(Zawgyi / Unicode)
တရုတ်ကို ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်းကို မြှင့်တင်ရေး ရည်ရွယ်တဲ့ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု အတွင်း တပိုင်းလျှပ်ကူးပစ္စည်း ထုတ်လုပ်မှုနဲ့ သိပ္ပံ သုတေသနတွေ အတွက် ဒေါ်လာ သန်းထောင်ချီ ချထားပေးမယ့် CHIPS and Science Act လွှတ်တော်က အတည်ပြုလိုက်ပါပြီ။ သမ္မတ လက်မှတ်ရေးထိုးပြီးရင် ဥပဒေ အဖြစ် အသက်ဝင်လာမယ့် ဒီဥပဒေမှာ ပြည်တွင်း semiconductor - တပိုင်းလျှပ်ကူး ပစ္စည်း ထုတ်လုပ်ရေးနဲ့ သိပ္ပံ သုတေသနတွေ အတွက် ဒေါ်လာ ၅၂ ဘီလျံ အပါအဝင် ဒေါ်လာ ၂၈၀ ဘီလျံ အသုံးပြုမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဗွီအိုအေရဲ့ အိမ်ဖြူတော်ဆိုင်ရာ ဗျူရို အကြီးအကဲ Patsy Widakuswara ရဲ့ သတင်းဆောင်းပါးကို ဒီသီတင်းပတ် စီးပွားရေး အစီအစဉ်မှာ မသိင်္ဂ ီထိုက် တင်ပြပေးမှာပါ။
တရုတ်ကို ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်းကို မြှင့်တင်ရေး ရည်ရွယ်တဲ့ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု အတွင်း တပိုင်းလျှပ်ကူးပစ္စည်း ထုတ်လုပ်မှုနဲ့ သိပ္ပံ သုတေသနတွေ အတွက် ဒေါ်လာ သန်းထောင်ချီ ချထားပေးမယ့် CHIPS and Science Act ကို ဂုဏ်ပြုတဲ့ အခမ်းအနားမှာ မစ်ရှီဂန် အုပ်ချုပ်ရေးမှူး Gretchen Whitmer နဲ့ အတူ သမ္မတ Joe Biden လည်း အွန်လိုင်းကနေ တက်ရောက်ခဲ့ပါတယ်။ သမ္မတက အခုလို ပြောပါတယ်။
အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု အတွင်းမှာ ကမ ္ဘာ့ တီထွင်ဖန်တီးမှုတွေရဲ့ ရှေ့ဆောင် ဖြစ်လာမယ်ဆိုတာကို ဒီ ဥပဒေက ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ပြသလိုက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ အမေရိကန်မှာ တီထွင်ပြီး အမေရိကန် နိုင်ငံတွင်းမှာ ထုတ်လုပ်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။
အမေရိကန် အထက်လွှတ်တော်မှာ ပြီးခဲ့တဲ့ သီတင်းပတ် အတွင်း ထောက်ခံမဲ ၆၄ မဲ၊ ကန့်ကွက်မဲ ၃၃ မဲ၊ အောက်လွှတ်တော်မှာ ထောက်ခံမဲ ၂၄၃ မဲ၊ ကန့်ကွက်မဲ ၁၈၇ မဲနဲ့ အတည်ပြုခဲ့ကြတဲ့ ဒီ ဥပဒေကြမ်းကိုတော့ လာမယ့် ရက်ပိုင်းတွေ အတွင်းမှာဘဲ သမ္မတ Biden လက်မှတ်ရေးထိုးမယ်လို့ ခန့်မှန်းရပါတယ်။
