကဌ နနျစီပလိုစီဟာ ဥပဒပွေုရေးအပိုငျးကဖွဈပါတယျ။ ဒီအပိုငျးဟာ သီးခွားလှတျလပျတဲ့အပိုငျးဖွဈပါတယျ။ အစိုးရလိုဘဲ သီးခွားအပိုငျးကဖွဈပါတယျ။ သူ့အနနေဲ့ အခုလိုသှားခှင့ျရှိပါတယျ။ ဒီနှဈအပါအဝငျ အရငျတုံးက အခွား လှှတျတောျကိုယျစားလှယျတှေ သှားရောကျသလိုဘဲ၊ သူလညျးသှားခှင့ျရှိပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ တရုတျရဲ့ တုံ့ပွနျမှုဟာ အလှနျအကြှံနိုငျလှနျပွီး၊ အန်တရာယျမြားပါတယျ။ ဒီခရီးစဉျနဲ့ ပတျသကျပွီး ဘယျလိုခံစားရတယျဘဲဆိုဆို၊ ပဲ့ထိနျးတပျမဈဇိုငျးဒုံး ၁၁ စငျးပဈလှှတျတာ၊ ထိုငျဝမျကြှနျး ပတျပတျလညျကို စဈသငျ်ဘောတှေ စလှေှတျတာတှဟော အန်တရယျရှိပါတယျ။ အဲဒီအထဲက မဈဇိုငျဒုံး ၅ လုံးက ဂပြနျနိုငျငံအနီးကို ကရြောကျခဲ့ပါတယျ။ ASEAN အပါအဝငျ ဒသေတှငျးက နိုငျငံတှပွေောဆိုနတောတှကေိုလညျး ကွားကွမယျထငျပါတယျ။ ဒီလုပျရပျဟာ ဒသေတှငျး တညျငွိမျမှုကို ထိခိုကျစပွေီး၊ အလှနျအန်တရယျရှိတယျဆိုတာကို ASEAN ကလညျးကွညောခကြျထုတျထားပါတယျ။
ဒါကွောင့ျ ကနြောျထငျတာက တာဝနျယူမှုရှိရှိ လုပျဆောငျဖို့က အတောျအရေးကွီးပါတယျ။ အမရေိကနျဘကျကတော့ ဘယျလိုရနျစတဲ့ ကိစ်စမြိုးကိုမှ လုပျမှာမဟုတျပါဘူး။ ကနြောျတို့ ယူဆတာက ပယျလယျပွငျတှဟော တညျငွိမျအေးခမြျးသင့ျပါတယျ။ ထိုငျဝမျရလေကျကွားဟာ ဒသေတှငျးနိုငျငံတှေ အားလုံးအတှကျရေးကွီးပါတယျ။ ဒီနရောကိုဖွတျပွီး ကုနျသှယျမှုလုပျငနျးတှေ အမြားကွီးရှိပါတယျ။ ဒီနရောကိုအနှောကျအယှကျပေးခံရရငျ ကမ်ဘာ့စီးပှားရေးတခုလုံးကို ဆိုးဆိုးဝါးဝါးထိခိုကျမှာပါ။ အားလုံးက ကိုဗဈ ၁၉ ကွောင့ျထိခိုကျကဆြငျးသှားတဲ့ စီးပှားရေးကို ပွနျကောငျးလာဖို့ ဆန်ဒရှိ နကွေတာပါ။ ဒီအတှကျ နိုငျငံတိုငျးမှာတာဝနျရှိတယျလို့ကနြောျထငျပါတယျ။ အမရေိကနျမှာတာဝနျရှိသလို၊ တရုတျမှာလညျး တာဝနျရှိပါတယျ။ လှှတျတောျအမတျတဦး အလညျအပတျသှားရောကျတဲ့ ကိစ်စကို မမှနျမကနျ အကွောငျးပွုပွီး အန်တရယျရှိတဲ့၊ တညျငွိမျမှုပကြျပွားစတေဲ့လုပျရပျတှကေိုမလုပျသင့ျပါဘူး။
မေး - မွနျမာနိုငျငံမှာ အခွအေနတှေေ ပိုပွီးဆိုးဝါးလာနတော ကနြောျ တို့တှေ့နရေပါတယျ။ အဲတော့ အထူးသဖွင့ျ ရနေံနဲ့ ဓါတျငှေ့လုပျငနျးတှအေပေါျ အရေးယူမှုအပါအဝငျ မွနျမာနိုငျငံကို အရေးယူပိတျဆို့မှုတှေ လုပျဖို့ အဆိုပွုသင့ျပါသလား။
