ဒီတပတ္ ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီေရးရာ ေဆြးေႏြးခန္းမွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကို ႏွစ္ႏိုင္ငံဆက္ဆံေရးအတြက္ ေရာက္ရွိလာမယ့္ ျမန္မာသမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ခရီးစဥ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္း၊ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ နဲ႔ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာ ျမန္မာ့အေရးေဆာင္ရြက္ေနသူ ဦးေအာင္ဒင္ ကို ဦးသိန္းထိုက္ဦး က ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းထားပါတယ္။
ဦးသိန္းထိုက္ဦး ။ ။ ျမန္မာအစိုးရသမၼတ ဦးသိန္းစိန္ဟာ အေမရိကန္သမၼတ ဘာရက္အုိဘားမားရဲ ႔ ဖိတ္ၾကားခ်က္အရ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကို ႏိုင္ငံေတာ္ခရီးစဥ္အျဖစ္ ေရာက္ရွိေနပါတယ္။ ဒီ ခရီးစဥ္ဟာ ႏွစ္ေပါင္း (၄၇) ႏွစ္အတြင္း ျမန္မာအစိုးရအႀကီးအကဲအေနနဲ႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကို တရားဝင္လာေရာက္တဲ့ ပထမဦးဆံုး ခရီးစဥ္ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈတခ်ဳိ ႔ ေပၚလာၿပီး ႏိုင္ငံေရးအရ တိုးတက္မႈ ရွိလာတာကို အသိအမွတ္ျပဳတဲ့အေနနဲ႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုဘက္က အရင္တုန္းက ျပဌာန္းထားတဲ့ ပိတ္စို႔မႈေတြကို ဆိုင္းငံ့ထားခဲ့ပါတယ္။ ႏွစ္ႏိုင္ငံအၾကား ထိေတြ႔ဆက္ဆံေရးမႈ တုိးျမွင့္က်င့္သံုးလာၿပီးေနာက္ သမၼတအိုဘားမားကိုယ္တိုင္ ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏိုဝင္ဘာလ က ျမန္မာႏိုင္ငံကို သြားေရာက္ခဲ့သလို၊ အခု သမၼတဦးသိန္းစိန္ကို ဝါရွင္တန္ၿမိဳ ႔ေတာ္ကို ဖိတ္ၾကားခဲ့တာပါ။ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ရဲ ႔ ခရီးစဥ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္း တဦးလည္းျဖစ္၊ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ ဗကသ ေခါင္းေဆာင္တဦးလည္းျဖစ္၊ ျမန္မာ့အေရးေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ US Campaign for Burma (USCB) ကို အရင္က ဦးေဆာင္တာဝန္ယူခဲ့သူ ဦးေအာင္ဒင္ ကို ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းထားပါတယ္။ ဦးေအာင္ဒင္ က သမၼတဦးသိန္းစိန္ရဲ ႔ ခရီးစဥ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သူ႔ရဲ ႔အျမင္ကို အခုလို ေျပာပါတယ္။
ဦးေအာင္ဒင္ ။ ။ ပထမအခ်က္ကေတာ့ ဒီခရီးစဥ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး က်ေနာ့္မွာ mixed feelings ခံစားခ်က္ ႏွစ္ခုရွိတယ္။ တခုကေတာ့ မႀကိဳက္ဘူးေပါ့။ မႀကိဳက္ဘူးဆိုတာက သမၼတဦးသိန္းစိန္ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ အေျပာင္းအလဲေတြက က်ေနာ္တို႔အားလံုး ေက်နပ္လက္ခံႏိုင္ေလာက္အထိ အရွိန္အဟုန္ႀကီးႀကီးမားမားနဲ႔ မရွိေသးဘူး။ အေျပာင္းအလဲ မရွိဘူးလားဆို ရွိတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း အေျပာင္းအလဲေတြက အကန္႔အသတ္နဲ႔ျဖစ္ၿပီးေတာ့ ေရွ ႔ဆက္သြားတဲ့ေနရာမွာလည္း ေနွာင့္ေႏွးေနတဲ့ဟာေတြလည္း ရွိတယ္။ ဆိုေတာ့ ဒီလုိအေျခအေနမ်ဳိးမွာ သမၼတအုိဘားမားကေန သမၼတဦးသိန္းစိန္ကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၊ ဝါရွင္တန္ဒီစီကို ဖိတ္ၾကားတာမ်ဳိးက သိပ္မ်ားလြန္တယ္လို႔ က်ေနာ္တုိ႔ အေတြးအေခၚမႈက သိပ္ရက္ေရာလြန္တယ္လို႔ အဲဒီလိုေတြးမိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မႀကိဳက္ဘူး။
ဒါေပမဲ့ တဖက္ကက်ေတာ့ သမၼတအိုဘားမာကိုယ္တုိင္က ဦးသိန္းစိန္ကို ဝါရွင္တန္ဒီစီကို ဖိတ္တယ္ဆိုတာက အေမရိကန္အစိုးရရဲ ႔ ႏုိင္ငံျခားေရးရာ မူဝါဒမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ထိပ္ဆံုးတေနရာမွာ ရွိေနတုန္းပဲလို႔ သက္ေသျပတာပဲ။ ဒါကိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ႀကိဳက္တယ္။ ခင္မ်ားတုိ႔လည္း သိတဲ့အတုိင္းပဲ ျမန္မာျပည္ရဲ ႔ကိစၥက တကယ္တမ္း ကမာၻ႔အေရးအခင္းနဲ႔ ယွဥ္ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ ႔ ႏိုင္ငံျခားေရးရာ ေပၚလစီမွာ ေအာက္ဆံုးေလာက္မွာပဲ ရွိခဲ့တယ္။ က်ေနာ္ အေမရိကန္ေရာက္တာ (၁၂) ႏွစ္ရွိၿပီ။ က်ေနာ္ ေရာက္ခါစ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္ေလာက္ဆိုရင္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာဆုိရင္ ျမန္မာျပည္ဆိုတာကို မသိတဲ့လူေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ ေနာက္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ ႔ ႏိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒကို ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ ဗမာျပည္က ဟိုေအာက္ဆံုးမွာပဲရွိတယ္။ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ဒီအေျခအေနကေန တုိးတက္လာၿပီးေတာ့ အိုဘားမားရဲ ႔ ပထမသက္တမ္း ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဟယ္လာရီ ကလင္တန္ လက္ထက္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ ႔ အေျခအေနဟာ အေမရိကန္နိုင္ငံရဲ ႔ ထိပ္တန္းဦးစားေပး အေရးအခင္းတရပ္ ျဖစ္လာခဲ့တယ္။ ဆိုေတာ့ အခုၿပီးသြားၿပီေပါ့။ အုိဘားမားရဲ ႔ ပထမ (၄) ႏွစ္ သက္တမ္းၿပီးသြားခဲ့ၿပီ။ ဟယ္လာရီ ကလင္တန္လည္း မရွိေတာ့ဘူး။ အခု ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးက ဂၽြန္ကယ္ရီ ျဖစ္ေနၿပီ။ အိုဘားမားရဲ ႔ ဒုတိယသက္တမ္း စေနၿပီ။ ဒီအခ်ိန္မွာ အေမရိကန္အစိုးရသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ ႔ အေရးကိစၥကို အာရံုစိုက္တုန္းပဲလားဆိုတာကို က်ေနာ္တို႔က ရင္ထိတ္ၿပီး