[Zawgyi/Unicode]
ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါကြောင့် အိမ်ပြင်မထွက်ရ အမိန့်ထုတ်ထားတဲ့အချိန်မှာ ခွင့်ပြုချက်နဲ့ အလုပ်လုပ်ခွင့်ရတဲ့သူတွေ ရှိပေမဲ့ ရောဂါကူးစက်မယ့် အန္တရာယ်ကို စိုးရိမ်နေကြတဲ့အကြောင်း ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် မအဂ္ဂနွန်က ပြောပြပါမယ်။
ကပ်ရောဂါကူးစက်မှုကို တားဆီးဖို့ ရန်ကုန်တိုင်းအတွင်း အိမ်ပြင် မထွက်ရ အမိန့်ထုတ်ထားပေမဲ့ ဘဏ်နဲ့ ငွေကြေးဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်း၊ စက်သုံးဆီအရောင်းဆိုင်နဲ့ စားသောက်ကုန်စတဲ့ အများပြည်သူအတွက် အခြေခံလိုအပ်တဲ့ လုပ်ငန်းတချို့ကိုတော့ ခွင့်ပြုထားပါတယ်။
ဒီလိုခွင့်ပြုချက်နဲ့ အလုပ်လုပ်ခွင့် ရရှိထားပေမဲ့ ရောဂါကူးစက်မှုတွေ မြင့်တက်နေတဲ့ ရန်ကုန်မှာတော့ အပြင်ထွက်အလုပ်လုပ်ရတာကို စိုးရိမ်တယ်လို့လည်း ရန်ကုန်တိုင်းအတွင်း ခွင့်ပြုချက်နဲ့ အစားအသောက်ပို့ဆောင်နေတဲ့ ကိုကျော်ရဲသူက ပြောပါတယ်။
“အခက်အခဲလေးတွေလည်း ရှိတယ်ဗျ၊ ရှိတာပေါ့၊ အကုန်လုံးက ဒီကိုဗစ်ကြောင့် သူပဲ ပိုးရှိနေလား၊ ကိုယ်ပဲ ပိုးရှိနေလားပေါ့၊ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုပဲ ဂရုစိုက်နေရတယ်၊ အဲ့လိုမျိုးတွေ လုပ်နေရတာပေါ့ ကာကွယ်ထားတယ်၊ အခုပြီးလို့ရှိရင် အိမ်ပြန်ရောက်လို့ရှိရင်လည်း မိန်းမအနားကိုလည်း မကပ်ရဲသေးဘူး၊ အဲလိုမျိုးလေးတွေ၊ သူငယ်ချင်းနဲ့ နှစ်ယောက်
အခုက နှစ်ယောက်ပို့နေတော့ သူကလည်း သားသမီးတွေ ဘာတွေရှိတော့ သူလည်း သူ့ကိုယ်သူ ကာကွယ်ပေါ့၊ ပိုပြီးတော့ ကိုယ့်လည်း ကိုယ့်ကိုယ်ကို ကာကွယ်သွားပို့ရရင်လည်း ကိုယ့်ကိုယ်ကို လုံခြုံစိတ်ချအောင် ပြင်ဆင်ပြီးသွားရတယ်။”
အစားအသောက်ပို့ဆောင်တဲ့ လုပ်ငန်းတခုဖြစ်တဲ့ ရေသူမ ရခိုင်အစားအစာ လုပ်ငန်းက ကိုတေဇာအောင်ကလည်း ရောဂါကူးစက်မယ့် အန္တရာယ်ကို ကာကွယ်နိုင်အောင် တတ်နိုင်သမျှ ကြိုးစားနေရတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
“ရန်ကုန်မှာ ဆိုတော့ အထပ်အမြင့်တွေ ရှိတာကိုး၊ အထပ်အမြင့်ရှိတော့ တချို့ကလည်း အောက်မဆင်းချင်းဘူးပေ့ါနော်၊ အပေါ်ထပ်ပို့ပေးပေါ့၊ ကျနော်တို့က တတ်နိုင်သလောက်တော့ အမ ဒီကာလကြီးမှာ အပေါ်ထပ်ပို့လို့ မကောင်းဘူး၊ အောက်မှာပဲ ဆင်းယူပေးဖို့ တစ်ယောက်တစ်ယောက် ခပ်ခွာခွာလေးနဲ့ ပေးပို့ပေါ့နော်၊ အဲ့လိုမျိုးလေးတော့ လုပ်တာပေါ့။”