ဒေါ်လာ ၂၈၀ ဘီလျံ တန် ဥပဒေကြမ်းထဲမှာ ပြည်တွင်း တပိုင်းလျှပ်ကူးပစ္စည်း ထုတ်လုပ်မှုနဲ့ သုတေသနတွေ အတွက် ဒေါ်လာ ၅၂ ဘီလျံ အကျိုးခံစားခွင့်နဲ့ အတူ တပိုင်းလျှပ်ကူးပစ္စည်း ထုတ်လုပ်ရေးမှာ ရင်းနှီးမြှုုပ်နှံမှု ဆိုင်ရာ အခွန် ခံစားခွင့်လည်း ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
လက်ရှိမှာ တရုတ်၊ ထိုင်ဝမ်နဲ့ တောင်ကိုရီးယားတို့က ကြီးစိုးထားတဲ့ ကမ ္ဘာ့ တပိုင်းလျှပ်ကူးပစ္စည်း ထုတ်လုပ်မှုမှာ အမေရိကန်ဘက်က အမှီလိုက်နိုင်လာမှာ ဖြစ်တယ်လို့ စည်းရုံးလှုပ်ရှားသူတွေက ပြောပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်မှာ တပိုင်းလျှပ်ကူးပစ္စည်း မလုံလောက်မှုကြောင့် ကား၊ လျှပ်စစ်ပစ္စည်းတွေနဲ့ တခြားသော ကုန်စည်တွေ ဈေးကွက်အတွင်း ရရှိနိုင်မှု အပေါ် သက်ရောက်မှု ဖြစ်စေပြီးနောက် ကမ ္ဘာတလွှား ငွေကြေးဖောင်ပွမှု ဖြစ်စေသလို အမေရိကန် မဲဆန္ဒရှင်တွေကြားမှာ သမ္မတ Biden အပေါ် ထောက်ခံမှု အပေါ်မှာလည်း သက်ရောက်ရိုက်ခတ်စေပါတယ်။ တပိုင်းလျှပ်ကူးပစ္စည်း semiconductor ပြတ်လပ်မှုကြောင့် အဆိုးဆုံး ထိခိုက်ရတဲ့ ပြည်နယ်တွေထဲမှာ အမေရိကန် ကားထုတ်လုပ်မှု လုပ်ငန်းတွေရဲ့ အချက်အချာ Michigan ပြည်နယ်လည်း ပါဝင်ပါတယ်။ မစ်ရှီဂန် အုပ်ချုပ်ရေးမှူး Gretchen Whitmer က အခုလို ပြောပါတယ်။
ဒီဥပဒေ ကြောင့် စက်ရုံတွေကို ပိုပြီး အလုပ်ဖြစ်လာစေမှာ ဖြစ်ပြီး အလုပ်လုပ် လျှပ်စစ် ပစ္စည်းတွေ၊ ဆေးဘက်သုံး ပစ္စည်းကိရိယာတွေ၊ လယ်ယာသုံး စက်ကိရိယာတွေနဲ့ ကားတွေ အတွက် ကုန်ကျစာရိတ် လျော့နည်းလာစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
အထူးသဖြင့် တရုတ်ပစ္စည်း မဟုတ်တဲ့ 5G ပစ္စည်းကိရိယာတွေ ထုတ်လုပ်ရေးကို မြှင့်တင်ရေး ဆောင်ရွက်မှု အနေနဲ့ အမေရိကန်ရဲ့ မိုဘိုင်းလ် ကြိုးမဲ့ အင်တာနက် ချိတ်ဆက် စနစ် ဈေးကွက်နဲ့ ကာကွယ်ရေး ဆိုင်ရာ ရှေ့ဆောင် တီထွင်မှုတွေ အတွက် ရန်ပုံငွေ ဒေါ်လာ ၄ ဒသမ ၂ ဘီလျံလည်း ပါဝင်ပါတယ်။