ေစာင့္ၾကည့္ေနရတယ္။ တကယ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံအစိုးရသည္ အေမရိကန္အစုိးရရဲ ႔ ထိပ္တန္းဦးစားေပး အေၾကာင္းအရာတရပ္ မဟုတ္ေတာ့ဘူးဆုိလို႔ရွိရင္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ ႔ ေထာက္ခံပံ့ပိုးမႈေတြက အမ်ားႀကီးေလ်ာ့သြားႏိုင္တာေပါ့။ အခုေတာ့ အေမရိကန္အစိုးရရဲ ႔ ထိပ္ဆံုးပုဂၢိဳလ္ သမၼတအုိဘားမား ကိုယ္တုိင္က ဦးသိန္းစိန္ကို ဝါရွင္တန္ဒီစီကို ဖိတ္တယ္ဆိုေတာ့ တနည္းအားျဖင့္ က်ေနာ္တို႔ သက္ေသျပႏိုင္တာကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအေရးအခင္းသည္ အေျခအေနသည္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒရဲ ႔ ထိပ္ဆံုးတေနရာမွာ ရွိေနတုန္းပဲလုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔ ယံုၾကည္လက္ခံလို႔ ရတာေပါ့။ ဒီအတြက္ က်ေနာ္တုိ႔ ႀကိဳက္ပါတယ္။
ဦးသိန္းထိုက္ဦး ။ ။ ဦးေအာင္ဒင္တို႔ အခုန သံုးသပ္သလို ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းက အေျပာင္းအလဲေတြမွာ အကန္႔အသတ္ေတြ ရွိတယ္ဆုိေပမယ့္ အရင္တုန္းက အေရးယူပိတ္စို႔မႈေတြ ျပဌာန္းခဲ့တဲ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက အခုလို သမၼတဦးသိန္းစိန္ကို သမၼတအုိဘားမား ဖိတ္ၾကားလိုက္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚမွာ အေရးယူမႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေခတ္တေခတ္က ကုန္ဆံုးသြားၿပီလို႔ ေျပာလို႔ရမလား။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ျမန္မာျပည္ရဲ ႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက လံုးလံုးေထာက္ခံလိုက္ၿပီလို႔ က်ေနာ္တုိ႔ ေျပာလို႔ရႏိုင္မလား။
ဦးေအာင္ဒင္ ။ ။ ေျပာင္းလဲမႈကို ေထာက္ခံတယ္ဆိုတာေတာ့ ဟုတ္တယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔ လက္ရွိ အေျပာင္းအလဲေတြကို ေက်နပ္တယ္။ သေဘာက်တယ္။ ဒါေပမဲ့ ဆက္ၿပီးေျပာင္းလဲဖို႔လည္း ေမ်ွာ္လင့္တယ္။ ဆက္ၿပီးေျပာင္းလဲတဲ့ေနရာမွာ ဒါေၾကာင့္မုိ႔ အခုန စီးပြားေရးပိတ္စို႔မႈ အပါအဝင္ အေရးယူမႈေတြကို လံုးဝရုတ္သိမ္းတာ မဟုတ္ေသးဘူး။ အေရးယူတဲ့ ဥပေဒကလည္း လက္ရွိဆက္ၿပီးေတာ့ အသက္ဝင္ေနဆဲ၊ တည္ရွိေနဆဲပဲ။ အဲဒီ ဒီဥေပဒကိုမွ သမၼတရဲ ႔ ကင္းလႊတ္ခြင့္အာဏာကို အသံုးခ်ၿပီးေတာ့ ေခတၱရပ္ဆိုင္းတာ။ ဆိုေတာ့ ဥပေဒက သက္ဝင္ရွိေနဆဲ ျဖစ္တာေၾကာင့္မို႔ သမၼတသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေျခအေနက ထင္သလို ေရွ ႔ဆက္မသြားဘဲ ေနာက္ကိုျပန္ဆုတ္မယ့္ လကၡဏာရွိလို႔ရွိရင္ ေနာက္ဘက္ကို ျပန္သြားမယ္ဆုိလို႔ရွိရင္ ရွိၿပီသာ sanction ေတြကို ျပန္ၿပီး အေရးယူလို႔ရတယ္။ သမၼတနဲ႔ လက္ထဲမွာက ေရွ ႔တုိးႏိုင္၊ ေနာက္ဆံုးႏိုင္တဲ့ အခြင့္အာဏာရွိပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္မို႔လုိ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအေျခအေနေတြကို သူတုိ႔ အေကာင္းျမင္ေပမယ့္ လံုးလံုးႀကီးကို ရာခိုင္ႏႈန္းအျပည့္ ေက်နပ္တဲ့အဆင့္ မေရာက္ေသးဘူး။ မေရာက္ေသးတဲ့ အေျခအေနေၾကာင့္ စီးပြားေရးပိတ္စို႔မႈနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဥပေဒေတြက သမၼတလက္ထဲမွာ ရွိေနအံုးမယ္။ တကယ္လို႔မ်ား ျမန္မာႏိုင္ငံအေျခအေနဟာ တကယ္ကိုပဲ ရာႏႈန္းျပည့္ ေမွ်ာ္လင့္သလို ျဖစ္လာၿပီဆုိရင္ ဒီ စီးပြားေရးပိတ္စို႔မႈေတြ ဥပေဒကအစ အၿပီးတိုင္ဖ်က္သိမ္းမယ့္ အေနအထားရွိပါတယ္။
က်ေနာ္တုိ႔ ၿပီးခဲ့တဲ့ တနလၤာေန႔က သမၼတရဲ ႔ အမ်ဳိးသားလံုၿခံဳေရးေကာင္စီ က အရာရွိနဲ႔ ေတြ႔ပါတယ္။ သူတုိ႔က က်ေနာ္တို႔ကို ဖိတ္ၿပီးေတာ့ ဦးသိန္းစိန္ရဲ ႔ ခရီးစဥ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ဘာေၾကာင့္ ဖိတ္ရသလဲ။ ရွင္းျပတယ္။ အဲဒီမွာ သူတုိ႔ အဓိကေျပာတာကေတာ့ အေမရိကန္အစိုးရရဲ ႔ သံုးသပ္ခ်က္ကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အေျပာင္းအလဲေတြ ဆက္ျဖစ္ေပၚဖုိ႔ဆုိရင္ အေကာင္းဆံုးလမ္းေၾကာင္းကေတာ့ ဦးသိန္းစိန္နဲ႔ ဆက္ၿပီးေတာ့ တုိက္ရိုက္ဆက္ဆံတာ၊ ဦးသိန္းစိန္ကို ဆက္ၿပီးအားေပးတာ။ အဲဒါပဲ ျဖစ္လိမ့္မယ္တယ့္။ ဒါက သူတုိ႔ရဲ ႔ မူလအယူအဆ။ မေကာင္းေသးတဲ့အပိုင္းေတြ အမ်ားႀကီးရွိတာကို သူတုိ႔သိတယ္။ အဲဒီ မေကာင္းေသးတဲ့အပိုင္းေတြကို ေကာင္းလာေအာင္ လုပ္ဖို႔အတြက္ ေကာင္းေသာျငားလည္း အမ်ားႀကီးမေရြ ႔ေသးတဲ့အပိုင္းေတြကို ဆက္ၿပီးေရြ ႔ဖို႔အတြက္ သူတို႔ ဦးသိန္းစိန္နဲ႔ ဆက္ၿပီးတုိက္ရိုက္ဆက္ဆံၿပီးေတာ့ အားေပးမယ္ေပါ့။ အဲဒီလို ရပ္တည္မႈနဲ႔ အခုလိုမ်ဳိး ဦးသိန္းစိန္ကို အိုဘားမား က ဝါရွင္တန္ဒီစိီကို ဖိတ္တာ။ က်ေနာ္တုိ႔က ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ အဲဒီလိုမ်ဳိး ဖိတ္ၿပီးေတာ့ သမၼတအုိဘားမား နဲ႔ ဦးသိန္းစိန္တုိ႔ တုိက္ရိုက္ေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြးရာကေန ဦးသိန္းစိန္အေနနဲ႔ ပိုၿပီးေတာ့ ေကာင္းတာေတြကို ရဲရဲရင့္ရင့္ လုပ္ႏုိင္တဲ့သတၱိေတြ ပိုၿပီးရွိလာဖို႔ပဲ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။
ဦးသိန္းထိုက္ဦး ။ ။ ျမန္မာျပည္မွာ အေျပာင္းအလဲေတြ ဆက္ျဖစ္ေပၚဖို႔အတြက္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုဟာ အခုန ဦးေအာင္ဒင္ ေျပာသလို ဆက္ၿပီးေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္တာေတြ ရွိတယ္ဆိုရင္ အခု ဒီဖိတ္ၾကားမႈ၊ သမၼတအုိဘားမား ဖိတ္ၾကားတဲ့အခ်ိန္မွာ သမၼတဦးသိန္းစိန္နဲ႔ အဲဒီ ေမ်ွာ္လင့္ခ်က္ေတြကို ေဆြးေႏြးၾကမယ့္ဆုိရင္ ဘယ္လို အေၾကာင္းအရာေတြကို အဓိက ေဆြးေႏြးမလဲ။ အခု ဖိတ္ၾကားမႈက ျမန္မာျပည္ရဲ ႔ ေျပာင္းလဲမႈေတြကို ေထာက္ခံတဲ့ သေကၤတ သေဘာမ်ဳိးသက္သက္ပဲလား။ ဖိတ္ၾကားရံုသက္သက္ပဲလား။ ေဆြးေႏြးမယ္ဆုိရင္ေကာ ဘယ္လုိ အေၾကာင္းအရာေတြ အဓိက ေဆြးေႏြးမယ္လုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါသလဲ။
