{{Zawgyi/Unicode}}
တပ်မတော်နဲ့ AA ရခိုင်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ကြား စစ်ရေးတင်းမာမှုတွေ လျော့ကျနေချိန်မှာပဲ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ မိုင်းပေါက်ကွဲမှုတွေ ကြုံနေရတာကြောင့် ဒေသခံတွေ စိုးရိမ်နေကြတဲ့ အကြောင်း ကိုသက်နိုင် စစ်တွေမြို့ကနေ သတင်းပေးပို့ထားပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ် အမ်းမြို့နယ်မှာ ဒီလထဲ မြေမြုပ်မိုင်းပေါက်ကွဲမှု ၃ ကြိမ် ကြုံခဲ့ရတာကြောင့် ဒေသခံတွေ လုံခြုံရေးအတွက် စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။
ဒီနေ့မနက်မှာလည်း ကဇုကိုင်းကျေးရွားအနီး မိုင်းပေါက်ကွဲမှုတခုဖြစ်ခဲ့ရာမှာ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရသူ မရှိပေမဲ့ စိုးရိမ်နေကြတယ်လို့ ဒေသခံတဦးက ပြောပါတယ်။
“ ကျမတို့ကတော့ ဘယ်မှမသွားရဘူး။ဥယျာဉ်တွေလည်း မသွားရဘူး။ စားဖို့ သောက်ဖို့လည်း ခက်ခဲနေကြတယ်။ မိုင်းတွေလည်း ခဏခဏပေါက်တယ်။ အခုဆိုရင်ပိုဆိုးတာပေါ့ အမ်းမြို့ နယ် ကဇုကိုင်းမှာ ဆိုရင် လူသေတာလည်း ရှိတယ်။ မြေမြုပ်မိုင်းတွေကို နှင်းမိလို့ ခြေပြတ် လက်ပြတွေလည်းရှိတယ်။ စိုးရိမ်တာကတော့ မပြောနဲ့တော့ စားစရာလည်းမရှိ ကိုဗက်ကာလ ကန့်သတ်ထားတာကတစ်မျိုး။ ဒီကလူတွေကတော့ တောတောင်တွေကိုပဲ မှီခိုပြီးနေရတာ အခုက တောတောင်တင်မက ကိုယ့်ရဲ့ ရွာနီးနားလေးမှာ ရှိတဲ့ ဥယျာဉ်တွေလည်း မသွားရ ဘယ်မှမသွားရတာ တစ်နှစ်ကျော်ပါပြီ။”
ကုဇုကိုင်းကျေးရွာအနီးမှာတော့ တပ်မတော်စခန်းတွေ အခြေစိုက်ထားသလို၊ AA ရခိုင်လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့ရဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေလည်း ရှိခဲ့ဖူးပေမဲ့ ဒီကနေ့ ပေါက်ကွဲမှုဖြစ်ခဲ့တဲ့ မြေမြှုုပ်မိုင်းအတွက် ဘယ်သူ့မှာ တာဝန်ရှိသလဲ ဆိုတာကတော့ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မရှိပါဘူး။ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့တွေ လှုပ်ရှားရာဒေသမှာ မကြာခဏကြုံနေရတဲ့ မိုင်းပေါက်ကွဲမှုတွေကြောင့် ဒေသခံတွေ ထိခိုက်သေဆုံးမှုတွေရှိနေကြောင်းလည်း အမ်းမြို့နယ် အခြေစိုက် လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ စေတနာ့ဝန်ထမ်း ကိုမျိုးလွင်ကပြောပါတယ်။
