[ Zawgyi ]
"တရုတ်- မြန်မာလမ်းကြောင်းသစ်"လို့ အမည်တပ်ထားတဲ့ ယူနန်ပြည်နယ်၊ လင်ချမ်းခရိုင်နဲ့ မြန်မာပြည်တွင်း ဆက်သွယ်မယ့် တရုတ်ဘက်အခြမ်း ရထားလမ်းပိုင်းကို ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က ဖွင့်လှစ်လိုက်ပါတယ်။ ဒီလမ်းပိုင်းက တရုတ်ရဲ့ ရပ်ဝန်းနဲ့လမ်းကြောင်း BRI စီမံကိန်းရဲ့ တစိတ်တပိုင်းဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီးနောက် အခြေအနေတွေ ရှုပ်ထွေးနေပေမယ့် တရုတ်ဘက်က သူတို့အစီအစဉ်အတိုင်း ဆက်လုပ်နေတဲ့အကြောင်း ရန်ကုန်ကပေးပို့တဲ့ ဒီသတင်းကို ကိုဉာဏ်ဝင်းအောင်က ပြောပြမှာပါ။
မြန်မာပြည်တွင်းနဲ့ ချိတ်ဆက်မယ့် ရထားလမ်းသစ်ဖွင့်ပွဲကို တရုတ်နိုင်ငံ လင်ချမ်းခရိုင် (Lincang) အာဏာပိုင်တွေက ဩဂုတ်လ ၂၅ ရက် နေ့လည်ပိုင်းမှာ ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံ ရှမ်းပြည်နယ် အရှေ့မြောက်ပိုင်းက နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေး မြို့တခုဖြစ်တဲ့ ချင်းရွှေဟော်ရဲ့ တဖက်ကမ်းမှာ ဒီရထားလမ်းသစ် ဖွင့်ပွဲကို ကျင်းပခဲ့တာပါ။
တရုတ်သတင်းဌာန တခုက ဖော်ပြသွားတဲ့ လင်ချမ်းခရိုင်ဘက်က ရထားလမ်းဖွင့်ပွဲ ရုပ်သံ သတင်းထဲမှာ ရခိုင်ပြည်နယ်၊ ကျောက်ဖြူ ရေနက်ဆိပ်ကမ်းကနေ တရုတ်ပြည်ကူမင်းမြို့အထိ ဆက်သွယ်မယ့် ရထားလမ်းရဲ့ အနာဂတ်စီမံကိန်းကို ကွန်ပျူတာ ဂရပ်ဖစ်ဒီဇိုင်းနဲ့ ပုံဖော်ပြသခဲ့ပါတယ်။ သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲနဲ့အတူ ရထား စမ်းသပ်မောင်းနှင်တာတွေပါ လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။
ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်းမှာ ကွမ်လုံ တံတားစီမံကိန်းလုပ်ဖို့၊ ချင်းရွှေဟော်မြို့ကနေ လားရှိုးအထိ အမြန်ရထားလမ်းဖောက်ဖို့ စီမံကိန်းတွေကို လင်ချမ်းအစိုးရက မြန်မာအစိုးရကို ၂၀၁၈ ထဲမှာ တင်ပြခဲ့တာပါ။ တရုတ်အစိုးရ အကောင်အထည်ဖော်နေတဲ့ ရပ်ဝန်းနဲ့လမ်းမ BRI စီမံကိန်းရဲ့ တစိတ်တဒေသဖြစ်တဲ့တရုတ်-မြန်မာစီးပွားရေးစင်္ကြန် စီမံကိန်းတွေမှာ ဒါကိုထည့်သွင်းသွားဖို့ လင်ချမ်းခရိုင် အာဏာပိုင်တွေရဲ့ ကြိုးပမ်းမှုလည်းဖြစ်ပါတယ်။