ဦးေအာင္ဒင္ ။ ။ က်ေနာ္တုိ႔ အဓိက ေဆြးေႏြးခဲ့တာကေတာ့ အဓိက (၄) ခ်က္။ နံပတ္ (၁) ကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားကိစၥ။ အခု ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ တစ္ေထာင္နီးပါး လႊတ္ေပးတာရွိတယ္။ သို႔ေသာ္ လႊတ္တာက အကန္႔အသတ္နဲ႔ လႊတ္ေပးတာျဖစ္တယ္။ ျခြင္းခ်က္မရွိ လႊတ္တာမဟုတ္ဘူး။ ျပစ္မႈဆုိင္ရာက်င့္ထံုဥပေဒ (၄၀၁/၁) နဲ႔လႊတ္တယ္။ အဲဒါက သမၼတကေနၿပီးေတာ့ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ ျပစ္ဒဏ္ကို သက္သာခြင့္ျပဳတာ။ ဒါေပမဲ့ ပုဒ္မ (၄၀၁ ပုဒ္မခြဲ (၃)) အရ အခုန လြတ္လာတဲ့ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္းေတြက သမၼတမႀကိဳက္တဲ့ အလုပ္ေတြကို လုပ္မယ္ဆိုရင္ သူုတိ႔ကို ျပန္ၿပီးေတာ့ ဖမ္းဆီးၿပီး ေထာင္ခ်ခြင့္ရတယ္။ အခုဆို ဗိုလ္ႀကီးေဟာင္း ေနမ်ဳိးဇင္။ သူကို ေနာက္တမႈနဲ႔ ျပန္ဖမ္းတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေနာက္တမႈအျပင္ အရင္ရွိခဲ့တဲ့ ေၾကြးေဟာင္း (၆) ႏွစ္ကိုပါ ခံစားရမယ္။ အဲဒီလိုမ်ဳိး ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြကို လႊတ္ေတာ့လႊတ္တယ္။ သို႔ေသာ္ ျခြင္းခ်က္မရွိ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ အကန္႔အသတ္နဲ႔ လႊတ္တာမ်ဳိး လံုးဝဖ်က္သိမ္းေပးဖုိ႔ က်ေနာ္က ေတာင္းဆိုတယ္။ အဲဒါမ်ုိးကုိ သမၼတ အုိဘားမားကေန သမၼတဦးသိန္းစိန္ကို ေျပာလိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ္ ယံုၾကည္တယ္။
ဒုတိယအခ်က္ကေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ပဋိပကၡေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ေျဖရွင္းတာ။ ရခိုင္ေကာ္မရွင္ရဲ ႔ အစီရင္ခံစာ ထြက္လာၿပီးေနာက္ပိုင္းမွာ သမၼတကိုယ္တုိင္က ဒီ အစီရင္ခံစာကို လက္ခံတယ္။ အစီရင္ခံစာမွာပါတဲ့ အႀကံျပဳခ်က္ေတြကို လက္ခံတယ္။ အဲဒီ အႀကံျပဳခ်က္ေတြကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔အတြက္ ေကာ္မတီဖြဲ႔ၿပီးေတာ့ အခု ေဆာင္ရြက္ေနတာေတြရွိတယ္။ ဆိုေတာ့ ေကာင္းပါတယ္။ သို႔ေသာ္ ဘာေတြ႔ရသလဲဆုိေတာ့ တရားဥပေဒ စိုးမုိးေရး။ အၾကမ္းဖက္မႈေတြကို ဦးေဆာင္ဦးရြက္ျပဳ က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့လူေတြကို အခုအခ်ိန္အထိ လြတ္ေျမာက္ေနဆဲပဲ။ ဆိုပါေတာ့ ဂၽြန္လထဲမွာ သံတြဲမွာထင္တယ္။ မူစလင္ဘုရားဖူးဆရာကို ကားေပၚကေန ဆြဲခ်ၿပီးေတာ့ ေနခင္းေၾကာင္ေတာင္မွာ သတ္ဖ်က္ခဲ့တဲ့ကိစၥ။ အဲဒီ ကိစၥကို က်ဴးလြန္သူေတြက အခုထိ လြတ္ေျမာက္ေနဆဲ။ တရားခံမေပၚႏုိင္ဘူး။ အဲဒီလုိမ်ဳိး ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ကိစၥေတြေပၚမွာ တရားဥပေဒနဲ႔ မွ်မ်ွတတ စီရင္ႏုိင္မႈဆိုလုိ႔ရွိရင္ က်ဴးလြန္သူေတြကို တရားဥပေဒေဘာင္အတြင္းမွာ အေရးယူဖုိ႔ လိုပါတယ္။ အဲဒီလို အေရးယူမႈက အခု က်ေနာ္ေတြ႔သေလာက္က အင္မတန္ အားနည္းေနေသးတယ္။
ဒုတိယအခ်က္ အခုဆိုပါေတာ့ ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာ အမ်ားစုက မူစလင္ေတြက အမ်ားစုေတြ။ ဗုဒၶဘာသာ ရခိုင္ေတြကနည္းတယ္။ မူစလင္က အမ်ားစုျဖစ္တယ္။ သူတို႔ ရရွိေနတဲ့ အေထာက္အပံ့။ သူတုိ႔ေနထုိင္ေနရတဲ့ ဒုကၡသည္စခန္း အေျခအေနက အမ်ားႀကီး ဆိုးဝါးတယ္။ ဒါေတြကိုလည္း ထိထိေရာက္ေရာက္ ျပင္ဆင္ေပးဖို႔လိုတယ္။ လူသားခ်င္း စာနာမႈအတုိင္းအတာနဲ႔ပဲ ဒုကၡေရာက္ေနတဲ့ လူေတြရဲ ႔ ျပႆနာေတြကို က်န္းမာေရး၊ လူမႈေရး၊ ပညာေရးကအစ အကုန္လံုး ထိထိေရာက္ေရာက္ ေျဖရွင္းေပးဖို႔လိုတယ္။ ေနာက္တခ်က္ကေတာ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြကို ေနာက္မျဖစ္ေအာင္ တားဆီးတာ။ အဲဒီလို တားဆီးႏိုင္တာ ပိုအေရးႀကီးတယ္။ ျဖစ္တာျဖစ္သြားၿပီ။ ျဖစ္တာကို ဥပေဒအရ ထိထိေရာက္ေရာက္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ အေရးမယူႏိုင္ဘူး။ ေနာက္တခါ လက္ရွိျဖစ္ေနတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြကိုလည္း ထိထိေရာက္ေရာက္ ေထာက္ပံ့မကူညီႏိုင္ဘူး။ ေနာက္တခါ ေနာက္ျဖစ္မယ့္ ပဋိပကၡေတြကိုလည္း မတားဆီးႏိုင္ဘူးဆုိရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ ႔ အေျခအေနက ပိုၿပီးဆိုးလိမ့္မယ္။ အခု က်ေနာ္တုိ႔ ေတြ႔ေနရတာက အေျပာင္းအလဲဆိုတဲ့ ကာလတခုမွာပဲ မေကာင္းဆုိးဝါး အင္အားစုမ်ားက အင္အားနဲ႔ ဒုနဲ႔ဒယ္နဲ႔ ေပၚလာတယ္။ အဲဒါ ဘာေတြလဲဆိုေတာ့ လူထုထဲကပဲ။ အလြန္အကၽြံ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ ႀကီးမားတဲ့လူေတြ။ ဘာသာေရးအစြန္းေရာက္တဲ့လူေတြ။ အဲဒီလူေတြက ဘာနဲ႔သြားတြဲသလဲဆုိရင္ အစိုးရထဲက ေခတ္ေဟာင္းကို ျပန္တမ္းတေနတဲ့၊ ေခတ္ေဟာင္းကို ျပန္သြားခ်င္တဲ့ အစိုးရထဲက အစိတ္အပိုင္းေတြနဲ႔ သြားေပါင္းမိတဲ့အခါၾကေတာ့ လူမ်ဳိးေရးပဋိပကၡေတြ၊ ဘာသာေရးပဋိပကၡေတြကို ေရွ ႔ေလွ်ာက္ အခုလည္း ဖန္တီးေနတယ္။ ေနာက္လည္း ဖန္တီးလိမ့္မယ္ဆုိတာကုိ ေတြ႔ေနရတယ္။ အဲဒီလူေတြရဲ ႔ ဖန္တီးခ်က္ေတြကိုလည္း အမွန္ေတာ့ သက္ေသအေထာက္အထားေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ တရားေခြေတြရွိတယ္။ ဗီြဒီယိုဖိုင္ေတြ ရွိမယ့္ စသျဖင့္။ အဲဒါေတြကို သမၼတဦးသိန္းစိန္အေနနဲ႔ ထိထိေရာက္ေရာက္ အေရးယူတာ မေတြ႔ေသးဘူး။
ဦးသိန္းထိုက္ဦး ။ ။ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားအေရး၊ ရခုိင္အေရး။