ကမ ္ဘာတလွှား တပိုင်းလျှပ်ကူး ပစ္စည်း ထုတ်လုပ်မှုမှာ ၁၉၉၀ ပြည့်လွန်နှစ်တွေ အတွင်း အမေရိကန်က ၃၇ ရာခိုင်နှုန်း ရှိခဲ့ရာကနေ ဒီကနေ့ အချိန်မှာ ၁၂ ရာခိုင်နှုန်းထိကို ကျဆင်းခဲ့ပါတယ်။ တခြားသော အစိုးရတွေက ကုန်ထုတ်လုပ်မှုအတွက် အကျိုးခံစာခွင့်နဲ့ ပြည်တွင်း တပိုင်းလျှပ်ကူး ပစ္စည်း ထုတ်လုပ်နိုင်စွမ်း အားကောင်းစေရေး သုတေသနတွေမှာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေကြောင့် ဖြစ်တယ်လို့ တပိုင်းလျှပ်ကူး ပစ္စည်း ကုန်ထုတ်လုပ်မှုဆိုင်ရာ အဖွဲ့ရဲ့ ထုတ်လုပ်မှု ဆိုင်ရာ အခြေအနေ အစီရင်ခံစာမှာ ဖော်ပြပါတယ်။ လက်ရှိ အချိန်မှာ ကမ ္ဘာ့ တပိုင်းလျှပ်ကူး ပစ္စည်း ထုတ်လုပ်မှုရဲ့ ၂၄ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ တရုတ်က ဦးဆောင်နေပြီး ထိုင်ဝမ်က ၂၁ ရာခိုင်နှုန်း၊ တောင်ကိုရီးယားက ၁၉ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ ဂျပန်က ၁၃ ရာခိုင်နှုန်း ရှိကြောင်း အစီရင်ခံစာက ဖော်ပြပါတယ်။
အခု CHIPS ဥပဒေနဲ့ တပိုင်းလျှပ်ကူး ပစ္စည်း ထုတ်လုပ်မှုတွေကို အတတ်နိုင်ဆုံး နိုင်ငံတွင်းမှာ ဆောင်ရွက်နိုင်ဖို့ အစိုးရက မျှော်လင့်ထားတာ ဖြစ်တယ်လို့ Purdue တက္ကသိုလ် နည်းပညာ သံတမန်ရေးဆိုင်ရာ Krach ဌာနရဲ့ ညွှန်ကြားရေးမှူး Bonnie Glick က ပြောပါတယ်။
စာရိတ်စက များတာကြောင့် ဒါမှမဟုတ်လည်း တခြားသော မဟာမိတ် နိုင်ငံတွေက ပိုပြီး ကောင်းအောင် လုပ်နိုင်တာကြောင့်ဘဲ ဖြစ်ဖြစ် ပြည်တွင်းမှာ မလုပ်နိုင်တာမျိုး ဆိုရင်လည်း မဟာမိတ် နိုင်ငံတွေမှာ ထုတ်လုပ်ရေးနဲ့ ဒီကိစ္စကို ပံ့ပိုးပေးနိုင်ပါတယ်။
CHIPS Act ဟာဆိုရင် အမေရိကန် အစိုးရ အတွက် ရှင်းလင်းတဲ့ မဟာဗျူဟာ တရပ်ကို ဖော်ဆောင်ပေးလိုက်တာ ဖြစ်တယ်လို့ George Washington တက္ကသိုလ် Devices & Intelligent Systems Laboratory ရဲ့ ညွှန်ကြားရေးမှူး Volker Sorger က ပြောပါတယ်။
“ ကိုယ်ပိုင် အုပ်ချုပ် လုပ်ပိုင်ခွင့်နဲ့ ကမ ္ဘာ့ ကုန်စည် ထောက်ပို့ ကွင်းဆက်အပေါ်မှာ နိုင်ငံရေး အရ မှီခိုရမှုကို အဆုံးသတ်ဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ”
ဒီ မဟာဗျူဟာကြောင့် အမေရိကန်နဲ့ တရုတ်ကြား ထိပ်တိုက်တေ့ွစရာ ဖြစ်လာပါတယ်။ တရုတ်က ကမ ္ဘာ့ တပိုင်းလျှပ်ကူး ပစ္စည်း ထုတ်လုပ်ရေးပိုင်းမှာ ဦးဆောင်သူ ဖြစ်ဖို့ ရည်မှန်းထားတာပါ။ Made in China 2025 စီမံကိန်းကို တရုတ် အစိုးရက ၂၀၁၅ ခုနှစ်မှာ စတင်ခဲ့တာပါ။ အဲဒီ အချိန်က ကမ ္ဘာ့ တပိုင်းလျှပ်ကူး ပစ္စည်း