“ မိုင်းကွဲတာကတော့ အမ်းမြို့နယ် ကဇုကိုင်းကျေးရွာပေါ့နော်။ အဲဒီကျေးရွာ အနီးမှာ ပေါက်တယ်ပေါ့နော်။ ပေါက်တဲ့ နေရာအနီးမှာတော့ တပ်မတော်က စခန်းချထားတယ်ပေါ့နော်။ ဒီဇင်ဘာလအတွင်းမှာ ၃ရက်နေ့က တစ်ကြိမ် ၁၂ရက်နေ့တကြိမ် ဒီဇင်ဘာ ၁၄ရက် နေ့တကြိမ်ပေါ့နော်။ အရင်ကလည်းည အဲဒီနေရာတွေမှာ မိုင်းပေါက်ခဲ့တာ ရှိတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ သြဂုတ်လ ၃ရက်နေ့က မိုင်းပေါက်ပြီးတော့ အမျိုးသမီးတစ်ဦး သေဆုံးသွား တယ်ပေါ့ နော်။”
တပ်မတော်ရဲ့ အနောက်ပိုင်းတိုင်းစစ်ဌာနချုပ်တည်ရှိရာ အမ်းမြို့နယ်ဟာ တောင်ပေါ်ဒေသတခုဖြစ်တာကြောင့် ဒေသခံအများစုဟာ တောင်ယာနဲ့ ဥယျာဉ်ခြံ စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းတွေကို အဓိကလုပ်ကိုင်ကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း အခုအခါ စိုက်ပျိုးရေး အဓိက အားထားနေကြတဲ့ ဒေသခံတွေ မြေမြှုပ်မိုင်းအန္တရာယ်ကို စိုးရိမ်နေကြတယ်လို့လည်း ကိုမျိုးလွင်ကပြောပါတယ်။
“ အဲဖက်မှာတော့ နဂိုကတည်းက စစ်ရေးပဋိပက္ခတွေ ရှိကတည်းပင် ဒေသခံတွေက စိုးရိမ်နေကြတယ်။ အသက်လုံခြုံမှူ မရှိသလို ဒေသခံတွေက ခံစားရတယ်။ လက်နက်ကြီးတွေနဲ့ လှမ်းပစ်ပြီးတော့ သေဆုံးတာတွေ ဒဏ်ရာရတာတွေ ရှိတယ်ဆိုတော့ အဲဒီနောက်ပိုင်း မြေမြုပ်မိုင်းတွေကလည်း တောက်လျောက်ပေါက်လာတယ်ဆိုတော့ အခုလက်ရှိ အပစ်အခတ် ရပ်ထားတဲ့ ကာလမှာတောင်မှ မိုင်းတွေ ပေါက်ကွဲနေတယ်ဆိုတော့ ဒေသခံတွေရဲ့ အသက်လုံခြုံရေးအတွက် အာမှခံလို့မရတဲ့ အနေအထားမှာရှိနေတယ်ပေါ့နော်။”
မြန်မာစစ်တပ်နဲ့ AA ရခိုင်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တို့အကြား ၂ နှစ်တာ စစ်ရေးတင်းမာမှု ကာလအတွင်း မြေမြှုပ်မိုင်းနဲ့ စစ်လက်ကျန်ဗုံးတွေ ပေါက်ကွဲမှုကြောင့် ထိခိုက်သေဆုံးတာ ၃၃ ဦးထက်မနည်း ရှိခဲ့ကြောင်းလည်း ဒေသခံ လူထုအခြေပြုအဖွဲ့ တခုဖြစ်တဲ့ ရခိုင်တိုင်းရင်းသားမျိုးနွယ်များ အစည်းအရုံး (REC) ကမှတ်တမ်းတင်ထားပါတယ်။ ရခိုင်ပြည်နယ်က စစ်ရေးပဋိပက္ခတွေအတွင်း အရပ်သား ထိခိုက်သေဆုံးမှုတွေ ပိုများလာသလို စစ်ရှောင်ဒုက္ခသည် ၂၃၀,၀၀၀ ကျော် ရှိနေပြီလို့လည်း ခန့်မှန်းထားပါတယ်။
နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့က ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ရွေးကောက်ပွဲ မကျင်းပဖြစ်ခဲ့တဲ့ ဒေသတွေမှာ ပြန်လည်ကျင်းပနိုင်မယ့် အခြေအနေတွေ ဖန်တီးပေးဖို့ AA အဖွဲ့ရဲ့ ကမ်းလှမ်းချက်ကို တပ်မတော်က လက်ခံခဲ့ပြီးနောက် တိုက်ခိုက်မှုတွေ ရပ်ဆိုင်းနေတာ ၁ လကျော်လောက် ရှိနေပေမဲ့ မြေမြှုပ်မိုင်းအန္တရာယ် အပါအဝင် လုံခြုံရေးစိုးရိမ်မှုကြောင့် ဒုက္ခသည်တွေ အများအပြား နေရပ်မပြန်ရဲသေးပဲ ဖြစ်နေပါတယ်။
ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ မဟာမင်းကြီး Michelle Bachelet (မီရှဲ ဘက်ရှလတ်) ကတော့ ရခိုင်ပြည်နယ်နဲ့ ချင်းပြည်နယ်တွေက လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခတွေအတွင်း အရပ်သား ထိခိုက်သေဆုံးမှုတွေဟာ စစ်ရာဇဝတ်မှုမြောက်နိုင်ကြောင်း စက်တင်ဘာလထဲ ကျင်းပခဲ့တဲ့ ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီမှာ သတိပေးထားပါတယ်။
----------------------------
{{Unicode}}
တပျမတောျနဲ့ AA ရခိုငျလကျနကျကိုငျအဖှဲ့ကွား စဈရေးတငျးမာမှုတှေ လြော့ကနြခြေိနျမှာပဲ ရခိုငျပွညျနယျမှာ မိုငျးပေါကျကှဲမှုတှေ ကွုံနရေတာကွောင့ျ ဒသေခံတှေ စိုးရိမျနကွေတဲ့ အကွောငျး ကိုသကျနိုငျ စဈတှမွေို့ကနေ သတငျးပေးပို့ထားပါတယျ။
ရခိုငျပွညျနယျ အမျးမွို့နယျမှာ ဒီလထဲ မွမွေုပျမိုငျးပေါကျကှဲမှု ၃ ကွိမျ ကွုံခဲ့ရတာကွောင့ျ ဒသေခံတှေ လုံခွုံရေးအတှကျ စိုးရိမျနကွေပါတယျ။
ဒီနေ့မနကျမှာလညျး ကဇုကိုငျးကြေးရှားအနီး မိုငျးပေါကျကှဲမှုတခုဖွဈခဲ့ရာမှာ ထိခိုကျဒဏျရာရသူ မရှိပမေဲ့ စိုးရိမျနကွေတယျလို့ ဒသေခံ တဈဦးက ပွောပါတယျ။
“ ကမြတို့ကတော့ ဘယျမှမသှားရဘူး။ဥယြာဉျတှလေညျး မသှားရဘူး။ စားဖို့ သောကျဖို့လညျး ခကျခဲနကွေတယျ။ မိုငျးတှလေညျး ခဏခဏပေါကျတယျ။ အခုဆိုရငျပိုဆိုးတာပေါ့ အမျးမွို့ နယျ ကဇုကိုငျးမှာ ဆိုရငျ လူသတောလညျး ရှိတယျ။ မွမွေုပျမိုငျးတှကေို နှငျးမိလို့ ခွပွေတျ လကျပွတှလေညျးရှိတယျ။ စိုးရိမျတာကတော့ မပွောနဲ့တော့ စားစရာလညျးမရှိ ကိုဗကျကာလ ကန့ျသတျထားတာကတဈမြိုး။ ဒီကလူတှကေတော့ တောတောငျတှကေိုပဲ မှီခိုပွီးနရေတာ အခုက တောတောငျတငျမက ကိုယ့ျရဲ့ ရှာနီးနားလေးမှာ ရှိတဲ့ ဥယြာဉျတှလေညျး မသှားရ ဘယျမှမသှားရတာ တဈနှဈကြောျပါပွီ။”
ကုဇုကိုငျးကြေးရှာအနီးမှာတော့ တပျမတောျစခနျးတှေ အခွစေိုကျထားသလို၊ AA ရခိုငျလကျနကျကိုငျ အဖှဲ့ရဲ့ လှုပျရှားမှုတှလေညျး ရှိခဲ့ဖူးပမေဲ့ ဒီကနေ့ ပေါကျကှဲမှုဖွဈခဲ့တဲ့ မွမွှေုပျမိုငျးအတှကျ ဘယျသူ့မှာ တာဝနျရှိသလဲ ဆိုတာကတော့ ရှငျးရှငျးလငျးလငျး မရှိပါဘူး။ လကျနကျကိုငျတပျဖှဲ့တှေ လှုပျရှားရာဒသေမှာ မကွာခဏကွုံနရေတဲ့ မိုငျးပေါကျကှဲမှုတှကွေောင့ျ ဒသေခံတှေ ထိခိုကျသဆေုံးမှုတှရှေိနကွေောငျးလညျး အမျးမွို့နယျ အခွစေိုကျ လူသားခငြျးစာနာမှုဆိုငျရာ စတေနာ့ဝနျထမျး ကိုမြိုးလှငျကပွောပါတယျ။