ဖွေ။ ။ ကနြောျမွငျတာကတော့ အခွအေနကေ ဆိုးသထကျဆိုးလာနပေါတယျ။ အာဆီယံနဲ့ ကမ်ဘောဒီးယားနိုငျငံက မတေ်တာရပျခံနတေဲ့ကွားက နိုငျငံရေးတကျကွှလှုပျရှားသူ လေးဦးကို သဒေဏျစီရငျ သတျဖွတျခဲ့တာ အငျမတနျဆိုးပါတယျ။ ဒါက အာဏာသိမျးပွီး အခွအေနတှေကေို ဖွရှေငျးနိုငျဖို့အတှကျ နိုငျငံတကာရဲ့ ကွိုးပမျးမှုနဲ့ ပနျကွားခကြျတှကေို စဈကောငျစီက လုံးဝ လြှဈလြူရှုနတောထငျရှားပါတယျ။ အာဆီယံ အဖှဲ့ဝငျနိုငျငံတှေ အပါအဝငျ စဈကောငျစီကပါ သဘောတူထားတဲ့ မွနျမာ့အရေး အာဆီယံ သဘောတူညီခကြျ ၅ ခကြျမှာဆိုရငျ အကွမျးဖကျမှုတှရေပျဖို့၊ နိုငျငံရေးအကဉြျးသားတှေ လှှတျပေးဖို့ နဲ့ ဒီမိုကရစေီရေး ရှေးရှုမှုတှေ ပါဝငျပမေယ့ျ အခုလပေါငျးမြားစှာကွာခဲ့တာတောငျ မွနျမာဘကျက ဒါတှကေို အကောငျအထညျဖောျဖို့ဆန်ဒ လုံးဝမရှိတာကို တှေ့ရပါတယျ။ ဒါကွောင့ျမို့လို နိုငျငံတကာအနနေဲ့ စဈကောငျစီအပေါျ နိုငျငံရေး၊ စီးပှားရေး ဖိအားတှေ တိုးမွှင့ျပေးရမယျ၊ ဒါ့အပွငျ အမြိုးသားညီညှတျရေးအစိုးရ အပါအဝငျ မွနျမာနိုငျငံထဲက ဘကျပေါငျးစုံနဲ့ ထိတှေ့ဆကျဆံမှုတှလေုပျရပါမယျ။ လူသားခငြျးစာနာမှု အကူအညီတှေ ပွညျသူတှဆေီရောကျဖို့၊ လကျနကျတှေ စဈကောငျစီဆီ မရောကျဖို့ စတာတှေ လုပျရပါမယျ။
မေး။ ။ မွနျမာစဈကောငျစီကို ကဉြျထားတဲ့အပွငျ အာဆီယံအနနေဲ့ ဒီထကျပိုပွီး ဘာတှေ အရေးယူမှုတှလေုပျသင့ျသလဲ။
ဖွေ။ ။ စဈကောငျစီဘကျက အာဆီယံ သဘောတူညီခကြျ ၅ ခကြျကို လိုကျနာဖို့ ငွငျးပယျထားပါတယျ။ အဲဒီတော့ အခု လောလောဆယျအားဖွင့ျ အရေးပါတဲ့ အစညျးအဝေးတှမှော နိုငျငံရေးအရ မပတျသကျတဲ့ ကိုယျစားလှယျကိုပဲ လကျခံမယျလို့ သတျမှတျထားတဲ့ အခကြျဟာ မှနျကနျတဲ့အခကြျဖွဈတယျ။ စဈကောငျစီအနနေဲ့ ဒီကိစ်စအပေါျ လိုကျနာမှုတှမေရှိဘူးဆိုရငျ အာဆီယံအနနေဲ့ အခွအေနတှေအေပေါျ ပွနျသုံးသပျပွီး အာဆီယံကနေ ထုတျပယျတဲ့ အဆင့ျအပါအဝငျ လုပျစရာရှိတာ လုပျသှားရမှာပါ။
မေး။ ဝနျကွီး Blinken အနနေဲ့ ကမ်ဘောဒီးယားဝနျကွီးခြုပျနဲ့ တှဆေုံခဲ့တယျလို့ ကနြောျသိရပါတယျ။ သူ့ကိုဘာတှပွေောခဲ့ပါသလဲ။