ဝယ်လိုအားရဲ့ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းအောက်မှာဘဲ ထုတ်လုပ်နေတဲ့ တရုတ်က ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်မှာ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်း အထိ ထုတ်လုပ်ဖို့နဲ့ ၂၀၂၅ ခုနှစ် အရောက်မှာ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်း အထိ ထုတ်လုပ်ဖို့ ရည်မှန်းထားတာပါ။
ကမ ္ဘာ့အဆင့်အမြင့်ဆုံး တပိုင်းလျှပ်ကူး ပစ္စည်း ထုတ်လုပ်မှုကို ထိုင်ဝမ်က ကြီးစိုးထားတာဖြစ်ပြီး ကမ ္ဘာ့တဝန်းလုံးက ၁၀ နာနိုမီတာနဲ့ ဒီထက် ငယ်တဲ့ တပိုင်းလျှပ်ကူး ပစ္စည်းထုတ်လုပ်မှု အားလုံးရဲ့ ၉၂ ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။
တပိုင်းလျှပ်ကူးပစ္စည်းတွေနဲ့ တခြားသော အဆင့်မြင့် နည်းပညာ ပစ္စည်းတွေမှာ သုံးရတဲ့ အရေးပါတဲ့ သတ္တုတွေနဲ့ မြေရှားသတ္တု အလုံအလောက် ရရှိရေး ကြိုတင် စီမံချက်ကတော့ အမေရိကန်ရဲ့ CHIPS Act မှာ မပါဝင်ပါဘူး။ ပြီးခဲ့တဲ့ ဇွန်လ အတွင်း အမေရိကန် အစိုးရက ထုတ်တဲ့ အစီရင်ခံစာ တစောင်ထဲမှာတော့ အမေရိကန်ဟာ အရေးပါတဲ့ သတ္တုတွေ အတွက် တရုတ် အပေါ်မှာ အလွန်အကျွံ မှီခိုနေခဲ့ရတယ်လို့ ပါရှိပါတယ်။ ဒီ သတ္တုတွေ အတွက် ထောက်ပံ့ ဖြည့်ဆည်းမှု ကွင်းဆက် Supply Chain ကို အားပေးမြှင့်တင်ရေး ဆောင်ရွက်မယ့် အကြောင်း အမေရိကန် အစိုးရက ဒီနှစ် အစောပိုင်းမှာ ပြောဆိုထားပါတယ်။ ဒီထဲမှာဆိုရင် အမေရိကန် ကုမ္ပဏီ MP Materials အနေနဲ့ ကယ်လီဖိုးနီးယား လုပ်ကွက်မှာ မြေရှား သတ္တု ထုတ်လုပ်ရေး စာချုပ်လည်း ပါဝင်ပါတယ်။
(Unicode)
တရုတျကို ယှဉျပွိုငျနိုငျစှမျး တိုးဖို့ ရညျရှယျတဲ့ အမရေိကနျရဲ့ Semiconductor ဆိုငျရာ ဥပဒေ
တရုတျကို ယှဉျပွိုငျနိုငျစှမျးကို မွှင့ျတငျရေး ရညျရှယျတဲ့ အမရေိကနျ ပွညျထောငျစု အတှငျး တပိုငျးလြှပျကူးပစ်စညျး ထုတျလုပျမှုနဲ့ သိပ်ပံ သုတသေနတှေ အတှကျ ဒေါျလာ သနျးထောငျခြီ ခထြားပေးမယ့ျ CHIPS and Science Act လှှတျတောျက အတညျပွုလိုကျပါပွီ။ သမ်မတ လကျမှတျရေးထိုးပွီးရငျ ဥပဒေ အဖွဈ အသကျဝငျလာမယ့ျ ဒီဥပဒမှော ပွညျတှငျး semiconductor - တပိုငျးလြှပျကူး ပစ်စညျး ထုတျလုပျရေးနဲ့ သိပ်ပံ သုတသေနတှေ အတှကျ ဒေါျလာ ၅၂ ဘီလြံ အပါအဝငျ ဒေါျလာ ၂၈၀ ဘီလြံ အသုံးပွုမှာ ဖွဈပါတယျ။ ဗှီအိုအရေဲ့ အိမျဖွူတောျဆိုငျရာ ဗြူရို အကွီးအကဲ Patsy Widakuswara ရဲ့ သတငျးဆောငျးပါးကို ဒီသီတငျးပတျ စီးပှားရေး အစီအစဉျမှာ မသိငျ်ဂ ီထိုကျ တငျပွပေးမှာပါ။
