(Zawgyi / Unicode)
မဲခေါင်မြစ်ကြောင်း အပေါ်ပိုင်းမှာ တရုတ်ဘက်က အလွန်အကျွံ ရေသိုလှောင်မှုကြောင့် မဲခေါင်မြစ်ကြောင်း အောက်ပိုင်းနိုင်ငံတွေမှာ မိုးခေါင်ရေရှားမှု ဖြစ်ရတယ်ဆိုတဲ့ လေ့လာချက်အကြောင်း Reuters ရဲ့ သတင်းဆောင်းပါးကို မသိင်္ဂီထိုက် တင်ပြပေးထားပါတယ်။
တရုတ်နိုင်ငံက ရေကာတာတွေမှာ ရေသိုလှောင်မှု များခဲ့တာကြောင့် ၂၀၁၉ ခုနှစ် အတွင်း မဲခေါင်မြစ်အောက်ပိုင်း နိုင်ငံတွေမှာ မိုးခေါင်ရေရှား ဖြစ်ခဲ့ပေမယ့် တရုတ်မှာတော့ ပုံမှန်ထက် စိုစွတ်ခဲ့တယ်လို့ အမေရိကန် သုတေသနလုပ်ငန်း တခုက ဧပြီလ ၁၃ ရက်နေ့မှာ လေ့လာချက်ကို ထုတ်ပြန်လိုက်တာပါ။
အမေရိကန်အခြေစိုက် Stimson Center အရှေ့တောင်အာရှ အစီအစဉ် ညွှန်ကြားရေးမှူး Brian Eyler က အခုလို ပြောပါတယ်။
"မုတ်သုံရာသီအတွင်း တရုတ်ရဲ့ အလွန်အကျွံ ရေသိုလှောင်မှုကြောင့် တရုတ်နိုင်ငံတွင်း မဲခေါင်မြစ် အထက်ပိုင်းမှာ ရေစီးဆင်းမှု လျော့နည်းခဲ့ပြီး မဲခေါင်မြစ် အောက်ပိုင်းကလည်း ရေခန်းခြောက်သွားတာ ဖြစ်တယ်။”
သုတေသနလုပ်ငန်း Eyes on Earth Inc., ရဲ့ လေ့လာတွေ့ရှိချက်ဟာဆိုရင် တရုတ်နဲ့ တခြား မဲခေါင်မြစ်ကြောင်းတလျှောက် နိုင်ငံတွေကြား မဲခေါင်မြစ်ခွဲဝေမှု အပေါ် ဆွေးနွေးမှုတွေမှာ ပိုပြီး ခက်ခဲသွားစေနိုင်ပါတယ်။ တရုတ်အစိုးရဘက်ကတော့ ဒီ သုတေသန တွေ့ရှိချက်ကို ပယ်ချလိုက်ပြီး ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်အတွင်း မိုးရွာသွန်းမှု နည်းတာကြောင့်သာ တရုတ်ပြည်တွင်း မဲခေါင်မြစ် အထက်ပိုင်းကနေ ရေစီးဆင်းမှု နည်းတာလို့ တုံ့ပြန်ပါတယ်။ Stimson Center အရှေ့တောင်အာရှ အစီအစဉ် ညွှန်ကြားရေးမှူး Brian Eyler ကတော့
“ခြောက်သွေ့ရာသီဥတုအတွင်း တရုတ်ကြောင့် ဖြစ်ရတာက ၄၀ ရာခိုင်နှုန်း ပါတယ်လို့ လေ့လာချက်တွေက တွေ့ရပါတယ်။ အလွန်အမင်း ခြောက်သွေ့တဲ့ ရာသီ ဒါမှမဟုတ်လည်း မိုးခေါင်ရေရှားမှု ဖြစ်ရတာရဲ့ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းဟာ တရုတ်ကြောင့် ဖြစ်ရတယ်ဆိုတာ တွေ့နိုင်ပါတယ်။ မြစ်ရေစီးဆင်းမှု ထက်ဝက်ကျော်လောက်ထိ လျော့ကျစေခဲ့တာလည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်” လို့ ပြောပါတယ်။