“ မိုငျးကှဲတာကတော့ အမျးမွို့နယျ ကဇုကိုငျးကြေးရှာပေါ့နောျ။ အဲဒီကြေးရှာ အနီးမှာ ပေါကျတယျပေါ့နောျ။ ပေါကျတဲ့ နရောအနီးမှာတော့ တပျမတောျက စခနျးခထြားတယျပေါ့နောျ။ ဒီဇငျဘာလအတှငျးမှာ ၃ရကျနေ့က တဈကွိမျ ၁၂ရကျနေ့တကွိမျ ဒီဇငျဘာ ၁၄ရကျ နေ့တကွိမျပေါ့နောျ။ အရငျကလညျးည အဲဒီနရောတှမှော မိုငျးပေါကျခဲ့တာ ရှိတယျ။ ပွီးခဲ့တဲ့ သွဂုတျလ ၃ရကျနေ့က မိုငျးပေါကျပွီးတော့ အမြိုးသမီးတဈဦး သဆေုံးသှား တယျပေါ့ နောျ။”
တပျမတောျရဲ့ အနောကျပိုငျးတိုငျးစဈဌာနခြုပျတညျရှိရာ အမျးမွို့နယျဟာ တောငျပေါျဒသေတခုဖွဈတာကွောင့ျ ဒသေခံအမြားစုဟာ တောငျယာနဲ့ ဥယြာဉျခွံ စိုကျပြိုးရေးလုပျငနျးတှကေို အဓိကလုပျကိုငျကွပါတယျ။ ဒါပမေဲ့လညျး အခုအခါ စိုကျပြိုးရေး အဓိက အားထားနကွေတဲ့ ဒသေခံတှေ မွမွှေုပျမိုငျးအန်တရာယျကို စိုးရိမျနကွေတယျလို့လညျး ကိုမြိုးလှငျကပွောပါတယျ။
“ အဲဖကျမှာတော့ နဂိုကတညျးက စဈရေးပဋိပက်ခတှေ ရှိကတညျးပငျ ဒသေခံတှကေ စိုးရိမျနကွေတယျ။ အသကျလုံခွုံမှူ မရှိသလို ဒသေခံတှကေ ခံစားရတယျ။ လကျနကျကွီးတှနေဲ့ လှမျးပဈပွီးတော့ သဆေုံးတာတှေ ဒဏျရာရတာတှေ ရှိတယျဆိုတော့ အဲဒီနောကျပိုငျး မွမွေုပျမိုငျးတှကေလညျး တောကျလြောကျပေါကျလာတယျဆိုတော့ အခုလကျရှိ အပဈအခတျ ရပျထားတဲ့ ကာလမှာတောငျမှ မိုငျးတှေ ပေါကျကှဲနတေယျဆိုတော့ ဒသေခံတှရေဲ့ အသကျလုံခွုံရေးအတှကျ အာမှခံလို့မရတဲ့ အနအေထားမှာရှိနတေယျပေါ့နောျ။”
မွနျမာစဈတပျနဲ့ AA ရခိုငျလကျနကျကိုငျအဖှဲ့တို့အကွား ၂ နှဈတာ စဈရေးတငျးမာမှု ကာလအတှငျး မွမွှေုပျမိုငျးနဲ့ စဈလကျကနြျဗုံးတှေ ပေါကျကှဲမှုကွောင့ျ ထိခိုကျသဆေုံးတာ ၃၃ ဦးထကျမနညျး ရှိခဲ့ကွောငျးလညျး ဒသေခံ လူထုအခွပွေုအဖှဲ့ တခုဖွဈတဲ့ ရခိုငျတိုငျးရငျးသားမြိုးနှယျမြား အစညျးအရုံး (REC) ကမှတျတမျးတငျထားပါတယျ။ ရခိုငျပွညျနယျက စဈရေးပဋိပက်ခတှအေတှငျး အရပျသား ထိခိုကျသဆေုံးမှုတှေ ပိုမြားလာသလို စဈရှောငျဒုက်ခသညျ ၂၃၀,၀၀၀ ကြောျ ရှိနပွေီလို့လညျး ခန့ျမှနျးထားပါတယျ။
နိုဝငျဘာလ ၈ ရကျနေ့က ရခိုငျပွညျနယျမှာ ရှေးကောကျပှဲ မကငြျးပဖွဈခဲ့တဲ့ ဒသေတှမှော ပွနျလညျကငြျးပနိုငျမယ့ျ အခွအေနတှေေ ဖနျတီးပေးဖို့ AA အဖှဲ့ရဲ့ ကမျးလှမျးခကြျကို တပျမတောျက လကျခံခဲ့ပွီးနောကျ တိုကျခိုကျမှုတှေ ရပျဆိုငျးနတော ၁ လကြောျလောကျ ရှိနပေမေဲ့ မွမွှေုပျမိုငျးအန်တရာယျ အပါအဝငျ လုံခွုံရေးစိုးရိမျမှုကွောင့ျ ဒုက်ခသညျတှေ အမြားအပွား နရေပျမပွနျရဲသေးပဲ ဖွဈနပေါတယျ။
ကုလသမဂ်ဂ လူ့အခှင့ျအရေးဆိုငျရာ မဟာမငျးကွီး Michelle Bachelet (မီရှဲ ဘကျရှလတျ) ကတော့ ရခိုငျပွညျနယျနဲ့ ခငြျးပွညျနယျတှကေ လကျနကျကိုငျ ပဋိပက်ခတှအေတှငျး အရပျသား ထိခိုကျသဆေုံးမှုတှဟော စဈရာဇဝတျမှုမွောကျနိုငျကွောငျး စကျတငျဘာလထဲ ကငြျးပခဲ့တဲ့ ကုလသမဂ်ဂ လူ့အခှင့ျအရေးကောငျစီမှာ သတိပေးထားပါတယျ။