ဒါကြောင့် မြန်မာနဲ့ကတိပြုထားတဲ့ စီမံကိန်းတွေအတွက် အဆင်သင့်ဖြစ်နေကြောင်း ဒီရထားလမ်းဖွင့်ပွဲက ပြသလိုက်တာလို့ လေ့လာသူတချို့က ခန့်မှန်းပါတယ်။ တရုတ်အစိုးရဟာ မြန်မာ့နိုင်ငံရေး အပြောင်းအလဲတွေထက် သူရဲ့စီမံကိန်းတွေကိုပဲ တစိုက်မတ်မတ် လုပ်သွားလိမ့်မယ်လို့မြင်ကြောင်း တရုတ်-မြန်မာအရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဒေါက်တာလှကျော်ဇောက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
“ တရုတ်ကတော့ ကြည့်ရတာသူ စီမံကိန်းတွေတော့ ဆက်လုပ်မယ်ထင်တယ်။ တခြားနိုင်ငံတွေနဲ့လည်း ဒီလိုပဲဆက်လုပ်တာပဲရှိတယ်။ သူကအစိုးရ အပြောင်းအလဲကြောင့် ဘာမှသိပ်ပြီးတော့၊ အာဖဂန်နစ္စတန်တောင်မှ သူက တာလီဘန်တွေ လာတဲ့အခါမှာ စီးပွားရေးအရ ဆက်လက် အကူအညီပေးမယ်တောင် ပြောသေးတာပဲ။ အဲဒီတော့ တရုတ်က သူ့ရဲ့စဉ်းစားနည်းက နိုင်ငံရေးအရ အဲဒီနိုင်ငံရဲ့ ပြည်တွင်းအရေးမှာ ဘာမှဝင်မပါဘဲနဲ့ အဲဒီနိုင်ငံနဲ့ သူကစီးပွားရေး လုပ်လက်စလမ်းတွေရှိတယ်၊၊ ဒီလမ်းတွေက အစောကြီးကတည်းက ဖောက်နေတာပါ။ အဲဒီတော့ သူတို့က သူတို့လုပ်စရာရှိတာ ဆက်လုပ်မှာပဲ။”
တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ပင်ရဲ့ ၂၀၁၉ မြန်မာနိုင်ငံခရီးစဉ်အတွင်းမှာ NLD အစိုးရနဲ့ နားလည်မှု စာချွန်လွှာတွေ၊ လုပ်ငန်းသဘောတူ စာချုပ်တွေ စုစုပေါင်း ၃၃ ခုကို လက်မှတ်ရေးထိုး ခဲ့ပါတယ်။ ဒီအထဲမှာ တရုတ်နိုင်ငံက အကောင်အထည်ဖော်နေတဲ့ ရပ်ဝန်းနဲ့လမ်းမစီမံကိန်း BRI ကို အထောက်အပံ့ဖြစ်စေမယ့် သဘောတူ စာချုပ်တွေလည်း ပါဝင်ပါတယ်။
ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်က အာဏာသိမ်းခဲ့တဲ့ စစ်ကောင်စီဟာ ဒီစီမံကိန်းတွေကို တရုတ်အစိုးရနဲ့ဆက်ပြီး စကားပြောနိုင်ခြေရှိတယ်လို့ ခန့်မှန်းကြတာလည်း ရှိပါတယ်။ လင်ချမ်းခရိုင်ထဲက ရထားလမ်းဖွင့်ပွဲနဲ့ပတ်သက်ပြီး စစ်ကောင်စီရဲ့ စီးပွားကူးသန်းဌာနက တာဝန်ရှိသူကို ဗွီအိုအေက မေးမြန်းခဲ့တာမှာ အခုနောက်ပိုင်း ကိစ္စရပ်တွေကို ပြောပြဖို့ မလွယ်ကူကြောင်း ဖြေဆိုခဲ့ပါတယ်။
စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းအုပ်ချုပ်နေတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းအနေနဲ့ ဒဏ်ခတ်မှုတွေ၊ မသင့်တော်တဲ့ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုတွေကို ရှောင်ရှားပြီး နိုင်ငံရေးပြည်လည်သင့်မြတ်မှုရရှိစေမယ့် ပြည်တွင်းဆွေးနွေးမှုတွေဖြစ်အောင် အားပေးဖို့ တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Wang Yi က နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းကို ဇူလိုင်လကပဲ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