ဖွေ ။ ။ ကနြောျတို့ အကွောငျးအရာ အတောျမြားမြားကို ကယြျကယြျပွန့ျပွန့ျ ဆှေးနှေးဖွဈကွပါတယျ။ အရေးအကွီးဆုံးအကွောငျး အရာတခု ကနြောျဆှေးနှေးခဲ့တာကတော့ အမရေိကနျက ကမ်ဘောဒီးယားနဲ့ အပွုသဘောဆောငျတဲ့ ဆကျဆံရေး ရှိခငြျတယျဆိုတဲ့အခကြျဖွဈပါတယျ။ ရှိပွီးသား အခွခေံကောငျးတှကေို ဆကျလကျပွီး တညျဆောကျသှားခငြျပါတယျ။ ကနြောျတို့ ဂုဏျယူရတဲ့အခကြျကတော့ အမရေိကနျပွညျထောငျစုဟာ ကမ်ဘောဒီးယားအတှကျ အကွီးမားဆုံး ပို့ကုနျဈေးကှကျဖွဈတယျဆိုတဲ့ အခကြျဖွဈပါတယျ။ ဝမျးမွောကျစရာ တခုအနနေဲ့က ကမ်ဘောဒီးယား က ထုတျလုပျတဲ့ သီဟိုစေ့နဲ့ သရကျသီးတှကေို နိုငျငံတကာဈေးကှကျကို တငျပို့နိုငျဖို့ ကနြောျတို့ ကူညီဆောငျရှကျနတေဲ့ကိစ်စပါ။ နောကျတခုကတော့ ကိုဗဈ ၁၉ ကပျရောဂါတုံ့ပွနျဆောငျရှကျရေးအတှကျ ကနြောျတို့က ဘာအကြိုးအမွတျမှ မမြှောျလင့ျဘဲ ကာကှယျ ဆေးတှကေူညီပေးနိုငျခဲ့တဲ့ကိစ်စပါ။ ကနြောျတကယျကို ဂုဏျယူတဲ့ ကိစ်စတခုကတော့ ကမ်ဘောဒီးယား ကနေ ခိုးယူထားတဲ့ ရှေးဟောငျးအမှအေနှဈတှကေို ကနြောျတို့ ပွနျလညျပေးအပျနတေဲ့ကိစ်စပါဘဲ။ ယဉျကြေးမှုတှေ ကာကှယျ ထိနျးသိမျးဖို့ကို ကနြောျသိပျအလေးအနကျထားပါတယျ။ ကနြောျတို့က အဲဒီလိုဆကျဆံရေးတှကေို ပိုမိုခိုငျမာအောငျ ဆောငျရှကျနတောပါ။ ကနြောျတို့ရဲ့ စီးပှားရေးအရ ဆကျဆံရေးတှကေိုလညျး အားကောငျးလာအောငျလုပျဆောငျ နပေါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ ကမ်ဘောဒီးယားမှာ ဒီမိုကရစေီပိုမိုအားကောငျးလာအောငျ လုပျဖို့ အရေးကွီးတဲ့အကွောငျးတှကေိုလညျး ကနြောျ တို့ပွောဆိုဆှေးနှေးပါတယျ။ အထူးသဖွင့ျတော့ နောကျလာမယ့ျနှဈမှာ ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပမှာဖွဈတဲ့အတှကျ၊ အားလုံးပါဝငျပွီး၊ တကယ့ျကိုယျစားပွုမှုရှိဖို့ ရှေးကောကျပှဲဖွဈအောငျလုပျဖို့ပါဘဲ။ ပါတီပေါငျးစုံပါဝငျတဲ့ ရှေးကောကျပှဲတှကေိုလညျး ကမ်ဘောဒီးယားက အရငျတုနျးကလုပျခဲ့ဖူးပါတယျ။ အမရေိကနျပွညျထောငျစု အနနေဲ့ကတော့ ဘယျပါတီ၊ ဘယျသူဖွဈလာရမယျဆိုတာမြိုးမရှိပါဘူး။ ကနြောျတို့ကတော့ ဒီမိုကရစေီနညျးလမျး ကကြလြုပျဆောငျတဲ့ ကိစ်စကိုဘဲလိုလားတာပါ။ ကမ်ဘောဒီးယာမှာလူတိုငျးက ဒီရှေးကောကျပှဲနဲ့ အစိုးရဟာ ငါတို့ကို အမှနျတကယျကိုယျစား ပွုတယျလို့ ခံစားရစေ့ခငြျတာပါ။