တရုတျကို ယှဉျပွိုငျနိုငျစှမျးကို မွှင့ျတငျရေး ရညျရှယျတဲ့ အမရေိကနျ ပွညျထောငျစု အတှငျး တပိုငျးလြှပျကူးပစ်စညျး ထုတျလုပျမှုနဲ့ သိပ်ပံ သုတသေနတှေ အတှကျ ဒေါျလာ သနျးထောငျခြီ ခထြားပေးမယ့ျ CHIPS and Science Act ကို ဂုဏျပွုတဲ့ အခမျးအနားမှာ မဈရှီဂနျ အုပျခြုပျရေးမှူး Gretchen Whitmer နဲ့ အတူ သမ်မတ Joe Biden လညျး အှနျလိုငျးကနေ တကျရောကျခဲ့ပါတယျ။ သမ်မတက အခုလို ပွောပါတယျ။
အမရေိကနျ ပွညျထောငျစု အတှငျးမှာ ကမ ်ဘာ့ တီထှငျဖနျတီးမှုတှရေဲ့ ရှေ့ဆောငျ ဖွဈလာမယျဆိုတာကို ဒီ ဥပဒကေ ရှငျးရှငျးလငျးလငျး ပွသလိုကျတာ ဖွဈပါတယျ။ အမရေိကနျမှာ တီထှငျပွီး အမရေိကနျ နိုငျငံတှငျးမှာ ထုတျလုပျမှာ ဖွဈပါတယျ။
အမရေိကနျ အထကျလှှတျတောျမှာ ပွီးခဲ့တဲ့ သီတငျးပတျ အတှငျး ထောကျခံမဲ ၆၄ မဲ၊ ကန့ျကှကျမဲ ၃၃ မဲ၊ အောကျလှှတျတောျမှာ ထောကျခံမဲ ၂၄၃ မဲ၊ ကန့ျကှကျမဲ ၁၈၇ မဲနဲ့ အတညျပွုခဲ့ကွတဲ့ ဒီ ဥပဒကွေမျးကိုတော့ လာမယ့ျ ရကျပိုငျးတှေ အတှငျးမှာဘဲ သမ်မတ Biden လကျမှတျရေးထိုးမယျလို့ ခန့ျမှနျးရပါတယျ။
ဒေါျလာ ၂၈၀ ဘီလြံ တနျ ဥပဒကွေမျးထဲမှာ ပွညျတှငျး တပိုငျးလြှပျကူးပစ်စညျး ထုတျလုပျမှုနဲ့ သုတသေနတှေ အတှကျ ဒေါျလာ ၅၂ ဘီလြံ အကြိုးခံစားခှင့ျနဲ့ အတူ တပိုငျးလြှပျကူးပစ်စညျး ထုတျလုပျရေးမှာ ရငျးနှီးမွှုပျနှံမှု ဆိုငျရာ အခှနျ ခံစားခှင့ျလညျး ရမှာ ဖွဈပါတယျ။
လကျရှိမှာ တရုတျ၊ ထိုငျဝမျနဲ့ တောငျကိုရီးယားတို့က ကွီးစိုးထားတဲ့ ကမ ်ဘာ့ တပိုငျးလြှပျကူးပစ်စညျး ထုတျလုပျမှုမှာ အမရေိကနျဘကျက အမှီလိုကျနိုငျလာမှာ ဖွဈတယျလို့ စညျးရုံးလှုပျရှားသူတှကေ ပွောပါတယျ။ ပွီးခဲ့တဲ့နှဈမှာ တပိုငျးလြှပျကူးပစ်စညျး မလုံလောကျမှုကွောင့ျ ကား၊ လြှပျစဈပစ်စညျးတှနေဲ့ တခွားသော ကုနျစညျတှေ ဈေးကှကျအတှငျး ရရှိနိုငျမှု အပေါျ သကျရောကျမှု ဖွဈစပွေီးနောကျ ကမ ်ဘာတလှှား ငှကွေေးဖောငျပှမှု ဖွဈစသေလို အမရေိကနျ မဲဆန်ဒရှငျတှကွေားမှာ သမ်မတ Biden အပေါျ ထောကျခံမှု အပေါျမှာလညျး သကျရောကျရိုကျခတျစပေါတယျ။ တပိုငျးလြှပျကူးပစ်စညျး semiconductor ပွတျလပျမှုကွောင့ျ အဆိုးဆုံး ထိခိုကျရတဲ့ ပွညျနယျတှထေဲမှာ အမရေိကနျ ကားထုတျလုပျမှု လုပျငနျးတှရေဲ့ အခကြျအခြာ Michigan ပွညျနယျလညျး ပါဝငျပါတယျ။ မဈရှီဂနျ အုပျခြုပျရေးမှူး Gretchen Whitmer က အခုလို ပွောပါတယျ။