လက်ရှိမြန်မာနိုင်ငံမှာ နိုင်ငံရေးအပြောင်းအလဲတွေဖြစ်နေပေမယ့် အရင်ထဲက သဘောတူ စာချုပ်ထားတဲ့ အစီအစဉ်တွေအတိုင်း လုပ်နေမှာဖြစ်တယ်လို့ နိုင်ငံရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးရဲထွန်း(သီပေါ) က ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
“ ပြောနိုင်တာက ဒီနေရာဟာနောင်မှာ ဗမာပြည်ဘက်ကနေ အခြေအနေကောင်းလာပြီဆိုရင် ဗမာပြည်ကိုဖြတ်ပြီးတော့ ကျောက်ဖြူကိုသွားမယ့် လမ်းကြောင်းက ဒီနေရာကစမှာဆိုတဲ့ဟာ သူကသတင်းထဲ တခါတည်းထည့်ထားတဲ့သဘော။ ဆိုလိုချင်တာက သူ့ပြည်တွင်းထဲမှာ တခြားနိုင်ငံက မလုပ်လည်း သူ့ဟာသူလုပ်ရမှာပဲလေ။ အရင်အစိုးရနဲ့ ထိုးထားတဲ့စာချုပ်တွေအတိုင်း ဆက်လုပ်နေတဲ့သဘော ရှိတာပေါ့ဗျာ။ အဲဒီတော့ အခုတက်လာတဲ့ စစ်ကောင်စီကလည်း အဲဒါတွေကို ဖျက်တယ်လို့ မပြောဘူးလေ၊ မပြောထားတဲ့အခါကျတော့ မပျက်ပြယ်ဘူးဆိုတော့ သူ့လုပ်စရာရှိတာ ဆက်လုပ်နေတာပေါ့။ ”
တရုတ်၊ လင်ချမ်းခရိုင်ဟာဆိုရင် မြန်မာဘက်အခြမ်းက လူမျိုးစု လက်နက်ကိုင်တွေဖြစ်တဲ့ ဝပြည်သွေးစည်းညီညွတ်ရေး တပ်မတော်၊ လောက်ကိုင်၊ ချင်းရွှေဟော်၊ ဟိုပုန်း စတဲ့ဒေသတွေနဲ့ နယ်နိမိတ် ထိဆက်နေပါတယ်။ လင်ချမ်းခရိုင်နဲ့ ရှမ်းပြည်နယ် လားရှိုးမြို့ကြားမှာ ချစ်ကြည်ရေး ခရီးသွားလုပ်ငန်း အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ကိုလည်း မြန်မာအစိုးရနဲ့ ၂၀၁၈ မှာ သဘောတူ လက်မှတ် ရေးထိုးခဲ့တာလည်း ရှိပါတယ်။
[ Unicode ]
နိုငျငံရေးပွူနာတှကွေား မွနျမာနဲ့ ရထားလမျးသဈ တရုတျဖှင့ျလှဈ
"တရုတျ- မွနျမာလမျးကွောငျးသဈ"လို့ အမညျတပျထားတဲ့ ယူနနျပွညျနယျ၊ လငျခမြျးခရိုငျနဲ့ မွနျမာပွညျတှငျး ဆကျသှယျမယ့ျ တရုတျဘကျအခွမျး ရထားလမျးပိုငျးကို ဗုဒ်ဓဟူးနေ့က ဖှင့ျလှဈလိုကျပါတယျ။ ဒီလမျးပိုငျးက တရုတျရဲ့ ရပျဝနျးနဲ့လမျးကွောငျး BRI စီမံကိနျးရဲ့ တစိတျတပိုငျးဖွဈပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈတပျက အာဏာသိမျးပွီးနောကျ အခွအေနတှေေ ရှုပျထှေးနပေမေယ့ျ တရုတျဘကျက သူတို့အစီအစဉျအတိုငျး ဆကျလုပျနတေဲ့အကွောငျး ရနျကုနျကပေးပို့တဲ့ ဒီသတငျးကို ကိုဉာဏျဝငျးအောငျက ပွောပွမှာပါ။
မွနျမာပွညျတှငျးနဲ့ ခြိတျဆကျမယ့ျ ရထားလမျးသဈဖှင့ျပှဲကို တရုတျနိုငျငံ လငျခမြျးခရိုငျ (Lincang) အာဏာပိုငျတှကေ ဩဂုတျလ ၂၅ ရကျ နေ့လညျပိုငျးမှာ ပွုလုပျခဲ့ပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံ ရှမျးပွညျနယျ အရှေ့မွောကျပိုငျးက နယျစပျကုနျသှယျရေး မွို့တခုဖွဈတဲ့ ခငြျးရှှဟေောျရဲ့ တဖကျကမျးမှာ ဒီရထားလမျးသဈ ဖှင့ျပှဲကို ကငြျးပခဲ့တာပါ။