မဲခေါင်မြစ်ကြောင်းအောက်ပိုင်း နိုင်ငံတွေထဲမှာ လာအို၊ မြန်မာ၊ ထိုင်း၊ ကမ္ဘောဒီးယားနဲ့ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံတို့ ပါဝင်ပြီး မြစ်ကြောင်းတလျှောက် မှီခိုနေထိုင်သူပေါင်း သန်း ၆၀ လောက် ရှိပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်တုန်းက မဲခေါင်မြစ် အောက်ပိုင်းဒေသ မိုးခေါင်ရေရှားမှုဟာဆိုရင် နှစ်ပေါင်း ၅၀ ကျော်အတွင်း အဆိုးရွားဆုံး ဖြစ်ခဲ့ပြီး လယ်သမားတွေနဲ့ ငါးဖမ်းသမားတွေ ဒုက္ခတွေ့ခဲ့ကြပြီး မြစ်ကြောင်းတလျှောက်မှာလည်း သဲသောင်တွေ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်အတွင်း တရုတ်နိုင်ငံ ယူနန်ပြည်နယ်ထဲက စိုစွတ်မှုနှုန်းက ပုံမှန်ထက် ပိုများခဲ့ပေမယ့်လည်း တရုတ်နဲ့ နယ်ချင်းဆက်နေတဲ့ ထိုင်း၊ လာအို နယ်စပ်က မဲခေါင်မြစ်ရေကတော့ ပုံမှန်ရှိရမယ့် မြစ်ရေထက် ၁၀ ပေကျော် နိမ့်ကျခဲ့တယ်လို့ လေ့လာမှုက တွေ့ရှိထားတာပါ။ တရုတ်နိုင်ငံတွင်း ရေကာတာတွေက မိုးရာသီမှာ ရေသိုလှောင်ပြီး ခြောက်သွေ့ရာသီရောက်ရင် နိုင်ငံတွင်းမှာ ပြန်ပြီး ရေဖြန့်ဝေပေးတာ ဖြစ်ပါတယ်။
-----------------------------------
(Unicode)
တရုတျကွောင့ျ မဲခေါငျမွဈအောကျပိုငျးမှာ မိုးခေါငျရရှေား ဖွဈရကွောငျး အစီရငျခံစာ ထောကျပွ
မဲခေါငျမွဈကွောငျး အပေါျပိုငျးမှာ တရုတျဘကျက အလှနျအကြှံ ရသေိုလှောငျမှုကွောင့ျ မဲခေါငျမွဈကွောငျး အောကျပိုငျးနိုငျငံတှမှော မိုးခေါငျရရှေားမှု ဖွဈရတယျဆိုတဲ့ လေ့လာခကြျအကွောငျး Reuters ရဲ့ သတငျးဆောငျးပါးကို မသိငျ်ဂီထိုကျ တငျပွပေးထားပါတယျ။
တရုတျနိုငျငံက ရကောတာတှမှော ရသေိုလှောငျမှု မြားခဲ့တာကွောင့ျ ၂၀၁၉ ခုနှဈ အတှငျး မဲခေါငျမွဈအောကျပိုငျး နိုငျငံတှမှော မိုးခေါငျရရှေား ဖွဈခဲ့ပမေယ့ျ တရုတျမှာတော့ ပုံမှနျထကျ စိုစှတျခဲ့တယျလို့ အမရေိကနျ သုတသေနလုပျငနျး တခုက ဧပွီလ ၁၃ ရကျနေ့မှာ လေ့လာခကြျကို ထုတျပွနျလိုကျတာပါ။
အမရေိကနျအခွစေိုကျ Stimson Center အရှေ့တောငျအာရှ အစီအစဉျ ညှှနျကွားရေးမှူး Brian Eyler က အခုလို ပွောပါတယျ။