မေး။ ။ နောကျတခုမေးခငြျတာကာ တကယျလို့ ကမ်ဘောဒီးယားမှာ လှတျလပျပွီး တရားမြှတတဲ့ ရှေးကောကျပှဲမဖွဈခဲ့ဘူးဆိုရငျ နောကျဆကျတှဲအနနေဲ့ ဘာတှဖွေဈလာနိုငျပါသလဲ။
ဖွေ။ ။ ကနြော့အနနေဲ့ ကတော့ မဖွဈသေးတာတှကေို မှနျးဆပွီး ပွောတာမြိုး မလုပျခငြျပါဘူး။ ဒါပမေယ့ျ ကနြောျထပျ ပွောခငြျတာက။ ဒါက ကနြောျတို့ ဆကျဆံရေးနဲ့ ပတျသကျတဲ့မြှောျလင့ျခကြျတှေ ထိရောကျသှားမှာပါ။ ဒါဟာအထူးသဖွင့ျတော့ ကမ်ဘောဒီးယားပွညျသူတှအေတှကျ အရေးကွီးပါတယျ။ ဒါဟာ ကမ်ဘောဒီးယားပွညျသူတှေ တကယျလိုလားတဲ့ကိစ်စ ဖွဈသလို၊ အမရေိကနျကလညျး အလေးအနကျထားတဲ့အရာပါ။ ကနြောျတို့လှှတျတောျကလညျး အလေးထားပါတယျ။ သမ်မတကလညျး အလေးထားပါတယျ။ ဒါတှကေ ကနြောျတို့ အသှေး အသားထဲမှာရှိနတောတှပေါ။ ဒီမိုကရစေီနဲ့ ပတျသကျပွီး ကနြောျတို့မှာလညျး ပွူနာရှိပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ ဒီပွူနာကို ကနြောျတို့က ပှင့ျပှင့ျလငျးလငျး၊ မကှယျမဝှကျဘဲ တည့ျတည့ျဖွရှေငျးပါတယျ။ ကနြောျတို့ တကယျတမျးမေးရမှာ။ တိုငျးပွညျတှမှောရှိတဲ့နိုငျငံရေးနဈဟာ ပွညျသူတှအေနနေဲ့ သူတို့ကိုကိုယျစားပွုတယျလို့ ခံစားရသလားဆိုတာပါဘဲ။
မေး ။ ။ နောကျဆုံးတခုအနနေဲ့မေးခငြျတာကတော့ Ream ရတေပျစခနျးကိစ်စပါ။ တရုတျနဲ့ အမရေိကနျစဈတပျအကွား ဘာတှဖွေဈနပေါသလဲ။ ဆောကျပွီးတော့မှ အမရေိကနျက နောကျတခါ မေးခှနျးထုတျဦးမှာလား။
ဖွေ ။ ။ ပထမဆုံး သခွောအောငျလုပျဖို့က ကမ်ဘောဒီးယားရဲ့ နိုငျငံခွားရေးမူဝါဒဟာ တစုံတယောကျက ဖိအားပေးတာမခံရဘဲနဲ့ တကယျဘဲ လှတျလပျမှုရှိရဲ့လားဆိုတဲ့အခကြျပါဘဲ။ Ream ရတေပျစခနျးကိစ်စမြိုး ဖွဈလာတဲ့အခါ၊ ကနြောျ ထငျတာကတော့ တိုငျးပွညျတပွညျက စခနျးတခုကိုပဲဖွဈဖွဈ တစိတျတပိုငျးကိုပဲဖွဈဖွဈ အထူးအခှင့ျအရေးနဲ့ သုံးခှင့ျရပွီး ဒသေတှငျးအခွားနိုငျငံတှရေဲ့ လုံခွုံရေးကို ခွိမျးခွောကျလာမယျဆိုရငျ ဒသေတှငျးမှာရှိတဲ့ ဘယျနိုငျငံမဆို စိုးရိမျကွမှာပါဘဲ။
ဒါကွောင့ျ ကနြောျထငျတာကတော့ ပှင့ျလငျးမွငျသာမှုရှိဖို့ အရေးကွီးပါတယျ။ ဒီရတေပျစခနျးဟာလညျး အားလုံးအတှကျ လမျးဖှင့ျပေးထားပွီး၊ တိုငျးပွညျတခုထဲအတှကျသီသန့ျ အသုံးပွုဖို့ ဆိုတာမြိုး မဖွဈသင့ျပါဘူး။