တရုတျသတငျးဌာန တခုက ဖောျပွသှားတဲ့ လငျခမြျးခရိုငျဘကျက ရထားလမျးဖှင့ျပှဲ ရုပျသံ သတငျးထဲမှာ ရခိုငျပွညျနယျ၊ ကြောကျဖွူ ရနေကျဆိပျကမျးကနေ တရုတျပွညျကူမငျးမွို့အထိ ဆကျသှယျမယ့ျ ရထားလမျးရဲ့ အနာဂတျစီမံကိနျးကို ကှနျပြူတာ ဂရပျဖဈဒီဇိုငျးနဲ့ ပုံဖောျပွသခဲ့ပါတယျ။ သတငျးစာ ရှငျးလငျးပှဲနဲ့အတူ ရထား စမျးသပျမောငျးနှငျတာတှပေါ လုပျဆောငျခဲ့ပါတယျ။
ရှမျးပွညျမွောကျပိုငျးမှာ ကှမျလုံ တံတားစီမံကိနျးလုပျဖို့၊ ခငြျးရှှဟေောျမွို့ကနေ လားရှိုးအထိ အမွနျရထားလမျးဖောကျဖို့ စီမံကိနျးတှကေို လငျခမြျးအစိုးရက မွနျမာအစိုးရကို ၂၀၁၈ ထဲမှာ တငျပွခဲ့တာပါ။ တရုတျအစိုးရ အကောငျအထညျဖောျနတေဲ့ ရပျဝနျးနဲ့လမျးမ BRI စီမံကိနျးရဲ့ တစိတျတဒသေဖွဈတဲ့တရုတျ-မွနျမာစီးပှားရေးစငျ်ကွနျ စီမံကိနျးတှမှော ဒါကိုထည့ျသှငျးသှားဖို့ လငျခမြျးခရိုငျ အာဏာပိုငျတှရေဲ့ ကွိုးပမျးမှုလညျးဖွဈပါတယျ။
ဒါကွောင့ျ မွနျမာနဲ့ကတိပွုထားတဲ့ စီမံကိနျးတှအေတှကျ အဆငျသင့ျဖွဈနကွေောငျး ဒီရထားလမျးဖှင့ျပှဲက ပွသလိုကျတာလို့ လေ့လာသူတခြို့က ခန့ျမှနျးပါတယျ။ တရုတျအစိုးရဟာ မွနျမာ့နိုငျငံရေး အပွောငျးအလဲတှထေကျ သူရဲ့စီမံကိနျးတှကေိုပဲ တစိုကျမတျမတျ လုပျသှားလိမ့ျမယျလို့မွငျကွောငျး တရုတျ-မွနျမာအရေး လေ့လာသုံးသပျသူ ဒေါကျတာလှကြောျဇောက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
“ တရုတျကတော့ ကွည့ျရတာသူ စီမံကိနျးတှတေော့ ဆကျလုပျမယျထငျတယျ။ တခွားနိုငျငံတှနေဲ့လညျး ဒီလိုပဲဆကျလုပျတာပဲရှိတယျ။ သူကအစိုးရ အပွောငျးအလဲကွောင့ျ ဘာမှသိပျပွီးတော့၊ အာဖဂနျနစ်စတနျတောငျမှ သူက တာလီဘနျတှေ လာတဲ့အခါမှာ စီးပှားရေးအရ ဆကျလကျ အကူအညီပေးမယျတောငျ ပွောသေးတာပဲ။ အဲဒီတော့ တရုတျက သူ့ရဲ့စဉျးစားနညျးက နိုငျငံရေးအရ အဲဒီနိုငျငံရဲ့ ပွညျတှငျးအရေးမှာ ဘာမှဝငျမပါဘဲနဲ့ အဲဒီနိုငျငံနဲ့ သူကစီးပှားရေး လုပျလကျစလမျးတှရှေိတယျ၊၊ ဒီလမျးတှကေ အစောကွီးကတညျးက ဖောကျနတောပါ။ အဲဒီတော့ သူတို့က သူတို့လုပျစရာရှိတာ ဆကျလုပျမှာပဲ။”
တရုတျသမ်မတ ရှီကငြ့ျပငျရဲ့ ၂၀၁၉ မွနျမာနိုငျငံခရီးစဉျအတှငျးမှာ NLD အစိုးရနဲ့ နားလညျမှု စာခြှနျလှှာတှေ၊ လုပျငနျးသဘောတူ စာခြုပျတှေ စုစုပေါငျး ၃၃ ခုကို လကျမှတျရေးထိုး ခဲ့ပါတယျ။ ဒီအထဲမှာ တရုတျနိုငျငံက အကောငျအထညျဖောျနတေဲ့ ရပျဝနျးနဲ့လမျးမစီမံကိနျး BRI ကို အထောကျအပံ့ဖွဈစမေယ့ျ သဘောတူ စာခြုပျတှလေညျး ပါဝငျပါတယျ။