ဦးေအာင္ဒင္ ။ ။ ေနာက္တခုကေတာ့ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး။ ဘာပဲေျပာေျပာ ဒီအစိုးရလက္ထက္မွာ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္တာကို ဝန္ခံတယ္။ ျပည္တြင္းစစ္ ရွိေနတဲ့ကာလပတ္လံုး တုိင္းျပည္မတုိးတက္ဘူးဆုိတာကိုလည္း ဝန္ခံတယ္။ ဒါက ေကာင္းတဲ့အခ်က္။ အဲဒီ ဝန္ခံခ်က္နဲ႔အတူ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုဖုိ႔အတြက္ ဦးသိန္းစိန္က လမ္းျပေျမပံု ခ်မွတ္ၿပီးေတာ့ ေဆြးေႏြးေနၾကတာရွိတယ္။ ဒါေတြက ေကာင္းပါတယ္။ ေကာင္းေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ရတာက ကြဲလႊဲမႈေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ ဘာလဲဆုိေတာ့ သမၼတရဲ ႔ ကိုယ္စားလွယ္ ဝန္ႀကီးဦးေအာင္မင္း တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုတဲ့ေနရာမွာ သူက ကတိကဝတ္ေတြ အမ်ားႀကီးေပးခဲ့တာရွိတယ္။ အဲဒီ ကတိကဝတ္ေတြကို တကယ္တမ္း သမၼတဘက္က အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္သလားဆိုတာကို က်ေနာ္တုိ႔ မျမင္ဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆုိေတာ့ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ား ေတာင္းဆိုတဲ့ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္၊ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္။ ဒါေတြအားလံုးက ဒါေတြကို ျဖည့္ဆည္းမယ္ဆုိရင္ ဖြဲ႔စည္းပံုအုပ္ခ်ဳပ္ေရး အေျခခံဥပေဒကို ျပင္ရမယ္။ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒကို ျပင္ၿပီးမွ တိုင္းရင္းသားေတြကို သူတုိ႔ေဒသ၊ သူတို႔ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္။ သူတုိ႔ကံၾကမၼာ သူတုိ႔ဆံုးျဖတ္ခြင့္ေတြကို ေပးရမယ္။ အဲဒီလို ေပးဖုိ႔အတြက္ သမၼတလက္ထဲမွာ ဥပေဒျပဳအာဏာမရွိဘူး။ ဥပေဒျပဳအာဏာက လႊတ္ေတာ္လက္ထဲမွာပဲရွိတယ္။
အခုအခ်ိန္အထိ သမၼတကသာ အားသြန္ခြန္စိုက္နဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးကို ႀကိဳးစားေနေပမယ့္ လႊတ္ေတာ္ဘက္က ဒီ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ျပင္မယ္ဆုိတဲ့ လကၡဏာမ်ဳိး၊ ျပင္ခ်င္တယ္ဆိုတဲ့ လကၡဏာမ်ဳိး မရွိဘူး။ မရွိတဲ့အျပင္ လႊတ္ေတာ္ထဲက ကိုယ္စားလွယ္တခ်ဳိ ႔ကဆုိ၊ အထူးသျဖင့္ ႀကံ့ဖြံ႔ေခါင္းေဆာင္တခ်ဳိ ႔ကဆိုရင္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုက ေပးထားတဲ့ အခြင့္အေရးေတြက သူတုိ႔ေျပာေနတဲ့ ဖယ္ဒရယ္နဲ႔အတူတူပါပဲလို႔ ေျပာေနတာရွိတယ္။ ဆိုေတာ့ တဖက္မွာ ဘယ္ေလာက္ပဲ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ အစိုးရဘက္က အားသြန္ခြန္စိုက္ ေဆြးေႏြးပြဲေတြလုပ္လုပ္ တုိင္းရင္းေတြ ေတာင္းဆုိေနတဲ့ ကတိကဝတ္ေတြကို ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ၿပီးေတာ့ အာမခံခ်က္ မေပးႏိုင္လို႔ရွိရင္ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးက မရွိဘူး။ ဆိုေတာ့ သမၼတအေနနဲ႔ သူ႔လႊတ္ေတာ္နဲ႔ သူတုိ႔ၾကားမွာ ဘယ္ေလာက္ နားလည္းမႈရွိသလဲ။ ဘယ္ေလာက္ အတူတကြ လုပ္ကိုင္ေနတာေတြ ရွိသလဲ။
လႊတ္ေတာ္ကိုယ္တုိင္က ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ျပင္မယ္ေဟ့ ဆုိတဲ့ ေၾကြးေႀကာ္မႈမ်ုိး၊ ဆႏၵမ်ဳိး မရွိဘူးဆိုခဲ့ရင္ေတာ့ ဒါကို သူတို႔ အမ်ားႀကီး သတိထားဖုိ႔လိုတယ္။ တဖက္မွာ တုိင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ေဆြးေႏြးသလို၊ တဖက္မွာ သူ႔ရဲ ႔ လႊတ္ေတာ္၊ သူ႔ရဲ ႔ပါတီလႊတ္ေတာ္ကေန ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ဖို႔အတြက္ အဆင္သင့္ရွိလာေအာင္ ေတာင္းဆုိဖုိ႔လည္း လုိတယ္။ ဒါလည္း က်ေနာ္တုိ႔ တင္ျပထားတဲ့ အခ်က္တခ်က္ျဖစ္တယ္။
ဦးသိန္းထိုက္ဦး ။ ။ ေနာက္ဆံုးတခ်က္က။
ဦးေအာင္ဒင္ ။ ။ ေနာက္ဆံုးတခ်က္က အရပ္ဖက္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြ။ အခု က်ေနာ္တုိ႔ ေျပာေျပာေနတဲ့ အေျပာင္းအလဲေတြက ထင္သေလာက္မသြားဘူး။ တဖက္မွာလည္း ေနာက္ေၾကာင္းျပန္ဆုတ္ဖို႔အတြက္ ႀကိဳးစားေနတဲ့ အေမွာင္ထုႀကီးလည္းရွိတယ္။ ေနာက္တခါ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြလည္း ဆက္ရွိေနတုန္းပဲ။ အဲဒီၾကားထဲမွာ က်ေနာ္တုိ႔ အဓိကအခ်က္က အခုနေျပာတဲ့ ဘာသာေရး၊ လူမႈေရး ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ေပၚေအာင္ လႈံေဆာ္ေနတဲ့ အင္အားစုေတြရွိတယ္။ ဒီၾကားထဲမွာ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ ႔ အဓိကေမ်ွာ္လင့္ခ်က္က အရပ္ဖက္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြ။ သူတုိ႔ အားေကာင္းမယ္၊ သန္စြမ္းမယ္၊ ၾကံ့ခိုင္မယ္ဆိုလုိ႔ရွိရင္ သူတို႔ကေန ရွိေနတဲ့ တံခါးကို ပိုၿပီးက်ယ္ျပန္႔ေအာင္ ဖြင့္ေပးႏိုင္လိမ့္မယ္။ ၿပီးေတာ့ ျဖစ္ေနတဲ့ ပဋိပကၡေတြကို သူတုိ႔ရဲ ႔ ညီညႊတ္မႈအားနဲ႔ ဘာသာေပါင္းစံု ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ေရး မူဝါဒကို အေျခခံၿပီးေတာ့ တားဆီးႏိုင္လိမ့္မယ္။ ဆုိေတာ့ အရပ္ဖက္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြ ရွင္သန္အားေကာင္းဖုိ႔အတြက္ အစိုးရဖက္က အမ်ားႀကီး အကူအညီေပးဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒီအဖြဲ႔အစည္းေတြကို ဥပေဒနဲ႔ ခ်ဳပ္ခ်ယ္ကန္႔သတ္ထားတဲ့ မတရားဥပေဒေတြကို ဖ်က္သိမ္းပစ္ဖုိ႔ လိုပါတယ္။ ဒီ အဖြဲ႔အစည္းေတြကို အကာအကြယ္ေပးတဲ့ ဥပေဒေတြ ျပဌာန္းေပးဖို႔ လုိပါတယ္။ ဒီ အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ ႔ ရပ္တည္မႈကို လြတ္လပ္စြာရပ္တည္ခြင့္ကို အာမခံခ်က္ေပးဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒါက အခုနေျပာတဲ့ နံပတ္ (၄) အခ်က္။ ဆိုေတာ့ တျခားအခ်က္ေတြလည္း ရွိေကာင္းရွိပါလိမ့္မယ္။ ဒီ (၄) ခ်က္က က်ေနာ္ အဓိကထား ေဆြးေႏြးၿပီးေတာ့ သမၼတရဲ ႔ အမ်ုိးသားလံုၿခံဳေရးေကာင္စီက ပုဂၢိဳလ္ေတြကို အႀကံေပးခဲ့တာပါ။