ဒီဥပဒေ ကွောင့ျ စကျရုံတှကေို ပိုပွီး အလုပျဖွဈလာစမှော ဖွဈပွီး အလုပျလုပျ လြှပျစဈ ပစ်စညျးတှေ၊ ဆေးဘကျသုံး ပစ်စညျးကိရိယာတှေ၊ လယျယာသုံး စကျကိရိယာတှနေဲ့ ကားတှေ အတှကျ ကုနျကစြာရိတျ လြော့နညျးလာစမှော ဖွဈပါတယျ။
အထူးသဖွင့ျ တရုတျပစ်စညျး မဟုတျတဲ့ 5G ပစ်စညျးကိရိယာတှေ ထုတျလုပျရေးကို မွှင့ျတငျရေး ဆောငျရှကျမှု အနနေဲ့ အမရေိကနျရဲ့ မိုဘိုငျးလျ ကွိုးမဲ့ အငျတာနကျ ခြိတျဆကျ စနဈ ဈေးကှကျနဲ့ ကာကှယျရေး ဆိုငျရာ ရှေ့ဆောငျ တီထှငျမှုတှေ အတှကျ ရနျပုံငှေ ဒေါျလာ ၄ ဒသမ ၂ ဘီလြံလညျး ပါဝငျပါတယျ။
ကမ ်ဘာတလှှား တပိုငျးလြှပျကူး ပစ်စညျး ထုတျလုပျမှုမှာ ၁၉၉၀ ပွည့ျလှနျနှဈတှေ အတှငျး အမရေိကနျက ၃၇ ရာခိုငျနှုနျး ရှိခဲ့ရာကနေ ဒီကနေ့ အခြိနျမှာ ၁၂ ရာခိုငျနှုနျးထိကို ကဆြငျးခဲ့ပါတယျ။ တခွားသော အစိုးရတှကေ ကုနျထုတျလုပျမှုအတှကျ အကြိုးခံစာခှင့ျနဲ့ ပွညျတှငျး တပိုငျးလြှပျကူး ပစ်စညျး ထုတျလုပျနိုငျစှမျး အားကောငျးစရေေး သုတသေနတှမှော ရငျးနှီးမွှုပျနှံမှုတှကွေောင့ျ ဖွဈတယျလို့ တပိုငျးလြှပျကူး ပစ်စညျး ကုနျထုတျလုပျမှုဆိုငျရာ အဖှဲ့ရဲ့ ထုတျလုပျမှု ဆိုငျရာ အခွအေနေ အစီရငျခံစာမှာ ဖောျပွပါတယျ။ လကျရှိ အခြိနျမှာ ကမ ်ဘာ့ တပိုငျးလြှပျကူး ပစ်စညျး ထုတျလုပျမှုရဲ့ ၂၄ ရာခိုငျနှုနျးနဲ့ တရုတျက ဦးဆောငျနပွေီး ထိုငျဝမျက ၂၁ ရာခိုငျနှုနျး၊ တောငျကိုရီးယားက ၁၉ ရာခိုငျနှုနျးနဲ့ ဂပြနျက ၁၃ ရာခိုငျနှုနျး ရှိကွောငျး အစီရငျခံစာက ဖောျပွပါတယျ။
အခု CHIPS ဥပဒနေဲ့ တပိုငျးလြှပျကူး ပစ်စညျး ထုတျလုပျမှုတှကေို အတတျနိုငျဆုံး နိုငျငံတှငျးမှာ ဆောငျရှကျနိုငျဖို့ အစိုးရက မြှောျလင့ျထားတာ ဖွဈတယျလို့ Purdue တက်ကသိုလျ နညျးပညာ သံတမနျရေးဆိုငျရာ Krach ဌာနရဲ့ ညှှနျကွားရေးမှူး Bonnie Glick က ပွောပါတယျ။
စာရိတျစက မြားတာကွောင့ျ ဒါမှမဟုတျလညျး တခွားသော မဟာမိတျ နိုငျငံတှကေ ပိုပွီး ကောငျးအောငျ လုပျနိုငျတာကွောင့ျဘဲ ဖွဈဖွဈ ပွညျတှငျးမှာ မလုပျနိုငျတာမြိုး ဆိုရငျလညျး မဟာမိတျ နိုငျငံတှမှော ထုတျလုပျရေးနဲ့ ဒီကိစ်စကို ပံ့ပိုးပေးနိုငျပါတယျ။