ဖဖေောျဝါရီ ၁ ရကျက အာဏာသိမျးခဲ့တဲ့ စဈကောငျစီဟာ ဒီစီမံကိနျးတှကေို တရုတျအစိုးရနဲ့ဆကျပွီး စကားပွောနိုငျခွရှေိတယျလို့ ခန့ျမှနျးကွတာလညျး ရှိပါတယျ။ လငျခမြျးခရိုငျထဲက ရထားလမျးဖှင့ျပှဲနဲ့ပတျသကျပွီး စဈကောငျစီရဲ့ စီးပှားကူးသနျးဌာနက တာဝနျရှိသူကို ဗှီအိုအကေ မေးမွနျးခဲ့တာမှာ အခုနောကျပိုငျး ကိစ်စရပျတှကေို ပွောပွဖို့ မလှယျကူကွောငျး ဖွဆေိုခဲ့ပါတယျ။
စဈတပျက အာဏာသိမျးအုပျခြုပျနတေဲ့ မွနျမာနိုငျငံအပေါျ နိုငျငံတကာ အသိုငျးအဝိုငျးအနနေဲ့ ဒဏျခတျမှုတှေ၊ မသင့ျတောျတဲ့ ဝငျရောကျစှကျဖကျမှုတှကေို ရှောငျရှားပွီး နိုငျငံရေးပွညျလညျသင့ျမွတျမှုရရှိစမေယ့ျ ပွညျတှငျးဆှေးနှေးမှုတှဖွေဈအောငျ အားပေးဖို့ တရုတျနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီး Wang Yi က နိုငျငံတကာ အသိုငျးအဝိုငျးကို ဇူလိုငျလကပဲ တိုကျတှနျးထားပါတယျ။
လကျရှိမွနျမာနိုငျငံမှာ နိုငျငံရေးအပွောငျးအလဲတှဖွေဈနပေမေယ့ျ အရငျထဲက သဘောတူ စာခြုပျထားတဲ့ အစီအစဉျတှအေတိုငျး လုပျနမှောဖွဈတယျလို့ နိုငျငံရေးလေ့လာသုံးသပျသူ ဦးရဲထှနျး(သီပေါ) က ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
“ ပွောနိုငျတာက ဒီနရောဟာနောငျမှာ ဗမာပွညျဘကျကနေ အခွအေနကေောငျးလာပွီဆိုရငျ ဗမာပွညျကိုဖွတျပွီးတော့ ကြောကျဖွူကိုသှားမယ့ျ လမျးကွောငျးက ဒီနရောကစမှာဆိုတဲ့ဟာ သူကသတငျးထဲ တခါတညျးထည့ျထားတဲ့သဘော။ ဆိုလိုခငြျတာက သူ့ပွညျတှငျးထဲမှာ တခွားနိုငျငံက မလုပျလညျး သူ့ဟာသူလုပျရမှာပဲလေ။ အရငျအစိုးရနဲ့ ထိုးထားတဲ့စာခြုပျတှအေတိုငျး ဆကျလုပျနတေဲ့သဘော ရှိတာပေါ့ဗြာ။ အဲဒီတော့ အခုတကျလာတဲ့ စဈကောငျစီကလညျး အဲဒါတှကေို ဖကြျတယျလို့ မပွောဘူးလေ၊ မပွောထားတဲ့အခါကတြော့ မပကြျပွယျဘူးဆိုတော့ သူ့လုပျစရာရှိတာ ဆကျလုပျနတောပေါ့။ ”
တရုတျ၊ လငျခမြျးခရိုငျဟာဆိုရငျ မွနျမာဘကျအခွမျးက လူမြိုးစု လကျနကျကိုငျတှဖွေဈတဲ့ ဝပွညျသှေးစညျးညီညှတျရေး တပျမတောျ၊ လောကျကိုငျ၊ ခငြျးရှှဟေောျ၊ ဟိုပုနျး စတဲ့ဒသေတှနေဲ့ နယျနိမိတျ ထိဆကျနပေါတယျ။ လငျခမြျးခရိုငျနဲ့ ရှမျးပွညျနယျ လားရှိုးမွို့ကွားမှာ ခစြျကွညျရေး ခရီးသှားလုပျငနျး အကောငျအထညျဖောျဖို့ကိုလညျး မွနျမာအစိုးရနဲ့ ၂၀၁၈ မှာ သဘောတူ လကျမှတျ ရေးထိုးခဲ့တာလညျး ရှိပါတယျ။