အလုပ်သမားရေး လှုပ်ရှားသူတွေကတော့ ကပ်ရောဂါကာလမှာ အလုပ်လုပ်ရင်း ရောဂါကူးစက်မှုတွေ ရှိနေတဲ့အပေါ် စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။ လတ်တလောမှာကိုပဲ စားသောက်ကုန် ပို့ဆောင်နေသူတွေထဲမှာ ရောဂါးပိုး ကူးစက်သူ ၇၀ လောက် ရှိနေတာကြောင့် ကာကွယ်ရေး အစီအမံတွေ လိုအပ်နေပြီလို့လည်း မြန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ အလုပ်သမား သမဂ္ဂများအဖွဲ့ချုပ် လက်ထောက်အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး ဒေါ်ဖြိုးစန္ဒာစိုးက ပြောပါတယ်။
“လုပ်ငန်းခွင်ကလည်း မလုံခြုံဘူး၊ အခုဆိုလို့ရှိရင် စားသောက်ကုန်လုပ်ငန်းတွေမှာ ပိုးတွေ့လူနာတွေ တွေ့လာရတယ်။ မလုံခြုံရတဲ့ကြားထဲမှာ သူတို့အတွက်က အကျိုးခံစားခွင့်လို့ ပြန်ပြောလို့ရှိရင်လည်း သူတို့မှာ အကျိုးခံစားခွင့်က ပိုပြီးရနေတာ မဟုတ်ဘူး၊ ဆိုတော့ ဒါကို ကျမတို့အနေနဲ့ အစိုးရရော အလုပ်ရှင်ရော ဒီလိုမျိုးအလုပ်သမားတွေ ရှေ့တန်းမှာ ထွက်ပြီးတော့ လုပ်နေတဲ့ အလုပ်သမားတွေကို ကျမတို့အနေနဲ့ ဝိုင်းဝန်းစောင့်ရှောက်ပေးဖို့လိုတယ်၊ အလုပ်ရှင်တွေအနေနဲ့ လုပ်ငန်းခွင်ထဲမှာ ကျမတို့က ဘေးအန္တရာယ်ကင်းရှင်းဖို့အတွက်ကို အလုပ်ရှင်အနေနဲ့ တာဝန်ယူပေးဖို့သင့်ပါတယ်။”
ရန်ကုန်တိုင်းအတွင်း ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းတွေရှိရာ ရွှေပြည်သာ၊ လှိုင်သာယာ၊ မှော်ဘီ မြို့နယ်တွေက စားသောက်ကုန်စက်ရုံ ထုတ်လုပ်တဲ့ စက်ရုံတချို့မှာ အလုပ်သမားတွေ ရောဂါကူးစက်မှုတွေ ရှိနေတယ်လို့ မြန်မာနိုင်ငံ စားသောက်ကုန် အလုပ်သမားများအဖွဲ့ချုပ် ဥက္ကဋ္ဌ ဦးစိုးကိုကိုနိုင်က ပြောပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း အလုပ်သမားတွေကြား ကူးစက်မှု အန္တရာယ်ကို အကာအကွယ်ပေးဖို့ လိုနေတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
“ကျနော်တို့က ပိုကောင်းလာဖို့ ဆိုရင်တော့ တစ်ခုပဲ ပြောချင်တယ်။ အဲ့ဒါတော့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုပဲ ဒီအချိန်မှာ ဘယ်သူ့ကြောင့်လို့ လက်ညှိုးထိုးတာ မဟုတ်ဘဲနဲ့ ရှေ့လာမယ့်ဟာ တတိယလှိုင်း ဆိုတာလည်း ကျနော်တို့မှာ ဖြစ်လာနိုင်သေးတာကိုး။ အကောင်းဆုံး နည်းလမ်းကတော့ ပူးပေါင်းပြီးတော့ ဘယ်လိုမျိုး ဒီအခက်အခဲကနေ ကျော်လွှားမလဲ ဆိုတဲ့ဟာကိုပဲ ကျနော်ကတော့ အကြံပြုချင်တာ။”
ရန်ကုန်တိုင်းအတွင်း ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါ ကူးစက်မှုတွေ တိုးလာရာက အစောပိုင်းမှာကတည်းက ရပ်ဆိုင်းထားတဲ့ ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းတွေကို ဒီလ အောက်တိုဘာလ ၂၁ ရက်ထိ ပိတ်ထားဖို့ ညွှန်ကြားထားပါတယ်။ လပိုင်းလောက်အတွင်း သေဆုံးသူ ၄၀၀ ကျော်နဲ့ ကူးစက်မှု ၂၀,၀၀၀ ကျော် ရှိခဲ့တာကြောင့် သွားလာလှုပ်ရှားမှုတွေကို ဆက်လက်ကန့်သတ်ထားသလို ရောဂါကူးစက်မှုတွေ အများဆုံးဖြစ်နေတဲ့ ရန်ကုန်မှာလည်း အိမ်ပြင်မထွက်ဖို့အမိန့်ကို သက်တမ်း ထပ်တိုးထားပါတယ်။