ဦးသိန္းထိုက္ဦး ။ ။ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္းတဦးလည္းျဖစ္၊ ျမန္မာ့အေရး ဦးေဆာင္ဦးရြက္ လႈပ္ရွားေနသူတဦးလည္းျဖစ္တဲ့ ဦးေအာင္ဒင္ ကို ျမန္မာအစိုးရသမၼတ ဦးသိန္းစိန္ရဲ ႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ခရီးစဥ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သူ႔ရဲ ႔ သေဘာထားအျမင္ကုိ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခဲ့တာပါ။
ဦးသိန္းထိုက္ဦး ။ ။ ျမန္မာအစိုးရသမၼတ ဦးသိန္းစိန္ဟာ အေမရိကန္သမၼတ ဘာရက္အုိဘားမားရဲ ႔ ဖိတ္ၾကားခ်က္အရ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကို ႏိုင္ငံေတာ္ခရီးစဥ္အျဖစ္ ေရာက္ရွိေနပါတယ္။ ဒီ ခရီးစဥ္ဟာ ႏွစ္ေပါင္း (၄၇) ႏွစ္အတြင္း ျမန္မာအစိုးရအႀကီးအကဲအေနနဲ႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကို တရားဝင္လာေရာက္တဲ့ ပထမဦးဆံုး ခရီးစဥ္ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏိုင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈတခ်ဳိ ႔ ေပၚလာၿပီး ႏိုင္ငံေရးအရ တိုးတက္မႈ ရွိလာတာကို အသိအမွတ္ျပဳတဲ့အေနနဲ႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုဘက္က အရင္တုန္းက ျပဌာန္းထားတဲ့ ပိတ္စို႔မႈေတြကို ဆိုင္းငံ့ထားခဲ့ပါတယ္။ ႏွစ္ႏိုင္ငံအၾကား ထိေတြ႔ဆက္ဆံေရးမႈ တုိးျမွင့္က်င့္သံုးလာၿပီးေနာက္ သမၼတအိုဘားမားကိုယ္တိုင္ ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏိုဝင္ဘာလ က ျမန္မာႏိုင္ငံကို သြားေရာက္ခဲ့သလို၊ အခု သမၼတဦးသိန္းစိန္ကို ဝါရွင္တန္ၿမိဳ ႔ေတာ္ကို ဖိတ္ၾကားခဲ့တာပါ။ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ရဲ ႔ ခရီးစဥ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္း တဦးလည္းျဖစ္၊ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ ဗကသ ေခါင္းေဆာင္တဦးလည္းျဖစ္၊ ျမန္မာ့အေရးေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ US Campaign for Burma (USCB) ကို အရင္က ဦးေဆာင္တာဝန္ယူခဲ့သူ ဦးေအာင္ဒင္ ကို ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းထားပါတယ္။ ဦးေအာင္ဒင္ က သမၼတဦးသိန္းစိန္ရဲ ႔ ခရီးစဥ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သူ႔ရဲ ႔အျမင္ကို အခုလို ေျပာပါတယ္။
ဦးေအာင္ဒင္ ။ ။ ပထမအခ်က္ကေတာ့ ဒီခရီးစဥ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး က်ေနာ့္မွာ mixed feelings ခံစားခ်က္ ႏွစ္ခုရွိတယ္။ တခုကေတာ့ မႀကိဳက္ဘူးေပါ့။ မႀကိဳက္ဘူးဆိုတာက သမၼတဦးသိန္းစိန္ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ အေျပာင္းအလဲေတြက က်ေနာ္တို႔အားလံုး ေက်နပ္လက္ခံႏိုင္ေလာက္အထိ အရွိန္အဟုန္ႀကီးႀကီးမားမားနဲ႔ မရွိေသးဘူး။ အေျပာင္းအလဲ မရွိဘူးလားဆို ရွိတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း အေျပာင္းအလဲေတြက အကန္႔အသတ္နဲ႔ျဖစ္ၿပီးေတာ့ ေရွ ႔ဆက္သြားတဲ့ေနရာမွာလည္း ေနွာင့္ေႏွးေနတဲ့ဟာေတြလည္း ရွိတယ္။ ဆိုေတာ့ ဒီလုိအေျခအေနမ်ဳိးမွာ သမၼတအုိဘားမားကေန သမၼတဦးသိန္းစိန္ကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၊ ဝါရွင္တန္ဒီစီကို ဖိတ္ၾကားတာမ်ဳိးက သိပ္မ်ားလြန္တယ္လို႔ က်ေနာ္တုိ႔ အေတြးအေခၚမႈက သိပ္ရက္ေရာလြန္တယ္လို႔ အဲဒီလိုေတြးမိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မႀကိဳက္ဘူး။
ဒါေပမဲ့ တဖက္ကက်ေတာ့ သမၼတအိုဘားမာကိုယ္တုိင္က ဦးသိန္းစိန္ကို ဝါရွင္တန္ဒီစီကို ဖိတ္တယ္ဆိုတာက အေမရိကန္အစိုးရရဲ ႔ ႏုိင္ငံျခားေရးရာ မူဝါဒမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ထိပ္ဆံုးတေနရာမွာ ရွိေနတုန္းပဲလို႔ သက္ေသျပတာပဲ။ ဒါကိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ႀကိဳက္တယ္။ ခင္မ်ားတုိ႔လည္း သိတဲ့အတုိင္းပဲ ျမန္မာျပည္ရဲ ႔ကိစၥက တကယ္တမ္း ကမာၻ႔အေရးအခင္းနဲ႔ ယွဥ္ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ ႔ ႏိုင္ငံျခားေရးရာ ေပၚလစီမွာ ေအာက္ဆံုးေလာက္မွာပဲ ရွိခဲ့တယ္။ က်ေနာ္ အေမရိကန္ေရာက္တာ (၁၂) ႏွစ္ရွိၿပီ။ က်ေနာ္ ေရာက္ခါစ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္ေလာက္ဆိုရင္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာဆုိရင္ ျမန္မာျပည္ဆိုတာကို မသိတဲ့လူေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ ေနာက္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ ႔ ႏိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒကို ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ ဗမာျပည္က ဟိုေအာက္ဆံုးမွာပဲရွိတယ္။ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ဒီအေျခအေနကေန တုိးတက္လာၿပီးေတာ့ အိုဘားမားရဲ ႔ ပထမသက္တမ္း ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဟယ္လာရီ ကလင္တန္ လက္ထက္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ ႔ အေျခအေနဟာ အေမရိကန္နိုင္ငံရဲ ႔ ထိပ္တန္းဦးစားေပး အေရးအခင္းတရပ္ ျဖစ္လာခဲ့တယ္။ ဆိုေတာ့ အခုၿပီးသြားၿပီေပါ့။ အုိဘားမားရဲ ႔ ပထမ (၄) ႏွစ္ သက္တမ္းၿပီးသြားခဲ့ၿပီ။ ဟယ္လာရီ ကလင္တန္လည္း မရွိေတာ့ဘူး။ အခု ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးက ဂၽြန္ကယ္ရီ ျဖစ္ေနၿပီ။ အိုဘားမားရဲ ႔ ဒုတိယသက္တမ္း စေနၿပီ။ ဒီအခ်ိန္မွာ အေမရိကန္အစိုးရသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ ႔ အေရးကိစၥကို အာရံုစိုက္တုန္းပဲလားဆိုတာကို က်ေနာ္တို႔က ရင္ထိတ္ၿပီး ေစာင့္ၾကည့္ေနရတယ္။ တကယ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံအစိုးရသည္ အေမရိကန္အစုိးရရဲ ႔ ထိပ္တန္းဦးစားေပး အေၾကာင္းအရာတရပ္ မဟုတ္ေတာ့ဘူးဆုိလို႔ရွိရင္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ ႔ ေထာက္ခံပံ့ပိုးမႈေတြက အမ်ားႀကီးေလ်ာ့သြားႏိုင္တာေပါ့။ အခုေတာ့ အေမရိကန္အစိုးရရဲ ႔ ထိပ္ဆံုးပုဂၢိဳလ္ သမၼတအုိဘားမား ကိုယ္တုိင္က ဦးသိန္းစိန္ကို ဝါရွင္တန္ဒီစီကို ဖိတ္တယ္ဆိုေတာ့ တနည္းအားျဖင့္ က်ေနာ္တို႔ သက္ေသျပႏိုင္တာကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအေရးအခင္းသည္ အေျခအေနသည္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒရဲ ႔ ထိပ္ဆံုးတေနရာမွာ ရွိေနတုန္းပဲလုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔ ယံုၾကည္လက္ခံလို႔ ရတာေပါ့။ ဒီအတြက္ က်ေနာ္တုိ႔ ႀကိဳက္ပါတယ္။