"မုတျသုံရာသီအတှငျး တရုတျရဲ့ အလှနျအကြှံ ရသေိုလှောငျမှုကွောင့ျ တရုတျနိုငျငံတှငျး မဲခေါငျမွဈ အထကျပိုငျးမှာ ရစေီးဆငျးမှု လြော့နညျးခဲ့ပွီး မဲခေါငျမွဈ အောကျပိုငျးကလညျး ရခေနျးခွောကျသှားတာ ဖွဈတယျ။”
သုတသေနလုပျငနျး Eyes on Earth Inc., ရဲ့ လေ့လာတှေ့ရှိခကြျဟာဆိုရငျ တရုတျနဲ့ တခွား မဲခေါငျမွဈကွောငျးတလြှောကျ နိုငျငံတှကွေား မဲခေါငျမွဈခှဲဝမှေု အပေါျ ဆှေးနှေးမှုတှမှော ပိုပွီး ခကျခဲသှားစနေိုငျပါတယျ။ တရုတျအစိုးရဘကျကတော့ ဒီ သုတသေန တှေ့ရှိခကြျကို ပယျခလြိုကျပွီး ပွီးခဲ့တဲ့နှဈအတှငျး မိုးရှာသှနျးမှု နညျးတာကွောင့ျသာ တရုတျပွညျတှငျး မဲခေါငျမွဈ အထကျပိုငျးကနေ ရစေီးဆငျးမှု နညျးတာလို့ တုံ့ပွနျပါတယျ။ Stimson Center အရှေ့တောငျအာရှ အစီအစဉျ ညှှနျကွားရေးမှူး Brian Eyler ကတော့
“ခွောကျသှေ့ရာသီဥတုအတှငျး တရုတျကွောင့ျ ဖွဈရတာက ၄၀ ရာခိုငျနှုနျး ပါတယျလို့ လေ့လာခကြျတှကေ တှေ့ရပါတယျ။ အလှနျအမငျး ခွောကျသှေ့တဲ့ ရာသီ ဒါမှမဟုတျလညျး မိုးခေါငျရရှေားမှု ဖွဈရတာရဲ့ ၄၀ ရာခိုငျနှုနျးဟာ တရုတျကွောင့ျ ဖွဈရတယျဆိုတာ တှေ့နိုငျပါတယျ။ မွဈရစေီးဆငျးမှု ထကျဝကျကြောျလောကျထိ လြော့ကစြခေဲ့တာလညျး ဖွဈနိုငျပါတယျ” လို့ ပွောပါတယျ။
မဲခေါငျမွဈကွောငျးအောကျပိုငျး နိုငျငံတှထေဲမှာ လာအို၊ မွနျမာ၊ ထိုငျး၊ ကမ်ဘောဒီးယားနဲ့ ဗီယကျနမျနိုငျငံတို့ ပါဝငျပွီး မွဈကွောငျးတလြှောကျ မှီခိုနထေိုငျသူပေါငျး သနျး ၆၀ လောကျ ရှိပါတယျ။
ပွီးခဲ့တဲ့နှဈတုနျးက မဲခေါငျမွဈ အောကျပိုငျးဒသေ မိုးခေါငျရရှေားမှုဟာဆိုရငျ နှဈပေါငျး ၅၀ ကြောျအတှငျး အဆိုးရှားဆုံး ဖွဈခဲ့ပွီး လယျသမားတှနေဲ့ ငါးဖမျးသမားတှေ ဒုက်ခတှေ့ခဲ့ကွပွီး မွဈကွောငျးတလြှောကျမှာလညျး သဲသောငျတှေ ဖွဈပေါျခဲ့ပါတယျ။
ပွီးခဲ့တဲ့နှဈအတှငျး တရုတျနိုငျငံ ယူနနျပွညျနယျထဲက စိုစှတျမှုနှုနျးက ပုံမှနျထကျ ပိုမြားခဲ့ပမေယ့ျလညျး တရုတျနဲ့ နယျခငြျးဆကျနတေဲ့ ထိုငျး၊ လာအို နယျစပျက မဲခေါငျမွဈရကေတော့ ပုံမှနျရှိရမယ့ျ မွဈရထေကျ ၁၀ ပကြေောျ နိမ့ျကခြဲ့တယျလို့ လေ့လာမှုက တှေ့ရှိထားတာပါ။ တရုတျနိုငျငံတှငျး ရကောတာတှကေ မိုးရာသီမှာ ရသေိုလှောငျပွီး ခွောကျသှေ့ရာသီရောကျရငျ နိုငျငံတှငျးမှာ ပွနျပွီး ရဖွေန့ျဝပေေးတာ ဖွဈပါတယျ။