[Unicode Version]
အလုပျလုပျခှင့ျရသူတှလေညျး ကိုဗဈစိုးရိမျ
ကိုဗဈကပျရောဂါကွောင့ျ အိမျပွငျမထှကျရ အမိန့ျထုတျထားတဲ့အခြိနျမှာ ခှင့ျပွုခကြျနဲ့ အလုပျလုပျခှင့ျရတဲ့သူတှေ ရှိပမေဲ့ ရောဂါကူးစကျမယ့ျ အန်တရာယျကို စိုးရိမျနကွေတဲ့အကွောငျး ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ မအဂ်ဂနှနျက ပွောပွပါမယျ။
ကပျရောဂါကူးစကျမှုကို တားဆီးဖို့ ရနျကုနျတိုငျးအတှငျး အိမျပွငျ မထှကျရ အမိန့ျထုတျထားပမေဲ့ ဘဏျနဲ့ ငှကွေေးဝနျဆောငျမှုလုပျငနျး၊ စကျသုံးဆီအရောငျးဆိုငျနဲ့ စားသောကျကုနျစတဲ့ အမြားပွညျသူအတှကျ အခွခေံလိုအပျတဲ့ လုပျငနျးတခြို့ကိုတော့ ခှင့ျပွုထားပါတယျ။
ဒီလိုခှင့ျပွုခကြျနဲ့ အလုပျလုပျခှင့ျ ရရှိထားပမေဲ့ ရောဂါကူးစကျမှုတှေ မွင့ျတကျနတေဲ့ ရနျကုနျမှာတော့ အပွငျထှကျအလုပျလုပျရတာကို စိုးရိမျတယျလို့လညျး ရနျကုနျတိုငျးအတှငျး ခှင့ျပွုခကြျနဲ့ အစားအသောကျပို့ဆောငျနတေဲ့ ကိုကြောျရဲသူက ပွောပါတယျ။
“အခကျအခဲလေးတှလေညျး ရှိတယျဗြ၊ ရှိတာပေါ့၊ အကုနျလုံးက ဒီကိုဗဈကွောင့ျ သူပဲ ပိုးရှိနလေား၊ ကိုယျပဲ ပိုးရှိနလေားပေါ့၊ ကိုယ့ျကိုယျကိုပဲ ဂရုစိုကျနရေတယျ၊ အဲ့လိုမြိုးတှေ လုပျနရေတာပေါ့ ကာကှယျထားတယျ၊ အခုပွီးလို့ရှိရငျ အိမျပွနျရောကျလို့ရှိရငျလညျး မိနျးမအနားကိုလညျး မကပျရဲသေးဘူး၊ အဲလိုမြိုးလေးတှေ၊ သူငယျခငြျးနဲ့ နှဈယောကျ
အခုက နှဈယောကျပို့နတေော့ သူကလညျး သားသမီးတှေ ဘာတှရှေိတော့ သူလညျး သူ့ကိုယျသူ ကာကှယျပေါ့၊ ပိုပွီးတော့ ကိုယ့ျလညျး ကိုယ့ျကိုယျကို ကာကှယျသှားပို့ရရငျလညျး ကိုယ့ျကိုယျကို လုံခွုံစိတျခအြောငျ ပွငျဆငျပွီးသှားရတယျ။”
အစားအသောကျပို့ဆောငျတဲ့ လုပျငနျးတခုဖွဈတဲ့ ရသေူမ ရခိုငျအစားအစာ လုပျငနျးက ကိုတဇောအောငျကလညျး ရောဂါကူးစကျမယ့ျ အန်တရာယျကို ကာကှယျနိုငျအောငျ တတျနိုငျသမြှ ကွိုးစားနရေတယျလို့ ပွောပါတယျ။
“ရနျကုနျမှာ ဆိုတော့ အထပျအမွင့ျတှေ ရှိတာကိုး၊ အထပျအမွင့ျရှိတော့ တခြို့ကလညျး အောကျမဆငျးခငြျးဘူးပေ့ါနောျ၊ အပေါျထပျပို့ပေးပေါ့၊ ကနြောျတို့က တတျနိုငျသလောကျတော့ အမ ဒီကာလကွီးမှာ အပေါျထပျပို့လို့ မကောငျးဘူး၊ အောကျမှာပဲ ဆငျးယူပေးဖို့ တဈယောကျတဈယောကျ ခပျခှာခှာလေးနဲ့ ပေးပို့ပေါ့နောျ၊ အဲ့လိုမြိုးလေးတော့ လုပျတာပေါ့။”