ဦးသိန္းထိုက္ဦး ။ ။ ဦးေအာင္ဒင္တို႔ အခုန သံုးသပ္သလို ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းက အေျပာင္းအလဲေတြမွာ အကန္႔အသတ္ေတြ ရွိတယ္ဆုိေပမယ့္ အရင္တုန္းက အေရးယူပိတ္စို႔မႈေတြ ျပဌာန္းခဲ့တဲ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက အခုလို သမၼတဦးသိန္းစိန္ကို သမၼတအုိဘားမား ဖိတ္ၾကားလိုက္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚမွာ အေရးယူမႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေခတ္တေခတ္က ကုန္ဆံုးသြားၿပီလို႔ ေျပာလို႔ရမလား။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ျမန္မာျပည္ရဲ ႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက လံုးလံုးေထာက္ခံလိုက္ၿပီလို႔ က်ေနာ္တုိ႔ ေျပာလို႔ရႏိုင္မလား။
ဦးေအာင္ဒင္ ။ ။ ေျပာင္းလဲမႈကို ေထာက္ခံတယ္ဆိုတာေတာ့ ဟုတ္တယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔ လက္ရွိ အေျပာင္းအလဲေတြကို ေက်နပ္တယ္။ သေဘာက်တယ္။ ဒါေပမဲ့ ဆက္ၿပီးေျပာင္းလဲဖို႔လည္း ေမ်ွာ္လင့္တယ္။ ဆက္ၿပီးေျပာင္းလဲတဲ့ေနရာမွာ ဒါေၾကာင့္မုိ႔ အခုန စီးပြားေရးပိတ္စို႔မႈ အပါအဝင္ အေရးယူမႈေတြကို လံုးဝရုတ္သိမ္းတာ မဟုတ္ေသးဘူး။ အေရးယူတဲ့ ဥပေဒကလည္း လက္ရွိဆက္ၿပီးေတာ့ အသက္ဝင္ေနဆဲ၊ တည္ရွိေနဆဲပဲ။ အဲဒီ ဒီဥေပဒကိုမွ သမၼတရဲ ႔ ကင္းလႊတ္ခြင့္အာဏာကို အသံုးခ်ၿပီးေတာ့ ေခတၱရပ္ဆိုင္းတာ။ ဆိုေတာ့ ဥပေဒက သက္ဝင္ရွိေနဆဲ ျဖစ္တာေၾကာင့္မို႔ သမၼတသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေျခအေနက ထင္သလို ေရွ ႔ဆက္မသြားဘဲ ေနာက္ကိုျပန္ဆုတ္မယ့္ လကၡဏာရွိလို႔ရွိရင္ ေနာက္ဘက္ကို ျပန္သြားမယ္ဆုိလို႔ရွိရင္ ရွိၿပီသာ sanction ေတြကို ျပန္ၿပီး အေရးယူလို႔ရတယ္။ သမၼတနဲ႔ လက္ထဲမွာက ေရွ ႔တုိးႏိုင္၊ ေနာက္ဆံုးႏိုင္တဲ့ အခြင့္အာဏာရွိပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္မို႔လုိ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအေျခအေနေတြကို သူတုိ႔ အေကာင္းျမင္ေပမယ့္ လံုးလံုးႀကီးကို ရာခိုင္ႏႈန္းအျပည့္ ေက်နပ္တဲ့အဆင့္ မေရာက္ေသးဘူး။ မေရာက္ေသးတဲ့ အေျခအေနေၾကာင့္ စီးပြားေရးပိတ္စို႔မႈနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဥပေဒေတြက သမၼတလက္ထဲမွာ ရွိေနအံုးမယ္။ တကယ္လို႔မ်ား ျမန္မာႏိုင္ငံအေျခအေနဟာ တကယ္ကိုပဲ ရာႏႈန္းျပည့္ ေမွ်ာ္လင့္သလို ျဖစ္လာၿပီဆုိရင္ ဒီ စီးပြားေရးပိတ္စို႔မႈေတြ ဥပေဒကအစ အၿပီးတိုင္ဖ်က္သိမ္းမယ့္ အေနအထားရွိပါတယ္။
က်ေနာ္တုိ႔ ၿပီးခဲ့တဲ့ တနလၤာေန႔က သမၼတရဲ ႔ အမ်ဳိးသားလံုၿခံဳေရးေကာင္စီ က အရာရွိနဲ႔ ေတြ႔ပါတယ္။ သူတုိ႔က က်ေနာ္တို႔ကို ဖိတ္ၿပီးေတာ့ ဦးသိန္းစိန္ရဲ ႔ ခရီးစဥ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ဘာေၾကာင့္ ဖိတ္ရသလဲ။ ရွင္းျပတယ္။ အဲဒီမွာ သူတုိ႔ အဓိကေျပာတာကေတာ့ အေမရိကန္အစိုးရရဲ ႔ သံုးသပ္ခ်က္ကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အေျပာင္းအလဲေတြ ဆက္ျဖစ္ေပၚဖုိ႔ဆုိရင္ အေကာင္းဆံုးလမ္းေၾကာင္းကေတာ့ ဦးသိန္းစိန္နဲ႔ ဆက္ၿပီးေတာ့ တုိက္ရိုက္ဆက္ဆံတာ၊ ဦးသိန္းစိန္ကို ဆက္ၿပီးအားေပးတာ။ အဲဒါပဲ ျဖစ္လိမ့္မယ္တယ့္။ ဒါက သူတုိ႔ရဲ ႔ မူလအယူအဆ။ မေကာင္းေသးတဲ့အပိုင္းေတြ အမ်ားႀကီးရွိတာကို သူတုိ႔သိတယ္။ အဲဒီ မေကာင္းေသးတဲ့အပိုင္းေတြကို ေကာင္းလာေအာင္ လုပ္ဖို႔အတြက္ ေကာင္းေသာျငားလည္း အမ်ားႀကီးမေရြ ႔ေသးတဲ့အပိုင္းေတြကို ဆက္ၿပီးေရြ ႔ဖို႔အတြက္ သူတို႔ ဦးသိန္းစိန္နဲ႔ ဆက္ၿပီးတုိက္ရိုက္ဆက္ဆံၿပီးေတာ့ အားေပးမယ္ေပါ့။ အဲဒီလို ရပ္တည္မႈနဲ႔ အခုလိုမ်ဳိး ဦးသိန္းစိန္ကို အိုဘားမား က ဝါရွင္တန္ဒီစိီကို ဖိတ္တာ။ က်ေနာ္တုိ႔က ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ အဲဒီလိုမ်ဳိး ဖိတ္ၿပီးေတာ့ သမၼတအုိဘားမား နဲ႔ ဦးသိန္းစိန္တုိ႔ တုိက္ရိုက္ေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြးရာကေန ဦးသိန္းစိန္အေနနဲ႔ ပိုၿပီးေတာ့ ေကာင္းတာေတြကို ရဲရဲရင့္ရင့္ လုပ္ႏုိင္တဲ့သတၱိေတြ ပိုၿပီးရွိလာဖို႔ပဲ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။
ဦးသိန္းထိုက္ဦး ။ ။ ျမန္မာျပည္မွာ အေျပာင္းအလဲေတြ ဆက္ျဖစ္ေပၚဖို႔အတြက္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုဟာ အခုန ဦးေအာင္ဒင္ ေျပာသလို ဆက္ၿပီးေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္တာေတြ ရွိတယ္ဆိုရင္ အခု ဒီဖိတ္ၾကားမႈ၊ သမၼတအုိဘားမား ဖိတ္ၾကားတဲ့အခ်ိန္မွာ သမၼတဦးသိန္းစိန္နဲ႔ အဲဒီ ေမ်ွာ္လင့္ခ်က္ေတြကို ေဆြးေႏြးၾကမယ့္ဆုိရင္ ဘယ္လို အေၾကာင္းအရာေတြကို အဓိက ေဆြးေႏြးမလဲ။ အခု ဖိတ္ၾကားမႈက ျမန္မာျပည္ရဲ ႔ ေျပာင္းလဲမႈေတြကို ေထာက္ခံတဲ့ သေကၤတ သေဘာမ်ဳိးသက္သက္ပဲလား။ ဖိတ္ၾကားရံုသက္သက္ပဲလား။ ေဆြးေႏြးမယ္ဆုိရင္ေကာ ဘယ္လုိ အေၾကာင္းအရာေတြ အဓိက ေဆြးေႏြးမယ္လုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါသလဲ။