CHIPS Act ဟာဆိုရငျ အမရေိကနျ အစိုးရ အတှကျ ရှငျးလငျးတဲ့ မဟာဗြူဟာ တရပျကို ဖောျဆောငျပေးလိုကျတာ ဖွဈတယျလို့ George Washington တက်ကသိုလျ Devices & Intelligent Systems Laboratory ရဲ့ ညှှနျကွားရေးမှူး Volker Sorger က ပွောပါတယျ။
“ ကိုယျပိုငျ အုပျခြုပျ လုပျပိုငျခှင့ျနဲ့ ကမ ်ဘာ့ ကုနျစညျ ထောကျပို့ ကှငျးဆကျအပေါျမှာ နိုငျငံရေး အရ မှီခိုရမှုကို အဆုံးသတျဖို့ ဖွဈပါတယျ။ ”
ဒီ မဟာဗြူဟာကွောင့ျ အမရေိကနျနဲ့ တရုတျကွား ထိပျတိုကျတှေ့စရာ ဖွဈလာပါတယျ။ တရုတျက ကမ ်ဘာ့ တပိုငျးလြှပျကူး ပစ်စညျး ထုတျလုပျရေးပိုငျးမှာ ဦးဆောငျသူ ဖွဈဖို့ ရညျမှနျးထားတာပါ။ Made in China 2025 စီမံကိနျးကို တရုတျ အစိုးရက ၂၀၁၅ ခုနှဈမှာ စတငျခဲ့တာပါ။ အဲဒီ အခြိနျက ကမ ်ဘာ့ တပိုငျးလြှပျကူး ပစ်စညျး ဝယျလိုအားရဲ့ ၁၀ ရာခိုငျနှုနျးအောကျမှာဘဲ ထုတျလုပျနတေဲ့ တရုတျက ၂၀၂၀ ပွည့ျနှဈမှာ ၄၀ ရာခိုငျနှုနျး အထိ ထုတျလုပျဖို့နဲ့ ၂၀၂၅ ခုနှဈ အရောကျမှာ ၇၀ ရာခိုငျနှုနျး အထိ ထုတျလုပျဖို့ ရညျမှနျးထားတာပါ။
ကမ ်ဘာ့အဆင့ျအမွင့ျဆုံး တပိုငျးလြှပျကူး ပစ်စညျး ထုတျလုပျမှုကို ထိုငျဝမျက ကွီးစိုးထားတာဖွဈပွီး ကမ ်ဘာ့တဝနျးလုံးက ၁၀ နာနိုမီတာနဲ့ ဒီထကျ ငယျတဲ့ တပိုငျးလြှပျကူး ပစ်စညျးထုတျလုပျမှု အားလုံးရဲ့ ၉၂ ရာခိုငျနှုနျး ရှိပါတယျ။
တပိုငျးလြှပျကူးပစ်စညျးတှနေဲ့ တခွားသော အဆင့ျမွင့ျ နညျးပညာ ပစ်စညျးတှမှော သုံးရတဲ့ အရေးပါတဲ့ သတ်တုတှနေဲ့ မွရှေားသတ်တု အလုံအလောကျ ရရှိရေး ကွိုတငျ စီမံခကြျကတော့ အမရေိကနျရဲ့ CHIPS Act မှာ မပါဝငျပါဘူး။ ပွီးခဲ့တဲ့ ဇှနျလ အတှငျး အမရေိကနျ အစိုးရက ထုတျတဲ့ အစီရငျခံစာ တစောငျထဲမှာတော့ အမရေိကနျဟာ အရေးပါတဲ့ သတ်တုတှေ အတှကျ တရုတျ အပေါျမှာ အလှနျအကြှံ မှီခိုနခေဲ့ရတယျလို့ ပါရှိပါတယျ။ ဒီ သတ်တုတှေ အတှကျ ထောကျပံ့ ဖွည့ျဆညျးမှု ကှငျးဆကျ Supply Chain ကို အားပေးမွှင့ျတငျရေး ဆောငျရှကျမယ့ျ အကွောငျး အမရေိကနျ အစိုးရက ဒီနှဈ အစောပိုငျးမှာ ပွောဆိုထားပါတယျ။ ဒီထဲမှာဆိုရငျ အမရေိကနျ ကုမ်ပဏီ MP Materials အနနေဲ့ ကယျလီဖိုးနီးယား လုပျကှကျမှာ မွရှေား သတ်တု ထုတျလုပျရေး စာခြုပျလညျး ပါဝငျပါတယျ။