အလုပျသမားရေး လှုပျရှားသူတှကေတော့ ကပျရောဂါကာလမှာ အလုပျလုပျရငျး ရောဂါကူးစကျမှုတှေ ရှိနတေဲ့အပေါျ စိုးရိမျနကွေပါတယျ။ လတျတလောမှာကိုပဲ စားသောကျကုနျ ပို့ဆောငျနသေူတှထေဲမှာ ရောဂါးပိုး ကူးစကျသူ ၇၀ လောကျ ရှိနတောကွောင့ျ ကာကှယျရေး အစီအမံတှေ လိုအပျနပွေီလို့လညျး မွနျမာနိုငျငံလုံးဆိုငျရာ အလုပျသမား သမဂ်ဂမြားအဖှဲ့ခြုပျ လကျထောကျအထှထှေအေတှငျးရေးမှူး ဒေါျဖွိုးစန်ဒာစိုးက ပွောပါတယျ။
“လုပျငနျးခှငျကလညျး မလုံခွုံဘူး၊ အခုဆိုလို့ရှိရငျ စားသောကျကုနျလုပျငနျးတှမှော ပိုးတှေ့လူနာတှေ တှေ့လာရတယျ။ မလုံခွုံရတဲ့ကွားထဲမှာ သူတို့အတှကျက အကြိုးခံစားခှင့ျလို့ ပွနျပွောလို့ရှိရငျလညျး သူတို့မှာ အကြိုးခံစားခှင့ျက ပိုပွီးရနတော မဟုတျဘူး၊ ဆိုတော့ ဒါကို ကမြတို့အနနေဲ့ အစိုးရရော အလုပျရှငျရော ဒီလိုမြိုးအလုပျသမားတှေ ရှေ့တနျးမှာ ထှကျပွီးတော့ လုပျနတေဲ့ အလုပျသမားတှကေို ကမြတို့အနနေဲ့ ဝိုငျးဝနျးစောင့ျရှောကျပေးဖို့လိုတယျ၊ အလုပျရှငျတှအေနနေဲ့ လုပျငနျးခှငျထဲမှာ ကမြတို့က ဘေးအန်တရာယျကငျးရှငျးဖို့အတှကျကို အလုပျရှငျအနနေဲ့ တာဝနျယူပေးဖို့သင့ျပါတယျ။”
ရနျကုနျတိုငျးအတှငျး ကုနျထုတျလုပျငနျးတှရှေိရာ ရှှပွေညျသာ၊ လှိုငျသာယာ၊ မှောျဘီ မွို့နယျတှကေ စားသောကျကုနျစကျရုံ ထုတျလုပျတဲ့ စကျရုံတခြို့မှာ အလုပျသမားတှေ ရောဂါကူးစကျမှုတှေ ရှိနတေယျလို့ မွနျမာနိုငျငံ စားသောကျကုနျ အလုပျသမားမြားအဖှဲ့ခြုပျ ဥက်ကဋ်ဌ ဦးစိုးကိုကိုနိုငျက ပွောပါတယျ။ ဒါကွောင့ျလညျး အလုပျသမားတှကွေား ကူးစကျမှု အန်တရာယျကို အကာအကှယျပေးဖို့ လိုနတေယျလို့ ပွောပါတယျ။
“ကနြောျတို့က ပိုကောငျးလာဖို့ ဆိုရငျတော့ တဈခုပဲ ပွောခငြျတယျ။ အဲ့ဒါတော့ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျမှုပဲ ဒီအခြိနျမှာ ဘယျသူ့ကွောင့ျလို့ လကျညှိုးထိုးတာ မဟုတျဘဲနဲ့ ရှေ့လာမယ့ျဟာ တတိယလှိုငျး ဆိုတာလညျး ကနြောျတို့မှာ ဖွဈလာနိုငျသေးတာကိုး။ အကောငျးဆုံး နညျးလမျးကတော့ ပူးပေါငျးပွီးတော့ ဘယျလိုမြိုး ဒီအခကျအခဲကနေ ကြောျလှှားမလဲ ဆိုတဲ့ဟာကိုပဲ ကနြောျကတော့ အကွံပွုခငြျတာ။”
ရနျကုနျတိုငျးအတှငျး ကိုဗဈကပျရောဂါ ကူးစကျမှုတှေ တိုးလာရာက အစောပိုငျးမှာကတညျးက ရပျဆိုငျးထားတဲ့ ကုနျထုတျလုပျငနျးတှကေို ဒီလ အောကျတိုဘာလ ၂၁ ရကျထိ ပိတျထားဖို့ ညှှနျကွားထားပါတယျ။ လပိုငျးလောကျအတှငျး သဆေုံးသူ ၄၀၀ ကြောျနဲ့ ကူးစကျမှု ၂၀,၀၀၀ ကြောျ ရှိခဲ့တာကွောင့ျ သှားလာလှုပျရှားမှုတှကေို ဆကျလကျကန့ျသတျထားသလို ရောဂါကူးစကျမှုတှေ အမြားဆုံးဖွဈနတေဲ့ ရနျကုနျမှာလညျး အိမျပွငျမထှကျဖို့အမိန့ျကို သကျတမျး ထပျတိုးထားပါတယျ။