ဦးေအာင္ဒင္ ။ ။ က်ေနာ္တုိ႔ အဓိက ေဆြးေႏြးခဲ့တာကေတာ့ အဓိက (၄) ခ်က္။ နံပတ္ (၁) ကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားကိစၥ။ အခု ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ တစ္ေထာင္နီးပါး လႊတ္ေပးတာရွိတယ္။ သို႔ေသာ္ လႊတ္တာက အကန္႔အသတ္နဲ႔ လႊတ္ေပးတာျဖစ္တယ္။ ျခြင္းခ်က္မရွိ လႊတ္တာမဟုတ္ဘူး။ ျပစ္မႈဆုိင္ရာက်င့္ထံုဥပေဒ (၄၀၁/၁) နဲ႔လႊတ္တယ္။ အဲဒါက သမၼတကေနၿပီးေတာ့ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ ျပစ္ဒဏ္ကို သက္သာခြင့္ျပဳတာ။ ဒါေပမဲ့ ပုဒ္မ (၄၀၁ ပုဒ္မခြဲ (၃)) အရ အခုန လြတ္လာတဲ့ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္းေတြက သမၼတမႀကိဳက္တဲ့ အလုပ္ေတြကို လုပ္မယ္ဆိုရင္ သူုတိ႔ကို ျပန္ၿပီးေတာ့ ဖမ္းဆီးၿပီး ေထာင္ခ်ခြင့္ရတယ္။ အခုဆို ဗိုလ္ႀကီးေဟာင္း ေနမ်ဳိးဇင္။ သူကို ေနာက္တမႈနဲ႔ ျပန္ဖမ္းတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေနာက္တမႈအျပင္ အရင္ရွိခဲ့တဲ့ ေၾကြးေဟာင္း (၆) ႏွစ္ကိုပါ ခံစားရမယ္။ အဲဒီလိုမ်ဳိး ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြကို လႊတ္ေတာ့လႊတ္တယ္။ သို႔ေသာ္ ျခြင္းခ်က္မရွိ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ အကန္႔အသတ္နဲ႔ လႊတ္တာမ်ဳိး လံုးဝဖ်က္သိမ္းေပးဖုိ႔ က်ေနာ္က ေတာင္းဆိုတယ္။ အဲဒါမ်ုိးကုိ သမၼတ အုိဘားမားကေန သမၼတဦးသိန္းစိန္ကို ေျပာလိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ္ ယံုၾကည္တယ္။
ဒုတိယအခ်က္ကေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ပဋိပကၡေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ေျဖရွင္းတာ။ ရခိုင္ေကာ္မရွင္ရဲ ႔ အစီရင္ခံစာ ထြက္လာၿပီးေနာက္ပိုင္းမွာ သမၼတကိုယ္တုိင္က ဒီ အစီရင္ခံစာကို လက္ခံတယ္။ အစီရင္ခံစာမွာပါတဲ့ အႀကံျပဳခ်က္ေတြကို လက္ခံတယ္။ အဲဒီ အႀကံျပဳခ်က္ေတြကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔အတြက္ ေကာ္မတီဖြဲ႔ၿပီးေတာ့ အခု ေဆာင္ရြက္ေနတာေတြရွိတယ္။ ဆိုေတာ့ ေကာင္းပါတယ္။ သို႔ေသာ္ ဘာေတြ႔ရသလဲဆုိေတာ့ တရားဥပေဒ စိုးမုိးေရး။ အၾကမ္းဖက္မႈေတြကို ဦးေဆာင္ဦးရြက္ျပဳ က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့လူေတြကို အခုအခ်ိန္အထိ လြတ္ေျမာက္ေနဆဲပဲ။ ဆိုပါေတာ့ ဂၽြန္လထဲမွာ သံတြဲမွာထင္တယ္။ မူစလင္ဘုရားဖူးဆရာကို ကားေပၚကေန ဆြဲခ်ၿပီးေတာ့ ေနခင္းေၾကာင္ေတာင္မွာ သတ္ဖ်က္ခဲ့တဲ့ကိစၥ။ အဲဒီ ကိစၥကို က်ဴးလြန္သူေတြက အခုထိ လြတ္ေျမာက္ေနဆဲ။ တရားခံမေပၚႏုိင္ဘူး။ အဲဒီလုိမ်ဳိး ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ကိစၥေတြေပၚမွာ တရားဥပေဒနဲ႔ မွ်မ်ွတတ စီရင္ႏုိင္မႈဆိုလုိ႔ရွိရင္ က်ဴးလြန္သူေတြကို တရားဥပေဒေဘာင္အတြင္းမွာ အေရးယူဖုိ႔ လိုပါတယ္။ အဲဒီလို အေရးယူမႈက အခု က်ေနာ္ေတြ႔သေလာက္က အင္မတန္ အားနည္းေနေသးတယ္။
ဒုတိယအခ်က္ အခုဆိုပါေတာ့ ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာ အမ်ားစုက မူစလင္ေတြက အမ်ားစုေတြ။ ဗုဒၶဘာသာ ရခိုင္ေတြကနည္းတယ္။ မူစလင္က အမ်ားစုျဖစ္တယ္။ သူတို႔ ရရွိေနတဲ့ အေထာက္အပံ့။ သူတုိ႔ေနထုိင္ေနရတဲ့ ဒုကၡသည္စခန္း အေျခအေနက အမ်ားႀကီး ဆိုးဝါးတယ္။ ဒါေတြကိုလည္း ထိထိေရာက္ေရာက္ ျပင္ဆင္ေပးဖို႔လိုတယ္။ လူသားခ်င္း စာနာမႈအတုိင္းအတာနဲ႔ပဲ ဒုကၡေရာက္ေနတဲ့ လူေတြရဲ ႔ ျပႆနာေတြကို က်န္းမာေရး၊ လူမႈေရး၊ ပညာေရးကအစ အကုန္လံုး ထိထိေရာက္ေရာက္ ေျဖရွင္းေပးဖို႔လိုတယ္။ ေနာက္တခ်က္ကေတာ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြကို ေနာက္မျဖစ္ေအာင္ တားဆီးတာ။ အဲဒီလို တားဆီးႏိုင္တာ ပိုအေရးႀကီးတယ္။ ျဖစ္တာျဖစ္သြားၿပီ။ ျဖစ္တာကို ဥပေဒအရ ထိထိေရာက္ေရာက္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ အေရးမယူႏိုင္ဘူး။ ေနာက္တခါ လက္ရွိျဖစ္ေနတဲ့ ဒုကၡသည္ေတြကိုလည္း ထိထိေရာက္ေရာက္ ေထာက္ပံ့မကူညီႏိုင္ဘူး။ ေနာက္တခါ ေနာက္ျဖစ္မယ့္ ပဋိပကၡေတြကိုလည္း မတားဆီးႏိုင္ဘူးဆုိရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ ႔ အေျခအေနက ပိုၿပီးဆိုးလိမ့္မယ္။ အခု က်ေနာ္တုိ႔ ေတြ႔ေနရတာက အေျပာင္းအလဲဆိုတဲ့ ကာလတခုမွာပဲ မေကာင္းဆုိးဝါး အင္အားစုမ်ားက အင္အားနဲ႔ ဒုနဲ႔ဒယ္နဲ႔ ေပၚလာတယ္။ အဲဒါ ဘာေတြလဲဆိုေတာ့ လူထုထဲကပဲ။ အလြန္အကၽြံ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ ႀကီးမားတဲ့လူေတြ။ ဘာသာေရးအစြန္းေရာက္တဲ့လူေတြ။ အဲဒီလူေတြက ဘာနဲ႔သြားတြဲသလဲဆုိရင္ အစိုးရထဲက ေခတ္ေဟာင္းကို ျပန္တမ္းတေနတဲ့၊ ေခတ္ေဟာင္းကို ျပန္သြားခ်င္တဲ့ အစိုးရထဲက အစိတ္အပိုင္းေတြနဲ႔ သြားေပါင္းမိတဲ့အခါၾကေတာ့ လူမ်ဳိးေရးပဋိပကၡေတြ၊ ဘာသာေရးပဋိပကၡေတြကို ေရွ ႔ေလွ်ာက္ အခုလည္း ဖန္တီးေနတယ္။ ေနာက္လည္း ဖန္တီးလိမ့္မယ္ဆုိတာကုိ ေတြ႔ေနရတယ္။ အဲဒီလူေတြရဲ ႔ ဖန္တီးခ်က္ေတြကိုလည္း အမွန္ေတာ့ သက္ေသအေထာက္အထားေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ တရားေခြေတြရွိတယ္။ ဗီြဒီယိုဖိုင္ေတြ ရွိမယ့္ စသျဖင့္။ အဲဒါေတြကို သမၼတဦးသိန္းစိန္အေနနဲ႔ ထိထိေရာက္ေရာက္ အေရးယူတာ မေတြ႔ေသးဘူး။
ဦးသိန္းထိုက္ဦး ။ ။ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားအေရး၊ ရခုိင္အေရး။
ဦးေအာင္ဒင္ ။ ။ ေနာက္တခုကေတာ့ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး။ ဘာပဲေျပာေျပာ ဒီအစိုးရလက္ထက္မွာ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္တာကို ဝန္ခံတယ္။ ျပည္တြင္းစစ္ ရွိေနတဲ့ကာလပတ္လံုး တုိင္းျပည္မတုိးတက္ဘူးဆုိတာကိုလည္း ဝန္ခံတယ္။ ဒါက ေကာင္းတဲ့အခ်က္။ အဲဒီ ဝန္ခံခ်က္နဲ႔အတူ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုဖုိ႔အတြက္ ဦးသိန္းစိန္က လမ္းျပေျမပံု ခ်မွတ္ၿပီးေတာ့ ေဆြးေႏြးေနၾကတာရွိတယ္။ ဒါေတြက ေကာင္းပါတယ္။ ေကာင္းေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ရတာက ကြဲလႊဲမႈေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ ဘာလဲဆုိေတာ့ သမၼတရဲ ႔ ကိုယ္စားလွယ္ ဝန္ႀကီးဦးေအာင္မင္း တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုတဲ့ေနရာမွာ သူက ကတိကဝတ္ေတြ အမ်ားႀကီးေပးခဲ့တာရွိတယ္။ အဲဒီ ကတိကဝတ္ေတြကို တကယ္တမ္း သမၼတဘက္က အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္သလားဆိုတာကို က်ေနာ္တုိ႔ မျမင္ဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆုိေတာ့ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ား ေတာင္းဆိုတဲ့ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္၊ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္။ ဒါေတြအားလံုးက ဒါေတြကို ျဖည့္ဆည္းမယ္ဆုိရင္ ဖြဲ႔စည္းပံုအုပ္ခ်ဳပ္ေရး အေျခခံဥပေဒကို ျပင္ရမယ္။ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒကို ျပင္ၿပီးမွ တိုင္းရင္းသားေတြကို သူတုိ႔ေဒသ၊ သူတို႔ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္။ သူတုိ႔ကံၾကမၼာ သူတုိ႔ဆံုးျဖတ္ခြင့္ေတြကို ေပးရမယ္။ အဲဒီလို ေပးဖုိ႔အတြက္ သမၼတလက္ထဲမွာ ဥပေဒျပဳအာဏာမရွိဘူး။ ဥပေဒျပဳအာဏာက လႊတ္ေတာ္လက္ထဲမွာပဲရွိတယ္။
အခုအခ်ိန္အထိ သမၼတကသာ အားသြန္ခြန္စိုက္နဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးကို ႀကိဳးစားေနေပမယ့္ လႊတ္ေတာ္ဘက္က ဒီ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ျပင္မယ္ဆုိတဲ့ လကၡဏာမ်ဳိး၊ ျပင္ခ်င္တယ္ဆိုတဲ့ လကၡဏာမ်ဳိး မရွိဘူး။ မရွိတဲ့အျပင္ လႊတ္ေတာ္ထဲက ကိုယ္စားလွယ္တခ်ဳိ ႔ကဆုိ၊ အထူးသျဖင့္ ႀကံ့ဖြံ႔ေခါင္းေဆာင္တခ်ဳိ ႔ကဆိုရင္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုက ေပးထားတဲ့ အခြင့္အေရးေတြက သူတုိ႔ေျပာေနတဲ့ ဖယ္ဒရယ္နဲ႔အတူတူပါပဲလို႔ ေျပာေနတာရွိတယ္။ ဆိုေတာ့ တဖက္မွာ ဘယ္ေလာက္ပဲ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ အစိုးရဘက္က အားသြန္ခြန္စိုက္ ေဆြးေႏြးပြဲေတြလုပ္လုပ္ တုိင္းရင္းေတြ ေတာင္းဆုိေနတဲ့ ကတိကဝတ္ေတြကို ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ၿပီးေတာ့ အာမခံခ်က္ မေပးႏိုင္လို႔ရွိရင္ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးက မရွိဘူး။ ဆိုေတာ့ သမၼတအေနနဲ႔ သူ႔လႊတ္ေတာ္နဲ႔ သူတုိ႔ၾကားမွာ ဘယ္ေလာက္ နားလည္းမႈရွိသလဲ။ ဘယ္ေလာက္ အတူတကြ လုပ္ကိုင္ေနတာေတြ ရွိသလဲ။
လႊတ္ေတာ္ကိုယ္တုိင္က ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ျပင္မယ္ေဟ့ ဆုိတဲ့ ေၾကြးေႀကာ္မႈမ်ုိး၊ ဆႏၵမ်ဳိး မရွိဘူးဆိုခဲ့ရင္ေတာ့ ဒါကို သူတို႔ အမ်ားႀကီး သတိထားဖုိ႔လိုတယ္။ တဖက္မွာ တုိင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ေဆြးေႏြးသလို၊ တဖက္မွာ သူ႔ရဲ ႔ လႊတ္ေတာ္၊ သူ႔ရဲ ႔ပါတီလႊတ္ေတာ္ကေန ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ဖို႔အတြက္ အဆင္သင့္ရွိလာေအာင္ ေတာင္းဆုိဖုိ႔လည္း လုိတယ္။ ဒါလည္း က်ေနာ္တုိ႔ တင္ျပထားတဲ့ အခ်က္တခ်က္ျဖစ္တယ္။
ဦးသိန္းထိုက္ဦး ။ ။ ေနာက္ဆံုးတခ်က္က။
ဦးေအာင္ဒင္ ။ ။ ေနာက္ဆံုးတခ်က္က အရပ္ဖက္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြ။ အခု က်ေနာ္တုိ႔ ေျပာေျပာေနတဲ့ အေျပာင္းအလဲေတြက ထင္သေလာက္မသြားဘူး။ တဖက္မွာလည္း ေနာက္ေၾကာင္းျပန္ဆုတ္ဖို႔အတြက္ ႀကိဳးစားေနတဲ့ အေမွာင္ထုႀကီးလည္းရွိတယ္။ ေနာက္တခါ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြလည္း ဆက္ရွိေနတုန္းပဲ။ အဲဒီၾကားထဲမွာ က်ေနာ္တုိ႔ အဓိကအခ်က္က အခုနေျပာတဲ့ ဘာသာေရး၊ လူမႈေရး ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ေပၚေအာင္ လႈံေဆာ္ေနတဲ့ အင္အားစုေတြရွိတယ္။ ဒီၾကားထဲမွာ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ ႔ အဓိကေမ်ွာ္လင့္ခ်က္က အရပ္ဖက္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြ။ သူတုိ႔ အားေကာင္းမယ္၊ သန္စြမ္းမယ္၊ ၾကံ့ခိုင္မယ္ဆိုလုိ႔ရွိရင္ သူတို႔ကေန ရွိေနတဲ့ တံခါးကို ပိုၿပီးက်ယ္ျပန္႔ေအာင္ ဖြင့္ေပးႏိုင္လိမ့္မယ္။ ၿပီးေတာ့ ျဖစ္ေနတဲ့ ပဋိပကၡေတြကို သူတုိ႔ရဲ ႔ ညီညႊတ္မႈအားနဲ႔ ဘာသာေပါင္းစံု ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ေရး မူဝါဒကို အေျခခံၿပီးေတာ့ တားဆီးႏိုင္လိမ့္မယ္။ ဆုိေတာ့ အရပ္ဖက္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြ ရွင္သန္အားေကာင္းဖုိ႔အတြက္ အစိုးရဖက္က အမ်ားႀကီး အကူအညီေပးဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒီအဖြဲ႔အစည္းေတြကို ဥပေဒနဲ႔ ခ်ဳပ္ခ်ယ္ကန္႔သတ္ထားတဲ့ မတရားဥပေဒေတြကို ဖ်က္သိမ္းပစ္ဖုိ႔ လိုပါတယ္။ ဒီ အဖြဲ႔အစည္းေတြကို အကာအကြယ္ေပးတဲ့ ဥပေဒေတြ ျပဌာန္းေပးဖို႔ လုိပါတယ္။ ဒီ အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ ႔ ရပ္တည္မႈကို လြတ္လပ္စြာရပ္တည္ခြင့္ကို အာမခံခ်က္ေပးဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒါက အခုနေျပာတဲ့ နံပတ္ (၄) အခ်က္။ ဆိုေတာ့ တျခားအခ်က္ေတြလည္း ရွိေကာင္းရွိပါလိမ့္မယ္။ ဒီ (၄) ခ်က္က က်ေနာ္ အဓိကထား ေဆြးေႏြးၿပီးေတာ့ သမၼတရဲ ႔ အမ်ုိးသားလံုၿခံဳေရးေကာင္စီက ပုဂၢိဳလ္ေတြကို အႀကံေပးခဲ့တာပါ။
ဦးသိန္းထိုက္ဦး ။ ။ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္းတဦးလည္းျဖစ္၊ ျမန္မာ့အေရး ဦးေဆာင္ဦးရြက္ လႈပ္ရွားေနသူတဦးလည္းျဖစ္တဲ့ ဦးေအာင္ဒင္ ကို ျမန္မာအစိုးရသမၼတ ဦးသိန္းစိန္ရဲ ႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ခရီးစဥ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သူ႔ရဲ ႔ သေဘာထားအျမင္ကုိ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခဲ့တာပါ။
